سود ماه شمار چیست؟

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، قانونی در ارتباط با سپرده های مشتریان، با نام سود ماه شمار تدوین نموده است. طبق این قانون بابت سپرده ای که مشتری در اختیار بانک قرار داده، برحسبِ مدت ماهیانه، سودی به مشتری پرداخت می شود. این سپرده ها “سپرده کوتاه مدت” نام دارند. بر طبق قوانین این سپرده، مشتریان تنها اجازه برداشت از پول خود را به صورت ماه به ماه خواهند داشت. سود در نظر گرفته شده نیز با توجه به درصد آن ماه به ماه به حساب مشتریان ریخته می شود. این قانون در سال ۱۳۹۷ تصویب و اجرا شد.

سود ماه شمار چگونه محاسبه می شود؟

کمترین میزان موجودی حساب مشتریان در طول ۳۰ روز (یا تعداد روزهای یک ماه) اساس محاسبه سود ماه شمار خواهد بود. به این معنا که درصد سودی که بانک برای این سپرده ها در نظر گرفته است، پس از گذشت دوره ی ماهانه به حداقل مبلغ سپرده اضافه می شود. این سود پس از واریز از سوی بانک، قابل برداشت می باشد. ناگفته نماند که درصد سود و برخی شرایط جزئی بانک ها با یکدیگر متفاوتند. بنابراین بهتر است قبل از انتخاب بانک، آن ها را بررسی نموده و با توجه به شرایط مطلوب خود بانک مناسب را انتخاب کنید. برای این منظور فرمولی به صورت زیر در نظر گرفته شده است:

سود سپرده های بانکی به صورت ماه شمار و با نرخ سود علی الحساب به صورت زیر محاسبه می شود:

(تعداد روزهای ماه) × (نرخ) × (مبلغ سپرده گذاری) تقسیم بر ۱۲

اگر بخواهیم سپرده هایی که سود آن ماه شمار است را ببندیم، محاسبه ی مبلغ کسر شده و باقی مانده چگونه انجام می شود؟

این سوالی است که برای اغلب مشتریان پیش می آید و در پاسخ باید گفت که این سود با توجه به حداقل موجودی که در این مدت داشته است، محاسبه شده و به حساب مشتریان واریز می شود.

تغییر سود روز شمار به ماه شمار چه زمانی و چرا رخ داد؟ سپرده های با این نوع سود چرا به وجود آمدند؟

تا سال های گذشته سپرده های کوتاه مدت در تمامی بانک ها به صورت روزشمار محاسبه می شدند. اما از تاریخ آذر ماه سال ۱۳۹۷ بانک مرکزی تصمیم گرفت، برای سپرده های کوتاه مدت سود ماه شمار در نظر بگیرد. مطابق این بخش نامه چنانچه فردی در کمتر از ۱ ماه سپرده خود را برداشت کند، هیچ سودی به او تعلق نمی گیرد. دلیل اعمال چنین قانونی براساس صلاح دید بانک مرکزی بوده است. با اعمال این قانون، ضررهای احتمالی وارده به سیستم بانک ها از جانب افراد سودجو متوقف شده است.

سود ماه شمار حساب های کوتاه مدت چه کسانی را متضرر می کند و چرا؟

از آن جایی که پیش از این در سپرده های کوتاه مدت میزان سود بر اساس سپرده های هر روز و به صورت جداگانه محاسبه می شد، افراد زیادی از این قضیه سوء استفاده می کردند. این سود به ضرر سیستم بانک ها بود. دلالان سکه و ارز و افرادی که سعی داشتند قیمت ها را در بازار با توجه به منفعت های شخصی خود بالا و پایین کنند، با وارد شدن این سود به سیستم بانکی، شدیدا متضرر شدند. چرا که این افراد در طول روز میزان سپرده خود را کم می کردند و با آن پول در بازار آزاد به تجارت می پرداختند. سپس در ساعات پایانی کار بانک پول خود را به حساب خود برمی گرداندند. در نتیجه ی این روند، بر اساس قوانین، بانک مجبور بود سود روزانه را به حساب افراد سودجو واریز کند، در حالی که در طول ساعات کاری نتوانسته بود از پول ها برای گردش مالی بانک خود استفاده کند. در نتیجه با تغییر سیستم از سود روزشمار به ماه شمار به افراد فرصت طلب ضرر زیادی وارد شد.

مزایا و معایب سود ماه شمار برای دولت و بانک ها

با اجرای قانون سود ماه شمار، هم سرمایه گذارو هم بانک توامان از مزایای طرح برخوردار خواهند شد. البته باید ابراز کرد که این طرح هم همانند بسیاری از ایده های دیگر، بدون نقص نیست. از این رو اطلاع کامل از مجموعه ی مزایا و معایب طرح، نگرش جامع تری برای سرمایه گذاران و بانک ها ایجاد می کند. در این بخش به بررسی مزایا و معایب سود بانکی پرداخته می شود؛

• تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر تراز مالی بانک ها

پرداخت سود ماه از سوی بانک ها به حساب مشتریان تاثیرات مثبتی بر بهبود تراز مالی بانک ها دارد. در واقع با این روش، سرعت گردش مالی کاهش یافته و در نتیجه پولشویی قابل کنترل تر خواهد شد. از دیگر مزایای این طرح می توان به کاهش سودهای بانکی اشاره کرد که برای بانک ها نکته ی مثبت و سازنده ای خواهد بود.

• تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر ضریب ایجاد اختلال در بازارهای ارز و سکه

همانطور که پیش از این گفتیم، به واسطه ی سود روزشمار، سودجویان و دلالان بازار ارز و سکه به طور روزانه پول خود را از بانک خارج می کردند و چند ساعت بعد سرمایه ی خود را به حساب سپرده برمی گرداندند. در این چرخه، بانک دچار ضرر و بازار سکه و ارز مختل می شد.

• تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر قدرت برنامه ریزی بانک ها

این واریز و برداشت های هر روزه توسط مشتریان، منجر به افزایش گردش پول و در نهایت ایجاد تورم و افزایش نقدینگی شده بود. در عوض با ارائه ی طرح سود ماهیانه، پایداری بیشتری در سپرده ها ایجاد شد و برنامه ریزی بانک ها روند منظم تری پیدا کرد. با تغییر پرداخت سود از روز شمار به ماه شمار، هزینه های نظام بانکی به طور قابل توجهی کاهش می یابد. از طرفی برخی بانک ها برای جذب مشتری بهره ی بیشتری پرداخت می کنند که این امر منجر به نامتوازن شدن سرمایه و کمبود بودجه می شود.

مزایا و معایب سود ماه شمار برای سرمایه گذاران

از مزایای سیستم بانک داری نوین که اقدام به ارائه ی این نوع سود می کند، می توان به رونق اقتصادی بانک ها اشاره کرد. نتیجه ی این رشد و بهبود اقتصادی ارائه ی تسهیلات بیشتر و با شرایط بهتر به مشتریان خواهد بود. حذف سود روزشمار از قوانین بانک ها برای افرادی که به سود ناچیز روزشمار چشم دوخته بودند، خبر بدی است. اما از سوی دیگر با کوتاه کردن دست سودجویانی به ویژه گروهی که صاحب سرمایه های کلان در بانک ها بودند، ثبات بیشتری به بازار ارز، سکه و طلا بخشیده شد که نتیجه ی آن کشیدن ترمز تورم در بازار خواهد بود.

کدام بانک ها در سال ۹۸ سپرده هایی با سود ماه شمار بالاتری داشتند؟

امروزه همگی در جستجوی بانکی با بالاترین درصد از این نوع سود برای سپرده های خود هستند. در ادامه به بررسی بانک هایی که در سال ۹۸ سود ماه شمار بالاتری نسبت به سایر بانک ها دارند، می پردازیم. بیشترین سود برای هر بانک به صورت زیر است:

• بانک آینده دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
• بانک انصار دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۳ ماه
• ایران زمین دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
• بانک پاسارگاد دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد ۳ ماه
• بانک قوامین دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
• بانک گردشگری دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
• موسسه ملل دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
• موسسه نور دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه

قوانین سپرده های با سود ماه شمار

همزمان با تصمیم گیری بر تغییر سپرده های با سود روزشمار به سپرده های با سود ماه شمار، قوانینی نیز وضع شدند. طبق این قوانین مشتری نمی تواند سپرده خود را زودتر از روز موعود بردارد. در صورت برداشت پول سودی به صاحب حساب تعلق نخواهد گرفت. اگر فقط بخشی از سپرده برداشت شود، سود نهایی بعد از یک ماه با در نظر گرفتن حداقل مبلغ باقی مانده در حساب محاسبه می شود. علاوه بر این مورد هر بانکی حداقل مقدار مشخصی برای افتتاح حساب با درصد سود ماه شمار را برای خود وضع کرده است.

حداقل مبلغ تعیین شده برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار بانک های اقتصاد نوین، پاسارگاد، ملی و صادرات

بانک ها طبق قوانینی که دارند، حداقل مبلغی را برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار در نظر گرفته اند. درصورتی که مشتری متقاضی استفاده از این سپرده ها باشد، باید به این قوانین توجه کنند. حداقل مبلغ تعیین شده برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار برای ۴ تا از بانک های اقتصاد نوین، پاسارگاد، ملی و صادرات عبارتند از:

• بانک اقتصاد نوین

سپرده یکساله با سود ۱۹%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مبلغ ۱۰ میلیون تومان و حداکثر ۱۰۰ میلیون تومان است. سود این بانک برای سپرده بالای ۱۰۰ میلیون ۵/۱۹% می باشد.

• بانک پاسارگاد

سپرده یکساله با سود ۲۰%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۲۰ میلیون تومان

• بانک ملی

سپرده یکساله با سود ۱۵% ارائه اوراق گواهی سپرده با سود ۱۸%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۱ میلیون تومان

• بانک صادرات

سپرده یکساله با سود ۱۵% صندوق درآمد ثابت ۲۰%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۱ میلیون تومان

تفاوت سود ماه شمار و روز شمار

هر دو سود ماه شمار و روز شمار مبلغی را به ازای درصد تعیین شده از طرف بانک بر پایه ی حداقل پولی که مشتریان به صورت سپرده در بانک گذاشته اند، به آن ها پرداخت می کند. اصلی ترین تفاوت این دو سود همان طور که از نام آن ها نیز می توان متوجه شد این است که سود ماه شمار بر اساس حداقل پول موجود در حساب در طول یک ماه محاسبه می شود، اما سود روزشمار بر اساس حداقل پول موجود در حساب در هر روز محاسبه می شود. یعنی اگر حساب در طول روز و ماه گردش داشته باشد، برای سود ماه شمار کمترین مقدار در طول ماه و برای سود روز شمار کمترین مقدار در طول روز مبنای محاسبه قرار می گیرد.