فاکتورهای مهم بنیادی در پتروشیمی خارک
معرفی پتروشیمی خارک
نام شرکت: پتروشیمی خارک
نماد: شخارک
محصولات شرکت: پروپان، بوتان، پنتان، گوگرد، متانول
محصول اصلی : متانول ( بیش از ۵۵٪ از فروش شرکت)
بازار فروش: صادراتی
معرفی شرکت:
موضوع فعالیت شرکت احداث، راه اندازی و بهره برداری کارخانجات صنعتی به منظور تولید، بازاریابی، فروش و صدور انواع محصولات پتروشیمی مانند گوگرد؛ متانول، پنتان، پروپان و مواد نفتی سنگین تر و هرنوع مواد حلقوی نفتی یا خطی و هر نوع ماده مشابه.
این شرکت در سال ۷۵ در لیست بازار بورس اوراق بهادار قرار گرفته و از دی ماه ۱۳۷۷ به طور فعال در بازار بورس معامله می گردد.
ظرفیت تولید متانول این شرکت از سال ۱۳۷۸ به ۶۶۰ هزار تن رسیده است و در حال حاضر پروژه افزایش تولید متانول را استارت زده است و کماکان در جریان است ولی هنوز به مرحله بهره برداری نرسیده است.
هم چنین ظرفیت تولید اسمی سایر محصولات به شرح زیر می باشد:
۱۱۵ هزار تن در سال پروپان
۱۲۰ هزار تن در سال بوتان
۷۰ هزار تن در سال نفتا
۱۷۰ هزار تن در سال گوگرد
لازم به ذکر است که یکی از طرح های مهم و قابل توجه این شرکت طرح متانول ۲ می باشد که ظرفیت تولید متانول شخارک را ۱٫۴ میلیون تن افزایش داده و به ۲۰۶۰۰۰۰ تن در سال خواهد رساند.طبق اطلاعات منتشره در سایت شرکت، فرایند اداری و اخد موافقت اصولی در سال ۹۶ انجام گرفته و طی ۴ سال به بهره برداری خواهد رسید که در نتیجه طبق ادعای شرکت تا سال ۱۴۰۰ نباید انتظار اثربخشی این طرح را انتظار داشته باشیم.
مصارف محصولات پتروشیمی خارک:
از پروپان بعنوان ماده اولیه جهت تهیه الفین ها و همچنین سوخت استفاده می شود.
از بوتان و نفتا بعنوان سوخت و هم چنین در تولید الفین ها استفاده می شود.
گوگرد بعنوان ماده اولیه در کارخانجات تهیه ترکیبات گوگردی، اسید سولفوریک، کودهای مصنوعی، عایق های الکتریکی، صنایع داروئی و کارخانجات تولید لاستیک، باروت و کبریت و صنایع بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد
متانول ماده اولیه جهت تولید MTBE، اسید استیک و فرم آلدئید و حلال های صنعتی می باشد.
سایت های مرتبط :
آنچه از رویدادهای مالی شرکت باید بدانید:
۱)سهامداران
۱-۱)گروه پتروشیمی تابان فردا
۲-۱)سرمایه گذاری نفت و گاز پتروشیمی تامین (تاپیکو) – ۱۸٫۵۲٪
۳-۱)موسسه صندوق بازنشستگی؛ ازکارافتادگی و …
۴-۱)صندوق بازنشستگی کشوری
۵-۱)سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری (وصندوق) – ۷٫۳۳٪
۶-۱)صندوق ب-پ کارکنان صنعت نفت
۷-۱)پتروشیمی فن آوران(شفن) – ۴٫۲۶
۸-۱)گروه توسعه مالی مهرآیندگان
۹-۱)سرمایه گذاری خوارزمی (وخارزم) – ۱ درصد
۲)سرمایه گذاری های شرکت:
شامل سرمایه گذاری در بازار پول و اوراق مشارکت بازار پول و سرمایه می باشد.هم چنین شخارک ۵۱٪ سهام شرکت پالایش گاز خارک را نیز در اختیار دارد که این شرکت علی رغم اینکه در مرحله قبل از بهره برداری می باشد اما دارای سود انباشته می باشد.
