در بازار بورس اوراق بهادار، با توجه به نیاز سرمایه گذاران، ابزارهای متنوعی طراحی شده است. یکی از این ابزارهای مفید، اوراق گواهی سپرده سکه طلا یا سکه یک روزه است. پس از تعطیل شدن معاملات آتی سکه در بورس کالا، در حال حاضر معاملات ثانویه گواهی سپرده سکه در بورس اوراق بهادار انجام میشود. هدف از راه اندازی این ابزار، شفافیت و کشف قیمت رسمی سکه و همچنین تنوع بخشی به سبد ابزارهای مالی بوده است.
مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار
گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موبد مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. معاملات سکه یک روزه در قالب “گواهی سپرده کالایی” در بورس کالا یکی از انواع این معاملات است که با اقبال خوبی هم مواجه شده است. در حال حاضر معاملات ثانویه گواهی سپرده سکه در چهار نماد زیر قابل انجام است:
- سکه ۰۰۱۲ پ ۰۱ (سکه تمام بهارتحویلی ۱ روزه رفاه)
- سکه ۹۸۱۲ پ ۰۳ (سکه تمام بهار تحویل ۱ روزه سامان)
- سکه ۹۹۱۲ پ ۰۴ (سکه تمام بهار تحویل ۱ روزه صادرات)
- سکه ۰۰۱۱ پ ۰۲ (سکه تمام بهار تحویلی ۱ روزه ملت)
فرایند انجام معاملات، تسویه و تحویل سکه یک روزه
افرادی که تمایل به خرید یا فروش سکه یک روزه از طریق گواهی سپرده سکه دارند، می‌توانند از طریق سازوکار بورس اوراق بهادار، معامله خود را انجام دهند. برای این کار داشتن کد بورسی الزامی است. اگر فرد نام کاربری سامانه معاملات برخط آنلاین (سهام) را نیز داشته باشد، می‌تواند بدون مراجعه به شعب کارگزاری‌ها، معامله خود را از طریق سامانه معاملات برخط به راحتی انجام دهد. بنابراین با داشتن کد بورسی مشتری می‌تواند از طریق کارگزاران دارای مجوز گواهی سپرده سکه کالایی، اقدام به معامله این اوراق نماید. نحوه خرید اوراق همانند سهام است؛ یعنی چنانچه گفته شد، مشتری می‌تواند به‌صورت حضوری یا آنلاین، اوراق مدنظر خود را خریداری نماید. شایان ذکر است برای خرید این اوراق، مشتری باید حساب معاملاتی خود را به میزان کافی شارژ نماید. در صورتی که مشتری به‌صورت حضوری اقدام به خرید یا فروش کند، لازم است علاوه بر واریز وجه موردنیاز، فرم درخواست خرید یا فروش خود را نیز تکمیل کرده و تحویل کارگزاری دهد. هر گواهی سپرده شامل ۱ سکه است.
ثبت درخواست خرید گواهی سپرده سکه طلا
- زمان معاملات
- مرحله پیش گشایش: از ساعت ۱۲:۳۰ تا ساعت ۱۳
- گشایش: رأس ساعت ۱۳
- مرحله حراج پیوسته: از ساعت ۱۳ الی ۱۵:۳۰
اقدامات دارنده سکه فیزیکی برای فروش سکه خود طی گواهی سپرده
دارندگان سکه فیزیکی، می‌توانند با در دست داشتن مدارک شناسایی معتبر به خزانه بانک رفاه مراجعه کرده و سکه یا سکه‌های موردنظر خود را به انبار تحویل دهند. پس از اعتبارسنجی سکه‌ها، قبض انبار یک روز کاری بعد صادر میشود و فرد می‌تواند آن را دریافت نماید. دارنده قبض انبار می‌تواند از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری‌ها یا سامانه معاملات برخط سهام، اقدام به فروش سکه یا سکه‌های خود نماید. فروشنده می‌تواند یک روز کاری پول حاصل از فروش را برداشت نموده یا با آن به معاملات دیگر بپردازد.
