لیکوید شدن چیست؟
انواع لیکویید شدن
لیکویید شدن را می توان به دو گروه جزئی (Partial) و کلی (Total) تقسیم کرد:
- لیکویید شدن جزئی: به منظور کاهش پوزیشن و اهرم فشاری که معامله گر تعیین کرده، پوزیشن مذکور را تا حدی زود می بندد.
- لیکویید شدن کلی: هنگام بستن پوزیشن، از تمام حاشیه اولیه ای که معامله گر تعیین کرده، استفاده شده است.
معاملات مارجین چیست؟
معاملات مارجین نوعی از متدهای معاملاتی در برخی صرافی های دیجیتالی هستند که براساس آن معامله گر می توان با وجوه قرض گرفته شده از افراد شخص ثالث مانند صرافی وارد معامله شود. درواقع این متد درست مانند قرض گرفتن یا وام گرفتن پول از یک فرد یا نهاد دیگر برای خرید ارز دیجیتال عمل می کند. این روش معاملاتی به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا اندازه پوزیشن معاملاتی خود را با استفاده از ابزاری به نام leverage یا اهرم فشار، افزایش دهند و تنظیم کنند.
برای استفاده از پلتفرم معاملاتی مارجین لازم است معامله گر مراحل احراز هویت در صرافی را سپری کند و سپس مقداری ارز دیجیتال یا فیات را به عنوان وثیقه که به Initial Margin معروف است، نزد صرافی قرار دهد. این مارجین اولیه مانند یک صندوق بیمه برای صرافی عمل می کند؛ برای مثال، اگر از یک اهرم فشار 5× در مارجین اولیه 100 دلاری استفاده کنید، یک وام 400 دلاری به شما داده می شود و پوزیشن معاملاتی شما از 100 به 400 دلار افزایش می یابد.
چه زمانی لیکویید شدن اتفاق می افتد؟
لیکویید شدن زمانی اتفاق می افتد که معامله گر نتواند الزامات تعیین شده در پوزیشن مارجین خود را به درستی برآورده کند. در واقع مارجین به درصدی از ارزش کل معامله گفته می شود که به منظور بازکردن و حفظ پوزیشن باید نزد صرافی سپرده شود.
زمانی که حساب مارجین معامله گر به پایین تر از سطح توافق شده با صرافی برسد، صرافی به طور خودکار پوزیشن را بسته و سرمایه گذار سرمایه خود را از دست می دهد. میزان ضرر معامله گر به اهرم فشار تعیین شده و میزان کاهش قیمت بازار بستگی دارد. در برخی از موارد لیکوئیدیشن سبب ازدست رفتن کل سرمایه فرد می شود.
اگر پوزیشن اهرم دار شما به آستانه لیکویید شدن برسد، با یک Margin call مواجه خواهید شد. این فراخوان به شما می گوید که لازم است مارجین بیشتری ایجاد کنید. در این زمان دو گزینه پیش روی معامله گر است: 1. به منظور بالابردن مجدد اهرم به اندازه مورد نیاز، وجوه بیشتر به مارجین اضافه شود. 2. صرافی به طور خودکار پوزیشن فرد را لیکوئید کند.
مفهوم قیمت لیکوئیدیشن
قیمت لیکوئیدیشن (انحلال) یا Liquidation price نقطه ای است که در آن پوزیشن لوریج دار معامله گر به طور خودکار بسته می شود. عواملی که بر آن تأثیرگذار هستند عبارت اند از:
- اهرم استفاده شده
- نرخ مارجین نگهداری
- قیمت ارز دیجیتال
- مانده حساب
قیمت لیکوئیدیشن توسط صرافی ها استفاده شده محاسبه شده و ممکن است میانگینی از چندین صرافی بزرگ دیجیتالی باشد. زمانی که قیمت ارز دیجیتال مدنظر از آستانه قیمت لیکوئیدیشن عبور کند، فرایند لیکویید شدن شروع می شود.
