بازار جهانی نفت خام
نفت خام، طلای سیاه، از سال ۱۹۵۰ به یکی از مهم‌ترین مواد لازم در صنایع در جوامع پیشرفته بخصوص صنعت حمل‌ونقل تبدیل‌شده است. قیمت نفت خام به عرضه و تقاضا بستگی دارد. اما چیزی که برای معامله گران اهمیت دارد، فاکتورهایی است که بر عرضه و تقاضا تأثیر می‌گذارد. قبل از شروع به توضیح عوامل تأثیرگذار، بهتر است ابتدا با انواع نفت خام آشنا شوید.
نفت خام با توجه به ویژگی‌هایی که دارند به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- نفت خام شیرین : نفتی که درصد گوگرد آن کم‌تر از %۰٫۵ باشد .
- نفت خام ترش : نفتی که درصد گوگرد آن بیشتر از % ۰٫۵ باشد.
- نفت خام سنگین : نفتی که گرانروی بالایی دارد، درصد اکسیژن و نیتروژن بالایی دارد و همچنین چگالی آن بالا است. این نوع نفت بیشتر در کانادا و ونزوئلا قرار دارد.
با این ترکیبیات تقریباً ۱۶۱ نوع نفت در جهان وجود دارد.
اما ازلحاظ تجاری نفت خام به سه دسته‌ی مهم تقسیم می‌شود :
- نفت برنت که بیشتر از ناحیه‌ی اروپا استخراج می‌شود و نفتی شیرین و سبک است .
- نفت WTI که از ناحیه غربی آمریکا برداشت می‌شود و نفتی شیرین و سبک است و معمولاً چند دلار از نفت برنت ارزان‌تر است .
- نفت اوپک که از نفت برنت سنگین‌تر و از نفت WTI سبک‌تر است و معمولاً قیمتش بین دو نفت WTI و نفت برنت است.
بزرگترین تولیدکنندگان جهانی نفت
واضح است که کشورهایی که دارای بیشترین ذخایر و صادرات نفت هستند، بر قیمت نفت تأثیر بیشتری می‌گذارند. ابتدا نگاهی اجمالی بر بزرگترین تولیدکنندگان نفت داشته باشیم:
در نمودار زیر کشورهای مختلف با بیشترین ذخایر نفت نشان داده شده‌اند.
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، ایران در رتبه چهارم بیشترین ذخایر نفت و ششمین تولیدکننده قرار دارد و نقش مهمی را می‌تواند در قیمت نفت ایفا می‌کند. به همین دلیل است که هرگونه تحریمی که بر صادرات نفت ایران وضع می‌شود، تأثیر مستقیمی بر قیمت نفت جهانی می‌گذارد. اما مهم‌تر و تأثیر‌گذارتر از ایران گروهی از کشور‌ها هستند که برای تأثیر بیشتر بر قیمت جهانی نفت، عضو یک سازمانی به نام اوپک شده‌اند تا با کنترل عرضه نفت، قیمت آن را بالا حفظ کنند.
اعضای گروه اوپک که شامل عربستان، عراق، ایران، قطر، ونزوئلا و … هستند که تقریباً %۷۵ ذخایر کل نفت دنیا و ۵۰% تولید نفت کل دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. به همین دلیل است که با هر جلسه‌ای که سران اوپک برگزار می‌کنند، قیمت نفت تمایل به صعود پیدا می‌کند. زیرا سیگنالی از اتحاد کارتل‌های نفتی در محدود کردن عرضه دریافت می‌شود و در طرف مقابل هرگاه خبری مبنی بر تخطی یکی از اعضا مبنی بر تجاوز تولید روزانه از سقف قرارداد منتشر شود، قیمت نفت نزولی می‌شود.
به‌طورکلی رفتار قیمتی نفت حدود ۶۰% وابستگی به قیمت انس طلا دارد و معمولاً هر جنگ،ناآرامی سیاسی و اجتماعی باعث افزایش قیمت نفت خواهد شد و در طرف مقابل افزایش رشد اقتصادی جهان به‌خصوص آمریکا، قیمت نفت را کاهش می‌دهند.برای پیش‌بینی قیمت نفت در کوتاه‌مدت باید اخبار انتشاری از سوی استخراج‌کنندگان نفت آمریکا و یا موجودی ذخایر نفت انبارهای آمریکا را دنبال کنید و با توجه به کاهش یا افزایش تولیدی، پوزیشن خرید یا فروش بگیرید.
نمودار زیر تغییرات قیمت نفت را در یک دوره زمانی نشان می‌دهد:
همان‌طور که مشاهده می‌کنید جنگ‌ها و ناآرامی‌های در ناحیه خلیج‌فارس باعث افزایش قیمت نفت می‌شود. مثل بهار عربی (بهار عربی به انقلاب‌های در کشورهای عربی می‌گویند) و جنگ داخلی یمن. همچنین به علت اینکه ارزش نفت به دلار معامله می‌شود، کاهش ارزش دلار باعث رشد قیمت نفت می‌شود که نمونه بارز آن افت بی‌سابقه ارزش دلار در بحران مالی سال ۲۰۰۸ بود. همچنین نوسانات قیمت جهانی نفت بر بورس و صنایع بورسی در ایران نیز اثر گذار است که می توانید مقاله ای در این خصوص را نیز با کلیک بر اینجا مطالعه نمایید.
تهیه و تنظیم : خشایار بدیعی