۳)حساب های دریافتنی:
عمده حساب های دریافتنی شرکت طبیعتا مربوط به طلب پتروشیمی خارک از مشتریان خارجی می باشد که با توجه به رویه تحریمی علیه ایران و شرکت های ایرانی وصول این مبالغ زمان بر می باشد.از دیگر نکات حائز اهمیت این حساب این است که بخشی از طلب شرکت به صورت راکد درآمده و به دلیل شرایط تحریمی هیچ پرداختی از سوی طرف خارجی نداشته است که شخارک را وارد دعواهای حقوقی بین المللی کرده است.هم چنین با توجه به طولانی شدن این دعوی حقوقی با شرکت های HAZEL و ALHUSSAMI مبلغ ۱۰۹۰ میلیارد ریال تحت عنوان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ثبت شده است(توجه گردد وقتی امید شرکت نسبت به وصول بخشی از مطالبات خود کمرنگ می شود و تقریبا زمان بسیار زیادی – معمولا بیش از ۱۸ ماه – از تاریخ وصول آن می گذرد طلب خود را در ذخیره مطالبات مشکوک الوصول گزارش می نماید) و این ذخیره را در سال ۹۵ هزینه کرده است.
۴)پرداختنی های تجاری و غیرتجاری:
لازم به ذکر است که پس از دریافت گاز خوراک، شرکت فلات قاره ایران صورتحسابی را به صورت دوره ای ارسال می کند که بین نرخ و مقدار اعلامی آن شرکت و پتروشیمی خارک اختلافاتی وجود دارد که با توجه به عدم وجود شکایات حقوقی تحت عنوان حساب های پرداختنی در شرکت گزارش شده است و تا زمانی که کاملا تعیین تکلیف نگردد در این حساب باقی خواهد ماند.البته لازم به ذکر است که توضیح فوق بیانگر بخشی از حساب پرداختنی های تجاری و غیرتجاری می باشد و بخش دیگر آن نیز بابت بدهی قطعی شخارک به فلات قاره می باشد.از دیگر نکات حائز اهمیت اینست که در فرایند تولید متانول بخار آب تولید می گردد که این بخار به شرکت فلات قاره ایران فروخته می شود که البته در رابطه با نرخ فروش آن هیچ صحبتی در صورت های مالی شرکت مطرح نشده است.
۵)فروش شرکت:
توجه گردد که فروش شرکت تماما صادراتی است و در نتیجه قیمت تمامی محصولات شرکت وابسته به قیمت های جهانی می باشد.از طرفی سهم اصلی فروش شرکت را متانول تشکیل می دهد و بوتان، پروپان، پنتان و گوگرد با توجه به مقدار فروش و نرخ جهانی و نرخ تسعیر ارز سهم متغیری از فروش شخارک را به خود اختصاص می دهند.لازم به ذکر است که سهم ریالی فروش متانول عموما بین ۵۰ تا ۶۰ درصد متغیر می باشد که در صورت بهره برداری از طرح متانول ۲ به احتمال زیاد سهم آن به شدت افزایش پیدا خواهد کرد.
بر اساس اطلاعات موجود در صورت مالی پتروشیمی خارک عمدتا فروش محصولات به اروپا، چین؛ ژاپن و امارات انجام می گیرد و به همین دلیل عمده طلب شرکت به صورت یورو؛ دلار؛ ین و درهم می باشد.
هم چنین بر اساس افشائیات صورت های مالی شخارک؛ بخار آب حاصل از تولید متانول به شرکت فلات قاره ایران(تامین کننده خوراک این پتروشیمی ) فروخته می شود که با توجه به ناچیز بودن مقدار آن و عدم افشاسازی در حساب درآمد فروش چنین استنباط می گردد که در صورتحساب های ارسالی از فلات قاره به پتروشیمی خارک تعدیلات لازم انجام می پذیرد.
