اقتصاد دو توکنی اصطلاحی است برای توصیف گروهی از پروژههای کریپتو که شامل اکوسیستمی با دو نوع توکن مختلف هستند. در این مقاله به توضیح این مدل اقتصادی در بازار ارزها پرداخته و نقاط قوت، کاربردها و نیز مصادیق آن را به شما یادآوری کرده‌ایم؛ بنابراین اگر به‌دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، حتماً تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
ظهور مدل اقتصاد دو توکنی
طی سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ موج عظیمی از عرضه اولیه سکه (ICO) به‌منظور جذب سرمایه روی پروژههای ارز ایجاد شده و با جلب‌توجه سازمان بورس و اوراق بهادار یا کمیسیون SEC همراه شد. این سازمان تصمیم گرفت توکن ICO (عرضه اولیه سکه) را براساس قوانین ایالات‌متحده به‌عنوان اوراق بهادار تصویب کند؛ به این معنا که سهم مالکیت آن در پلتفرم تعریف شده و مزایا و عواید حاصل از آن به دارندگان این توکن اعطا شود.
این مشکل بسیاری از توکن‌های ICO است که بیشتر توکن‌های کاربردی برای پلتفرم هستند و برای مثال به‌عنوان کارمزد پلتفرم یا کارمزد گس به کار می‌روند؛ از همین‌رو بسیاری از پروژه‌ها شروع به استفاده از مدل اقتصاد دو توکنی برای توکن‌های ICO زیر کردند:
- توکن‌های امنیتی (Security token): از این توکنها برای جذب سرمایه روی پروژههای کریپتو و اعطای سهام مالکیت و مزایا به دارندگان استفاده میشود. ضرب این توکنها در بازه عرضه اولیه (ICO) صورت می‌گیرد.
- توکن‌های کاربردی (Utility token): این توکنها برای داد و ستد در فضای پروژه/ شبکه و به‌منظور استفاده از کارکردهای ویژه پلتفرم به کار برده می‌شوند و می‌توانند در حین عرضه اولیه (ICO) و قبل یا بعد از آن وارد گردش بازار شوند.
مزایای مدل دو توکنی
در حال حاضر، مدل‌های اقتصاد دو توکنی فراتر از اهداف انحصاری ICO ها در دسترس هستند؛ برای مثال ممکن است هدف یک پروژه از به‌کارگیری مدل اقتصاد دو توکنی در مقابل مدل تک توکنی اطمینان از عملکرد بی‌عیب و نقص پلتفرم و تشویق مشارکت کاربران باشد.
گفتنی است در وهله اول، مدل‌های دو توکنی به جداسازی حاکمیت (governance) و عملکرد (utility) کمک شایانی می‌کنند که منطقی بسیار عملی پشت آن است؛ برای مثال یکی از پروژههای P2E را که می‌شناسید در نظر بگیرید. به احتمال زیاد توکن کاربردی/ فعال در بازی (in-game) این پروژه بیشینه ثابت ندارد و این امر موجب میشود این توکن به توکنی کاملاً مناسب برای مقاصد معمول مبدل شود که در بیشتر موارد دربردارنده کنش‌های متعدد درون بازی (in-game) است.
در نقطه مقابل احتمالاً برای توکن حاکمیتی پروژه مقدار بیشینه‌ای به‌منظور روشن‌کردن سهام مالکیت آن تعریف شده است؛ برای مثال فرض کنید بخواهیم از توکن فعال در بازی (in-game) SLP در پلتفرم اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) به‌عنوان توکن حاکمیتی استفاده کنیم. در این صورت شاید به‌دنبال ضرب یا مینت‌شدن توکن SLP درصد مالکیت شما از ۸ درصدی که امروز تعیین شده به ۵ درصد در روز آینده کاهش یابد. داشتن دو توکن همزمان این اطمینان را به همراه خواهد داشت که هریک از توکنها متناسب با عملکرد مخصوص خود بهینهسازی شدهاند.
همچنین این مدل موجب کاهش فشار فروش روی توکن اصلی میشود و پایداری آن را در بازار تقویت میکند. در یک پروژه X2E، توکنها معمولاً به‌محض تولید برای کسب سود، فروخته می‌شوند. در این شرایط اگر تنها یک توکن داشته باشیم، مشارکت کاربران تنها بر پایه قیمت توکن تعیین میشود.
همچنین انجام معاملات پرریسک بر روی این قیمت مؤثر خواهد بود؛ درحالی‌که در مدل دو توکنی، پروژه‌ها می‌توانند برای هر دو توکن ارزشی را تعیین کرده و به این ترتیب کاربران را وادار کنند تا برای کسب پاداش‌های بیشتر توکن‌های خود را هولد کنند. با داشتن دو توکن کاربران می‌توانند یکی از توکنها را برای معاملات پرریسک خود به کار ببرند و از دیگری به‌عنوان توکن کاربردی استفاده کنند.
