در بازار بورس اوراق بهادار، با توجه به نیاز سرمایه گذاران، ابزارهای متنوعی طراحی شده است. یکی از این ابزارهای مفید، اوراق گواهی سپرده سکه طلا یا سکه یک روزه است. پس از تعطیل شدن معاملات آتی سکه در بورس کالا، در حال حاضر معاملات ثانویه گواهی سپرده سکه در بورس اوراق بهادار انجام می شود. هدف از راه اندازی این ابزار، شفافیت و کشف قیمت رسمی سکه و همچنین تنوع بخشی به سبد ابزارهای مالی بوده است.
مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار
گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موبد مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. معاملات سکه یک روزه در قالب “گواهی سپرده کالایی” در بورس کالا یکی از انواع این معاملات است که با اقبال خوبی هم مواجه شده است. در حال حاضر معاملات ثانویه گواهی سپرده سکه در چهار نماد زیر قابل انجام است:
- سکه ۰۰۱۲ پ ۰۱ (سکه تمام بهارتحویلی ۱ روزه رفاه)
- سکه ۹۸۱۲ پ ۰۳ (سکه تمام بهار تحویل ۱ روزه سامان)
- سکه ۹۹۱۲ پ ۰۴ (سکه تمام بهار تحویل ۱ روزه صادرات)
- سکه ۰۰۱۱ پ ۰۲ (سکه تمام بهار تحویلی ۱ روزه ملت)
فرایند انجام معاملات، تسویه و تحویل سکه یک روزه
افرادی که تمایل به خرید یا فروش سکه یک روزه از طریق گواهی سپرده سکه دارند، می توانند از طریق سازوکار بورس اوراق بهادار، معامله خود را انجام دهند. برای این کار داشتن کد بورسی الزامی است. اگر فرد نام کاربری سامانه معاملات برخط آنلاین (سهام) را نیز داشته باشد، می تواند بدون مراجعه به شعب کارگزاری ها، معامله خود را از طریق سامانه معاملات برخط به راحتی انجام دهد. بنابراین با داشتن کد بورسی مشتری می تواند از طریق کارگزاران دارای مجوز گواهی سپرده سکه کالایی، اقدام به معامله این اوراق نماید. نحوه خرید اوراق همانند سهام است؛ یعنی چنانچه گفته شد، مشتری می تواند به صورت حضوری یا آنلاین، اوراق مدنظر خود را خریداری نماید. شایان ذکر است برای خرید این اوراق، مشتری باید حساب معاملاتی خود را به میزان کافی شارژ نماید. در صورتی که مشتری به صورت حضوری اقدام به خرید یا فروش کند، لازم است علاوه بر واریز وجه موردنیاز، فرم درخواست خرید یا فروش خود را نیز تکمیل کرده و تحویل کارگزاری دهد. هر گواهی سپرده شامل ۱ سکه است.
ثبت درخواست خرید گواهی سپرده سکه طلا
- زمان معاملات
- مرحله پیش گشایش: از ساعت ۱۲:۳۰ تا ساعت ۱۳
- گشایش: رأس ساعت ۱۳
- مرحله حراج پیوسته: از ساعت ۱۳ الی ۱۵:۳۰
اقدامات دارنده سکه فیزیکی برای فروش سکه خود طی گواهی سپرده
دارندگان سکه فیزیکی، می توانند با در دست داشتن مدارک شناسایی معتبر به خزانه بانک رفاه مراجعه کرده و سکه یا سکه های موردنظر خود را به انبار تحویل دهند. پس از اعتبارسنجی سکه ها، قبض انبار یک روز کاری بعد صادر می شود و فرد می تواند آن را دریافت نماید. دارنده قبض انبار می تواند از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری ها یا سامانه معاملات برخط سهام، اقدام به فروش سکه یا سکه های خود نماید. فروشنده می تواند یک روز کاری پول حاصل از فروش را برداشت نموده یا با آن به معاملات دیگر بپردازد.
