عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) یکی از روش های نوین جذب سرمایه به کمک صرافی های غیرمتمرکز است که مسیر جدیدی را جهت برای جمع آوری سرمایه در فضای بازار ارزهای دیجیتال باز می کند.
مقدمه
اساساً جذب سرمایه یکی از بزرگ ترین چالش هایی است که استارت آپهای حوزه بلاک چین با آن روبه رو هستند. باوجوداینکه در چند سال اخیر روش های گوناگونی جهت جذب سرمایه معرفی شده اند، کماکان چالش های بسیاری در این خصوص وجود دارد. ازاین رو، کارشناسان به دنبال ابداع روش های جدیدی هستند تا بتوانند با تکیه بر آنها، فرایند جذب سرمایه پروژه های بلاک چینی را آسان تر کنند.
پیش ازاین، کاربرانی که قصد سرمایه گذاری بر روی پروژه های ارز دیجیتال را داشتند، بالاجبار بایستی ریسک بزرگی را می پذیرفتند؛ چراکه این امکان وجود داشت تا با شکست آن پروژه و بروز برخی مشکلات، کلیه سرمایه آنها نیز نابود شود. درواقع این موضوع باعث شده بود تا تعداد کاربرانی که بر روی پروژه های ارز دیجیتال سرمایه گذاری می کردند، به شدت کم شود.
اما امروزه روش های نوین سرمایه گذاری که روزبه روز نیز به تعداد آن ها افزوده می شود باعث شده تا سرمایه گذاری در پروژه های بلاک چینی به مراتب آسان تر شود. دراین بین ازجمله روش هایی که جهت جذب سرمایه گذاران پروژه های بلاک چینی ابداع شده و این روزها به شدت نیز محبوب گشته است، عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) است.
ازاین رو، در این مطلب قصد داریم تا به بررسی مفهوم IDO ها پرداخته، مزایا و معایب آنها را مشاهده کنیم و در آخر نیز چند مورد از برترین IDO های بازار رمز ارزها را معرفی کنیم.
عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز یا Initial Dex Offering
IDO یا عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (Initial Dex Offering) روشی است جهت جمع آوری کمک های مالی که طی آن، توکن ها به وسیله مبادله نقدینگی در یک صرافی غیرمتمرکز، صادر می شوند. در حقیقت فرایند تبادل نقدینگی غیرمتمرکز، نوعی مبادله رمز ارز متکی بر استخرهای نقدینگی است که تریدرها می توانند به وسیله آن، اقدام به تبادل توکن ها کنند.
به بیان دیگر، عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز نوع جدیدی از فرایندهای تأمین مالی جمعی و غیرمتمرکز است که راه جدیدی را جهت جمع آوری کمک های مالی در فضای ارزهای دیجیتال فراهم می سازد. از طرفی، اکثریت استخرهای نقدینگی، دارای جفت ارزهای معاملاتی (شامل یک رمز ارز و یک استیبل کوین هستند؛ مثل جفت ارز USDT / BTC) هستند و تریدرها می توانند طبق شرایط بازار، میان رمز ارز مدنظر خود و یک استیبل کوین (عموماً تتر)، تبادل کنند.
البته ازآنجاکه نوسانات استیبل کوین ها بسیارکم است، این خصوصیات امکان مناسبی را در اختیار تریدرها قرار می دهد تا در مقابل نوسانات بازار، از سرمایه خود محافظت کنند. نتیجتاً اینکه، یک عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز، استارت آپ ها و پروژه های مختلف بلاک چینی را قادر می سازد تا اقدام به صدور یک ارز دیجیتال کرده و به سرعت به نقدینگی مدنظر خود دست پیدا کنند.
چگونه مانند نخبگان به سود مستمر در ترید برسیم؟ جمعه ساعت 18
به صورت کلی، IDO ها جانشین لایق دیگر مدل های جمع آوری سرمایه نقدی (مثل عرضه اولیه کوین (ICO)، عرضه توکن های امنیتی (STO) و عرضه اولیه صرافی (IEO)) برای پروژه های ارزهای دیجیتال هستند که با ارائه نقدینگی بهتر و سریع تر، یک انتخاب مناسب برای پروژه های جدید و استارت آپ هایی به حساب می آیند که تمایل دارند تا توکن های خود را به بازار عرضه کنند.