به این ترتیب حتی اگر توکن اولیه دچار نوسانات قیمت شود، شبکه اصلی بدون هیچ مشکلی به فعالیت خود ادامه خواهد داد. این نوسانات را می‌توان با استفاده از تکنیک تحلیل تکنیکال پرایس اکشن (Price Action) پایش کرد. درنهایت مدل دو توکنی متضمن آن است که یکی از توکنها به مصارف کاربردی یا یوتیلیتی اختصاص یابد و دیگری به‌منظور جذب سرمایه و حاکمیت پروژه استفاده شود. این موضوع به‌ویژه در چشم‌انداز کنونی سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر بسیار مهم خواهد بود.
بهترین نمونه های اقتصاد دو توکنی
۱- اکسی اینفینیتی (Axie Infinity)؛ بازی کنید و توکن دریافت کنید
این پلتفرم از دو توکن شامل توکن in-game اس آل پی (SLP) و توکن حاکمیتی AXS بهره برده است. SLP در لول بازی استفاده شده و AXS در لول متا به کار برده میشود. توکن SLP ارز بومی پلتفرم اکسی اینفینیتی است. این توکن به‌منظور ضرب (mint)، تولید مثل (Breed) اکسی‌ها (Axies) و خرید دارایی‌های درون بازی به کار می‌رود و می‌توان آن را به‌منزله پاداش نبردهای انجام‌شده در بازی به دست آورد.
AXS توکن حاکمیتی است که هولدرها برای ثبت آرا درباره پیشنهاد‌های مطرح‌شده در زمینه پیشرفت‌های جدید بازی به کار می‌گیرند. همچنین می‌توان این توکنها را استیک کرد و از این‌رو پاداش‌هایی باز نیز به‌صورت توکن‌های AXS به دست آورد. همچنین برای تولید مثل یا Breed اکسی‌ها در کنار توکن SLP، به توکن AXS نیز نیاز خواهد بود؛ بنابراین این توکنها نیز برای ادامه بازی ضروری در نظر گرفته می‌شوند.
۲- وام استیبل کوین؛ میکر دائو (MakerDAO)
میکر دائو نیز که یک پلتفرم وام‌دهی ارز دیجیتال است از مدل اقتصاد دو توکنی استفاده میکند. توکن‌های به‌کاررفته در این پلتفرم DAI و MKR نام دارند. DAI که یک استیبل کوین مبتنی بر کریپتو با وابستگی (peg) با نسبت ۱ به ۱ به دلار آمریکاست، به‌منظور اعطای وام به کاربران استفاده میشود.
شرط اعطای وام این است که این کاربران پیش‌تر وثیقه‌هایی در واحد اتریوم (ETH) را در این پلتفرم سپرده‌گذاری کرده باشند.
توکن MKR به‌عنوان توکن حاکمیتی میکر عمل میکند و از طریق مدیریت وثیقه، تثبیت ارزش توکن DAI را بر عهده دارد.
۳- بلاک چین عمومی؛ VeChainThor
بلاک چین VeChainThor به‌عنوان یک بلاک چین عمومی برای برنامه‌های تجاری عمل میکند. توکن اصلی آن VET و توکن کاربردی آن VTHO نام دارد. از توکن VET برای ذخیره وجوه کریپتو، مبادله این وجوه و استفاده از آن‌ها در انواع برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) در پلتفرم VeChainThor استفاده میشود.
همچنین این توکن به هولدرها حقوق حاکمیتی تعریف‌شده‌ای را اعطا میکند. توکن‌های VTHO به‌عنوان کارمزد گس در شبکه به کار رفته و به‌طور خودکار به‌دنبال هولدینگ VET تولید و وارد گردش بازار هستند.
جمع بندی
در این مقاله مدل اقتصاد دو توکنی (Dual-token economy) را به شما معرفی کردیم و ویژگی‌ها و مزایای منحصربه‌فرد این مدل کاربردی را در پلتفرم‌های گوناگون ارز دیجیتال برشمردیم. همچنین مثال‌های مشهوری از به‌کارگیری این مدل اقتصادی را شرح دادیم.
این مطالب تنها برای آشنایی کلی شما با مفاهیم پایه بازار ارزها گردآوری شده است. خرید و فروش ارزها به‌طور بالقوه خطرات خاص خود را به همراه دارد؛ بنابراین باید به یاد داشته باشید که هرگونه اقدامی در زمینه خرید و فروش و مبادله ارزها با تصمیم مستقیم خود شما و پذیرش این ریسک صورت خواهد گرفت.
از همین‌رو به‌شدت توصیه میشود پیش از هرگونه سرمایه‌گذاری جدی در عرصه کریپتوکارنسی ابتدا همه جوانب امر را بررسی کنید و با مطالعه کافی و دریافت راهنمایی از مشاوران تخصصی ارزها در این راه قدم بگذارید.
سوالات متداول
۱. اقتصاد دو توکنی چیست؟
اقتصاد دو توکنی اصطلاحی برای توصیف گروهی از پروژههای کریپتو است که اکوسیستمی با دو نوع توکن مختلف را دارد.
۲. اقتصاد دو توکنی چه کاربردی دارد؟
داشتن دو توکن همزمان این اطمینان را به همراه دارد که هریک از توکنها متناسب با عملکرد مخصوص به خود بهینهسازی شدهاند. همچنین این مدل موجب کاهش فشار فروش روی توکن اصلی میشود و پایداری آن را در بازار تقویت میکند.
