بازار بورس وال استریت چیست؟تاریخچه، ساختار و نقش آن در اقتصاد جهانی

وال استریت چیست و کجا قرار دارد؟

وال استریت در معنای لغوی، نام خیابانی هشت بلوکی در منطقه مالی منهتن جنوبی در شهر نیویورک است. این خیابان از شرق به خیابان جنوبی و از غرب به برادوی محدود می‌شود. نام آن از دیواری چوبی گرفته شده که در قرن هفدهم توسط هلندی‌ها برای دفاع از مستعمره «نیو آمستردام» ساخته شده بود.

اما امروزه، «وال استریت» یک مفهوم گسترده‌تر است و به کل صنعت مالی و سرمایه‌گذاری ایالات متحده اشاره دارد. این اکوسیستم شامل بزرگترین نهادهای مالی جهان، از جمله بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE)، بانک‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های پوشش ریسک و شرکت‌های مدیریت دارایی است. بنابراین، وال استریت هم یک مکان فیزیکی و هم نمادی از قدرت مالی آمریکاست.

تاریخچه بازار بورس وال استریت

تاریخ وال استریت داستان تکامل اقتصاد مدرن است. این مسیر از یک توافق ساده زیر یک درخت تا تبدیل شدن به یک مرکز مالی دیجیتال و جهانی، فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است.

تأسیس و آغاز (۱۷۹۲-۱۸۱۷)

در ۱۷ مه ۱۷۹۲، بیست‌وچهار کارگزار بورس زیر یک درخت چنار در خیابان وال استریت گرد هم آمدند و توافق‌نامه باتنوود (Buttonwood Agreement) را امضا کردند. این توافق‌نامه که در پاسخ به اولین بحران مالی آمریکا شکل گرفت، قوانین اولیه‌ای برای معاملات سهام و تعیین نرخ کمیسیون ثابت وضع کرد و سنگ بنای بورس نیویورک را گذاشت.

تشکیل رسمی و رشد (۱۸۱۷-۱۹۰۰)

در ۸ مارس ۱۸۱۷، با تصویب یک اساسنامه رسمی، هیئت بورس و اوراق بهادار نیویورک (New York Stock & Exchange Board) تأسیس شد. این نهاد اتاقی در شماره ۴۰ وال استریت اجاره کرد و معاملات سازمان‌یافته‌تری را آغاز نمود. با گسترش زیرساخت‌ها در آمریکا مانند کانال‌ها و راه‌آهن، نیاز به سرمایه افزایش یافت و تنوع اوراق قرضه و سهام در این بازار بیشتر شد. معرفی تیکر سهام در سال ۱۸۶۷ و تلفن در سال ۱۸۷۸، سرعت انتقال اطلاعات را متحول کرد و در ۱۵ دسامبر ۱۸۸۶، حجم معاملات روزانه برای اولین بار از یک میلیون سهم فراتر رفت .

سقوط بازار و تحولات قرن بیستم

در ۲۴ اکتبر ۱۹۲۹، بازار سهام با سقوطی بی‌سابقه مواجه شد که به رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ منجر گشت. این بحران اهمیت نظارت بر بازار را آشکار ساخت و در سال ۱۹۳۴، کنگره آمریکا کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) را برای قانون‌گذاری و نظارت بر بازارهای مالی تأسیس کرد.

بورس نیویورک (NYSE)

بورس اوراق بهادار نیویورک (New York Stock Exchange) که اغلب به آن «The Big Board» نیز گفته می‌شود، بزرگترین بازار بورس جهان از نظر ارزش بازار شرکت‌های لیست‌شده است. تا سال ۲۰۲۵، ارزش کل این بازار به بیش از ۲۵ تریلیون دلار می‌رسد . این بورس که در ساختمان نمادین خود در خیابان برود قرار دارد، از یک سیستم معاملاتی حراج (Auction Market) استفاده می‌کند. در این سیستم، خریداران و فروشندگان از طریق کارگزاران خود و با کمک یک بازارساز متخصص (Designated Market Maker – DMM) به صورت مستقیم با یکدیگر معامله می‌کنند.