چگونه مانند نخبگان به سود مستمر در ترید برسیم؟ جمعه ساعت 18
از آنجا که قیمت ارزهای دیجیتال به طور مدام در حال تغییر است، لازم است از آخرین اخبار مطلع باشید و سودآوربودن پوزیشن ایجادشده را دوباره بررسی کنید؛ در غیر این صورت به احتمال زیاد سرمایه شما لیکوئید شده و متضرر می شوید.
چطور از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟
وقتی درباره معامله در بازارهای سرمایه، از جمله ارزهای دیجیتال و متدهای معاملاتی خاص مانند معاملات مارجین صحبت می شود، بی شک مدیریت ریسک مهم ترین نکته است. در این موارد لازم است هدف اصلی معامله گر حتی پیش از رسیدن به سود به حداقل رساندن سطح ضرر احتمالی باشد. از آنجا که خطر از دست دادن سرمایه در بازار ارزهای دیجیتال اجتناب ناپذیر است، بهره گیری از مکانیسم هایی که به بقای معامله گر در بازار کمک کنند، ضروری به نظر می رسد.
از آنجا که همواره احتمال از دست دادن دارایی هنگام انجام معاملات وجود دارد، استفاده از استراتژی های معاملاتی هوشمند مانند استفاده از لوریج کمتر و نظارت مارجین می تواند به جلوگیری از لیکویید شدن دارایی کاربر کمک کند. علاوه بر این، صرافی های دیجیتالی صندوق های بیمه را راهی برای به حداقل رساندن این گونه از ضررها به کاربران ارائه می دهند.
صندوق های بیمه صرافی های دیجیتالی
صندوق بیمه یک استخر ذخیره وجوه است که به عنوان یک مکانیسم محافظتی در برابر ضررهای احتمالی بیش از اندازه در معاملات، عمل کرده و از آن برای پوشش ضرر قرارداد استفاده می شود. زمانی که پوزیشن یک معامله گر در قیمتی بهتر از قیمت ورشکستی لیکوئید شود (قیمتی که زیان معامله گر برابر با مارجین اولیه است)، هر سودی به صندوق بیمه وارد می شود.
از طرف دیگر، اگر قیمت لیکوئیدیشن کمتر از قیمت ورشکستگی (bankruptcy price) باشد، ضرر پوزیشن از میزان مارجین اولیه تعیین شده توسط معامله گر بیشتر خواهد شد. در این حالت، صندوق بیمه این کسری را پوشش خواهد داد؛ برای مثال، جان و آلیس پوزیشن های لانگ مختلف بیت کوین را با قیمت ورشکستگی به ترتیب 40 هزار و 39.500 دلار افتتاح کرده و هر دوی آن ها دارای قیمت لیکوئیدیشن 40.200 دلار هستند؛ درنتیجه زمانی که دارایی آن ها لیکوئید می شود، جان در 40 هزار دلار لیکوئیده شده و از صندوق بیمه وی برداشت می شود؛ درحالی که آلیس براساس آخرین قیمت معامله شده 39.800 دلار، با قیمت 39.500 دلار منحل می شود.
استراتژی خروج از لیکوییدیشن
هنگام بازکردن یک پوزیشن و تعیین میزان اهرم فشار (لوریج)، گزینه های مؤثری برای کاهش احتمال لیکویید شدن دارایی در دسترس هستند. گزینه Stop Loss یکی از آن هاست که به عنوان سفارش Stop Order یا Stop Market نیز شناخته می شود؛ نوعی سفارش گذاری پیشرفته که در بیشتر صرافی های ارزهای دیجیتال در دسترس کاربران قرار دارد. سرمایه گذار با استفاده از این گزینه به صرافی دستور می دهد تا به محض اینکه دارایی وی به یک نقطه قیمت خاص رسید، آن را بفروشد. هنگام ایجاد سفارش توقف ضرر، لازم است موارد زیر را تنظیم کنید:
- Stop Price/ قیمت توقف: قیمتی که در آن سفارش Stop Loss معامله گر اجرا می شود.
- Sell Price/ قیمت فروش: قیمتی که معامله گر قصد دارد دارایی دیجیتالی مدنظر خود را در آن قیمت بفروشد.
