آیا تا به حال با پیغام “بازگشایی نماد معاملاتی بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت” در صفحه معاملتان روبه رو شده اید؟ قطعأ این سؤال برایتان پیش آمده است که منظور از دامنه نوسان قیمت بدون محدودیت چیست؟ بنابراین با ما همراه باشید تا شما را با این مفهوم و حراج معاملاتی و انواع آن در معاملات بورسی آشنا کنیم.
آیا با مفهوم بازگشایی سهم بدون محدودیت دامنه نوسان آشنا هستید؟
در واقع دامنه نوسان، گویای قیمت کف و سقف است که قیمت هر سهم در این بازه قیمتی می تواند نوسان داشته باشد.
این محدودیت قیمت در بورس اوراق بهادار تهران بین 5+ تا 5- است. البته دامنه نوسان برای حق تقدم سهام در بورس در بازه 10+ تا 10- تعریف شده است.
دامنه نوسان تعریف شده در معاملات فرابورس در بازار زرد بین 3+ تا 3- است. این در حالی است که در بازار نارنجی، این دامنه نوسان بین مثبت و منفی 2 تعیین گردیده است. همین طور دامنه نوسان تعریف شده در بازار قرمز فرابورس، بین مثبت 1 و منفی 1 است.
در واقع دامنه های نوسان تعریف شده، توسط نهادهای ناظر بر بازار سرمایه با هدف کنترل نوسانات قیمت در معاملات ایجاد شده اند. اما در طی جریان معاملات ممکن است به دلایل مختلف قانون تعریف دامنه نوسان قیمت شکسته شود و نماد معاملاتی بدون محدودیت نوسان بازگشایی گردد. در چنین شرایطی مطرح می گردد که سهم پس از توقف، بدون محدودیت نوسان بازگشایی شده است.
معرفی حراج معاملاتی
حراج معاملاتی یک سیستم خرید و فروش در بازار سرمایه است که خریدار و فروشنده براساس این سیستم، با در نظر گرفتن مبلغ خاص در خصوص اوراق بهادار، کالا یا خدمات و… به توافق می رسند و اقدام به انجام معاملات می کنند. در واقع، منظور از حراج در این مفهوم، اعمال تخفیف بر سهام نیست بلکه بیانگر دو مرحله داد و ستد در جریان معاملات است.
به این نکته توجه کنید که تمامی معاملات بازار بورس و فرابورس با استفاده از مکانیسم حراج معاملاتی، قیمت گذاری و خرید و فروش می شوند.
این نوع از سیستم خرید و فروش، به 2 بخش پیوسته و ناپیوسته تقسیم می شود.
انواع حراج معاملاتی را می شناسید؟
براساس توضیحاتی که در بالا ذکر گردید، می توان بیان کرد که هم در بورس و هم در فرابورس، پس از بازگشایی نماد معاملاتی متوقف شده، احتمال حراج قیمتی در آن نماد وجود دارد. که خریدار و فروشنده با اتکا به این سیستم معاملاتی، معاملات خود را انجام می دهند.
مکانیزم حراج معاملاتی در بازار سرمایه به 2 دسته تقسیم می شود:
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
- حراج پیوسته
- حراج ناپیوسته
حراج معاملاتی پیوسته
حراج پیوسته، خرید و فروش روزانه است که در بازه زمانی 9 صبح تا 12:30 ظهر انجام می پذیرد. در واقع، حراج پیوسته به زمان شروع داد و ستد اشاره دارد.
به عبارت دیگر، زمانی که فروشنده سهم مورد نظر خود را در بورس و یا فرابورس با قیمت مشخصی برای فروش به ثبت می رساند و خریدار قیمت درخواستی فروشنده را می پذیرد و معامله بین دو طرف رخ می دهد، حراج پیوسته صورت گرفته است.
عکس این روند نیز صادق است. یعنی زمانی که خریدار درخواست خرید سهمی را با قیمت مشخصی ثبت می کند و فروشنده، آن سهم را عرضه می نماید، باز هم حراج پیوسته رخ داده است.
بنابراین می توان بیان کرد که حراج پیوسته براساس قیمت توافقی بین فروشنده و خریدار و با وارد کردن قیمت خریدار در سامانه معاملاتی و تطبیق قیمت درخواستی او با قیمت فروشنده، انجام می پذیرد.
در حراج پیوسته باید به این نکته مهم توجه کرد که قیمت های مورد معامله در این حراج، مطابق با قیمت های روز و با توجه به حراج ناپیوسته تعیین می شود و کاملأ قانونی است.