۶)منابع مهم جهت تعیین نرخ فروش محصولات:
بایستی به این نکته توجه داشته باشید که عمده صادرات محصولات پتروشیمی شرکت های ایرانی به کشور چین می باشد و به همین دلیل شما باید به دنبال نرخ متانول در چین که معروف به CFR China می باشد بوده و به برآورد قیمت صادراتی برای این شرکت باشید.توجه کنید که قیمت متانول در سایر مناطق همچون کره و تایوان و … وجود دارد.برای این منظور می توانید قیمت متانول چین یا CFR China methanol جستجو کنید.البته نشریه معتبر Platts نیز وجود دارد که به صورت هفتگی قیمت محصولات پتروشیمی را ارایه می کند که در تلگرام یا سایر شبکه های اجتماعی می توانید به آن دسترسی داشته باشید.
هم چنین می توانید از ربات معیار جهت مشاهده نرخ فروش محصولات استفاده کنید.برای این منظور در تلگرام خود عبارت meyarbot را جستجو نمایید.
لازم به ذکر است که سایر منابعی که شرکت جهت نرخ گذاری محصولات خود معرفی کرده است نشریه های ARGUS و ICIS می باشد که البته دسترسی به این منابع چندان آسان نمی باشد.برای محاسبه نرخ فروش محصولات شخارک به جز متانول با توجه به سهم پایین هر کدام از محصولات، می توانید بر اساس نرخ فروش هر کدام از آن ها بر اساس آخرین صورت مالی منتشر شده شرکت اقدام نمایید و ارزش دلاری آن را برآورد کرده و با توجه به وضعیت قیمت های جهانی کلیه محصولات پتروشیمی نرخی را به عنوان مبنای پیش بینی خود قرار دهید.
۷)سایر داده های آماری مهم و مرتبط با فروش:
۱-۷)قیمت جهانی متانول و به تبع آن قیمت داخلی متانول از قیمت جهانی نفت اثر می پذیرد و به طور کلی وقتی قیمت نفت جهش خوبی داشته و در سطوح بالاتری تثبیت می گردد قیمت متانول هم رشد پیدا می کند.
۲-۷)با توجه به اینکه دلار آمریکا مبنای اصلی جهت ارزش گذاری قیمت تمامی کالاهای جهانی می باشد در نتیجه هرگونه تغییر در اقتصاد آمریکا و در پی آن شاخص دلار می تواند بر قیمت کامودیتی ها اثر بگذارد.
برای نمونه وقتی بانک مرکزی آمریکا یا همان فدرال رزرو اعلام می کند که نرخ بهره خود را افزایش می دهد به تبع آن شاخص دلار بهبود پیدا کرده و قیمت کامودیتی ها کاهش پیدا می کند.
۳-۷)نرخ تسعیر ارز مبنای مهمی برای بسیاری از شرکت های صادرات محور می باشد که کاملا وابسته به تصمیم های کابینه اقتصادی دولت جمهوری اسلامی ایران می باشد.با توجه به اینکه سیاست ارزی در کشور شناور مدیریت شده می باشد بنابراین در زمانی که تصمیم اقتصادی بر افزایش نرخ ارز در کشور باشد می تواند اثر مثبتی را بر فروش شرکت های صادرات محور از جمله پتروشیمی خارک داشته باشد.
۴-۷)باید این نکته را مدنظر داشته باشید که معاملات در بازارهای جهانی کاملا تابع عرضه و تقاضا است و در نتیجه اگر سمت عرضه به دلیل انجام تعمیرات اساسی و یا سایر موارد ناگهانی و غیرمنتظره (مثلا طبق اعلام قبلی اعلام می گردد که یکی از واحدهای بزرگ تولید کننده در جهان برای مدت ۳ ماه جهت انجام تعمیرات اساسی تعطیل می گردد اما بر خلاف پیش بینی ها واحد مزبور بیش از سه ماه و به مدت نامعلوم متوقف می ماند) کاهش قابل ملاحظه ای داشته باشد منجر به افزایش شدید قیمت کامودیتی ها می گردد.
۸)مواد اولیه شرکت:
گاز ترش به عنوان اصلی ترین ماده اولیه شرکت به حساب می آید که قیمت گذاری آن بر اساس نرخ دستوری تعیین شده توسط وزارت نفت می باشد که از آن به عنوان ماده اولیه و سوخت استفاده می شود.
