اگر در بازار سرمایه فعالیت می‌کنید باید بدانید که به چه افرادی حقیقی و یا حقوقی می‌گویند. سرمایه‌گذاران حقیقی، افرادی هستند که با دریافت کد بورسی از کارگزاری‌ها اقدام به خرید و فروش سهام در بورس می‌کنند. اما سرمایه‌گذاران حقوقی، شرکت‌های ثبت‌شده‌ای هستند که در بازار سهام اقدام به خرید و فروش سهم می‌نمایند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردانی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کارگزاری‌ها و… از جمله نهادهای فعال در بازار سرمایه به حساب می‌آیند.
روند خرید حقیقی و حقوقی
قطعأ تاکنون برای خرید و یا فروش یک سهم دچار سردرگمی شده‌اید و برایتان این سؤال پیش آمده است که باید براساس رفتار حقوقی‌ها پیش بروید و یا حقیقی‌ها؟ بنابراین با ما همراه باشید تا کلید اصلی تصمیم‌گیری را در اختیارتان قرار دهیم.
درک تأثیر و علت حضور و رفتار حقوقی‌ها در انجام معاملات روزانه همواره یکی از دغدغه‌های معامله‌گران و تحلیلگران بازار است. در واقع حقوقی‌ها، به همه سهام‌های موجود در بازار حتی اگر از رشد آن‌ها مطمین باشند، نظر ندارند و فقط چند سهم که از تمامی حقایق بنیادین و تکنیکال آن آگاهی دارند و معمولأ در ساختار این شرکت‌ها حضور دارند و به تبع در تصمیمات آن‌ها تأثیرگذار هستند را در لیست خود قرار می‌دهند. حقوقی‌ها معمولأ با هدف‌های متفاوتی مانند کسب سود از طریق ایجاد نوسان به نفع سهامداران اصلی، ایجاد معدل درآمدی در صورت حساب سود و زیان در هنگام مجامع، پوشش کسری بودجه با نوسان‌گیری از بازار سهام و … روند قیمت سهم مورد نظر خود را مورد بررسی قرار می‌دهند. از جمله فعالیت دیگر حقوقی‌ها این است که درصد مالکیت صاحبان پشت پرده شرکت‌ها را کنترل و حفظ نمایند.
به طور خلاصه و با توجه به توضیحات بالا می‌توان دریافت که پیروی از رفتار حقوقی‌ها در بازار سهام می‌تواند زیان‌آور باشد. به این دو نکته توجه کنید:
- وجود حقوقی بیش‌تر در بخش فروش نسبت به خرید، نشان‌دهنده ایجاد پتانسیل جهت رشد سهم پس از یک نزول کوتاه است.
- وجود حقوقی بیش‌تر در بخش خرید نسبت به فروش، نشان‌دهنده ایجاد پتانسیل جهت افت سهم پس از یک رشد موقت است.
دو نکته بالا به ما نشان می‌دهد که، فروش یک سهم توسط حقوقی‌ها ممکن است به سرمایه‌گذاران حقیقی این سیگنال را بدهد که ریسک سیستماتیک در کشور افزایش پیدا کرده و به این ترتیب آن‌ها شرایط اقتصادی را برای سرمایه‌گذاری منفی ارزیابی می‌کنند و در نهایت منجر به ریزش و یا کند شدن روند صعودی یک سهم می‌شود. به این ترتیب، فروش سهم توسط سایر سرمایه‌گذاران افزایش خواهد یافت و عرضه سهم زیاد می‌شود. اما حقیقت پشت پرده این است که در اکثر مواقع حقوقی‌ها به صورت کد به کد سهم عرضه شده خود را به حقیقی‌هایی که اعضای همان سازمان حقوقی هستند، واگذار می‌نمایند و سپس منتظر حرکت اثرگذارشان در بازار می‌شوند. هنگامی که سهم به سطوح پایین‌تر پرید و یا ایستا شد، شروع به جمع‌آوری سهم می‌کنند.
در واقع آن‌ها دو هدف را دنبال می‌کنند:
- افزایش درصد مالکیت خود به روی سهمی که آن را ارزان‌تر کرده‌اند.