همچنین، برخلاف دیگر روش های جمع آوری نقدینگی، IDO راهی عادلانه جهت راه اندازی یک پروژه جدید ارز دیجیتال است که اساساً از pre-mining یا پیش استخراج ها (سیستم های انتشاری که بنیان گذاران پروژه را به اعضای جامعه ترجیح می دهد) اجتناب می کنند.
علت اهمیت وجود عرضه اولیه صرافی های غیرمتمرکز
زمانی که ICO ها و فرایند جذب سرمایه از طریق فروش توکن ها در سال ۲۰۱۷ رواج پیدا کرد، برآوردها بر این بود که با جمع آوری رقمی نزدیک به پنج میلیارد دلار تا پایان آن سال، اغلب پروژه ها به دنبال این بودند تا از این طریق، مشکلات تأمین سرمایه خود را برطرف کنند.
این در حالی است که بسیاری از پروژه ها، جزء پروژه های موفق در این زمینه بودند و بسیاری نیز در این خصوص با شکست روبرو شدند. ازاین رو، این موضوع یک حقیقت است که ICO ها اساساً با مشکلاتی روبرو هستند. به عنوان نمونه، ICO ها متمرکز بوده (با دخالت اشخاص ثالث همراه هستند) و شدیداً آسیب پذیر هستند (در مقابل سرقت دارایی ها، خطاهای انسانی و عدم رعایت حریم خصوصی کاربران، آسیب پذیر هستند).
حال با توجه به ماهیت غیرمتمرکزی که IDO ها دارند، این مدل نوین از جذب سرمایه، تلاش دارد تا مشکلات ICO ها را برطرف کرده و همچنین امکانات جدیدی را نیز به این فرایند تأمین سرمایه بیفزاید. در حقیقت به وسیله فرایند تأمین سرمایه از طریق عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز، استارت آپ ها و پروژه های بلاک چینی قادر خواهند بود تا رمز ارز خود را بدون دخالت هرگونه شخص ثالث، منتشر کرده و از طرفی از مواجهه با هرگونه مشکلی مربوط به هکرها و خطاهای انسانی نیز در امان باشند.
تفاوت میان عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) و ICO
اساساً در فرایند عرضه اولیه کوین، صادرکنندگان یک توکن، تمامی مسئولیت ها موجود را بر عهده دارند. اما در مقابل، در یک عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز، عرضه توکن به وسیله یک DEX انجام می گیرد. درواقع IDO ها ترکیبی از ICO و IEO هستند؛ با این تفاوت که در IDO ها، به جای یک صرافی ارز دیجیتال متمرکز، عرضه توکن به وسیله یک صرافی غیرمتمرکز انجام می شود.
تفاوت میان IDO و STO
در خصوص عرضه توکن اوراق بهادار یا STO نیز، قرارداد سرمایه گذاری، به وسیله توکن اوراق بهادار است که پشتیبانی می شود. درواقع این نوع از عرضه با مقررات دولتی مطابقت خواهد داشت؛ این در حالی است که برای IDO ها هنوز مقرراتی تنظیم نشده است.
تفاوت میان IDO و IEO
IEO و IDO از بسیاری از جهات مشابه یکدیگر هستند و حتی می توانیم IDO ها را نوع جدیدی از IEO بنامیم. اساساً در هردوی این روش های تأمین سرمایه، سازمان ها قادر هستند تا مستقیماً توکن ها را با خود سرمایه گذاران یا معامله گران تبادل کنند. این در حالی است که با توجه به ماهیت مستقل و غیرمتمرکز IDO ها، کارمزدی به صرافی پرداخت نخواهد شد.
همچنین IDO ها توانسته اند تا برخی از مشکلات IEO ها را برطرف سازند که ازجمله آنها این است که در اکثر فرایندهای عرضه اولیه صرافی متمرکز، صادرکنندگان توکن اجازه ثبت توکن خود در دیگر صرافی ها را نخواهند داشت. از طرفی، در IEO ها، صادرکنندگان توکن بایستی جهت قرار گرفتن توکن خود در صرافی متمرکز، مقدار قابل توجهی از توکن های صادرشده را به خود آن صرافی پرداخت کنند.