بورس نزدک (NASDAQ)

بورس نزدک (NASDAQ – National Association of Securities Dealers Automated Quotations) نخستین بازار تمام‌الکترونیکی جهان است که از سال ۱۹۷۱ فعالیت خود را آغاز کرد. این بورس با حذف تالار فیزیکی و اتکا به سیستم‌های معاملاتی دیجیتال، مفهوم جدیدی از سرعت، شفافیت و رقابت در معاملات سهام ایجاد کرد. نزدک بیشتر به دلیل میزبانی شرکت‌های فناوری و شرکت‌های با رشد بالا شناخته می‌شود؛ شرکت‌هایی که مدل‌های درآمدی نوآورانه دارند و به سرعت مقیاس‌پذیر می‌شوند.

معاملات در نزدک از طریق بازارسازان متعدد (Market Makers) انجام می‌شود. این بازارسازها با اعلام مداوم قیمت‌های خرید و فروش، نقدینگی لازم را فراهم می‌کنند و باعث می‌شوند قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا، اما به‌صورت غیرمتمرکز و رقابتی کشف شوند. همین ساختار باعث شده نزدک بازاری مناسب برای شرکت‌هایی باشد که به دنبال پذیرش سریع‌تر، کارمزد کمتر و سیستم معاملاتی انعطاف‌پذیرتر هستند.

تفاوت بورس نیویورک (NYSE) و نزدک (NASDAQ)

در کنار NYSE، نزدک (NASDAQ) دومین بازار بورس بزرگ جهان است. این دو بازار تفاوت‌های اساسی در ساختار و عملکرد دارند که انتخاب بین آن‌ها را برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران معنادار می‌سازد.

تفاوت اصلی در روش معامله است. در NYSE، قیمت‌ها از طریق رقابت مستقیم بین خریداران و فروشندگان در تالار معاملات کشف می‌شود. در مقابل، در نزدک که یک بازار الکترونیکی است، قیمت‌ها توسط چندین بازارساز (Dealer) که به طور مداوم قیمت‌های خرید و فروش خود را اعلام می‌کنند، تعیین می‌گردد.

شاخص‌های مهم بازار وال استریت

برای سنجش سلامت و عملکرد کلی بازار، از شاخص‌های سهام استفاده می‌شود. سه شاخص زیر مهم‌ترین نماگرهای بازار وال استریت هستند:

1. شاخص میانگین صنعتی داو جونز (Dow Jones Industrial Average – DJIA): این شاخص که اغلب به سادگی «داو» نامیده می‌شود، عملکرد ۳۰ شرکت بزرگ و معتبر آمریکایی را دنبال می‌کند. داو یک شاخص وزنی-قیمتی است، به این معنی که سهامی با قیمت بالاتر، تأثیر بیشتری بر حرکت شاخص دارد.
2. شاخص S&P 500: این شاخص عملکرد ۵۰۰ شرکت بزرگ پیشرو در اقتصاد آمریکا را اندازه‌گیری می‌کند و به دلیل پوشش گسترده (حدود ۸۰٪ از کل ارزش بازار سهام آمریکا)، به عنوان بهترین نماگر برای بازار سهام این کشور شناخته می‌شود. S&P 500 یک شاخص وزنی-ارزش بازار است، یعنی شرکت‌های بزرگتر تأثیر بیشتری بر آن دارند .
3. شاخص مرکب نزدک (NASDAQ Composite): این شاخص عملکرد تمام سهام لیست‌شده در بورس نزدک (بیش از ۳۰۰۰ شرکت) را دنبال می‌کند. از آنجا که نزدک میزبان تعداد زیادی از شرکت‌های فناوری است، این شاخص به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد بخش فناوری شناخته می‌شود.