- سپس، زمانی که سهم مورد نظر رشد قیمتی را تجربه کند و با اولین مقاومت قیمتی خود روبرو شود، حقیقی‌های وابسته به خودشان، اقدام به فروش سهام مورد نظر می‌کنند و به واسطه نوسان‌گیری که انجام می‌دهند، به سود می‌رسند. این در حالی است که از مالکیت حقوقی آن‌ها درصدی نیز کم نشده است.
پس بهتر است تا در معاملات به اطلاعات خرید و فروش حقیقی‌ها و حقوقی‌ها به طور همزمان توجه کنیم.
اطلاعات مربوط به خرید و فروش حقیقی ها و حقوق ها چگونه در روند تصمیم گیری به ما کمک می کند؟
برای به دست‌آوردن اطلاعات دوره‌ای خرید و فروش یک سهم باید به سایت tsetmc.ir مراجعه کنید. سپس در سربرگ بورس و یا فرابورس اوراق بهادار، گزینه قیمت را انتخاب نمایید و بر روی سهام شرکتی که قصد خرید و یا فروش آن را دارید، کلیک کنید. در صفحه باز شده، سربرگ حقیقی و حقوقی را انتخاب کنید. در این بخش معاملات خرید و فروش سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی نمایش داده می‌شود.
همان‌طور که در عکس مشاهده می‌کنید، در تاریخ ۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۹، ۴ هزار و ۹۰۷ سرمایه‌گذار حقیقی اقدام به خرید سهام چکاپا با قیمت میانگین ۱۲۴۱ تومان کرده‌اند. این در حالی است که در این تاریخ، ۵ سرمایه‌گذار حقوقی با قیمت میانگین ۱۲۳۵ تومان سهام چکاپا را خریداری کردند. در طرف فروش، ۲ هزار و ۶۶۵ سرمایه‌گذار حقیقی با متوسط قیمت ۱۲۴۲ تومان، سهام چکاپا را فروخته‌اند. این در حالی است که ۹ حقوقی با قیمت میانگین ۱۲۳۵ تومان، سهام مورد بررسی را به فروش رساندند. برای تحلیل اطلاعات بالا، باید بررسی کنیم که به ازای هر نفر حقیقی، چند سهم خریداری و فروخته شده است؟ خرید ۶۸ میلیون سهم توسط ۴ هزار و ۹۰۷ نفر سرمایه‌گذار حقیقی، به این معناست که ۱۳ هزار و ۸۵۷ سهم توسط هر فرد خریداری شده است. این در حالی است که سرمایه‌گذاران حقیقی، ۱۹ هزار و ۸۸۷ سهم از چکاپا را در این تاریخ، به فروش رسانده‌اند.
از این اعداد چه نتیجه ای می توانیم بگیریم؟
با توجه به این که در تاریخ ۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۹، به طور تقریبی ۱۴ هزار سهم چکاپا توسط سرمایه‌گذاران حقیقی خریداری شده است ولی به طور تقریبی ۲۰ هزار سهم از آن به فروش رسیده است، بنابراین می‌توان بیان کرد که حقیقی فروشنده قوی‌تر است و معاملات حقیقی در فروش قوی‌تر خواهد بود. یا به عبارت دیگر، معاملات روزهای آینده به سمت فروش است و ارزش سهم مورد نظر افت می‌کند. پس این نکته خیلی مهم است که در نظر بگیریم هر فرد حقیقی و حقوقی، چند سهم خریداری کرده و چند سهم را به فروش رسانده است و در قبال خرید و فروش، کدام قوی‌تر عمل کرده است. اگر خریدار قوی تر عمل کرده بود می‌توانیم بگوییم که این سهم در آینده رشد می‌کند. ولی اگر فروش سرمایه‌گذار حقیقی قوی‌تر عمل کرده بود، می‌توانیم بگوییم این سهم در آینده افت پیدا می‌کند. همچنین، برای بررسی سرعت رشد و یا افت هر سهم، به عرضه و تقاضای سرمایه‌گذاران حقوقی در بازار باید توجه کرد. طبیعتأ وقتی عرضه از طرف حقوقی‌ها افزایش می‌یابد، روند روبه‌رشد سهم را کند می‌کند و بالعکس آن نیز صادق است.