به مثال زیر توجه کنید:
آقای غفاری قصد خرید سهم نماد #وحرج را دارد، بنابراین از ساعت 9 صبح تا 12:30 ظهر زمان دارد که سفارش خرید خود را ثبت کند. بازه نوسان قیمتی سهم وحرج، بین 5 تا 7 هزار تومان است. او تصمیم دارد این سهم را با قیمت 5800 تومان بخرد، بنابراین اقدام به ثبت سفارش خرید می کند.
زمانی که فروشنده ای درخواست او را قبول کند و معامله ای بین آن ها انجام شود، حراج پیوسته رخ داده است.
حراج معاملاتی ناپیوسته
حراج ناپیوسته یا حراج تک نرخی، در بازه زمانی 8:30 تا 9 صبح که مرحله پیش گشایش نامیده می شود، انجام می پذیرد. در واقع، سرمایه گذاران و معامله گران در این بازه زمانی نیم ساعته، با هدف تعیین ارزش واقعی نماد، اقدام به چانه زنی می کنند و به این ترتیب، در نهایت به یک قیمت مرجع می رسند و آن اعلام می شود و در این مرحله است که قیمت تعریف شده وارد مرحله حراج پیوسته می شود.
در حراج ناپیوسته، فروشنده سهام، در مرحله سفارش گیری، قیمت پیشنهادی خود را ارایه می دهد و می تواند در این بازه زمانی نیم ساعته سفارش خود را ویرایش و یا حذف کند، اما در این بازه زمانی تعریف شده، هیچ معامله ای صورت نمی گیرد. پس از مرحله سفارش گیری، معاملات براساس بالاترین قیمت پیشنهادی فروشنده انجام می پذیرد.
این نکته مهم را در نظر داشته باشید که در حراج ناپیوسته، نیازی به کشف قیمت توسط سرمایه گذاران نیست چرا که قیمت مرجع کاملأ مشخص است.
همچنین در این نوع حراج معاملاتی، تعیین می شود که در بازه مشخص شده، هر کدام از نمادها با چه قیمتی به توافق بین خریدار و فروشنده برای انجام معامله نزدیک می شود تا بتوان از این طریق، قیمت مرجع را برای حراج پیوسته اعلام کنند.
آیا می دانید یک سهم، تحت چه شرایطی با حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می شود؟
اگر شرکت پذیرفته شده در بورس، با عواملی مانند تغییر کادر مدیریتی، تغییر سهام و … مواجه باشد، تا زمانی که تغییرات نهایی اعمال شود و شرایط ثابت گردد، با توقف نماد مواجه خواهد شد و به صورت موقت از سازمان بورس کنار گذاشته می شود. که در این شرایط حراج ناپیوسته پیش می آید.
در ادامه شرایطی که براساس آن یک سهم با حراج ناپیوسته و بدون محدویت دامنه نوسان گیری بازگشایی می شود را شرح خواهیم داد:
1- برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و یا مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده
– اگر مجمع عمومی با هدف تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود، تشکیل شود؛ بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان صورت می گیرد.
– اگر مجمع عمومی با هدفی غیر از تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود نقدی تشکیل شود؛ بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.
– اما اگر هدف شرکت از برگزاری مجمع عمومی، افزایش سرمایه باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.
2- افشا و انتشار اطلاعات با اهمیت
– در صورتی که افشای اطلاعات با اهمیت شرکت های ثبت شده در سازمان بورس و اوراق بهادار، در گروه الف قرار داشته باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان خواهد بود.
– در صورتی که افشای اطلاعات با اهمیت شرکت های ثبت شده در سازمان بورس و اوراق بهادار،در گروه ب قرار داشته باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام می شود.
3- استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت
اگر، شرکت پذیرفته شده در سازمان بورس از اطلاعات مخفی استفاده کند و یا اقدام به دستکاری قیمت کند و نماد آن متوقف شود، در صورت بازگشایی نماد معاملاتی، با حراج ناپیوسته همراه با محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.
4- گره معاملاتی
در صورتی که یک سهام و نماد شرکت، شامل گره معاملاتی گردد، در ابتدای روز معاملاتی بعد، با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.
5- قانون نوسان ۵۰ درصد
براساس قوانین وضع شده، در صورت توقف نماد معاملاتی یک شرکت، نماد معاملاتی حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف، با محدودیت دامنه نوسان با حراج ناپیوسته بازگشایی خواهد شد.