مزایای عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز
اساساً در IDO ها لازم نیست تا مستقیماً با یک پروژه سروکار داشته باشید و به قراردادهای هوشمند آنها اعتماد کنید. در حقیقت یک پلتفرم IDO قابل اعتماد، قادر است تا چندین فروش موفق را تکمیل کند. علاوه بر این، اکثر IDO ها مقداری از سرمایه های جمع آوری شده در استخرهای نقدینگی را جهت ایجاد بازار نقدینگی پس از فروش قفل می کنند که این کار به کاهش نوسانات آن رمز ارز کمک شایانی می کند.
جدا از این، جهت شرکت در IDO ها نیازی به هیچ گونه ثبت نام نخواهد بود. درواقع جهت شرکت در IDO، تنها به یک کیف پول ارز دیجیتال و مقداری رمز ارز در آن نیاز خواهید داشت. همچنین نیازی نیست تا هیچ گونه اطلاعات هویتی از خود را به صرافی تحویل دهید. نتیجتاً این ویژگی IDO ها باعث می شود تا استفاده از آنها برای تمامی کاربران ممکن باشد.
علاوه بر این، IDO ها برای پروژه های اقتصادی نیز فوق العاده گزینه مناسبی به حساب می آیند. معمولاً برای یک پروژه کوچک و کمتر شناخته شده، عرضه توکن از طریق یک DEX، به نسبت یک صرافی متمرکز و بزرگ، فرایندی آسان تر و ارزان تر به حساب می آید. ضمناً IDO ها اغلب اقداماتی دارند که با نهنگ های بازار مقابله می کنند. درواقع این موضوع بدین معنی است که هیچ سرمایه گذاری به تنهایی قادر نخواهد بود تا در IDO ها اقدام به خرید حجم بالایی از توکن ها کند.
ایراد اصلی IDO ها
به طور کلی، یکی از معایبی که در خصوص IDO ها وجود دارد، عدم وجود اقدامات مربوط به احراز هویت (KYC) و مبارزه با پول شویی (AML) است که عرصه را برای کلاه برداری و اقدامات غیرقانونی فراهم می سازد.
نحوه کارکرد عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز
فرایند عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) جهت تسهیل فروش توکن های پروژه مدنظر خود، از یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) استفاده می کند. در حقیقت یک پروژه ارز دیجیتال توکن های خود را در اختیار DEX قرار داده، کاربران وجوه خود را از طریق پلتفرم آن صرافی سپرده گذاری کرده و صرافی نیز توزیع و انتقال نهایی را تکمیل می کند. اساساً تمامی این فرایندها به صورت خودکار انجام گرفته و به وسیله قراردادهای هوشمند بر روی بلاک چین ثبت می شوند.
به طور کلی، مقررات و مراحل یک IDO به صرافی غیرمتمرکزی که مجری این عرضه است بستگی خواهد داشت. اما به طورکلی نحوه کارکرد اکثریت IDO ها مشابه با یکدیگر است. ازاین رو، در ادامه قصد داریم تا نحوه کارکرد این فرایند تأمین مالی را توضیح دهیم.
اساساً بعد از یک بررسی، پروژه جهت اجرای یک IDO بر روی یک DEX پذیرفته خواهد شد. درواقع در یک IDO، صرافی ها قسمتی از توکن ها را باقیمتی ثابت عرضه کرده و کاربران درازای این توکن ها، وجوه خود را در صرافی قفل خواهند کرد و بعدها توکن های قفل شده خود را طی رویداد تولید توکن (TGE) دریافت می کنند.
به طور کلی، معمولاً یک فهرست انتظار از سرمایه گذاران وجود خواهد داشت. از طرفی، برخی از وجوه جمع آوری شده جهت ایجاد یک استخر نقدینگی، از طریق توکن های خود پروژه خواهد بود. همچنین مابقی بودجه نیز در اختیار تیم آن پروژه ارز دیجیتال قرار خواهد گرفت.
نحوه شرکت در عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز
به طور کلی جهت برای ورود به یک IDO، به یک کیف پول ارز دیجیتال مثل متامسک (MetaMask) نیاز دارید تا به وسیله آن بتوانید به اپلیکیشن های کاربردی متصل شوید. از طرفی جهت خرید توکن ها و پرداخت کارمزد تراکنش ها نیز به مقداری ارز دیجیتال نیاز خواهید داشت. از طرفی بعدازاینکه کیف پول خود را آماده کردید، باید به IDO DApp متصل شوید.
