همانطور که می دانید در بورس اوراق بهادار ایران معاملات سهام برای مشتریان حقیقی از طریق کارگزاری ها و یا کارگزار ناظر انجام می گیرد. در واقع کارگزاری ها واسطه ی بین خریداران و فروشندگان محسوب می شوند. در سیستم معاملاتی پیشین سهام، افراد می توانستند سهام خود را در کارگزاری های مختلف به فروش برسانند.
به طور مثال اگر شخص در دو کارگزاری مفید و آگاه حساب معاملاتی داشته و با حساب آگاه خود ۲۰۰۰ سهم فولاد خریداری می کرد میتوانست ۲۰۰۰ سهم خود را توسط کارگزاری مفید به فروش برساند. یعنی هیچ الزامی برای یکسان بودن کارگزار خریدار و فروشنده وجود نداشت.
کارگزار ناظر کیست؟
در سال های اخیر با راه اندازی سیستم معاملاتی جدید، مفهوم جدیدی به عنوان کارگزار ناظر به قوانین بازار افزوده شد. این بدین معنی است که سهامداران دارایی سهام خود را در هر نماد معاملاتی فقط می تواند توسط کارگزاری به فروش برسانند که سهام خود را از آن خریده اند. چنانچه با همان شرایط مثال قبلی اقدام به خرید ۲۰۰۰ سهم فولاد در کارگزاری آگاه کرده باشید؛ صرفا می توانید از طریق همان کارگزاری ۲۰۰۰ سهم فولاد خود را به فروش برسانید.
نحوه شناسایی کارگزار ناظر
اگر تنها در یک کارگزاری حساب معاملاتی داشته باشید و تمامی خرید و فروش های خود را با همان حساب معاملاتی انجام دهید؛ کارگزار ناظر شما همان کارگزاری است که با آن کار می کنید. ولی اگر دارایی سهام تان در نمادهای معاملاتی مختلف متفاوت است، کارگزار ناظر با توجه به سابقه ی معاملاتی شما با کارگزاری های مختلف تعیین خواهد شد. بدین معنی که در هر نماد معاملاتی بسته به سابقه معاملاتی، کارگزار ناظر متفاوتی خواهید داشت. برای تشخیص این کارگزاری خود روش های مختلفی وجود دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
درگاه یکپارچه ذینفعان
در ابتدا وارد درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه به آدرس اینترنتی ddn.csdiran.ir شوید و سپس کد ملی و رمز عبور خود را در کادرهای موجود وارد کنید. برای وارد کردن اطلاعات می توانید برای بالا بردن امنیت، از کیبورد موجود در صفحه نیز استفاده کنید. پس از وارد کردن کد امنیتی، باید بر روی گزینه ی “ورود” در پایین پنجره کلیک کنید تا وارد حساب خود شوید. توجه داشته باشید که این سامانه تنها برای افرادی قابل استفاده است که پیش از این در سامانه سجام ثبت نام کرده و احراز هویت شده باشند. همچنین در صورتی که در این وبسایت ثبت نام نکرده اید، باید در ابتدا اقدام به ثبت نام کنید و پس از آن از خدمات وبسایت استفاده کنید.
پس از ورود به حساب خود می توانید نمادهایی که خریداری کرده اید را با مشخصات کامل بررسی کنید. همان طور که در تصویر هم مشخص شده است، در ستون کارگزار ناظر می توانید نام کارگزاری آگاه که برای این سرمایه گذار و برای این نماد معاملاتی است را مشاهده کنید.
بدیهی است که در صورتی که شما تنها در یک کارگزاری ثبت نام کرده و فعالیت داشته باشید، همان کارگزاری، مسئول و ناظر فعالیت های خرید و فروش انجام شده برای همه ی نمادها در پورتفولیوی شما خواهد بود و در این صورت نیازی به شناسایی یا تغییر آن نخواهید داشت.
