آموزش اندیکاتور UTXO و نحوه استفاده از آن

طرفداران ارزها معمولاً به دو دسته عمده طبقه بندی می شوند؛ آن هایی که بدون برنامه و به امید شانس و اقبال در این بازار سرگرم خرید و فروش و فعالیت های مالی کم ریسک بوده و آن هایی که بر پایه دانش آماری قوی و معلومات گسترده در حیطه مالی قدم در این راه می گذارند. در این میان، گروه دوم از گزینه های بیشتری در امر سرمایه گذاری برخوردار بوده و بهتر می توانند مسیر موفقیت خود را در این حیطه باز کنند.

تحلیل تکنیکال اصطلاحی است که به مجموعه ابزارهای پیش بینی و ارزیابی روند بازار سرمایه اطلاق می شود. از جمله این ابزارها می توان شاخص ها و اندیکاتورهای مختلف را نام برد که در درک تریدرها و سرمایه داران از آینده نامعلوم بازار سرمایه و به طور اخص بازار کریپتوکارنسی نقش بسزایی را ایفا می کنند.

در این مقاله قصد داریم به شما شاخص یا اندیکاتور UTXO را معرفی کنیم. اگر می خواهید معلومات خود را درباره مبادلات ارز افزایش دهید و شانس موفقیت خود را در این بازار به حداکثر برسانید، به شما توصیه می کنیم حتماً تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

شاخص UTXO به چه معناست؟

ممکن است تا به حال این واژه به گوشتان نخورده باشد، اما بد نیست بدانید که UTXO در دنیای ارزها اصطلاحی بسیار پرکاربرد است؛ بنابراین درک مفهوم آن اهمیت زیادی دارد. اصطلاح UTXO یا خروجی خرج نشده تراکنش (Unspent Transaction Output) به میزان ارز دیجیتالی گفته می شود که برای یک فرد بعد از انجام یک تراکنش ارز دیجیتال (برای مثال با بیت کوین) باقی می ماند.

برای ساده تر شدن این مفهوم می توانید فرض کنید که هر خروجی خرج نشده تراکنش یک اسکناس نقدی با ارزش مشخص است که فقط یک مرتبه می توانید از آن استفاده کنید. ارزش این خروجی در واحد بیت کوین بیان می شود؛ به همین دلیل در تراکنش های مرتبط با بیت کوین، شما دست کم یک UTXO را خرج می کنید و در ازای آن خروجی های خرج نشده جدید به دست می آورید. برای اینکه بهتر معنای UTXO را درک کنید، ابتدا بد نیست اندکی درباره مفهوم بلاک چین و تراکنش صحبت کنیم.

خروجی تراکنش چیست؟

می دانید که بلاک چین یا زنجیره بلوکی فهرستی طویل و با حجم بالا از واحدها (بلوک ها)ی داده است که هریک به نوبه خود از دو بخش هدر (Header) و فهرست تراکنش ها (Transaction list) تشکیل شده اند. داده های موجود در بلاک چین تغییرناپذیر هستند و بلوک های زنجیره از طریق هش (Hash) یا خروجی رمزنگاری شده در بخش هدر به یکدیگر متصل می شوند.

تراکنش ها (Transactions) واحدهای فعالیت در شبکه بلاک چین در نظر گرفته می شوند. تراکنش ها ورودی ها (Inputs) و خروجی ها (Outputs)یی دارند. خروجی تراکنش متشکل از قفل (Lock) رمزنگاری شده و مقدار یا Value بوده و به معنای «ساتوشی »هایی است که در هر خروجی قفل شده است. ساتوشی به عنوان کوچک ترین واحد بیت کوین در نظر گرفته می شود.

هر ورودی یک کلید یا Key برای بازکردن قفل خروجی تراکنش ماقبل دارد و موجب می شود خروجی موردنظر به اصطلاح Spent یا «خرج شده» در نظر گرفته شود؛ بنابراین با توجه به آنچه پیش تر گفتیم، UTXO عبارت است از خروجی هایی که قفلشان باز نشده و به اصطلاح «خرج نشده» یا Unspent باقی مانده اند؛ از این رو این خروجی ها را می توان به پول خردی تشبیه کرد که فرد پس از انجام تراکنش های نقدی به عنوان مابقی پول خود دریافت می کند.

UTXO چگونه کار می کند؟

تراکنش های UTXO ممکن است در نگاه اول پیچیده به نظر برسند، اما پس از اندکی تأمل درمی یابیم این تراکنش ها درحقیقت بسیار ساده هستند. در آغاز هر یک از تراکنش های بیت کوین از توکن ها برای ایجاد تعادل در دفتر کل یا لجر (Ledger) استفاده می شود.