اساساً دستورالعمل های خاصی در خصوص نحوه قفل کردن وجوه خود برای فرایند تولید توکن به شما داده می شود. در اینجا بایستی اطمینان حاصل کنید که وجوه کافی برای پرداخت کارمزد تراکنش های خود رادارید. در اغلب موارد، بعد از اتمام دوره قفل شدن، توکن ها به کیف پول شما منتقل خواهند شد. بااین وجود، برخی از IDO ها ممکن است توکن های جدید شمارا برای مدت معینی قفل کنند.
نکات ضروری جهت شرکت در عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز
به طور کلی، اطلاع از نکات مهم جهت سرمایه گذاری در IDO ها باعث خواهد شد تا احتمال مواجه شدن با پروژه های کلاه برداری به شدت کاهش پیداکرده و سرمایه گذاران بتوانند به اهداف موردنظر خود دست یابند. اولین نکته این است که حتماً باید از لینک معتبر جهت دنبال کردن یک رویداد IDO استفاده کنید.
معمولاً درزمانی که پروژه های معتبر و بزرگ در حال عرضه اولیه توکن های خود هستند، کلاه برداران بیکار نخواهند بود و به ایجاد لینک های جعلی می پردازند تا سرمایه کاربران را تصاحب کنند.
کاربران با کلیک روی لینک های جعلی که در شبکه های اجتماعی و پلتفرم های مختلف انتشاریافته اند، به پرداخت رمز ارزها می پردازند؛ درحالی که سرمایه کاربران به صورت مستقیم به حساب کلاه برداران ناشناس واریز می شود. متأسفانه در این موارد امکان ردیابی کلاه برداران نیز وجود نخواهد داشت و تنها کاری که برای جلوگیری از این مشکل می توان انجام داد، این است که از صحیح بودن آدرس صفحه صرافی ها اطمینان حاصل کرد.
اما درباره اینکه متداول ترین روش کلاه برداری IDO چیست، باید بدانید که در حال حاضر فروش توکن ها در صرافی های جعلی یکی از رایج ترین روش های کلاه برداری IDO به شمار می رود.
در حقیقت بسیاری از کلاه برداران با ایجاد صرافی های جعلی به فروش توکن های پروژه های معتبر باقیمت بسیار پایین می پردازند که همین سبب می شود بسیاری از افراد برای خرید آن ها ترغیب شوند. برای سرمایه گذاری در IDO و خرید توکن های معتبر مهم ترین کاری که باید انجام دهید این است که به صرافی های غیرمتمرکز معتبر مراجعه کنید.
صرافی هایی که به تازگی تأسیس شده اند و شناخت کافی درباره آن ها وجود ندارد به هیچ وجه گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری نیستند؛ به همین دلیل باید از خرید توکن در آن ها به شدت خودداری کرد.
جهت شرکت در IDO ها، شرایط و قوانینی را که درباره آن وجود دارد که باید به خوبی آنها را مطالعه کنید؛ چراکه هرکدام از توکن ها تحت شرایط خاصی ارائه می شوند که ممکن است گزینه مناسبی به شمار نروند.
برای مثال در برخی پروژه ها توکن ها طی یک مدت زمان خاص قابل خریدوفروش نخواهند بود که همین سبب خواب سرمایه می شود و برای افرادی که به دنبال سرمایه گذاری کوتاه مدت هستند، مناسب نخواهد بود.
در پروژه های بلاک چینی مالکان پروژه می توانند به ایجاد هرگونه قوانین دلخواه درباره توکن های خود بپردازند. متأسفانه بسیاری از افراد با اطلاع نداشتن از این موضوع با ضررهای چشمگیری مواجه می شوند و در برخی موارد مجبور می شوند توکن های خریداری شده را با مبلغ بسیار کمتر بفروشند.
برای سرمایه گذاری در IDO باید به یکی از مهم ترین نقل قول هایی که در میان سرمایه گذاران مشهور است توجه داشته باشید. سرمایه گذاران در حوزه های مختلف بر این باورند که باید تنها مبلغی را سرمایه گذاری کرد که امکان از دست دادن آن را به طور کامل داشت.
در حوزه بلاک چین نیز دقیقاً به همین صورت است و تمام سرمایه گذاران که به خرید توکن در عرضه اولیه می پردازند، در معرض ریسک قرار خواهند داشت؛ تا جایی که ممکن است تمامی سرمایه خود را از دست دهند.