سامانه معاملاتی
یکی دیگر از روش های شناسایی کارگزار ناظر برای یک نماد معاملاتی آن است که سبد سهام خود را بررسی کنید، در صورتی که تعداد سهام شما در بخش سپرده گذاری صفر باشد، به این معنا است که کارگزاری حاضر، مسئول عملیات بر روی این نماد معاملاتی نیست و اما اگر تعداد سهام و تعداد سپرده گذاری برابر باشند به این معناست که کارگزاری که در حال بررسی آن هستید، کارگزار نماد معاملاتی موردنظر است.
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
- تطابق گواهینامه نقل و انتقال و سپرده سهام
راه دیگر برای تشخیص کارگزار ناظر آن است که سهامدار در هر نماد پس از مراجعه به سایت شرکت سپرده گذاری اوراق بهادار، کد کارگزار خریدار یا فروشنده را که در آخرین گواهینامه ی نقل و انتقال سهام صادر شده را با جدول شناسایی کد کارگزاری که در سایت موجود است، تطابق داده و از کارگزار خود در هر نماد معاملاتی اطلاع یابد.
توجه: بر اساس اطلاعیه سازمان بورس و اوراق بهادار چنانچه کد کارگزار خریدار یا فروشنده در آخرین گواهینامه نقل و انتقال و سپرده سهام صادره ی پیش از ۱۶/۰۹/۱۳۷۸ برابر ۹۹۹، ۸۸۸، ۷۷۷، ۶۶۶ یا ۱۱ باشد؛ سهامداران تنها از روش اول می توانند از کارگزار ناظر خود مطلع شوند.
نحوه انتخاب کارگزار ناظر
همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم، شما به عنوان یک شخص حقیقی می توانید در چند کارگزاری ثبت نام کنید و سپس اقدام به خرید و فروش سهام خود در آن کارگزاری ها کنید. زمانی که شما قصد فروش سهامی را داشته باشید یا باید سهام خود را در همان کارگزاری خریده باشید یا اینکه کارگزار را تغییر داده و در کارگزاری دیگر اقدام به فروش سهام کنید.
در حقیقت تمام دارایی های شما در بازار سرمایه در یک سامانه ثبت شده است و شما می توانید با ثبت نام در هر کارگزاری معتبر، دارایی خود را به آن انتقال داده و فروش دارایی را انجام دهید.
روش های تغییر کارگزار ناظر
مراجعه به کارگزاری جدید
در صورتی که شخصی دانش کافی برای فعالیت در حساب معاملاتی خود در کارگزاری را نداشته باشد، می تواند به کارگزاری جدیدی که قصد دارد سهام خود را به آن انتقال دهد، مراجعه کند و با تحویل دادن مدارک لازم به متصدی، این کار را به او بسپارد. مدارکی که فرد باید به متصدی کارگزاری تحویل دهد عبارتند از اصل شناسنامه و کارت ملی و همچنین آخرین برگه سهام است. علاوه بر اینها متقاضی باید فرم های لازم برای این کار را در شعبه کارگزاری پر کند. در این روزها که استفاده از اینترنت جایگزین روش های زمان بر شده اند، کمتر کسی از این روش استفاده می کند. بدیهی است که برای انتقال دارایی به کارگزاری جدید باید پیش از این در آن ثبت نام کرده باشید.
خرید و فروش سهام
از دیگر کارهایی که می توانید انجام دهید این است که سهام خود را در کارگزاری فعلی بفروشید و پس از گذشت یک روز، سهام خود را در کارگزاری دیگر خریداری کنید با این کار کارگزار ناظر به کارگزاری که سهام را در آن خریداری خواهید کرده تغییر می کند. به عنوان مثال در صورتی که شما 1000 سهم از نماد فولاد را در کارگزاری مفید داشته باشید، می توانید آن 1000 سهم را فروخته و پس از یک روز اقدام به خرید 1000 سهم در کارگزاری دیگر (مثلا آگاه یا فارابی) کنید، با انجام این کار کارگزار نماد معاملاتی موردنظر دیگر “مفید” نیست و به آگاه یا فارابی تغییر می کند. با توجه به اینکه اختلاف قیمت و همچنین کارمزد در این روش می توانند کاربر را متحمل ضرر کنند، این روش چندان مورد استقبال قرار نگرفته است.
