اقتصاد دو توکنی اصطلاحی است برای توصیف گروهی از پروژه های کریپتو که شامل اکوسیستمی با دو نوع توکن مختلف هستند. در این مقاله به توضیح این مدل اقتصادی در بازار ارزها پرداخته و نقاط قوت، کاربردها و نیز مصادیق آن را به شما یادآوری کرده ایم؛ بنابراین اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، حتماً تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
ظهور مدل اقتصاد دو توکنی
طی سال های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ موج عظیمی از عرضه اولیه سکه (ICO) به منظور جذب سرمایه روی پروژه های ارز ایجاد شده و با جلب توجه سازمان بورس و اوراق بهادار یا کمیسیون SEC همراه شد. این سازمان تصمیم گرفت توکن ICO (عرضه اولیه سکه) را براساس قوانین ایالات متحده به عنوان اوراق بهادار تصویب کند؛ به این معنا که سهم مالکیت آن در پلتفرم تعریف شده و مزایا و عواید حاصل از آن به دارندگان این توکن اعطا شود.
این مشکل بسیاری از توکن های ICO است که بیشتر توکن های کاربردی برای پلتفرم هستند و برای مثال به عنوان کارمزد پلتفرم یا کارمزد گس به کار می روند؛ از همین رو بسیاری از پروژه ها شروع به استفاده از مدل اقتصاد دو توکنی برای توکن های ICO زیر کردند:
- توکن های امنیتی (Security token): از این توکن ها برای جذب سرمایه روی پروژه های کریپتو و اعطای سهام مالکیت و مزایا به دارندگان استفاده می شود. ضرب این توکن ها در بازه عرضه اولیه (ICO) صورت می گیرد.
- توکن های کاربردی (Utility token): این توکن ها برای داد و ستد در فضای پروژه/ شبکه و به منظور استفاده از کارکردهای ویژه پلتفرم به کار برده می شوند و می توانند در حین عرضه اولیه (ICO) و قبل یا بعد از آن وارد گردش بازار شوند.
مزایای مدل دو توکنی
در حال حاضر، مدل های اقتصاد دو توکنی فراتر از اهداف انحصاری ICO ها در دسترس هستند؛ برای مثال ممکن است هدف یک پروژه از به کارگیری مدل اقتصاد دو توکنی در مقابل مدل تک توکنی اطمینان از عملکرد بی عیب و نقص پلتفرم و تشویق مشارکت کاربران باشد.
گفتنی است در وهله اول، مدل های دو توکنی به جداسازی حاکمیت (governance) و عملکرد (utility) کمک شایانی می کنند که منطقی بسیار عملی پشت آن است؛ برای مثال یکی از پروژه های P2E را که می شناسید در نظر بگیرید. به احتمال زیاد توکن کاربردی/ فعال در بازی (in-game) این پروژه بیشینه ثابت ندارد و این امر موجب می شود این توکن به توکنی کاملاً مناسب برای مقاصد معمول مبدل شود که در بیشتر موارد دربردارنده کنش های متعدد درون بازی (in-game) است.
در نقطه مقابل احتمالاً برای توکن حاکمیتی پروژه مقدار بیشینه ای به منظور روشن کردن سهام مالکیت آن تعریف شده است؛ برای مثال فرض کنید بخواهیم از توکن فعال در بازی (in-game) SLP در پلتفرم اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) به عنوان توکن حاکمیتی استفاده کنیم. در این صورت شاید به دنبال ضرب یا مینت شدن توکن SLP درصد مالکیت شما از ۸ درصدی که امروز تعیین شده به ۵ درصد در روز آینده کاهش یابد. داشتن دو توکن هم زمان این اطمینان را به همراه خواهد داشت که هریک از توکن ها متناسب با عملکرد مخصوص خود بهینه سازی شده اند.
همچنین این مدل موجب کاهش فشار فروش روی توکن اصلی می شود و پایداری آن را در بازار تقویت می کند. در یک پروژه X2E، توکن ها معمولاً به محض تولید برای کسب سود، فروخته می شوند. در این شرایط اگر تنها یک توکن داشته باشیم، مشارکت کاربران تنها بر پایه قیمت توکن تعیین می شود.
همچنین انجام معاملات پرریسک بر روی این قیمت مؤثر خواهد بود؛ درحالی که در مدل دو توکنی، پروژه ها می توانند برای هر دو توکن ارزشی را تعیین کرده و به این ترتیب کاربران را وادار کنند تا برای کسب پاداش های بیشتر توکن های خود را هولد کنند. با داشتن دو توکن کاربران می توانند یکی از توکن ها را برای معاملات پرریسک خود به کار ببرند و از دیگری به عنوان توکن کاربردی استفاده کنند.
