سهام یکی از عباراتی است که در دنیای اقتصاد به دفعات با آن مواجه می شوید. از عمده سوالاتی که کاربران عموما با آن مواجه می شوند، در مورد سود سهام است. در این مقاله قصد داریم تا به تمام سوالاتی که ممکن است در این زمینه با آن ها مواجه شوید، پاسخ داده و ابهامات شما را به طور کامل برطرف کنیم. با ما همراه باشید.
سود سهام چیست؟
منظور از سود در دنیای حسابداری، مقداری است که از کسر هزینه از درآمد حاصل می شود. یکی از مهم ترین فعالیت ها در این زمینه، محاسبه میزان سود و زیان است که به صورت دوره ای ارائه شده و سود سهام را مشخص می کند.
اگر سهام یک شرکت، سود داشته باشد، در نهایت آن را به صورت نقدی به سرمایه گذاران پرداخت می کنند. همچنین شرکت می تواند، سود دریافتی را برای تامین بودجه پروژه های توسعه داخلی با تملک ها حفظ کند.
در زمان انتخاب سهام، به اندازه و قدرت شرکت توجه داشته باشید؛ شرکت بزرگ و قدرتمندی که به منابع نقدی برای تامین سرمایه اضافه تر نیاز ندارد، بیشترین سود را برای سرمایه گذاران خود صادر می کند. در مقابل اما شرکت ها در حال رشد و توسعه، به تمامی ذخایر نقدی خود نیاز دارند تا بتوانند عملیات های خود را تامین کنند. به همین دلیل، بسیار بعید به نظر می رسد که بتوانند سود را پرداخت کنند.
تمامی شرکت هایی که در بازار سرمایه پذیرفته شده اند، به صورت دوره ای، صورت های مالی خود را منتشر می کنند و در نهایت پس از مشخص شدن میزان سود و زیان کلی، سود و زیان هر سهم را نیز تعیین می کنند.
در چنین شرایطی، اگر مشخص شود که فعالیت های شرکت، روند صعودی داشته و موجب سوددهی شده اند، با توجه به قوانین و مقررات موجود و همچنین تصمیم مجمع عمومی عادی سالیانه، ممکن است بخشی از سود هر سهم و یا حتی تمامی آن، به صورت نقدی به سهامداران پرداخت شود.
روش های کسب سود در سهام ها
به طور کلی، پرداخت سود سهام به دو روش اصلی انجام می شود که در ادامه هر دوی آن ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد:
-
از افزایش قیمت سهام خریداری شده (Capital Gain)
برای مثال اگر در زمان خرید، سهام شرکت الف، 100 تومان باشد و سرمایه گذار، در زمان خرید، این سهم را بیش از این میزان بفروشد، از این معامله و سرمایه گذاری، سود کسب شده است. این روش با نام کسب عایدی سرمایه شناخته می شود.
-
از سود قابل تقسیم شرکت (کسب سود سالانه به عنوان فرآیند پرداخت سود سهام)
منظور از این سود، پرداختی نقدی است که میزان دریافتی آن وابسته به سیاست های کلی تقسیم سود شرکت است. البته باید این نکته را نیز درنظر داشته باشید که تمامی شرکت ها سودده نبوده و نمی توانند این پرداخت نقدی را انجام دهند.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
تعدادی از شرکت ها نیز سود خود را به منظور پیشرفت طرح های توسعه نگه می دارند و به همین دلیل، تقسیم سود محدودی دارند.
انواع سود سهام
در ادامه، دو نوع سود سهام را که بیشترین استفاده را در بازارها دارند، مورد بررسی قرار داده و موارد مهم در مورد آن ها را نیز بررسی می کنیم:
سود خالص
بر اساس ماده ۲۳۷ قانون تجارت، منظور از سود خالص شرکت در هرسالی مالی، عبارت است از درآمد همان سال مالی شرکت منهای کلیه هزینه ها، استهلاک ها و ذخیره ها.
سود قابل تقسیم
بر اساس ماده ۲۳۹ قانون تجارت، منظور از سود قابل تقسیم، سود خالص سال مالی شرکت است منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته قانونی مذکور و سایر اندوخته های اختیاری به علاوه سود قابل تقسیم سال های قبل که تقسیم نشده است.
«لازم به ذکر است در مبلغ نهایی سود، مالیات نیز باید کسر شود.»
در نهایت، پس از کسر مواردی که قانون برآن ها تاکید دارد، باقیمانده به عنوان سود قابل تقسیم شناخته می شود. البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که یک شرکت سودده، باید حتما 10٪ از سود قابل تقسیم خود را نیز تقسیم کند. همچنین اگر زیان انباشته در شرکت وجود داشته باشد، بر اساس قانون، امکان تقسیم هیچ مقداری از سود ممکن نخواهد بود.
در نهایت این امر، سود حاصل شده باید در شرایط زیر قرار بگیرد تا در نهایت ، مانده بتواند تحت عنوان سود قابل تقسیم نام بگیرد:
- زیان انباشته احتمالی سال های قبل از آن کسر شود.