استفاده از تنظیمات سامانه معاملاتی
بر خلاف دو روش گذشته که طرفداران کمتری دارند، انجام تنظیمات ساده در سامانه معاملاتی یک روش ساده است که می توانید به کمک یک گوشی تلفن یا سیستم کامپیوتر و البته اتصال به اینترنت انجام دهید. در این روش باید به حساب معاملاتی خود در کارگزاری جدید مراجعه کنید و درخواست خود را از بخش تغییر کارگزار ناظر ثبت کنید.
به عنوان مثال در صورتی که سهامی را در هر کدام از کارگزاری ها به جز کارگزاری مفید داشته باشید، و قصد داشته باشید که دارایی خود را به کارگزاری مفید انتقال دهید و سپس دارایی خود در این کارگزاری نگه داشته و یا به فروش برسانید، باید پس از ورود به حساب معاملاتی خود در کارگزاری مفید در بخش ایزی تریدر، بر روی گزینه ی پروفایل با آیکون آدمک در ستون سمت راست تصویر (شماره 1) کلیک کنید و سپس از میان گزینه هایی که پیش روی شما قرار می گیرند، بخش “تغییر کارگزار ناظر” را انتخاب کنید.
در مرحله ی بعد نیز باید نماد موردنظر خود را در کادر جستجو تایپ کرده و آن را انتخاب کنید. با انتخاب نماد حالا تنها کاری که باقی می ماند این است که بر روی گزینه ی “ثبت درخواست” که در تصویر (شماره 2) هم مشخص شده است کلیک کنید.
تغییر گارگزار ناظر در آگاه
در صورتی که قصد داشته باشید که کارگزاری آگاه را به عنوان کارگزار نماد معاملاتی خود انتخاب کنید باید پس از ثبت نام در این کارگزاری وارد حساب کاربری خود شده و بر روی گزینه ی سه خط منو در ستون سمت راست تصویر کلیک کنید، با این کار زیرمنویی برای شما باز خواهد شد که باید از بخش درخواست ها، بخش “تغییر کارگزار ناظر” را انتخاب کنید تا به مرحله بعد منتقل شوید.
در اینجا باید بر روی گزینه ی “+ تغییر کارگزار جدید” کلیک کنید و سپس از پنجره ای که برای شما باز می شود، نماد معاملاتی که قصد دارید کارگزاری آگاه را به عنوان کارگزار آن انتخاب کنید یا به زبان ساده دارایی خود از آن نماد را به کارگزاری آگاه انتقال دهید را در کادر “نماد” قرار دهید و در نهایت بر روی گزینه ی “ذخیره” کلیک کنید.
همان طور که مشاهده کردید روند کار تقریبا در کارگزاری مفید و آگاه مشابه بود، بنابراین شما در هر کارگزاری دیگری هم که بخواهید این کار را انجام دهید، باید پس از ثبت نام و ورود به حساب معاملاتی خود، بخش تغییر کارگزار ناظر را در پلتفرم کارگزاری جدید پیدا کرده و درخواست تغییر را برای نماد موردنظر خود ثبت کنید.
کلام آخر
شما برای فعالیت در بازار بورس تهران باید در سامانه سجام ثبت نام کنید، پس از ثبت نام و احراز هویت در سامانه سجام می توانید در چند کارگزاری معتبر ثبت نام کرده و از طریق آنها اقدام به خرید و فروش سهام کنید و از این طریق به سود برسید. گاهی به دلایل مختلف شما ترجیح می دهید سهام خود را به کارگزاری دیگری انتقال دهید، اما نکته ای که وجود دارد این است که بدانید صرف دیدن یک نماد در پورتفولیوی خود نمی توانید مطمئن شوید که این کارگزاری، کارگزاری ناظر این نماد است، پس باید راهی بیابید که مطمئن شوید کارگزار ناظر برای نمادهای معاملاتی که در پورتفولیو دارید کدام کارگزاری است، پس از آنکه جواب این سوال را یافتید حالا وقت آن است که اقدام به انتقال سهام خود کنید و یا به عبارتی کارگزار ناظر را برای سهام خود تغییر دهید. ما در این مقاله تمام روش های موجود برای انجام این کارها را بررسی کریدم.