آشنایی با بازار جهانی نفت و دلایل نوسانات قیمتی آن

نفت خام، طلای سیاه، از سال ۱۹۵۰ به یکی از مهم ترین مواد لازم در صنایع در جوامع پیشرفته بخصوص صنعت حمل ونقل تبدیل شده است. قیمت نفت خام  به عرضه و تقاضا بستگی دارد. اما چیزی که برای معامله گران اهمیت دارد، فاکتورهایی است که بر عرضه و تقاضا تأثیر می گذارد. قبل از شروع به توضیح عوامل تأثیرگذار، بهتر است ابتدا با انواع  نفت خام آشنا شوید.

نفت خام با توجه به ویژگی هایی که دارند به چند دسته تقسیم می شوند:

• نفت خام شیرین : نفتی که درصد گوگرد آن کم تر از %۰٫۵ باشد .
• نفت خام ترش : نفتی که درصد گوگرد آن بیشتر از % ۰٫۵ باشد.
• نفت خام سنگین : نفتی که گرانروی بالایی دارد، درصد اکسیژن و نیتروژن بالایی دارد و همچنین چگالی آن بالا است. این نوع نفت بیشتر در کانادا و ونزوئلا قرار دارد.

با این ترکیبیات تقریباً ۱۶۱ نوع نفت در جهان وجود دارد.

اما ازلحاظ تجاری نفت خام به سه دسته ی مهم تقسیم می شود :

• نفت برنت که بیشتر از ناحیه ی اروپا استخراج می شود و نفتی شیرین و سبک است .
• نفت WTI که از ناحیه غربی آمریکا برداشت می شود و نفتی شیرین و سبک است و معمولاً چند دلار از نفت برنت ارزان تر است .
• نفت اوپک که از نفت برنت سنگین تر و از نفت WTI  سبک تر است و معمولاً قیمتش بین  دو نفت WTI  و نفت برنت است.

بزرگترین تولیدکنندگان جهانی نفت

واضح است که کشورهایی که دارای بیشترین ذخایر و صادرات نفت هستند، بر قیمت نفت تأثیر بیشتری می گذارند. ابتدا نگاهی اجمالی بر بزرگ ترین تولیدکنندگان نفت داشته باشیم:

در نمودار زیر کشورهای مختلف با بیشترین ذخایر نفت نشان داده شده اند.

همان طور که مشاهده می کنید، ایران در رتبه چهارم بیشترین ذخایر نفت و ششمین تولیدکننده قرار دارد و نقش مهمی را می تواند در قیمت نفت ایفا می کند. به همین دلیل است که هرگونه تحریمی که بر صادرات نفت ایران وضع می شود، تأثیر مستقیمی بر قیمت نفت جهانی می گذارد. اما مهم تر و تأثیر گذارتر از ایران گروهی از کشور ها هستند که برای تأثیر بیشتر بر قیمت جهانی نفت، عضو یک سازمانی به نام اوپک شده اند تا با کنترل عرضه نفت، قیمت آن را بالا حفظ کنند.

اعضای گروه اوپک که شامل عربستان، عراق، ایران، قطر، ونزوئلا و … هستند که تقریباً %۷۵ ذخایر کل نفت دنیا و ۵۰% تولید نفت کل دنیا را به خود اختصاص داده اند. به همین دلیل است که با هر جلسه ای که سران اوپک برگزار می کنند، قیمت نفت تمایل به صعود پیدا می کند. زیرا سیگنالی از اتحاد کارتل های نفتی در محدود کردن عرضه دریافت می شود و در طرف مقابل هرگاه خبری مبنی بر تخطی یکی از اعضا مبنی بر تجاوز تولید روزانه از سقف قرارداد منتشر شود، قیمت نفت نزولی می شود.

به طورکلی رفتار قیمتی نفت حدود  ۶۰% وابستگی به قیمت انس طلا دارد و معمولاً هر جنگ،ناآرامی سیاسی و اجتماعی باعث افزایش قیمت نفت خواهد شد و در طرف مقابل افزایش رشد اقتصادی جهان به خصوص آمریکا،  قیمت نفت را کاهش می دهند.برای پیش بینی قیمت نفت در کوتاه مدت باید اخبار انتشاری از سوی استخراج کنندگان نفت آمریکا و یا موجودی ذخایر نفت انبارهای آمریکا را دنبال کنید و با توجه به کاهش یا افزایش تولیدی، پوزیشن خرید یا فروش بگیرید.

نمودار زیر تغییرات قیمت نفت را در یک دوره زمانی نشان می دهد:

همان طور که مشاهده می کنید جنگ ها و ناآرامی های در ناحیه خلیج فارس باعث افزایش قیمت نفت می شود. مثل بهار عربی (بهار عربی به انقلاب های در کشور های عربی می گویند) و جنگ داخلی یمن. همچنین به علت اینکه ارزش نفت به دلار معامله می شود، کاهش ارزش دلار باعث رشد قیمت نفت می شود که نمونه بارز آن افت بی سابقه ارزش دلار در بحران مالی سال ۲۰۰۸ بود. همچنین نوسانات قیمت جهانی نفت بر بورس و صنایع بورسی در ایران نیز اثر گذار است که می توانید مقاله ای در این خصوص را نیز با کلیک بر اینجا مطالعه نمایید.

تهیه و تنظیم : خشایار بدیعی