وقتی با حساب واقعی معامله می‌کنیم، موضوعی که خیلی زود با آن روبه‌رو می‌شویم «استاپ اوت» است؛ مکانیزمی که اگر درک درستی از آن نداشته باشیم، می‌تواند بخش بزرگی از سرمایه‌مان را تحت‌تأثیر قرار دهد. بسیاری از تریدرها استاپ اوت را به‌عنوان یک عامل مزاحم می‌شناسند، در حالی که در واقع این سیستم برای محافظت از حساب طراحی شده است، نه آسیب‌زدن به آن. شناخت دقیق استاپ اوت، تفاوتش با مارجین کال و روش‌های جلوگیری از آن، به شما کمک می‌کند کنترل بهتری روی معاملات داشته باشید و احتمال از دست رفتن سرمایه را کاهش دهید. در این مطلب، مفهوم استاپ اوت را به زبان ساده بررسی می‌کنیم، نحوه محاسبه آن را توضیح می‌دهیم و بهترین راهکارهای جلوگیری از رسیدن به این سطح را مرور می‌کنیم تا بدانید دقیقاً چه چیزی پشت این فرایند قرار دارد و چطور می‌توانید آن را مدیریت کنید.

استاپ اوت چیست؟

استاپ اوت (Stop Out) مکانیزم خودکار و اضطراری بروکر برای محافظت از حساب شما در برابر منفی شدن است. وقتی ضررهای شناور (Unrealized Loss) معاملات باز شما آنقدر زیاد می‌شود که سطح مارجین (Margin Level) به یک درصد مشخص و از پیش تعیین‌شده (مثلاً ۲۰٪) می‌رسد، بروکر به صورت خودکار شروع به بستن معاملات شما می‌کند. این فرآیند از زیان‌ده‌ترین معامله شروع شده و تا زمانی که سطح مارجین به بالای سطح استاپ اوت برگردد، ادامه پیدا می‌کند. استاپ اوت «ترمز اضطراری» حساب شماست، نه دشمن شما؛ این مکانیزم تضمین می‌کند که شما بیشتر از پولی که در حساب خود دارید، از دست ندهید و به بروکر بدهکار نشوید.

نکته کلیدی: استاپ اوت یک اقدام اجرایی از سوی بروکر برای بستن اجباری پوزیشن‌هاست تا از صفر شدن یا منفی شدن حساب جلوگیری کند.

تفاوت مارجین کال و استاپ اوت

بسیاری از معامله‌گران تازه‌کار، مارجین کال (Margin Call) را با استاپ اوت اشتباه می‌گیرند. مارجین کال یک اخطار است، در حالی که استاپ اوت یک اقدام است. وقتی سطح مارجین شما به یک آستانه مشخص (مثلاً ۱۰۰٪) می‌رسد، بروکر به شما هشدار می‌دهد که در خطر لیکوئید شدن قرار دارید. این هشدار به شما فرصت می‌دهد تا یا به حساب خود پول واریز کنید، یا بخشی از معاملات خود را ببندید. اما اگر به این هشدار توجهی نکنید و ضررها ادامه پیدا کند، به سطح استاپ اوت خواهید رسید.

برای درک بهتر، تفاوت‌ها را در جدول زیر ببینید:

سطح استاپ اوت (Stop Out Level) چیست و چگونه کار می‌کند؟

سطح استاپ اوت (Stop Out Level) درصدی است که توسط بروکر تعیین می‌شود و نشان می‌دهد که در چه نقطه‌ای فرآیند بستن خودکار معاملات آغاز خواهد شد. این عدد بر اساس فرمول سطح مارجین (Margin Level) محاسبه می‌شود:

Margin Level = (Equity / Used Margin) * 100

• Equity (موجودی لحظه‌ای): بالانس حساب شما به علاوه‌ی سود یا زیان شناور معاملات باز.
• used Margin (مارجین استفاده‌شده): مقدار پولی که بروکر برای باز نگه داشتن معاملات شما به عنوان تضمین بلوکه کرده است.

این سطح در بروکرهای مختلف متفاوت است. برخی بروکرها سطح استاپ اوت را روی ۵۰٪ تنظیم می‌کنند، در حالی که برخی دیگر مانند لایت فارکس (LiteFinance) آن را روی ۲۰٪ قرار می‌دهند. سطح پایین‌تر به شما فضای بیشتری برای نوسان می‌دهد اما ریسک از دست دادن بخش بزرگ‌تری از سرمایه را نیز افزایش می‌دهد.