لانچ پدهای ارز دیجیتال؛ برترین پلتفرم های اجرای IDO
تعداد زیادی DEX در بلاک چین های مختلف وجود دارد که خدمات IDO را ارائه می دهند. یک راه ساده برای جستجوی آنها از طریق فهرست CoinGecko از کوین های برتر لانچ پد بر اساس سرمایه بازار است. هر صرافی غیرمتمرکزی که دارای کوین مخصوص به خود باشد، که تقریباً همه آنها هستند، در فهرست موجود است.
هم اکنون چندین پروژه در حال آزمایش IDO ها هستند و برخی پروژه ها نیز پروتکل خود را تکمیل کرده اند.
بایننس اسمارت چین پد (BSCpad)
این شبکه به عنوان اولین پلتفرم IDO در شبکه بایننس اسمارت چین شناخته می شود. بسیاری از توکن های عرضه شده در شبکه بایننس اسمارت چین از این پلتفرم استفاده می کنند. میزان سودآوری این پروژه ها به صورت میانگین هفت برابر بوده است. برای شرکت در عرضه اولیه های این شبکه عمدتاً باید از توکن BUSD استفاده کرد.
داک استارتر (DuckStarter)
داک استارتر یکی دیگر از لانچ پدهای معروف است که از شبکه های اتریوم و بایننس اسمارت چین پشتیبانی می کند. مشارکت در IDO های داک استارتر هم نیازمند سهام گذاری توکن DUCK و طی کردن مراحل احراز هویت است. علاوه بر این، سرمایه گذاران باید خود پروژه و همچنین DuckDAO را در توییتر و تلگرام دنبال کنند، برای یک پست به خصوص نظر بگذارند و درنهایت در هنگام اجرای IDO حاضر باشند.
از طرفی، داک استارتر سرمایه گذاران را بر اساس میزان توکن های DUCK آنها، به پنج سطح تقسیم می کند. سرمایه گذارانی که در یک سطح قرار دارند، برای مشارکت در IDO با یکدیگر رقابت می کنند.
دائو میکر (Dao Maker)
دائومیکر نیز یکی دیگر از پلتفرم های IDO فعال در حوزه رمز ارزهاست. توکن های عرضه شده در این پلتفرم در میان سایر پلتفرم های IDO بیشترین سودآوری را به ارمغان آورده اند؛ میزان سودآوری این توکن ها به طور میانگین یازده ممیز پنج دهم برابر بوده است. برای مشارکت در عرضه اولیه این پلتفرم عمدتاً باید از کوین اتر یا توکن های شبکه بایننس اسمارت چین استفاده کرد.
سول استارتر (Solstarter)
سول استارتر اولین لانچ پد IDO روی بلاک چین سولانا است که امکان تأمین سرمایه را به روشی غیرمتمرکز و عادلانه فراهم می کند. این لانچ پد برای پروژه هایی که قصد فعالیت روی بلاک چین سولانا رادارند مناسب است.
توکن بومی سول استارتر SOS نام دارد. داشتن این توکن برای شرکت در IDO ها ضروری است.
سرمایه گذاران با توجه به میزان توکن های SOS خود می توانند در IDO های سول استارتر مشارکت کنند. ازآنجایی که این لانچ پد روی سولانا راه اندازی شده، از مزیت های این بلاک چین ازجمله سرعت بالا و کارمزدهای کم بهره مند است و چالش مقیاس پذیری را تا حد زیادی رفع کرده است.
صرافی غیرمتمرکز پولکاستارتر (Polkastarter)
صرافی غیرمتمرکز پولکا استارتر یکی از برترین پلتفرم های ارائه دهنده IDO در حوزه رمز ارزها است. این پلتفرم defi/’>دیفای بر روی شبکه پولکادات راه اندازی شده است، ولی ازآنجایی که پولکااستارتر یک پلتفرم میان زنجیره ای (cross-chain) است، می توان توکن های روی شبکه اتریوم را نیز در آن عرضه اولیه کرد. عرضه اولیه های این صرافی به طور میانگین شش ممیز پنج دهم برابر سودآوری داشته اند.
از طرفی، جهت شرکت در عرضه اولیه این پلتفرم، عمدتاً باید از توکن های POLS و ETH استفاده کنید.
