بازار گاوی و خرسی در بورس چیست؟

در بازار بورس بعضی روزها با روند صعودی مواجهیم و بعضی روزهای دیگر با روند نزولی. اگر آمار بازار را بر روی یک نمودار ترسیم کنیم به شکل نمودار سینوسی در می آید، حال ممکن است نرخ های متفاوتی داشته باشند. اصطلاح گاوی و خرسی به بازاری اشاره دارد که شرایط در آن در جهت مخالف یکدیگر در حرکتند و به این دلیل معروفیت جنگ بین خرس و گاو وحشی  است.

در بازار بورس اصطلاحات خاصی برای روند صعودی و نزولی وجود دارد که دانستن آن برای فعالان در این بازار ضروری است.

بازار گاوی چیست؟

بازار گاوی به بازاری گفته می شود که روند صعودی دارد. دلیل دقیقی برای این نام گذاری وجود ندارد، اما شاید بتوان گفت چون گاوها در هنگام جنگ شاخ های خود را بالا نگه می دارند، به بازارهایی با روند صعودی نیز بازار گاوی می گویند.

همانطور که گفتیم در بازارهای گاوی با نرخ صعودی مواجه هستیم این به آن معنا است که همزمان با زیاد شدن تقاضا قیمت ها نیز بالا رفته است، اما در این زمان عرضه نیز کم می شود، انگار با بالا رفتن قیمت ها سرمایه گذاران انتظار سود بیشتری دارند و حاضر نیستند سهامی که سودآور است را از دست بدهند.

اغلب بازارهای گاوی در شرایط آرامش و در نتیجه اوضاع خوب سیاسی و اقتصادی اتفاق می افتد. شرایطی را در نظر بگیرید که چرخ کارخانه ها به خوبی می چرخد، در نتیجه فعالیت های مفید کارخانه ها سوددهی سهامشان بالا رفته، تقاضا بالا می رود و با افزایش قیمت هر سهم عرضه نیز کاهش می یابد. همان طور که گفته شد کمتر کسی حاضر می شود تا سهام ارزشمندی را از دست بدهد.

بازار خرسی چیست؟

گفته می شود اصطلاح بازار خرسی از زمانی استفاده می شود که عده ای دلال فروش پوست خرس که به «خرسی ها» معروف بودند با پیش بینی آینده قیمت ها که به احتمال زیاد روندی نزولی خواهند داشت، پوست ها را به قیمت روز می فرختند و هنگامی که قیمت ها کاهش می یافتند پولی کمتر به فروشندگان اصلی می پرداختند.

اتفاقی که در بازار سهامی که از آن به عنوان بازار خرسی یاد می کنند، به همین صورت است، یعنی نرخ بازار نزولی است و قیمت ها در حال کاهش و معمولا این اتفاق در نتیجه رکود اقتصادی اتفاق می افتد. البته هر صعودی در نرخ سهام به معنای قدرت اقتصادی نیست، بلکه ممکن است کاذب باشد.

اما در مورد بازارهای خرسی باید گفت که برعکس شرایطی که در بازار گاوی با آن مواجهیم، یعنی تقاضای زیاد و عرضه کم، در اینجا تقاضا کم و عرضه زیاد است، قیمت ها کاهش پیدا کرده اما رمقی در بازار برای خرید وجود ندارد. بازار خرسی شرایطی است که بورس ریزش پیدا کرده و سرمایه گذاران ضرری را متحمل شده اند.

دوره اختصاصی

دوره نخبگان، استاد تمامی در ترید

دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است

دریافت اطلاعات بیشتر

در بازار خرسی ارزش سهام در نتیجه تصمیم ها و رفتار سرمایه گذاران کاهش پیدا می کند. به  عبارت دیگر باید گفت در بازار خرسی واقعی که نزول ارزش ۲۰% یا بیشتر اتفاق بیفتد و ارزش سهام کاهش پیدا می کند و قیمت کالاها افزایش می یابد و به طور کلی شرایط اقتصادی متزلزل و ناپایدار می شود.