دوره اختصاصی

دوره نخبگان، استاد تمامی در ترید

دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است

دریافت اطلاعات بیشتر

خروجی های خرج نشده تراکنش به طورمداوم در حال پردازش بوده و مسئول شروع و پایان هر تراکنش در نظر گرفته می شوند. اگرچه تأیید تراکنش ها به حذف سکه های خرج نشده از پایگاه داده یا دیتابیس UTXO منجر می شود، گزارش کوین های خرج شده همچنان در دفتر کل وجود خواهد داشت.

به عبارت دیگر، خروجی های خرج نشده از زنجیره گردش خارج شده و به جای آن ها خروجی های جدید با ایجاد تعادل، موجودی در گردش بیت کوین را ثابت نگه می دارند. در الگوریتم زیر مشاهده می کنید خروجی های خرج نشده در تراکنش ها مصرف شده و به جای آن ها UTXOهای جدید جایگزین می شود:

بنابراین درمی یابیم که UTXO به عنوان یک بسته ذخیره از بیت کوین های قفل شده عمل می کند. با توجه به اینکه چه تعداد بیت کوین داشته باشید، مقدار مشخصی خروجی خرج نشده در بلاک چین به شما تعلق می گیرد. پیش تر درباره فلسفه پول خرد در تراکنش های بیت کوین صحبت کردیم. در زیر نموداری را مشاهده می کنید که زنجیره ای از تراکنش های بیت کوین و UTXO حاصل از آن ها را نشان می دهد.

مطابق با نمودار فوق، خروجی های تراکنش ۳ و ۶ با مقادیر به ترتیب ۱۰ و ۲۰ هزار ساتوشی به عنوان UTXO در نظر گرفته می شوند؛ چراکه هنوز توسط کلیدهای ورودی تراکنش باز نشده اند. اگر پوینتر (pointer) یک ورودی به سمت این خروجی ها نشانه رود، این خروجی ها خرج شده و به جای آن ها خروجی های جدیدی ایجاد خواهد شد که خود بار دیگر این سیکل را تکرار خواهند کرد.

دیتابیس UTXO عمدتاً برای ذخیره این پول خردهای حاصل از تراکنش های ارز به کار می رود. این دیتابیس یا دفتر کل در ابتدا روی مقدار صفر (خالی) تنظیم می شود. با چند برابر شدن تراکنش ها، فضای دیتابیس با گزارش این پول خردهای حاصل از تراکنش های مختلف اشغال می شود.

پس از تکمیل یک تراکنش، خروجی های خرج نشده آن بار دیگر در داخل دیتابیس ذخیره می شود. کارکرد این خروجی ها درحقیقت به عنوان ورودی دیتابیس مطرح بوده و بعدها از آن ها برای تراکنش های جدید استفاده می شود. تراکنش های ارزها (مانند بیت کوین) شباهت انکارناپذیری به چک های تضمینی دارند؛ از این رو که شما نمی توانید آن ها را با مقادیر دلخواه خود مبادله کنید و باید تمامی مقدار ذخیره شده در واحد بایت داده را یک جا خرج کنید.

اما ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین از جهت دیگری نیز متمایز به شمار می آیند. درحقیقت تراکنش های ارزها را می توان با استفاده از کسری از این ارزها نیز انجام داد؛ یعنی لازم نیست یک بایت داده به طور کامل خرج شود، بلکه کسرهای مختلفی از بیت کوین توسط الگوریتم قابل دستیابی بوده و می توانند به عنوان مبلغ خرج نشده در نظر گرفته شوند.

برای مثال در خریدی به ارزش یک بیت کوین ممکن است ۶/۰ BTC از یک بایت و ۴/۰ مابقی از یک بایت دیگر استخراج شود. مابقی پول از هر یک از این کسرها سپس به دیتابیس خروجی خرج نشده ارسال شده و در زمان دیگری خرج می شود.