بزرگترین شرکت‌های لیست شده در بورس وال استریت

وال استریت خانه بزرگترین و شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های جهان است. سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها به معنای شریک شدن در موفقیت غول‌های جهانی است. در زیر، ۱۰ شرکت برتر لیست‌شده در بورس‌های آمریکا بر اساس ارزش بازار در سال ۲۰۲۵ آورده شده است:

نماد گاو وحشی وال استریت

گاو وحشی وال استریت (Charging Bull)، مجسمه برنزی غول‌پیکری است که به یکی از نمادهای اصلی این منطقه و جاذبه‌های توریستی نیویورک تبدیل شده است. این مجسمه ۳۲۰۰ کیلوگرمی توسط هنرمندی به نام آرتورو دی مودیکا ساخته شد و در دسامبر ۱۹۸۹، به عنوان یک اثر هنری چریکی و بدون مجوز، در مقابل بورس نیویورک نصب گردید. دی مودیکا این مجسمه را پس از سقوط بازار سهام در سال ۱۹۸۷، به عنوان نمادی از «قدرت و توان مردم آمریکا» ساخت [۷].

در بازارهای مالی، گاو (Bull) نماد بازار صعودی و خوش‌بینی است، در حالی که خرس (Bear) نماد بازار نزولی و بدبینی است. این گاو وحشی نیز نماد خوش‌بینی، رونق مالی و قدرت اقتصاد است.

نقش وال استریت در اقتصاد جهانی

وال استریت به عنوان مرکز مالی بزرگترین اقتصاد جهان، تأثیری عمیق و گسترده بر اقتصاد جهانی دارد. این تأثیر از چند طریق اعمال می‌شود:

1. تأمین سرمایه: وال استریت بستری برای شرکت‌ها و دولت‌ها فراهم می‌کند تا از طریق فروش سهام و اوراق قرضه، سرمایه مورد نیاز برای رشد، نوآوری و ایجاد اشتغال را جذب کنند.
2. اثر ثروت (Wealth Effect): رونق در بازار سهام وال استریت باعث افزایش ثروت سرمایه‌گذاران در سراسر جهان می‌شود. این افزایش ثروت، اعتماد و قدرت خرید مصرف‌کنندگان را بالا برده و به رشد اقتصادی کمک می‌کند.
3. شاخص پیشرو اقتصادی (Global Bellwether): عملکرد وال استریت به دقت توسط سرمایه‌گذاران جهانی رصد می‌شود و به عنوان یک شاخص پیشرو برای سلامت اقتصاد جهانی عمل می‌کند. بحران‌های مالی بزرگی مانند بحران ۲۰۰۸ که از آمریکا آغاز شد، به سرعت از طریق وال استریت به تمام بازارهای جهانی سرایت کرد.

مطلب مرتبط:وال استریت در بورس چه نقشی دارد

نحوه سرمایه‌گذاری در بورس وال استریت

برای ورود به بازار بورس وال استریت، سرمایه‌گذار ابتدا باید از طریق یک کارگزار یا بروکر معتبر حساب معاملاتی ایجاد کند. این روند مشابه فرآیندی است که در بازارهای بین‌المللی دیگر  از جمله بازار فارکس  انجام می‌شود و به همین دلیل بسیاری از معامله‌گران از همان بروکرهایی که برای معاملات ارز استفاده می‌کنند، برای دسترسی به نمادهای سهام آمریکا نیز بهره می‌برند. مراحل کلی کار عبارت‌اند از:

1. انتخاب کارگزار: بروکر های معتبری مانند آلپاری لایت فایننس خدمات متنوعی ارائه می‌دهند. معیارهایی مانند کارمزد معاملات، حداقل سرمایه مورد نیاز و ابزارهای تحلیلی در انتخاب کارگزار اهمیت دارند.همچنین می توانید از لیست بهترین بروکر های فارکس ما کارگزاری مورد نیاز خود را انتخاب نمایید.
2. تکمیل فرم ثبت‌نام: پس از انتخاب بروکر، کاربر باید اطلاعات هویتی و مالی لازم را ثبت کند. این روند در تمام بازارهای بین‌المللی مشترک است و همان اصولی را دارد که در افتتاح حساب معاملاتی فارکس نیز طی می‌شود.
3. واریز وجه به حساب: با توجه به محدودیت‌های بانکی برای کاربران ایرانی، معمولاً شارژ حساب از طریق صرافی‌های آنلاین یا روش‌های واسطه‌ای انجام می‌شود؛ فرآیندی که دقیقاً مشابه واریز وجه برای معاملات فارکس است. بنابراین، سرمایه‌گذارانی که پیش‌تر تجربه کار با بروکر یا صرافی داشته‌اند، در این مرحله با روند جدیدی مواجه نمی‌شوند.
4. شروع معامله:پس از شارژ حساب، امکان معامله سهام شرکت‌های بزرگ، ETFها و شاخص‌هایی مانند Dow Jones و S&P 500 در پلتفرم بروکر فراهم می‌شود. بسیاری از این ابزارها به‌صورت CFD نیز ارائه می‌شوند؛ همان مدلی که بخش بزرگی از معاملات در بازار فارکس بر اساس آن انجام می‌شود. اینجا هم می‌توانید لینک داخلی به آموزش CFD یا آموزش فارکس اضافه کنید.

