پای نتورک (Pi Network) پروژه‌ای متفاوت در دنیای ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود که هدفش دسترسی ساده‌تر افراد به استخراج ارزهای دیجیتال است. با استفاده از گوشی‌های هوشمند، کاربران می‌توانند به راحتی اقدام به ماینینگ توکن‌های Pi کنند بدون این که نیاز به سخت‌افزار گران‌قیمت یا انرژی زیادی داشته باشند. این ویژگی‌ها به پای نتورک اجازه می‌دهد تا بر موانع رایج ورود به دنیای ارز دیجیتال غلبه کند و مسیری جدی برای پذیرش عمده فراهم آورد.
پروژه پای نتورک توسط دکتر نیکولاس کوکالیس و دکتر چنگدیو فن، افراد فارغ‌التحصیل از دانشگاه استنفورد، راه‌اندازی شده که هر دو تمایل داشتند اقتصاد دیجیتالی فراگیرتر ایجاد کنند. پای نتورک از پروتکل Stellar Consensus Protocol (SCP) بهره می‌برد که روشی کم‌مصرف‌تر از سیستم‌های معمول است و باعث می‌شود تراکنش‌ها با انرژی کمتر و تاثیر محیطی کمتر انجام شوند.
در سیستم پای نتورک، چهار نقش متفاوت برای کاربران در نظر گرفته شده است: پیشگامان (Pioneers) که استخراج‌کنندگان روزانه هستند، همکاران (Contributors) که به امنیت شبکه کمک می‌کنند، سفیران (Ambassadors) که به معرفی دیگران می‌پردازند، و اپراتورهای نود (Node Operators) که نودهای کامل را روی کامپیوترها اجرا می‌کنند. این مدل مشارکت چند‌سطحی کمک می‌کند تا افراد با سطوح مختلف توانایی فنی بتوانند در پروژه مشارکت داشته باشند. پای نتورک در زنجیره تامین و توکنومیکس (harvesting) خود نیز تفاوت‌هایی دارد؛ از جمله سقف عرضه توکن‌ها که 100 میلیارد تعیین شده تا از ریسک‌های عرضه بیش از حد جلوگیری شود.
پذیرش عمومی و واقعی رمز ارز پای از طریق ادغام بازرگانان جهانی و اپلیکیشن‌های موجود در اینترنت Pi Browser به وجود آمده است که پرداخت‌های درون‌سیستمی را تسهیل می‌بخشد. پس از چندین تأخیر، نهایتاً شبکه اصلی پای نتورک در فوریه 2025 راه‌اندازی شد و این امکان به کاربران داده شد تا توکن‌های خود را پس از پروسه احراز هویت (KYC) در صرافی‌های بزرگ معامله کنند.
البته پای نتورک با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بوده است، مانند نگرانی‌های مربوط به نقدینگی که توسط CoinMarketCap Academy مطرح شده است و تاخیرهای متعدد در اجرای پروژه که سوالاتی درباره سرعت و اجرایی بودن برنامه‌ها به ذهن متبادر کرده است. همچنین، مانند بسیاری از پروژه‌های جدید در دنیای رمز ارزها، مسائل قانونی و نظارتی ایجاب می‌کند که پای نتورک قوانین مختلفی را رعایت کند تا به رشد پایدار دست یابد. با این حال، ارتباطات شفاف و میزان مشارکت بالا از جمله نکات مثبتی است که به جلب اعتماد جامعه ارز دیجیتال کمک کرده است.
در مجموع، پای نتورک رویکردی نوآورانه به دنیای ارز دیجیتال ارائه داده که بر پایه سادگی، دسترسی عمومی و کاهش هزینه‌ها بنا شده است. اما همچنان باید به چالش‌های مربوط به نقدینگی و قوانین نظارتی رسیدگی کند تا بتواند به یک گزینه پذیرفته شده در عرصه جهانی تبدیل شود.