علاوه بر آن اوضاع به گونه ای است که اغلب سرمایه گذاران از تداوم آن اطمینان دارند. در نتیجه رکود اقتصادی تعدیل نیرو، اخراج کارگران و افزایش نرخ بیکاری اتفاق می افتد.

چند نکته

• بازار گاوی به بازاری گفته می شود که نرخ صعودی دارد و بازار خرسی به بازاری گفته می شود که نرخ نزولی دارد.
• با وجود اینکه اوضاع سهام برخی از سرمایه گذاران ممکن است، خرسی باشد و برخی دیگر گاوی اما فراموش نکنید که شرایط بازار سهام و صعود و نزول نرخ سهام در بلندمدت بررسی می شود. یعنی به این صورت نیست که گفته شود این هفته بازار خرسی است یا بازار گاوی است. به طور معمول بورس اوراق بهادار در مدت زمان طولانی گرایش صعودی داشته است.
• اوضاع سرمایه گذاری در زمان بازار خرسی خطرناک تر و نگران کننده تر از هر وقتی است؛ زیرا، در نتیجه رکود اقتصادی کالاها ارزش خود را از دست داده و قیمت ها ثبات ندارند.
• به عنوان یکی از پیامدهای بازار خرسی می توان به زمانی اشاره کرد که مردم سهام خود را فروخته و نقدینگی افزایش می یابد این اتفاق تا زمانی که اوضاع بازار بهتر شود ادامه خواهد داشت.

ویژگی های بازارهای خرسی و گاوی

عرضه و تقاضا

روند صعودی و نزولی در بازار سهام تحت تاثیر میزان عرضه و تقاضا قرار دارد، به نحوی که با بالا رفتن تقاضا و شرایط مناسب اقتصادی به اصطلاح در بازار گاوی تقاضا بالا و عرضه کم است اما در بازار خرسی شرایط کاملا عکس است. تقاضا کم و عرضه زیاد به دنبال آن به دلیل عرضه زیاد ارزش سهام نیز کاهش می یابد.

روان شناسی سرمایه گذاران

برداشت سرمایه گذاران از اوضاع و واکنش آنان به طور مستقیم بر شرایط بازار تاثیر می گذارد، به طوریکه رفتار سرمایه گذاران باعث ایجاد صعود یا نزول در روند بازار می شوند.

اما هر تغییر و کنشی در بازار نیز بر رفتار سهام داران تاثیر می گذارد، به عبارتی تاثیرگذاری بین بازار و سهام داران دو جانبه است. در بازار گاوی سرمایه گذاران از طریق خرید سهام به دنبال کسب سود بیشتر هستند.

در شرایطی که بازار خرسی حاکم است، سرمایه گذاران با وجود این که منتظر اتفاقی مثبت در بازار هستند سرمایه خود را از بازار بورس خارج کرده و در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می کنند. مثل بانک ها که ریسک بسیار کمتری نسبت به بازار بورس را تجربه می کنند.

علاوه بر این کاهش نرخ در قیمت های بازار، اعتماد سرمایه گذاران را نسبت به بازار سهام متزلزل می سازد و سبب می شود تا مردم تا جایی که می توانند سهامشان را بفروشند و از بازار بورس خارج شوند. در نتیجه جریان خروجی پول از بازار، قیمت ها به طور مداوم افزایش می یابد.

تغییرات در روند فعالیت های اقتصادی

از آن جایی که همه کسب کارهایی که در بازار سهام هستند، عضو یک مجموعه  اقتصادی بزرگ تر هستند، کوچک ترین تغییر در فعالیت های اقتصادی زیرمجموعه ها بر مجموعه بزرگ تر تاثیر می گذارد.

در بازار خرسی شرایط اقتصادی به شدت ضعیف می شود؛ زیرا به دنبال اینکه مصرف کنندگان قادر به خرید نیستند و زیاد هزینه نمی کنند، بیشتر مشاغل نیز قادر به ثبت سود کلان نخواهند بود. از دیگر پیامدها می توان به کاهش مستقیم ارزش سهام بازار اشاره کرد.