نکته کلیدی: سطح استاپ اوت، آستانه‌ی مشخصی از سطح مارجین است که در آن، بروکر برای جلوگیری از بدهی شما، معاملاتتان را می‌بندد.

آموزش نحوه محاسبه استاپ اوت

محاسبه استاپ اوت به معنای پیدا کردن نقطه‌ای است که در آن، سطح مارجین شما به Stop Out Level بروکر می‌رسد. بیایید با یک مثال ساده این موضوع را بررسی کنیم:

• بالانس حساب (Balance): ۱۰۰۰ دلار
• لوریج (Leverage): ۱:۱۰۰
• معامله: خرید ۱ لات EUR/USD
• مارجین مورد نیاز برای ۱ لات: ۱۰۰۰ یورو (تقریباً ۱۰۰۰ دلار با نرخ ۱.۰)
• سطح استاپ اوت بروکر: ۲۰٪

۱. محاسبه مارجین استفاده‌شده (Used Margin): با لوریج ۱:۱۰۰، برای باز کردن معامله ۱ لاتی (۱۰۰,۰۰۰ دلار)، شما به ۱۰۰۰ دلار مارجین نیاز دارید. پس Used Margin = $1000.

۲. پیدا کردن Equity در نقطه استاپ اوت: ما می‌خواهیم بدانیم در چه سطحی از Equity، مارجین لول به ۲۰٪ می‌رسد.

20% = (Equity / $1000) * 100

با حل این معادله ساده، مقدار Equity به دست می‌آید:

Equity = (20 / 100) * $1000 = $200

۳. نتیجه‌گیری: این یعنی اگر موجودی لحظه‌ای (Equity) حساب شما به ۲۰۰ دلار برسد، استاپ اوت فعال می‌شود. از آنجایی که بالانس اولیه شما ۱۰۰۰ دلار بوده، این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که شما ۸۰۰ دلار ضرر شناور داشته باشید.

نکته کلیدی: با دانستن فرمول سطح مارجین و سطح استاپ اوت بروکر، می‌توانید دقیقاً محاسبه کنید که چقدر ضرر شما را به مرز لیکوئید شدن می‌رساند.

سطح استاپ اوت در لایت فایننس (LiteFinance)؛ یک نمونه برای مقایسه

برای درک بهتر نحوه تعیین Stop Out Level در بروکرها، بررسی یک نمونه واقعی می‌تواند مفید باشد. لایت فایننس (LiteFinance) یکی از بروکرهایی است که تریدرهای ایرانی از آن استفاده می‌کنند و اطلاعات سطح مارجین آن به‌صورت عمومی در وب‌سایت رسمی منتشر شده است. طبق این داده‌ها:

• حساب Classic: سطح استاپ اوت ۲۰٪

• حساب ECN: سطح استاپ اوت ۲۰٪

این اعداد تنها نمونه‌ای از تنظیمات ممکن در یک بروکر هستند و نشان می‌دهند که سطح استاپ اوت لزوماً در همه کارگزاران یکسان نیست. برخی بروکرها عدد بالاتر (مثلاً ۵۰٪) و برخی پایین‌تر تعیین می‌کنند.شما می توانید در صفحه بهترین بروکر های فارکس بروکر های مناسب ایرانیان رو مشاهده نموده و سطح استاپ اوت آن هارو با هم مقایسه نمایید.

نکته مهم این است که سطح استاپ اوت پایین، به معاملات امکان نوسان بیشتری می‌دهد، اما در عین حال اهمیت مدیریت ریسک و استفاده از ابزارهایی مثل حد ضرر را بیشتر می‌کند؛ زیرا فاصله‌ی شما تا بسته‌شدن اجباری پوزیشن‌ها کاهش پیدا می‌کند.

نکته کلیدی: سطح استاپ اوت ۲۰٪ در لایت فایننس، یک مثال برای درک تفاوت سیاست‌های بروکرهاست و به‌هیچ‌وجه نشانه خوب یا بد بودن یک کارگزار نیست. عدد استاپ اوت تنها یکی از متغیرهای مدیریت ریسک است و باید در کنار معیارهای پرریسک‌تری مثل اعتبار رگولاتوری و نوع اجرای معاملات بررسی شود.