ساعت مراجعه به خزانه بانک برای تحویل دادن و گرفتن سکه
ساعت مراجعه به خزانه بانک رفاه (انبار بورس کالا) برای تحویل سکه (توسط دارندگان سکه فیزیکی) یا دریافت سکه (توسط دارندگان اوراق گواهی سپرده) از ساعت ۸ صبح تا ۱۶ روزهای کاری است. سکه‌هایی که پس از ساعت ۱۲ ظهر روز کاری جاری به خزانه بانک تحویل داده میشود، پس از ۲ روز کاری تبدیل به گواهی سپرده کالاییِ قابل معامله میشود. برای تحویل سکه به انبار یا دریافت سکه از انبار، حضور شخص خریدار یا نماینده قانونی وی (با مدارک شناسایی و وکالت نامه) الزامی است. آدرس انبار بورس کالا (خزانه بانک رفاه): تهران – میدان ونک – خیابان ملاصدرا – خیابان شیراز شمالی – شماره ۱۸۶ – کد پستی: ۹۹۱۷۵۶۷۸۳
ویژگی سکه مورد تائید انبار
- نوع: سکه تمام بهار آزادی
- سال ضرب: ۱۳۸۶
- عیار: ۹۰۰ در هزار
- وزن: ۸٫۱۳۳ گرم
هزینه‌های معاملاتی
- هزینه ارزیابی و کارشناسی هر سکه: ۵۰۰۰ ریال (در زمان تحویل دریافت میشود)
- هزینه انبارداری هر سکه: روزانه ۵۰ ریال
- کارمزد معاملات: ۰٫۰۰۱۲۵ ارزش معامله
چگونه گواهی سپرده سکه طلا را بفروشیم؟
شما می‌توانید با در اختیار داشتن مدارک شناسایی معتبر، به خزانه بانک مراجعه کرده و سکه‌های موردنظر را تحویل دهید. پس از اعتبار سنجی، قبض انبار برای شما صادر میشود و دارنده قبض، می‌تواند از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری سامانه معاملات آنلاین، اقدام به فروش سکه بکند. ظرف ۷۲ ساعت، وجه حاصل از فروش، پس از کسر کسورات قانونی، به‌حساب شما واریز و قابل‌برداشت است. معمولاً از ساعت ۸ الی ۱۶ در روزهای غیر تعطیل، میتوان به خزانه بانک رفاه (انبار بورس کالا) مراجعه کرد. اگر سکه‌های خود را پس از ساعت ۱۲ ظهر به خزانه تحویل دهید، چهل‌وهشت ساعت بعد، سکه‌ها، تبدیل به گواهی سپرده کالایی میشود و قابلیت معامله در بازار فرا بورس را خواهد داشت.
مزیت راه اندازی سیستم گواهی سپرده کالایی برای سکه
- معافیت مالیاتی معاملات و سود ناشی از آن: معاملات گواهی سپرده از مالیات معاف است.
- امکان معاملات راحت‌تر و مطمئن‌تر و امن‌تر: ایجاد بستری امن برای خریدوفروش سکه و انتقال پول مربوط به آن، از اهداف بورس کالایایران در ورود به معاملات گواهی سپرده سکه طلا است. معاملات به‌صورت آنلاین انجام میشود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
- کاهش ریسک و هزینه‌های نگهداری سکه در منازل، مغازه‌ها و …: در این معاملات دارنده گواهی بانام، امکان معامله و نگهداری را دارد و نیازی به حمل و نگهداری سکه را ندارد. از طرفی تحویل فیزیکی سکه نیز در صورت درخواست دارنده آن به فاصله یک روز انجام می‌پذیرد و ریسک جابجایی این کالا را کاهش می‌دهد.
- کارمزد بسیار پایین معاملات نسبت به صرافی‌ها: معاملات گواهی سپرده سکه، کارمزدی به‌مراتب کمتر از کارمزد صرافی‌ها دارد و نوسانات مربوط به شرایط خاص را نیز ندارد.
- کشف نرخ عادلانه در بورس توسط مکانیسم عرضه و تقاضا: معاملات در بستر بازار و قوانین عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد و خریداران و فروشندگان در بازار رقابتی حضور دارند.
- دارا بودن قابلیت وثیقه برای اخذ تسهیلات: گواهی قابلیت آن را دارد تا به پشتوانه آن بتوان از بانک یا مؤسسات مالی، تسهیلات اخذ کرد.
- انتقال بخشی از سفته‌بازی بازار سکه از معاملات نقدی به گواهی سپرده
تفاوت معاملات گواهی سپرده با سهام عادی
مکانیسم خریدوفروش گواهی سپرده سکه طلا در سامانه آنلاین تقریباً مشابه خریدوفروش سهم عادی است و نماد آن در سایت مدیریت فناوری بورس قابل‌مشاهده است؛ اما تفاوت‌هایی هم دارد.