ساعت مراجعه به خزانه بانک برای تحویل دادن و گرفتن سکه
ساعت مراجعه به خزانه بانک رفاه (انبار بورس کالا) برای تحویل سکه (توسط دارندگان سکه فیزیکی) یا دریافت سکه (توسط دارندگان اوراق گواهی سپرده) از ساعت ۸ صبح تا ۱۶ روزهای کاری است. سکه هایی که پس از ساعت ۱۲ ظهر روز کاری جاری به خزانه بانک تحویل داده می شود، پس از ۲ روز کاری تبدیل به گواهی سپرده کالاییِ قابل معامله می شود. برای تحویل سکه به انبار یا دریافت سکه از انبار، حضور شخص خریدار یا نماینده قانونی وی (با مدارک شناسایی و وکالت نامه) الزامی است. آدرس انبار بورس کالا (خزانه بانک رفاه): تهران – میدان ونک – خیابان ملاصدرا – خیابان شیراز شمالی – شماره ۱۸۶ – کد پستی: ۹۹۱۷۵۶۷۸۳
ویژگی سکه مورد تائید انبار
- نوع: سکه تمام بهار آزادی
- سال ضرب: ۱۳۸۶
- عیار: ۹۰۰ در هزار
- وزن: ۸٫۱۳۳ گرم
هزینه های معاملاتی
- هزینه ارزیابی و کارشناسی هر سکه: ۵۰۰۰ ریال (در زمان تحویل دریافت می شود)
- هزینه انبارداری هر سکه: روزانه ۵۰ ریال
- کارمزد معاملات: ۰٫۰۰۱۲۵ ارزش معامله
چگونه گواهی سپرده سکه طلا را بفروشیم؟
شما می توانید با در اختیار داشتن مدارک شناسایی معتبر، به خزانه بانک مراجعه کرده و سکه های موردنظر را تحویل دهید. پس از اعتبار سنجی، قبض انبار برای شما صادر می شود و دارنده قبض، می تواند از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری سامانه معاملات آنلاین، اقدام به فروش سکه بکند. ظرف ۷۲ ساعت، وجه حاصل از فروش، پس از کسر کسورات قانونی، به حساب شما واریز و قابل برداشت است. معمولاً از ساعت ۸ الی ۱۶ در روزهای غیر تعطیل، می توان به خزانه بانک رفاه (انبار بورس کالا) مراجعه کرد. اگر سکه های خود را پس از ساعت ۱۲ ظهر به خزانه تحویل دهید، چهل وهشت ساعت بعد، سکه ها، تبدیل به گواهی سپرده کالایی می شود و قابلیت معامله در بازار فرا بورس را خواهد داشت.
مزیت راه اندازی سیستم گواهی سپرده کالایی برای سکه
- معافیت مالیاتی معاملات و سود ناشی از آن: معاملات گواهی سپرده از مالیات معاف است.
- امکان معاملات راحت تر و مطمئن تر و امن تر: ایجاد بستری امن برای خریدوفروش سکه و انتقال پول مربوط به آن، از اهداف بورس کالایایران در ورود به معاملات گواهی سپرده سکه طلا است. معاملات به صورت آنلاین انجام می شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
- کاهش ریسک و هزینه های نگهداری سکه در منازل، مغازه ها و …: در این معاملات دارنده گواهی بانام، امکان معامله و نگهداری را دارد و نیازی به حمل و نگهداری سکه را ندارد. از طرفی تحویل فیزیکی سکه نیز در صورت درخواست دارنده آن به فاصله یک روز انجام می پذیرد و ریسک جابجایی این کالا را کاهش می دهد.
- کارمزد بسیار پایین معاملات نسبت به صرافی ها: معاملات گواهی سپرده سکه، کارمزدی به مراتب کمتر از کارمزد صرافی ها دارد و نوسانات مربوط به شرایط خاص را نیز ندارد.
- کشف نرخ عادلانه در بورس توسط مکانیسم عرضه و تقاضا: معاملات در بستر بازار و قوانین عرضه و تقاضا صورت می گیرد و خریداران و فروشندگان در بازار رقابتی حضور دارند.
- دارا بودن قابلیت وثیقه برای اخذ تسهیلات: گواهی قابلیت آن را دارد تا به پشتوانه آن بتوان از بانک یا مؤسسات مالی، تسهیلات اخذ کرد.
- انتقال بخشی از سفته بازی بازار سکه از معاملات نقدی به گواهی سپرده
تفاوت معاملات گواهی سپرده با سهام عادی
مکانیسم خریدوفروش گواهی سپرده سکه طلا در سامانه آنلاین تقریباً مشابه خریدوفروش سهم عادی است و نماد آن در سایت مدیریت فناوری بورس قابل مشاهده است؛ اما تفاوت هایی هم دارد.