UTXOها مانند پول نقد عمل می کنند

اجازه دهید مدل UTXO را با یک مثال ملموس توضیح دهیم. فرض کنید می خواهید برای خرید یک کالا ۵ دلار هزینه کنید. اگر یک اسکناس ۱۰ دلاری داشته باشید، برای این کار اسکناس 10 دلاری را به فروشنده می دهید و به جای آن یک اسکناس 5 دلاری دیگر از فروشنده می گیرید.
UTXO نیز دقیقاً به همین صورت عمل می کند. درست همان طور که برای پرداخت ۵ دلار اسکناس ۱۰ دلاری خود را از وسط نصف نمی کنید، برای معاملات بیت کوین نیز خروجی خرج نشده (که ممکن است بیشتر از قیمت موردنظرتان باشد) را به طور کامل خرج می کنید و در ازای آن یک UTXO دیگر با ارزش متفاوت دریافت می کنید.
برای مثال فرض کنید ۱۰ کوین BTC دارید و می خواهید برای یک خرید ۵ BTC هزینه کنید. برای پرداخت ۵ BTC با ارسال UTXO، باید همان مقدار یا مقدار بیشتری را مانند پول نقد بپردازید. تصویر زیر به روشن شدن موضوع کمک خواهد کرد:

برای مثال اگر شما در کیف پولتان ۴ خروجی خرج نشده داشته باشید، برای پرداخت ۵ BTC روش های مختلفی پیش رویتان خواهد بود. پیش از آنکه به سراغ روش های موردنظر برویم ابتدا به صورت پیش فرض داریم:
اندازه اولین خروجی: ۱۰ BTC
اندازه دومین خروجی: ۵ BTC
اندازه سومین خروجی: ۴ BTC
اندازه چهارمین خروجی: ۳ BTC
نخستین روش این است که بیشتر از مقدار مشخص شده بپردازید و مابقی را به صورت پول خرد دریافت کنید؛ برای مثال می توانید:
۱. فقط از اولین UTXO استفاده نموده و ۵ BTC مابقی را به صورت خروجی ای به ارزش ۵ BTC پس بگیرید.
۲. از UTXO دوم و سوم (مجموعاً معادل ۹ BTC) استفاده کرده و معادل 4 BTC از خروجی خرج نشده را پس بگیرید.
۳. از UTXOهای سوم و چهارم (مجموعاً معادل ۷ BTC) استفاده کرده و مابقی پول خود را به صورت خروجی هایی به ارزش ۲ BTC دریافت کنید.
روش دوم این است که دقیقاً مقدار تعیین شده به عنوان پرداختی را مدنظر قرار دهید:
۱. دومین UTXO به ارزش ۵ BTC را خرج کنید.
توجه به نکات زیر در این موارد ضروری است:

• باید دقت داشته باشید که پرداختی ها باید حداقل ارزشی معادل ۵ BTC داشته باشند.
• شما مابقی پول خود را به صورت خروجی های مجزا دریافت می کنید.
• درست همان طور که با پاره کردن یک اسکناس آن را از ارزش ساقط می کنید، UTXO نیز قابلیت تقسیم شدن بیشتر را ندارد.

خروجی می تواند هر مقداری از BTC را در بر گیرد. این برخلاف پول نقد است که مقادیر استانداردی دارد و از این نظر خروجی را می توان بیشتر مشابه چک دانست.

• هزینه ثبت تراکنش ها به حساب ماینرها واریز می شود.

کیف پول های بیت کوین

معمولاً محاسبات UTXO در کیف پول های بیت کوین به طور ضمنی و در پس زمینه صورت گرفته و شما موجودی کیف پول خود را به صورت مجموع ارزش خروجی های خرج نشده مشاهده می کنید. با این حال کیف پول های تخصصی امکان مدیریت خروجی های خرج نشده را نیز به شما اعطا می کنند. این UTXOها به صورت آدرسی منحصربه فرد در کیف پول کاربران ذخیره می شوند.

UTXOها مانند چک عمل می کنند

هنگامی که از خروجی های خرج نشده برای پرداختی ها یا حواله پول استفاده می کنیم، دیگر این خروجی ها حجم UTXO سابق را نداشته و از اعتبار ساقط می شوند. درست مانند چک ها تنها یک مرتبه می توان از این خروجی ها استفاده کرد؛ بنابراین پس از بیرون آمدن این خروجی ها از کیف پول، می توان آن ها را نابود شده (destroyed) قلمداد کرد. به دنبال نابودشدن UTXOها، ایجاد آن ها نیز هم زمان در جریان خواهد بود. به طور خلاصه، ایجاد و نابودسازی خروجی های خرج نشده زمانی رخ می دهد که هریک از این UTXOها برای انجام یک تراکنش از کیف پول خارج شوند.

مقایسه تراکنش های مبتنی بر UTXO با تراکنش های مبتنی بر حساب کاربری

برخلاف تراکنش های مبتنی بر حساب کاربری (مانند تراکنش های انجام شده در بلاک چین های جدید مانند اتریوم یا پولکادات) که در آن ها می توانید دقیقاً وجه دلخواه خود را به حساب کاربری فرد دیگر ارسال کنید، بیت کوین از خروجی خرج نشده استفاده می کند که همان طور که گفتیم می توان آن را معادل پول نقد در نظر آورد. در مدل انتقال ارزش براساس حساب کاربری با حذف مفهوم باقی مانده پول انجام تراکنش ها برای کاربران تسهیل شده است.