- برای خرید سهام، با انتخاب نماد آن لازم است قیمت و حجم موردنظر در زمان ارسال سفارش درج شود؛ اما برای خرید گواهی سپرده بجای حجم سفارش مدنظر، باید حاصل‌ضرب آن را در عدد ۱۰ وارد کرد. به‌عنوان‌مثال برای خرید ۱ گواهی سپرده باید عدد ۱۰ در بخش حجم سفارش ثبت گردد. همچنین قیمت واحد درج‌شده در سفارش برابر است باقیمت مجاز سکه (طبق تابلوی عرضه و تقاضا) تقسیم‌بر عدد ۱۰.
- معاملات این اوراق گواهی سپرده به‌طورمعمول در بازه زمانی ۱۳ الی ۱۵: ۳۰ روزهای کاری بورس اوراق بهادار (شنبه تا چهارشنبه) انجام میشود؛ اما معاملات سهام عادی به‌طورمعمول در بازه زمانی ۹ صبح الی ۱۲: ۳۰ ظهر روزهای کاری صورت می‌پذیرد.
- دامنه نوسان سهام عادی در بازار بورس و فرابورس برای اکثر نمادها ۵±% است؛ اما دامنه نوسان گواهی سپرده سکه طلا ۱۰±% است.
- با فروش سهام عادی، ۲ روز کاری بعد پول از حساب معاملاتی مشتری قابل‌برداشت خواهد بود؛ اما پس از فروش اوراق گواهی سپرده، یک روز کاری بعد، میتوان پول حاصل از فروش را برداشت کرد.
- معاملات سهام در زمان فروش ۰٫۵% کارمزد در بردارد ولی معاملات گواهی سپرده فاقد مالیات است.
تفاوت گواهی سپرده سکه با سکه فیزیکی چیست؟
گواهی سپرده یک نوع ابزار مالی است که دارنده این گواهی بر روی دارایی سپرده‌گذاری شده مالکیت دارد. گواهی سپرده انواع مختلفی دارد. برای مثال گواهی سپرده طلا، حکم مالکیت سکه فیزیکی طلا برای صاحب اوراق را دارد. برخی اوراق گواهی سپرده قابلیت انتقال به غیر دارند یعنی در صورت تمایل صاحب این اوراق می‌تواند به قیمت توافقی به‌طرف دیگری بفروشد. اوراق گواهی سکه قابلیت انتقال به غیر را ندارند و در صورت گم‌شدن یا سرقت این اوراق، مشکلی پیش نمی‌آید چون سکه یک روزه تنها به صاحب مشخصات اوراق تحویل داده میشود؛ بنابراین هیچ دغدغه و نگرانی برای نگهداری این اوراق در منزل وجود ندارد.
خرید اوراق سکه چه مزیتی نسبت به خرید سکه فیزیکی دارد؟
- در خرید اوراق گواهی، ریسک‌های ناشی از تقلبی بودن سکه و یا ریسک‌های مرتبط با نگهداری سکه فیزیکی، وجود ندارد.
- امکان معامله آنلاین و آسان از دیگر مزیت‌های خرید اوراق سکه است.
- مزیت سوم، کارمزد کمتر معامله این اوراق در بازار بورس هست. معامله سکه فیزیکی در بازار بین یک تا دو درصد کارمزد دارد درحالی‌که کارمزد خرید یا فروش اوراق سکه ۰٫۰۰۱۲۵ (۰٫۱۲۵ درصد) و کارمزد خریدوفروش باهم ۰٫۲۵ درصد هست که بسیار کمتر از کارمزد بازار فیزیکی سکه هست.
- مزیت چهارم آن است که برخلاف بازار فیزیکی طلا که خریدوفروش تنها بین دو نفر صورت می‌گیرد، در بازار بورس تعداد بازیگران بسیار بیشتر بوده و رقابتی‌تر است. رقابتی بودن به شفافیت بازار کمک شایانی می‌نماید.
جمع‌بندی سکه یک روزه
با توجه به کارکردهای مهم این ابزار و بیشتر بودن دامنه نوسان سکه یک روزه شاهد توجه روزافزون به این ابزار از سوی فعالان بازار سهام و اوراق بهادار هستیم؛ اما باید به این نکته نیز توجه داشت که طبیعتاً قوانین معامله در این بازار کمی متفاوت است. حرفه‌ای شدن در این زمینه، نیازمند کسب تجربه و مهارت است. بنابراین بهتر است اگر آشنایی کافی با روند قیمتی و فرایند این بازار ندارید، سراغ گزینه‌های کم ریسک تر بروید. احتمالاً صندوق‌های طلا در این زمینه بیشتر می‌توانند به شما کمک کنند تا معاملات کم ریسکی داشته باشید.