- برای خرید سهام، با انتخاب نماد آن لازم است قیمت و حجم موردنظر در زمان ارسال سفارش درج شود؛ اما برای خرید گواهی سپرده بجای حجم سفارش مدنظر، باید حاصل ضرب آن را در عدد ۱۰ وارد کرد. به عنوان مثال برای خرید ۱ گواهی سپرده باید عدد ۱۰ در بخش حجم سفارش ثبت گردد. همچنین قیمت واحد درج شده در سفارش برابر است باقیمت مجاز سکه (طبق تابلوی عرضه و تقاضا) تقسیم بر عدد ۱۰.
- معاملات این اوراق گواهی سپرده به طورمعمول در بازه زمانی ۱۳ الی ۱۵: ۳۰ روزهای کاری بورس اوراق بهادار (شنبه تا چهارشنبه) انجام می شود؛ اما معاملات سهام عادی به طورمعمول در بازه زمانی ۹ صبح الی ۱۲: ۳۰ ظهر روزهای کاری صورت می پذیرد.
- دامنه نوسان سهام عادی در بازار بورس و فرابورس برای اکثر نمادها ۵±% است؛ اما دامنه نوسان گواهی سپرده سکه طلا ۱۰±% است.
- با فروش سهام عادی، ۲ روز کاری بعد پول از حساب معاملاتی مشتری قابل برداشت خواهد بود؛ اما پس از فروش اوراق گواهی سپرده، یک روز کاری بعد، می توان پول حاصل از فروش را برداشت کرد.
- معاملات سهام در زمان فروش ۰٫۵% کارمزد در بردارد ولی معاملات گواهی سپرده فاقد مالیات است.
تفاوت گواهی سپرده سکه با سکه فیزیکی چیست؟
گواهی سپرده یک نوع ابزار مالی است که دارنده این گواهی بر روی دارایی سپرده گذاری شده مالکیت دارد. گواهی سپرده انواع مختلفی دارد. برای مثال گواهی سپرده طلا، حکم مالکیت سکه فیزیکی طلا برای صاحب اوراق را دارد. برخی اوراق گواهی سپرده قابلیت انتقال به غیر دارند یعنی در صورت تمایل صاحب این اوراق می تواند به قیمت توافقی به طرف دیگری بفروشد. اوراق گواهی سکه قابلیت انتقال به غیر را ندارند و در صورت گم شدن یا سرقت این اوراق، مشکلی پیش نمی آید چون سکه یک روزه تنها به صاحب مشخصات اوراق تحویل داده می شود؛ بنابراین هیچ دغدغه و نگرانی برای نگه داری این اوراق در منزل وجود ندارد.
خرید اوراق سکه چه مزیتی نسبت به خرید سکه فیزیکی دارد؟
- در خرید اوراق گواهی، ریسک های ناشی از تقلبی بودن سکه و یا ریسک های مرتبط با نگه داری سکه فیزیکی، وجود ندارد.
- امکان معامله آنلاین و آسان از دیگر مزیت های خرید اوراق سکه است.
- مزیت سوم، کارمزد کمتر معامله این اوراق در بازار بورس هست. معامله سکه فیزیکی در بازار بین یک تا دو درصد کارمزد دارد درحالی که کارمزد خرید یا فروش اوراق سکه ۰٫۰۰۱۲۵ (۰٫۱۲۵ درصد) و کارمزد خریدوفروش باهم ۰٫۲۵ درصد هست که بسیار کمتر از کارمزد بازار فیزیکی سکه هست.
- مزیت چهارم آن است که برخلاف بازار فیزیکی طلا که خریدوفروش تنها بین دو نفر صورت می گیرد، در بازار بورس تعداد بازیگران بسیار بیشتر بوده و رقابتی تر است. رقابتی بودن به شفافیت بازار کمک شایانی می نماید.
جمع بندی سکه یک روزه
با توجه به کارکردهای مهم این ابزار و بیشتر بودن دامنه نوسان سکه یک روزه شاهد توجه روزافزون به این ابزار از سوی فعالان بازار سهام و اوراق بهادار هستیم؛ اما باید به این نکته نیز توجه داشت که طبیعتاً قوانین معامله در این بازار کمی متفاوت است. حرفه ای شدن در این زمینه، نیازمند کسب تجربه و مهارت است. بنابراین بهتر است اگر آشنایی کافی با روند قیمتی و فرایند این بازار ندارید، سراغ گزینه های کم ریسک تر بروید. احتمالاً صندوق های طلا در این زمینه بیشتر می توانند به شما کمک کنند تا معاملات کم ریسکی داشته باشید.