تراست پد (TrustPad)
تراست پد یک پلتفرم غیرمتمرکز و چند زنجیره ای (Multi-chain) است که امکان جذب سرمایه را برای پروژه ها فراهم می کند و فرصت سرمایه گذاری زودهنگام در پروژه های جدید را در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهد. با سهام گذاری توکن بومی تراست پد که TPAD نام دارد، می توانید شانس خود را برای دسترسی سریع تر به پروژه های موفق افزایش دهید.
تراست پد با شبکه های محبوبی همچون اتریوم، پالیگان (Polygan) و سولانا (Solana) تعامل پذیر است. این لانچ پد به امنیت دارایی های کاربران اهمیت زیادی می دهد. ازاین رو، افرادی که قصد اجرای IDO در تراست پد رادارند، باید مراحل احراز هویت را طی کنند.
پروژه هایی را که در آینده نزدیک روی تراست پد IDO اجرا می کنند می توانید از طریق وب سایت رسمی این پلتفرم و در بخش Upcoming IDOs مشاهده کنید.
آخرین IDO های موفق ارزهای دیجیتال
صرافی غیرمتمرکز Curve Finance
در ژوئن ۲۰۲۰ (تیر ماه ۱۳۹۹)، صرافی غیرمتمرکز Curve Finance برای معاملات کارآمد استیبل کوین با استیبل کوین، از منحنی DAO و توکن CRV رونمایی کرد. در حقیقت DAO مبتنی بر آراگون است و هزینه های معاملات Curve را جمع آوری می کند. علاوه بر این، توکن CRV یک توکن مدیریتی است که از سهام گذاری یا استیکینگ نیز پشتیبانی می کند.
پلتفرم غیرمتمرکز BZRX
این پروژه در ژوئیه ۲۰۱۸ از b0x به bZx تغییر نام داد. bZx یک پلتفرم غیرمتمرکز برای وام دهی و ترید مارجین است. مسئولین پروژه توضیح دادند که برخلاف اکثریت استارت آپهای بلاک چینی، bZx تصمیم اخلاقی گرفته است که توکن های خود را بدون پلتفرم کاملاً کاربردی به صورت عمومی عرضه نکند.
کامپوند (Compound)
ارز دیجیتال کامپوند (COMP) که در سپتامبر ۲۰۱۸ (شهریور ماه ۱۳۹۷) در شبکه بلاک چین اتریوم راه اندازی شد، یک پروتکل الگوریتمی بازارهای مالی است که حول وام و استقراض غیرمتمرکز فعالیت می کند. درواقع کاربران می توانند نقدینگی خود را به پروتکل ارائه دهند تا با قرار دادن وثیقه، سود مرکب یا ارز دیجیتال قرض بگیرند.
از طرفی، از زمان راه اندازی، کامپوند به عنوان یکی از پیشرفته ترین برنامه های اتریوم شناخته شده است. در اوایل ژوئیه ۲۰۲۰ (تیر ماه ۱۳۹۹)، کامپوند بزرگ ترین پروژه DeFi بود و ارزش کلی ششصد و هشتاد میلیون دلاری داشت؛ یعنی نزدیک به هفتاد میلیون دلار بیشتر از MakerDAO (دومین پروژه بزرگ دیفای در آن زمان).
پروتکل ریون (Raven)
اولین IDO انجام شده مربوط به پروتکل ریون است که توسط صرافی غیرمتمرکز بایننس (Binance DEX) انجام شد. در هفده ژوئن ۲۰۱۹ (۲۶ تیر ماه ۱۳۹۸)، ارز دیجیتال ریون در صرافی غیرمتمرکز بایننس فهرست شد و به مدت بیست و چهار ساعت عرضه اولیه آن ادامه پیدا کرد.
از طرفی، طی این IDO، مجموعاً سه درصد از تمامی توکن های این پروتکل به فروش رفت و ارزش هر رمز ارز نیز تا ۰٫۰۰۰۰۵ BNB افزایش پیدا کرد.
پلتفرم غیرمتمرکز وام دهی mStable
پروتکل mStable که در ماه می ۲۰۲۰ (اردیبهشت ماه ۱۳۹۹) راه اندازی شد، یک پلتفرم غیرمتمرکز همه جانبه برای وام دهی استیبل کوین و نقدینگی است. این پروتکل به کاربران اجازه می دهد که استیبل کوین های ERC20 مانند Dai،USDC یا USDT را به منظور تولید mUSD با نسبت ۱:۱ ذخیره کنند.