در بازار گاوی شرایط عکس است مردم علاوه بر تمایل به خرید از قدرت خرید خوبی برخوردارند، در نتیجه اقتصاد قدرت می یابد.

چطور روند تغییرات بازار را تخمین بزنیم؟

بازه زمانی طولانی نکته کلیدی برای تشخیص گاوی بودن یا خرسی بودن بازار است، تنها اینکه مثلا در مدت یک هفته تعداد زیادی سهام فروخته شده و عده زیادی پولشان را خارج کرده اند به معنای خرسی بودن بازار نیست.

اتفاقاتی که در بازه زمانی کوتاه مدت می افتد، نشان دهنده اصلاح یا روندی است که در آن زمان صورت می گرفته است.  حال قضاوت شرایط بازار مبنی بر اینکه بازار گاوی است یا خرسی فقط در بلندمدت ممکن است.

هرچند همیشه هر اتفاقی را نمی توان نتیجه یا عاملی برای گاوی بودن یا خرسی بودن بازار در نظر گرفت. ممکن است کشور درگیر رکود اقتصادی بوده باشند و حالا رو به التیام است.

تذکر:

تعیین زمان برای بازارهای گاوی یا خرسی تقریبا غیرممکن است.

در هر بازار بهتر است چه کاری بکنیم؟

در شرایط بازار گاوی تا جایی که ممکن است باید عجله کرد و سهام ارزشمند تهیه کرد. باید از بالا رفتن قیمت ها بهره برد و تا جایی که ممکن است سهام را هنگامی که قیمتش به اوج رسیده به فروش برسانید. در طی زمانی که بازار روند گاوی دارد باید از ضررها صرف نظر کرد و آن ها را موقت دانست، هر سرمایه گذاری می تواند در هر قسمتی از بازار بورس اوراق بهادار سرمایه گذاری کرده و سودهای متعددی دریافت کند.

در بازارهای خرسی ضررها بسیار جدی تر خواهد بود و نرخ بیشتری خواهد داشت، زیرا ارزش سهام مدام در حال کاهش است و اینکه تا چه زمانی این روند نزولی ادامه خواهد داشت مشخص نیست.

حتی اگر به امید صعود سهمی در این شرایط بخرید مطمئن باشید قبل از اینکه سودی نصیبتان شود، متحمل ضرر خواهید شد. سوددهی ها بیشتر مختص به سرمایه گذاری های کوتاه مدت یا سرمایه گذاری با درآمد ثابت خواهد بود مثلا سپرده گذاری در بانک ها.

همچنین ممکن است برخی از سهام داران به سهام های تدافعی روی آورند که عملکردشان تنها تحت تاثیر تغییرات روند بازار هستند. بنابراین می توان گفت هم در زمان تاریکی های اقتصادی و هم در زمان های عالی اقتصادی سهام تدافعی حالت پایدار دارد. این سهام معمولا مربوط به صنایع تاسیساتی می شوند که متعلق به دولت هستند که اغلب صرف نظر از شرایط اقتصادی مردم آن ها را می خرند.

موضوع جالبی که در اینجا وجود دارد در ارتباط با سودی است که ممکن است عاید برخی از سرمایه گذاران در طی بازار خرسی شود. چند راه برای دریافت سود وجود دارد از جمله خرید و فروش سریع سهام، خرید صندوق با قابلیت معامله (EFT’s) یا خرید سهامی که با قیمتی پایین تر نسبت به گذشته به فروش می رسد.

کلام آخر

هر دو شرایط بازار چه گاوی چه خرسی بر روی روند سرمایه گذاری شما تاثیرگذار است. بهتر است پیش از سرمایه گذاری شرایط بازار را خوب بسنجید و مطالعه ای بر روی سوابق بازار انجام دهید. لازم به ذکر است که روند بازار در بلند مدت همیشه مسیر صعودی داشته است.