بیشتر بخوانید:آموزش فارکس و ترید

ساعات معامله

ساعات معاملات عادی در بورس‌های NYSE و NASDAQ از ۹:۳۰ صبح تا ۴:۰۰ بعد از ظهر به وقت شرقی آمریکا (ET) است. این بازه زمانی به وقت ایران معمولاً از ساعت ۱۸:۰۰ تا ۰۰:۳۰ بامداد (در نیمه دوم سال) و ۱۷:۰۰ تا ۲۳:۳۰ (در نیمه اول سال) متغیر است. علاوه بر این، امکان معامله در ساعات پیش از بازار (Pre-Market) و پس از بازار (After-Hours) نیز وجود دارد، هرچند نقدینگی در این ساعات کمتر است.

فرصت‌ها و چالش‌های سرمایه‌گذاری برای ایرانیان

سرمایه‌گذاری در بورس آمریکا برای ایرانیان جذابیت‌های زیادی دارد، از جمله سرمایه‌گذاری دلاری برای حفظ ارزش پول در برابر تورم و دسترسی به بزرگترین شرکت‌های جهان. با این حال، به دلیل تحریم‌های مالی علیه ایران، این مسیر با چالش‌های جدی همراه است:

• محدودیت‌های قانونی: اکثر کارگزاران معتبر آمریکایی به دلیل تحریم‌ها، به شهروندان و ساکنان ایران خدمات ارائه نمی‌دهند.
• مشکلات انتقال پول: انتقال مستقیم پول از ایران به حساب‌های کارگزاری بین‌المللی تقریباً غیرممکن است.
• ریسک‌های امنیتی: برخی افراد از طریق هویت‌های جعلی یا شرکت‌های واسطه اقدام به باز کردن حساب می‌کنند که این روش‌ها ریسک‌های قانونی و خطر از دست رفتن سرمایه را به همراه دارد.

به عنوان یک راه‌حل جایگزین، برخی سرمایه‌گذاران ایرانی از طریق قراردادهای مابه‌التفاوت (CFD) که توسط برخی بروکرهای فارکس ارائه می‌شود، به صورت غیرمستقیم در سهام آمریکا سرمایه‌گذاری می‌کنند. هرچند این روش نیز ریسک‌های خاص خود را دارد و نیازمند تحقیق و احتیاط فراوان است.

هشدار مهم: این مقاله توصیه مالی نیست. سرمایه‌گذاری در بازارهای خارجی، به ویژه برای ایرانیان، با ریسک‌های قابل توجهی همراه است. پیش از هر اقدامی، تحقیقات کامل انجام دهید و با متخصصان مالی مشورت کنید.

جمع‌بندی

وال استریت بیش از یک خیابان، یک اکوسیستم مالی پیچیده و قدرتمند است که نبض اقتصاد جهانی را در دست دارد. از توافق ساده ۲۴ کارگزار در سال ۱۷۹۲ تا بازاری با ارزش ده‌ها تریلیون دلار در دنیای امروز، این بازار مسیری طولانی را پیموده است. شناخت ساختار، تاریخچه و بازیگران اصلی آن مانند NYSE و NASDAQ، و درک تأثیر شاخص‌هایی چون S&P 500، به هر فردی دیدگاهی عمیق‌تر نسبت به روندهای اقتصادی می‌دهد. اگرچه سرمایه‌گذاری مستقیم در این بازار برای ایرانیان با چالش‌های بزرگی روبروست، اما آگاهی از آن برای هر فعال اقتصادی ضروری است.