مدل های مبتنی بر UTXO از نظر مقیاس پذیری و رعایت حریم خصوصی کاربران در مقایسه با مدل های مبتنی بر حساب کاربری ارجحیت دارند. همان طور که گفتیم هر خروجی خرج نشده را تنها یک بار می توان استفاده کرد و همین موضوع بر امنیت تراکنش ها می افزاید. علاوه بر آن امکان اجرای الگوریتم های ارتقای حریم خصوصی نیز با استفاده از مدل مبتنی بر UTXO وجود دارد.

عمر مفید UTXOها

پس از آنکه خروجی خرج نشده جدیدی شکل گرفت، در کیف پول به صورت نهفته باقی می ماند و تعداد روزهای نهفتگی آن ثبت می شود. سیستم بلاک چین با ثبت زمان انجام تراکنش و نیز زمان ایجاد بلوکی که در آن تراکنش نوشته می شود، این امر را محقق می کند. به لطف عمر مفید خروجی خرج نشده، از این اندیکاتور می توان برای پیش بینی مسیر بلاک چین بهره برد. روش های مختلفی برای استفاده از این شاخص ها مطرح شده است؛ از جمله:

1. محاسبه روزهای فعال (alive days) برخی یا تمامی UTXOها
2. محاسبه روزهای نابود شده (destroyed days) برخی یا تمامی UTXOها
3. مقایسه قیمت ها در زمان ایجاد و نابودی UTXOها

مجموعه خروجی های خرج نشده تراکنش یا UTXO set چیست؟

اگر تمامی خروجی خرج نشده شبکه را در همین لحظه جمع آوری کنیم، حاصل آن مجموعه UTXOها یا UTXO set خواهد بود. این مجموعه بیانگر وضعیت زنجیره بوده و توسط هریک از نودهای بلاک چین نگهداری و ذخیره می شود. هر بار که یک بلوک جدید به بلاک چین اضافه می شود، فهرست تراکنش ها به روزرسانی شده و بنابراین آخرین بلوک دربردارنده جدیدترین فهرست تراکنش ها خواهد بود.

درواقع این بلوک خروجی های خرج شده و آن هایی را که به تازگی ایجاد شده اند، به ما نشان می دهد. مجموعه UTXOها در حافظه لوکال هر یک از نودها ذخیره می شود. فول نودها نمی توانند قفل UTXOهای شما را باز کنند؛ بنابراین از نظر امنیت دغدغه ای برای دارندگان خروجی خرج نشده وجود نخواهد داشت. مجموعه UTXOها را می توان در قسمت وضعیت بلاک چین مشاهده کرد:

سخن پایانی

در این مقاله درباره مفهوم خروجی خرج نشده تراکنش یا UTXO، نحوه محاسبه آن و کاربرد این شاخص در تحلیل تکنیکال بازار ارزهای دیجیتال سخن گفتیم. به کارگیری این ابزار و ابزارهای مشابه به شما کمک می کند که با دیدی روشن تر تصمیمات مالی خود را در بازار سرمایه بگیرید و معاملات پرسودی را برای خود رقم بزنید.

همان طور که گفتیم، هر خروجی خرج نشده صندوقی حاوی مقدار مشخصی بیت کوین است که به دنبال انجام یک تراکنش مصرف شده و به جای آن UTXO جدیدی با ارزش متفاوت جایگزین می شود؛ از این رو مدل UTXO از جهات بسیاری مشابه پول نقد در نظر گرفته می شود. در نقطه مقابل، مدل مبتنی بر حساب کاربری را داریم که بدون نیاز به خروجی خرج نشده مبادلات ارز را به طور مستقیم به انجام می رساند. هر دو این مدل ها نقاط قوت و ضعف مخصوص خود را داشته و تصمیم گیری برای انتخاب از میان آن ها به میزان تجربه و دانش شما در خصوص بازار ارزها بستگی خواهد داشت.

دقت داشته باشید که این مطالب تنها برای آشنایی بیشتر شما با اصول اولیه تحلیل تکنیکال ارزها گردآوری شده و برای درک عمیق تر و استفاده حرفه ای از ابزارهای تحلیل تکنیکال بهتر است از مشورت با افراد متخصص در زمینه کریپتوکارنسی نیز بهره جسته و با بالابردن هرچه بیشتر معلومات خود شانس موفقیتتان را در این عرصه پرطرفدار ارتقا دهید.