از طرفی، در صورت تمدید، MUSD را می توان در یک قرارداد ذخیره واریز کرد تا از طریق پروژه هایی مانند کامپوند و آوی (Aave) درآمد کسب کند. همچنین می توان از توکن با ویژگی سواپ استفاده کرد که معاملات استیبل کوین با اسلیپیج (Slippage) صفر را امکان پذیر می کند.
پروژه بلنسر (Balancer)
در ماه مارس ۲۰۲۰ (اسفند ماه ۱۳۹۸)، آزمایشگاه های بلنسر (Balancer Lab.)، سه میلیون دلار در مرحله سرمایه گذاری برای راه اندازی توکن مخصوص این پلتفرم جمع کردند. طبق گزارش ها، قیمت هر توکن BAL در آن زمان شش دهم دلار بوده است.
در حقیقت، کمپین استخراج نقدینگی این پروتکل از ابتدای ماه ژوئن شروع شد و نخستین توزیع توکن BAL نیز در بیست و سه ژوئن فروخته شد. از طرفی، با برگزاری عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز برای این توکن و قرار گرفتن در فهرست Balancer،Uniswap و 1inch، در بیست و سه ژوئن، قیمت این توکن یک رشد بسیار زیادی را تجربه کرد و توانست تا به پانزده دلار نیز برسد. اما بعد از رسیدن قیمت به هفده دلار، قیمت BAL در عرض تنها دو هفته، با افت قیمتی شدید، به ده دلار بازگشت.
صرافی غیرمتمرکز DXdao
اساساً DXdao یک مجموعه غیرمتمرکز است که بر توسعه محصولات دیفای متمرکز است. تا بدین لحظه، DXdao از پروژه هایی مانند بازار پیش بینی های غیرمتمرکز Omen.eth و DEX Mesa.eth پشتیبانی کرده و مالک آنها است. از طرفی، DXD توکن بومی اکوسیستم DXdao است.
UMA یا پروتکل دسترسی به بازارهای جهانی (Universal Market Access)
یکی دیگر از پروژه های موفق IDO، باوجوداینکه IDO آن یک سری مشکلات اولیه داشت، پروتکل دسترسی به بازارهای جهانی است. در حقیقت UMA توسعه دهندگان دیفای را قادر می سازد تا بر بستر شبکه بلاک چین اتریوم، دارایی های مصنوعی (synthetic assets) خود را ایجاد کنند.
اساساً دارایی های مصنوعی، توکن هایی وثیقه داری هستند که ارزش آنها دستخوش تغییر می شود. بااین حال، UMA چندی پیش فروش توکن های خود را از طریق صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ (Uniswap) و باقیمت اولیه حدود بیست و شش صدم دلار برای هر توکن آغاز کرد. اما در ادامه UMA جهت دستیابی به این قیمت، بایستی تا معادل پانصد و سی و پنج هزار دلار، اتریوم را در یک استخر نقدینگی جدید تزریق می کرد.
بااین وجود، به علت اینکه قیمت گذاری در یونی سواپ به جای یک دفتر سفارش، توسط منحنی پیوند (bonding curve) انجام می شود، با هجوم گسترده سرمایه گذاران، قیمت UMA به سرعت افزایش پیدا کرد و نتیجتاً اینکه تریدرها تلاش داشتند تا با پرداخت کارمزدهای گس بالاتر از دیگران، از باقی افراد پیشی بگیرند. موضوعی که نهایتاً منجر به جهش بیش از دو دلاری قیمت UMA شد.
آینده IDO ها
IDO ها جدیدترین راه برای پروژه های ارزهای دیجیتال هستند تا توکن های خود را در اختیار عموم قرار دهند. ولی هنوز این راه حل نوین، جای پیشرفت بسیاری دارد. همچنین، در صرافی های غیرمتمرکز هیچ گونه مکانیزم نظارت و کنترلی وجود ندارد. درواقع، زمانی که صحبت از جمع آوری کمک های مالی می شود، نکته مهم این است که یک نوع کنترل جهت حذف تغییرات قیمت توکن یا مقررات احراز هویت وجود داشته باشد، که این موضوع در خصوص ICO ها، IEO ها و STO ها مدنظر قرار داده شده است.