- Size/ اندازه: میزانی از ارز دیجیتال مدنظر که قصد فروش آن را دارید.
اگر قیمت بازار به قیمت Stop Price تعیین شده توسط معامله گر برسد، سفارش Stop Order وی به صورت خودکار اجرا می شود و دارایی مدنظر به قیمت و میزان از قبل تعیین شده به فروش می رسد. اگر معامله گر احساس کند وضعیت بازار با سرعت برخلاف انتظار پیش می رود، می تواند میزان Sell Price را پایین تر از Stop Price قرار می دهد؛ زیرا در این صورت احتمال فروش سفارش بالا می رود. همان طور که مشخص شد، هدف اولیه ثبت سفارش Stop Loss، محدودکردن ضررهای احتمالی است. برای در نظر گرفتن تمام جنبه ها باید دو سناریوی زیر را در نظر داشته باشید.
-
سناریوی اول
یک معامله گر 5.000 دلار در حساب خود دارد، اما تصمیم می گیرد برای ایجاد پوزیشن 1.000 دلاری، از مارجین اولیه 100 دلار و اهرم فشار 10× استفاده کرده و یک Stop Loss، 2.5 درصدی از پوزیشن ورودی خود تنظیم می کند. در این مثال، معامله گر می تواند به طور بالقوه 25 دلار را در این معامله از دست می دهد، این میزان تنها 0.5 درصد از گل حساب وی است، اما اگر معامله گر از گزینه توقف ضرر استفاده نکند، درصورت کاهش قیمت 10 درصدی دارایی، پوزیشن وی لیکوئید می شود.
-
سناریوی دوم
معامله گر دیگری 5000 دلار در حساب معاملاتی خود دارد. این شخص برای ایجاد پوزیشن 7500 دلاری، از مارجین اولیه 2500 دلار و اهرم 3 × استفاده می کند. با قراردادن Stop Loss، 2.5 درصدی از پوزیشن ورودی، این معامله گر می تواند در این معامله 187.5 دلار از دست بدهد. این میزان به معنای 3.75 درصد ضرر از کل حساب وی است.
نکته: درحالی که استفاده از اهرم فشار بالا همواره بسیار پرخطر در نظر گرفته می شود، این فاکتور زمانی اهمیت پیدا می کند که اندازه پوزیشن شما بسیار بزرگ باشد (مانند سناریو دوم). به عنوان یک قاعده کلی، سعی کنید در هر معامله میزان ضرر را کمتر از 1.5 درصد از کل اندازه حساب خود نگه دارید.
تفاوت Forced Liquidation با Liquidation
اصطلاح لیکویید شدن (Liquidation) در بازارهای سرمایه به معنای تبدیل دارایی ها به پول نقد است، اما لیکویید شدن در معاملات ارزهای دیجیتال، به تبدیل غیرارادی دارایی های کریپتو به پول نقد یا معادل های نقدی دیگر مانند استیبل کوین اشاره دارد. از طرف دیگر، لیکویید شدن اجباری (Forced Liquidation) زمانی اتفاق می افتد که معامله گران نتوانند مارجین موردنیاز تعیین شده برای یک موقعیت اهرمی مشخص شده را برآورده کنند.
تفاوت اصلی این دو در این است که در انحلال اجباری پوزیشن معاملاتی معامله گر به طور خودکار توسط صرافی بسته می شود، اما در انحلال معمولی، معامله گر به طور داوطلبانه تصمیم به نقدکردن دارایی خود می کند. تفاوت دیگر آن ها این است که لیکویید شدن در سایر بازارهای سرمایه ممکن است به تدریج انجام شود، اما در انحلال اجباری تمام پوزیشن های معاملاتی فرد هم زمان بسته می شوند.
انحلال اجباری معامله گران را از متحمل شدن هرگونه ضرر اضافی محافظت می کند و به آن ها این امکان را می دهد تا کنترل بیشتری بر پوزیشن خود داشته باشند. از طرف دیگر در انحلال اجباری همه پوزیشن ها به طور هم زمان بسته شده و این امر به از دست رفتن فرصت های معاملاتی فرد منجر می شود.