- اندوخته قانونی و اختیاری از آن کسر شود
به عبارت دیگر، شرکت در صورتی می تواند سود تقسیم کند که در پایان سال مالی، سود انباشته داشته باشد. در مقابل اما اگر شرکتی طی یک سال مالی، زیان داشته باشد، ولی در پایان سال مالی با در نظر گرفتن زیان آن سال، بازهم سود انباشته داشته باشد، می تواند سود تقسیم کند.
حال که با مفهوم سود نقدی یا همان DPS آشنا شدیم بهتر است به نحوه تصویب مبلغ این سود و پرداخت آن بپردازیم.
روش دریافت سود تقسیمی
روش دریافت سود سهام تقسیمی در شرکت های پذیرفته شده در بورس متفاوت است و معمولا به دو روش انجام می گیرد که عبارتند از:
1. واریز به حساب بانکی
در این روش، سهامدار باید مشخصات حساب بانکی خود را برای شرکت بفرستد. بسیاری از شرکت ها، پرداخت ها تنها به حساب بانکی خاصی انجام می شود که چنین شرایطی شما باید در بانک موردنظر حساب باز کرده و پول خود را دریافت کنید.
2. مراجعه حضوری به بانک خاص
در روش حضوری، عموما شرکت ها با یک بانک مشخص قرارداد دارند تا سود سهامدارانشان توسط آن بانک پرداخت شود. برای دریافت سود سهام از طریق این روش، کافیست با کارت ملی و کد معاملاتی خود به یکی از شعب بانک موردنظر مراجعه کنید.
برای اطلاع از مقدار سود سهام و روش پرداخت آن از روش زیر اقدام کنید:
- ورود به سایت کدال
- انتخاب گزینه جستجوی اطلاعیه
- انتخاب تماد بورسی شرکت در فیلد نمادها (در سایت tsetmc.com نماد شرکت ها مشخص است)
- قرار دادن گزینه نوع اطلاعیه بر مورد زمان بندی پرداخت سود
- انتخاب گزینه جستجوی اطلاعیه ها در پایین فرم
- دانلود فایل pdf یا عکس با انتخاب اطلاعیه موردنظر
- در اطلاعیه، معمولا نحوه دریافت سود ذکر شده است
تصویب سود نقدی چطور انجام می شود؟
اگر سهامی خریداری کرده اید و می خواهید بدانید سود سهام چگونه محاسبه می شود، باید ابتدا به این نکته واقف باشید که صورت های مالی شرکت ها، همراه با گزارش حسابرس مستقل، در مجمع عمومی عادی سالیانه که سالی یک بار برگزار می شود، در اختیار سهامداران شرکت قرار می گیرد.
لازم به توضیح است طبق ماده ۷۸ قانون تجارت، برای رسمیت اجلاس مجمع عمومی عادی، حضور حداقل بیش از نصف سهامداران دارای حق رأی الزامی است. براساس این قانون اگر در دعوت اول، حد نصاب مذکور حاصل نشود، جلسه بعدی (دوم) با حضور هر عده از صاحبان سهام دارای حق رأی، رسمیت داشته و مصوبات آن نیز قانونی است. البته این درصورتی است که در دعوت دوم، نتیجه دعوت اول (عدم تشکیل آن)، قید شده باشد.
دستور کار اصلی این مجمع، تصویب صورت های مالی توسط سهامداران شرکت است؛ یعنی بعد از قرائت گزارش حسابرس مستقل و توضیحات مدیران شرکت، در مورد کارهای انجام شده و برنامه های آتی، تصویب صورت های مالی به رأی گذاشته می شود.
در نهایت، تصویب صورت های مالی، بدین معناست که سهامداران، عملکرد مدیران شرکت را تائید کرده اند. پس از تصویب صورت های مالی، نوبت تصویب مقدار سود تقسیمی می رسد. هیئت مدیره شرکت با توجه به مقدار سود، وضع نقدینگی شرکت، برنامه های آتی و سایر موارد، مقدار سود تقسیمی را به مجمع پیشنهاد می کند.
«رکن تصمیم گیرنده برای تصویب مقدار سود تقسیمی، مجمع عمومی عادی سالیانه است. مجمع امکان دارد همان سود تقسیمی پیشنهاد شده توسط هیئت مدیره را تصویب کند، یا سودی غیر از آن.»
میزان سود تقسیمی
بر اساس ماده ۸۶ قانون تجارت، مجمع عمومی عادی می تواند نسبت به کلیه امور شرکت به جز آنچه در صلاحیت مجمع عمومی مؤسس و فوق العاده است، تصمیم بگیرد؛ بر این اساس، تصمیم گیری در خصوص سود قابل تقسیم، بر عهده مجمع عمومی است.
سود نقدی هر سهم شرکت به چه سهام دارانی تعلق می گیرد؟
سود هرسهم به سهامداری تعلق می گیرد که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی سالیانه شرکت، مالک آن سهم باشد؛ بنابراین زمان خرید یا فروش سهام ملاک نیست. شما حتی اگر دو روز قبل از برگزاری مجمع، سهام شرکت را بخرید و در زمان برگزاری مجمع، سهامدار شرکت باشید، سود نقدی به شما تعلق می گیرد.