۹)بهای تمام شده شرکت:
علاوه بر دو ماده فوق؛ یوتیلیتی و دستمزد غیرمستقیم نیز در مجموع اثر بااهمیتی بر بهای تمام شده کل دارند که هر دو تابع تصمیمات دولتی می باشند.سایر آیتم های مربوط به بهای تمام شده را می توان بر اساس نرخ افزایش حقوق و دستمزد سالانه تعریف کرد.
۱۰)سایر آیتم های اثرگذار بر سودآوری:
۱-۱۰)در حال حاضر واحدهای ایرانی تولیدکننده متانول از گاز خوراک به عنوان ماده اولیه جهت تولید متانول استفاده می کنند در حالی که در چین با بزرگترین بازار عرضه و تقاضا عمدتا از ذغالسنگ به عنوان ماده اولیه تولید متانول استفاده می شود؛ در نتیجه لازم است همواره نیم نگاهی به قیمت ذغالسنگ و اثرات احتمالی آن بر قیمت متانول نیز داشته باشیم هر چند در حال حاضر – سال ۹۷ ـ چنین اهمیتی احساس نشده است.
۲-۱۰)افزایش قیمت ذغالسنگ می تواند موجب افزایش بهای تمام شده متانول سازان چینی شده و در نتیجه افزایش قیمت متانول چین گردد.
۳-۱۰)هزینه های عمومی و اداری و فروش را می توان به سه بخش تقسیم کرد.
بخش اول هزینه های عرف اداری مانند حقوق و دستمزد و بازاریابی و مواردی از این دست.
بخش دوم هزینه حمل متانول که معمولا در طی چندین سال اخیر بین ۳۵ تا ۴۵ دلار متغیر بوده است و بر اساس نرخ دلار آزاد محاسبه می شده است.
بخش سوم هزینه مطالبات مشکوک الوصول است که به بخشی از مطالبات شرکت که در تاریخ اعلام شده به مشتری وصول نشده و آن قدر زمان برده که تقریبا شرکت از بابت دریافت آن ناامید گشته است اشاره دارد که هر موقع شخارک چنین هزینه ای را شناسایی نماید نکته ی منفی در محاسبات ارزش گذاری به حساب آمده و بایستی تعدیلات لازم در محاسبه eps برآوردی انجام پذیرد.توجه نمایید که در دوران تحریم احتمال رشد این هزینه ها افزایش پیدا می کند.
۴-۱۰)زمانی که شخارک وجوه ارزی ناشی از فروش صادراتی را دریافت می کند دو اقدام را می تواند انجام می دهد:
اول : وجوه ارزی را به ریال تبدیل کرده و اختلاف بین زمان ثبت حسابداری(زمانی که فروش را انجام می دهد بر مبنای نرخ قراردادی بین شخارک و مشتری و بر اساس نرخ تسعیر در آن روز برابر ارزش ریالی آن را ثبت می نماید) و زمان تبدیل به ریال کردن را به عنوان سود یا زیان ناشی از تسعیر ارز شناسایی می کند.
دوم : وجوه ارزی مربوطه را به صورت ارز در حساب ها نگه داشته و در زمان گزارشگری مالی و بر اساس نرخ آن روز سود یا زیان ناشی از تسعیر ارز را شناسایی می نماید.
در زمانی که ما شاهد رشد شدید نرخ ارز در کشور می باشیم منجر به شناسایی درآمد غیرعملیاتی سنگین برای شرکت می گردد که می تواند سود هر سهم آن سال را با افزایش شدیدی مواجه کند.در طرف مقابل در صورتی که شرکت وام ارزی اخذ کرده باشد افزایش نرخ ارز در کشور منجر به شناسایی زیان ناشی از تسعیر ارز می گردد.
۱۱)هزینه حمل:
لازم به ذکر است که طبق برآوردهای شرکت به ازای هر تن متانولی که از طریق دریا صادر می کند حدود ۴۰ دلار بر اساس نرخ آزاد (که البته در شرایط فعلی تک نرخی شده است) هزینه حمل می پردازد که با توجه به سهم بالای آن حتما بایستی آن را در محاسبات لحاظ کرد.البته این آیتم جزو هزینه های عمومی و اداری و فروش لحاظ می گردد.