آیا بروکر بدون استاپ اوت وجود دارد؟

عبارت «بروکر بدون استاپ اوت» یک افسانه بازاریابی است. در واقعیت، منظور از این عبارت، بروکر با استاپ اوت ۰٪ است. این یعنی بروکر تا زمانی که Equity شما به صفر نرسیده، معاملات شما را نمی‌بندد. گرچه این ویژگی در نگاه اول جذاب به نظر می‌رسد، اما خطرات بزرگی به همراه دارد:

• ریسک منفی شدن حساب: در بازارهای پرنوسان، یک گپ (Gap) قیمتی می‌تواند باعث شود ضرر شما از کل موجودی‌تان بیشتر شود و شما به بروکر بدهکار شوید.
• از دست دادن کل سرمایه: با استاپ اوت ۰٪، شما تمام سرمایه خود را تا آخرین دلار از دست می‌دهید، در حالی که استاپ اوت ۲۰٪ حداقل بخشی از مارجین شما را حفظ می‌کند.

بنابراین، وجود سطح استاپ اوت یک ویژگی امنیتی ضروری است، نه یک محدودیت.

نکته کلیدی: «بروکر بدون استاپ اوت» وجود خارجی ندارد؛ منظور بروکرهایی با استاپ اوت ۰٪ است که ریسک بدهکار شدن کاربر را به شدت افزایش می‌دهند.

۳ استراتژی طلایی برای فرار از استاپ اوت

استاپ اوت نتیجه مستقیم مدیریت ریسک ضعیف است. برای جلوگیری از این کابوس، نیازی به روش‌های پیچیده نیست. کافی است این سه استراتژی کلیدی را به کار بگیرید:

۱. مدیریت سرمایه اصولی: هرگز در یک معامله بیش از ۱٪ تا ۲٪ از کل سرمایه خود را ریسک نکنید. این قانون طلایی به شما اجازه می‌دهد تا حتی پس از چندین ضرر متوالی نیز در بازار باقی بمانید.

۲. استفاده از حد ضرر (Stop Loss): همیشه و برای هر معامله‌ای یک حد ضرر مشخص (Hard SL) تعیین کنید. حد ضرر، کنترل ضرر را از دست احساسات شما خارج کرده و به دست منطق ریاضی می‌سپارد. این کار اجازه نمی‌دهد یک معامله زیان‌ده کل حساب شما را به خطر بیندازد.

۳. تزریق سرمایه (با احتیاط): اگر به تحلیل خود ایمان دارید و در آستانه مارجین کال قرار گرفته‌اید، می‌توانید با واریز پول به حساب، سطح مارجین خود را افزایش دهید. اما این یک شمشیر دولبه است؛ اگر تحلیل شما اشتباه باشد، سرمایه بیشتری را از دست خواهید داد. این راهکار باید آخرین گزینه باشد، نه اولین.

نکته کلیدی: بهترین راه جلوگیری از استاپ اوت، پیشگیری از طریق مدیریت ریسک و استفاده از حد ضرر است، نه درمان‌های لحظه آخری.

اکنون که با مفهوم استاپ اوت و روش‌های جلوگیری از آن آشنا شدید، قدم بعدی، تمرین مدیریت ریسک در عمل است. به جای تمرکز بر پیدا کردن «بروکر بدون استاپ اوت»، انرژی خود را روی تسلط بر استفاده از حد ضرر و محاسبه دقیق حجم معامله بگذارید. برای شروع، می‌توانید از ماشین‌حساب‌های فارکس آنلاین برای شبیه‌سازی سناریوهای مختلف و درک بهتر تاثیر لوریج و حجم بر مارجین خود استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

استاپ اوت یک هشدار آخر نیست؛ نتیجه نهایی یک روند است که از مدیریت ضعیف ریسک آغاز می‌شود. وقتی تریدر بداند سطح مارجین چطور محاسبه می‌شود و استاپ اوت دقیقاً در چه نقطه‌ای فعال می‌شود، کنترل بیشتری روی حساب خود خواهد داشت. مهم‌تر از خود استاپ اوت، اقداماتی است که قبل از رسیدن به آن انجام می‌دهید: تعیین حد ضرر، رعایت حجم مناسب معامله و اجتناب از بیش‌ریسکی. این‌ها ابزارهایی هستند که اجازه می‌دهند حتی در بازارهای پرنوسان هم حساب خود را سالم نگه دارید. در نهایت، هدف این است که استاپ اوت به جای یک تجربه دردناک، به یک سیگنال آموزشی تبدیل شود تا تصمیم‌های منظم‌تری در آینده بگیرید و دوام بیشتری در بازار داشته باشید.

در ادامه بخوانید:

1. ترید چیست و تریدر کیست
2. فارکس چیست
3. آموزش فارکس و ترید