از طرفی، پیشرفت دیگری که باید روی آن تمرکز شود، مقیاس پذیری است. هم اکنون، تنها پروژه های مربوط به امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) هستند که می توانند از طریق عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز، اقدام به جمع آوری پول کنند. بااین وجود، این موضوع بدین معنا نخواهد بود که دیگر پروژه های حوزه رمز ارزها نمی توانند از این نوع تأمین سرمایه جمعی بهره ببرند.
البته جهت پیشرفت، این پروژه ها به توجه سرمایه گذاران فعلی حوزه دیفای جهت سرمایه گذاری بر روی توکن پروژه آنها نیز نیاز خواهند داشت.
سخن پایانی
اساساً IDO ها بسیار شبیه به ICO و IEO هستند، ولی به خاطر استفاده آنها از صرافی های غیرمتمرکز، با ذات بلاک چین که غیرمتمرکز بودن است، همخوانی بیشتری دارند. ولی مسئله ای که هم اکنون باید موردتوجه قرار گیرد این است که علیرغم افزایش علاقه به ها IDO، صرافی های متمرکزی همچون بایننس و کوین به یس، هنوز کنترل بازار را در دست دارند.
امروزه جمع آوری سرمایه از سرمایه گذاران خرد در دنیای ارزهای دیجیتال، تبدیل به برترین روش جذب سرمایه برای پروژه های بلاک چینی شده است. درواقع در بین روش های گوناگون جذب سرمایه، عرضه اولیه کوین (ICO) در سال های گذشته نقش پررنگی داشته است. ولی محدودیت ها و مشکلات این روش قدیمی، بسیاری از پروژه های جدید را به سوی استفاده از IDO ها سوق داده است.
چراکه عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز توانسته تا بسیاری از مشکلات موجود، خصوصاً در حوزه حمایت از سرمایه گذار و درک وی را پوشش دهد. البته با در نظر گرفتن مشکلاتی همچون مقیاس پذیری در ساختارهای غیرمتمرکز، حجم جذب سرمایه در این روش ها بسیار پایین تر از روش های دیگر همچون IEO یا ICO است.
بااین حال آینده IDO ها، از بسیاری از جهات روشن بوده و اگر IDO ها بتوانند ایرادات موجود را برطرف سازند، به زودی جایگزین ICO ها و IEO ها خواهند شد.
سؤالات متداول
1- IDO چیست؟
عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز یا IDO روشی است که طی آن، توکن های یک پروژه ارز دیجیتال به وسیله یک صرافی غیرمتمرکز توزیع شده و سرمایه گذاران می توانند جهت سرمایه گذاری و تأمین مالی آن پروژه، اقدام به خرید آنها کنند.
2- تفاوت IEO و IDO چیست؟
IEO یعنی عرضه اولیه توکن ها به وسیله یک صرافی ارز دیجیتال متمرکز و IDO یعنی عرضه اولیه توکن ها توسط یک صرافی ارز دیجیتال غیرمتمرکز.
در حال حاضر، بهترین پلتفرم های IDO کدام هستند؟
هم اکنون تراست پد (Trust Pad) و سول استارتر (SolStarter) جزء برترین پلتفرم های IDO به حساب می آیند.
3- آیا بایستی در IDO ها شرکت کنیم؟
اساساً تعداد توکن هایی که در IDO ها عرضه می شوند، بسیار زیاد است. در حقیقت این پروژه ها عموماً سودآوری زیادی دارند و اگر هدف از شرکت در یک IDO، خرید در IDO و بلافاصله بعد از فهرست شدن در صرافی، فروش توکن ها است، توجیه اقتصادی خواهند داشت. بااین وجود، همه توکن ها بازگشت سرمایه بالایی نداشته و ممکن است در برخی از توکن ها، کاربران متضرر شوند.
4- چرا IDO ها نسبت به دیگر روش ها عادلانه تر به حساب می آیند؟
اساساً در این مدل، پیش استخراج (pre-mining) وجود ندارد. درواقع در سیستم pre-mining، بنیان گذاران پروژه به نسبت اعضای جامعه آن پروژه، در اولویت اول قرارگرفته و با حذف این اتفاق، شرایط عادلانه تری بین کلیه کاربران رعایت خواهد شد.
5- جهت شرکت در یک IDO به چه مواردی نیاز خواهیم داشت؟
به طور کلی جهت شرکت در یک IDO، به یک کیف پول ارز دیجیتال متامسک و همچنین مقداری رمز ارز جهت پرداخت کارمزد تراکنش ها نیاز خواهیم داشت.