ریسک ها و فرصت های شرکت :
۱)گاز خوراک و گاز اکسیژن مورد نیاز شرکت تنها از طریق شرکت نفت فلات قاره ایران تامین میگردد.در نتیجه یکی از ریسک های مهمی که شرکت را تهدید می کند توقف یا کاهش تولید شرکت مزبور می باشد که در صورت وقوع می تواند محدودیت های جدی در فرایند عملیاتی شرکت ایجاد نماید.البته لازم به ذکر است که برای تامین گاز خوراک با شرکت ملی نفت ایران و ادارات تابعه آن هماهنگی بعمل می آورد که طبق هماهنگی های انجام شده در حال حاضر از طریق شرکت فلات قاره ایران نیازهای گاز خوراک را تامین می کند.
۲)نوسانات نرخ ارز:
توجه شود که افزایش نرخ ارز موجب افزایش حاشیه سود ناخالص می گردد.توجه گردد که این شرکت تماما صادرات محور بوده و در نتیجه (حتی در شرایط ارز تک نرخی) سرعت افزایش فروش بیشتر از افزایش هزینه گاز خوراک خواهد بود.
به یک رویداد تاریخی مرتبط با نوسانات نرخ ارز در رابطه با شرکت پتروشیمی خارک توجه نمایید:
ـ در سال ۹۶ دلار حتی تا ۵۰۰۰ تومان و بالاتر رفت و همین عامل یک رویکرد مثبت نسبت به رشد شدید فروش این شرکت داشت در حالی که نرخ ارزی گاز خوراک تغییر نکرده و بر اساس دلار مبادله ای تسعیر می گردید.اما به یکباره در سال ۹۷ و پس از تصویب ارز تک نرخی در کشور؛ نرخ تسعیر فروش کاهش حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومانی و از طرفی نرخ تسعیر گاز خوراک افزایش حدود ۵۰۰ تومانی را تجربه کرد که معاملات این سهم را با شوک شدیدی مواجه کرد که البته بیشتر جنبه روانی داشت تا جنبه تحلیلی و این خود نقش مهم و تاثیرگذار تصمیمات کلان سیاسی و اقتصادی – ریسک سیستماتیک – را در عرصه سرمایه گذاری نمایان می سازد.
۳)ریسک نوسانات نرخ بهره:
وقتی به ترازنامه شرکت مراجعه می کنیم متوجه این موضوع می شویم که شرکت در طی سال های اخیر وام سنگینی اخذ نکرده بلکه از سال ۹۴ به بعد اقدام به تسویه وام های خود کرده و عمده بدهی های شرکت مربوط به بدهی شرکت به تامین کنندگان مواد اولیه می باشد و به همین دلیل ریسک نرخ بهره(در واقع ریسک افزایش نرخ سود سپرده بانکی) چندان برای آن وجود ندارد.اما افزایش نرخ بهره به طور کلی منجر به افزایش حداقل نرخ بازده مورد انتظار سرمایه گذاران می شود و به طور عمومی موجب افزایش ریسک نرخ بهره در سطح کلی بازار و بالاخص پتروشیمی خارک می گردد.در نقطه مقابل با کاهش نرخ بهره بانکی نسبت قیمت به درآمد بازار افزایش پیدا کرده و همین عامل موجب افزایش جذابیت در تمامی نمادها من جمله شخارک می گردد.
۴)تحریم های آمریکا:
یکی از مشکلات عمده ای که شرکت های صادرات محور و من جمله شخارک با آن روبه رو هستند وضع تحریم های آمریکا و در نتیجه محدود شدن بازار هدف آن ها، مشکلاتی در زمینه توسعه بازار هدف؛ وصول مطالبات(که در نتیجه نکول مشتری یا ترس آن شرکت از اعمال تحریم شدن از سوی آمریکا) و هم چنین دسترسی به وجوه ارزی ناشی از فروش محصولات می باشد.
مولف : احمد لحیم گرزاده