به این ترتیب حتی اگر توکن اولیه دچار نوسانات قیمت شود، شبکه اصلی بدون هیچ مشکلی به فعالیت خود ادامه خواهد داد. این نوسانات را می توان با استفاده از تکنیک تحلیل تکنیکال پرایس اکشن (Price Action) پایش کرد. درنهایت مدل دو توکنی متضمن آن است که یکی از توکن ها به مصارف کاربردی یا یوتیلیتی اختصاص یابد و دیگری به منظور جذب سرمایه و حاکمیت پروژه استفاده شود. این موضوع به ویژه در چشم انداز کنونی سرمایه گذاری های خطرپذیر بسیار مهم خواهد بود.
بهترین نمونه های اقتصاد دو توکنی
۱- اکسی اینفینیتی (Axie Infinity)؛ بازی کنید و توکن دریافت کنید
این پلتفرم از دو توکن شامل توکن in-game اس آل پی (SLP) و توکن حاکمیتی AXS بهره برده است. SLP در لول بازی استفاده شده و AXS در لول متا به کار برده می شود. توکن SLP ارز بومی پلتفرم اکسی اینفینیتی است. این توکن به منظور ضرب (mint)، تولید مثل (Breed) اکسی ها (Axies) و خرید دارایی های درون بازی به کار می رود و می توان آن را به منزله پاداش نبردهای انجام شده در بازی به دست آورد.
AXS توکن حاکمیتی است که هولدرها برای ثبت آرا درباره پیشنهاد های مطرح شده در زمینه پیشرفت های جدید بازی به کار می گیرند. همچنین می توان این توکن ها را استیک کرد و از این رو پاداش هایی باز نیز به صورت توکن های AXS به دست آورد. همچنین برای تولید مثل یا Breed اکسی ها در کنار توکن SLP، به توکن AXS نیز نیاز خواهد بود؛ بنابراین این توکن ها نیز برای ادامه بازی ضروری در نظر گرفته می شوند.
۲- وام استیبل کوین؛ میکر دائو (MakerDAO)
میکر دائو نیز که یک پلتفرم وام دهی ارز دیجیتال است از مدل اقتصاد دو توکنی استفاده می کند. توکن های به کاررفته در این پلتفرم DAI و MKR نام دارند. DAI که یک استیبل کوین مبتنی بر کریپتو با وابستگی (peg) با نسبت ۱ به ۱ به دلار آمریکاست، به منظور اعطای وام به کاربران استفاده می شود.
شرط اعطای وام این است که این کاربران پیش تر وثیقه هایی در واحد اتریوم (ETH) را در این پلتفرم سپرده گذاری کرده باشند.
توکن MKR به عنوان توکن حاکمیتی میکر عمل می کند و از طریق مدیریت وثیقه، تثبیت ارزش توکن DAI را بر عهده دارد.
۳- بلاک چین عمومی؛ VeChainThor
بلاک چین VeChainThor به عنوان یک بلاک چین عمومی برای برنامه های تجاری عمل می کند. توکن اصلی آن VET و توکن کاربردی آن VTHO نام دارد. از توکن VET برای ذخیره وجوه کریپتو، مبادله این وجوه و استفاده از آن ها در انواع برنامه های غیرمتمرکز (DApp) در پلتفرم VeChainThor استفاده می شود.
همچنین این توکن به هولدرها حقوق حاکمیتی تعریف شده ای را اعطا می کند. توکن های VTHO به عنوان کارمزد گس در شبکه به کار رفته و به طور خودکار به دنبال هولدینگ VET تولید و وارد گردش بازار هستند.
جمع بندی
در این مقاله مدل اقتصاد دو توکنی (Dual-token economy) را به شما معرفی کردیم و ویژگی ها و مزایای منحصربه فرد این مدل کاربردی را در پلتفرم های گوناگون ارز دیجیتال برشمردیم. همچنین مثال های مشهوری از به کارگیری این مدل اقتصادی را شرح دادیم.
این مطالب تنها برای آشنایی کلی شما با مفاهیم پایه بازار ارزها گردآوری شده است. خرید و فروش ارزها به طور بالقوه خطرات خاص خود را به همراه دارد؛ بنابراین باید به یاد داشته باشید که هرگونه اقدامی در زمینه خرید و فروش و مبادله ارزها با تصمیم مستقیم خود شما و پذیرش این ریسک صورت خواهد گرفت.
از همین رو به شدت توصیه می شود پیش از هرگونه سرمایه گذاری جدی در عرصه کریپتوکارنسی ابتدا همه جوانب امر را بررسی کنید و با مطالعه کافی و دریافت راهنمایی از مشاوران تخصصی ارزها در این راه قدم بگذارید.
سوالات متداول
۱. اقتصاد دو توکنی چیست؟
اقتصاد دو توکنی اصطلاحی برای توصیف گروهی از پروژه های کریپتو است که اکوسیستمی با دو نوع توکن مختلف را دارد.
۲. اقتصاد دو توکنی چه کاربردی دارد؟
داشتن دو توکن هم زمان این اطمینان را به همراه دارد که هریک از توکن ها متناسب با عملکرد مخصوص به خود بهینه سازی شده اند. همچنین این مدل موجب کاهش فشار فروش روی توکن اصلی می شود و پایداری آن را در بازار تقویت می کند.