در شرکت های سهامی عام در چه صورت سود سهام به سهام داران پرداخت می شود؟
در این شرکت ها، پرداخت سود سهام، مشروط به وجود سود قابل تقسیم و تصویب مجمع عمومی صاحبان سهام در مورد تقسیم سود است.
سود سهام چگونه پرداخت می شود؟
عموماً مجامع بسیاری از شرکت های بورسی، از خرداد تا پایان مرداد برگزار می شود. همان طور که می دانید، طبق قانون تجارت، شرکت ها موظفند، حداکثر ۸ ماه پس از تصویب سود نقدی در مجمع، نسبت به پرداخت آن به سهامداران اقدام کنند. در نهایت، نحوه پرداخت سود سهام در مجمع عمومی و یا جلسه هیئت مدیره باید مشخص شود؛ این پرداخت می تواند به صورت نقدی و یا غیر نقدی باشد.
در بسیاری از موارد، شرکت ها سود سهام را از طریق کالاهای تولیدشده به سهامداران پرداخت می کنند. همچنین ممکن است بخشی از سود نقدا توزیع شده و بخش دیگری صرف سرمایه گذاری در بخش های جدیدتر شود.
البته در اساسنامه شرکت ها می توان مهلت کوتاه تری برای پرداخت سود سهام تعیین کرد. بعضی شرکت ها ممکن است پس از انقضای مهلت هشت ماهه نیز از پرداخت سود سهم به سهامداران خودداری کنند. در چنین شرایطی، سهامداران با توجه به مفاد قانون، می توانند در صورت دیرکرد پرداخت سود نقدی، مطالبه رسمی خود را با ارسال اظهارنامه قانونی اعلام کرده و مشمول خسارت تأخیر تأدیه شوند.
البته عدم پرداخت سود سهام توسط مدیران، به هیچ عنوان وجه کیفری نداشته و سهامداران برای وصول مطالبات سود سهام، تنها می توانند اموال شرکت را توقیف کنند.
اطلاع از نحوه دریافت سود نقدی هر سهم شرکت (DPS)
برای اطلاع از مبلغ و نحوه دریافت DPS هر شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، می توانید اطلاعیه شرکت را در سایت codal.ir پیدا کرده و یا با امور سهام شرکت مربوطه ارتباط برقرار کنید.
اگر به تازگی سهام داری یک شرکت را تجربه می کنید و با مراحل دریافت سود آشنایی درستی ندارید، باید به این نکته آگاهی داشته باشید که فرایند پرداخت سود سهام و زمان آن، در مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت اعلام می شود؛ اگر یک شرکت، در مجمع برگزار شده، تاریخ واریز سود سهام را اعلام نکند، در نهایت موظف است به محض روشن شدن تاریخ دقیق اطلاعیه ، آن را از طریق سامانه کدال منتشر کند تا در اختیار سهام داران قرار بگیرد.
لازم به ذکر است که در مواردی، شرکت ها پیش از برگزاری مجمع، زمان بندی پرداخت سود را از طریق کدال اعلام می کنند. در میان سهامداران یک شرکت، افرادی وجود دارند که به دلیل عدم آگاهی از چگونگی دریافت سود، سال های زیادی، سود سهام خود را دریافت نکرده اند.
هر شرکتی که سهام آن در بورس و فرابورس معامله می شود، بخشی به نام امور سهام دارد که افراد حاضر در آن، مسئول پاسخگویی به سؤالات و ابهامات سهامداران هستند. در نتیجه به سهامداران اجازه می دهد که برای دریافت سود خود، با امور سهام شرکت مربوطه تماس گرفته و نسبت به مراحل قانونی دریافت سود آگاهی پیدا کنند.
برای دریافت شماره تلفن امور سهام، کافیست عبارت امور سهام شرکت را جستوجو کنید تا شماره آن از طریق سایت اصلی شرکت در اختیار شما قرار گیرد.
سخن پایانی
پس از تصویب سود نقدی سهام یک شرکت در مجمع سالیانه، باید منتظر بمانید تا زمان توزیع سود برسد. گاهی شرکت در اطلاعیه زمان بندی پرداخت سود، از سهامداران درخواست می کند تا شماره حساب بانکی را همراه با کد بورسی، به ایمیل شرکت ارسال کرده و یا برای امور سهام شرکت فکس کنند.
در این حالت، پس از دریافت مشخصات و شماره حساب، سود تعلق گرفته به حساب شما در موعد مقرر واریز می شود. هرچند در اکثر موارد، شرکت ها، بانک موردنظر خود جهت پرداخت سود به سهامداران معرفی می کنند.
در نهایت، شما با در دست داشتن کارت شناسایی و کد سهامداری، باید به بانک مراجعه کرده و با تکمیل فرم دریافت سود نقدی شرکت در بانک، سود تعلق گرفته را به صورت نقدی دریافت کرده یا درخواست کنید آن را به حساب شما واریز کنند.