بورس، بازاری پر از شرکت‌های گوناگون است که هر کدام در زمینه‌ای خاص فعالیت می‌کنند. به همین دلیل ایجاد یک نماد مشخص برای هر شرکت می‌تواند روند معاملات بورسی را سرعت ببخشد. اگر در بازار بورس فعالیت داشته باشید حتماً تا به حال نام‌هایی مانند فملی، شگل، تجارت و … را شنیده‌اید. نماد شرکت های بورس که هر کدام ترکیبی از نام شرکتی خاص و صنعت مورد فعالیت آن شرکت هستند، در اصطلاح، «نماد بورس» نامیده میشوند.
نماد بورس شرکت ها چگونه ساخته می شوند؟
نمادهای معاملاتی شرکت‌های بورسی در تالار معاملات بورس از دو بخش مهم تشکیل شده‌اند؛ بخش اول نماد بورسی، نشان دهنده صنعتی است که شرکت در آن فعالیت می‌کند و بخش دوم، خلاصه‌ای از نام اصلی شرکت را در بر می‌گیرد. نماد بورس هر شرکت، صنعت آن شرکت بورسی را نمایش داده و باعث می‌شود که روند شناسایی و دسته‌بندی شرکت‌ها آسان شود. در واقع حروف اختصاری هر نماد بورس، نام و صنعت شرکت را به سادگی برای سهامداران تداعی می‌کند. البته در این دسته‌بندی استثناهایی هم وجود دارد که شما می‌تواند با مراجعه به «سایت شرکت مدیریت فناوری بورس» به نشانی «tsetmc.com» تمام نمادها و صنعت مربوط به آنها را در قسمت «دیده بان بازار» مشاهده کنید. به عنوان مثال، گروه فلزات اساسی با حرف «ف» نشان داده میشوند؛ بنابراین نماد «فملی» مربوط به صنعت فلزات اساسی و شرکت صنایع ملی مس ایران است.
در ادامه برخی از نمادهای اختصاری صنایع بورس اوراق بهادار را بررسی خواهیم کرد.
حروف اختصاری در ابتدای هر نماد بورس نشان دهنده چه صنعتی است؟
حرف «ف» نشان دهنده گروه فلزات اساسی است که در این میان نمادهای هرمز «فولاد هرمزگان جنوب»، فجر «فولاد امیرکبیر کاشان»، میدکو «هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه»، کیمیا «معدنی کیمیای زنجان گستران»، کاوه «فولاد کاوه جنوب کیش»، ارفع، زنگان و ذوب استثنا هستند.
حرف «و» نشان دهنده گروه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری است و نماد دی «بانک دی» استثنای این گروه محسوب می‌شود. علاوه بر این گروه سرمایه‌گذاری‌ها نیز با حرف «و» آغاز میشوند؛ به عنوان مثالی از نمادهای این گروه می‌توان به «وسپه»، «وخارزم» و «وبیمه» اشاره کرد. نمادهای پردیس «سرمایه‌گذاری پردیس»، گوهران «سرمایه‌گذاری توسعه گستران امید»، اعتلا «شرکت سرمایه‌گذاری اعتلا البرز»، سرچشمه «سرمایه‌گذاری مس سرچشمه» و سردبیر «سرمایه‌گذاری تدبیرگران فارس و خوزستان» از این قاعده پیروی نمی‌کنند.
حرف «س» در ابتدای هر نماد گروه سیمان، آهک و گچ را نشان می‌دهد. به عنوان مثالی از نمادهای این گروه می‌توان به ستران «سیمان تهران» و سبزوا «سیمان لار سبزوار» اشاره کرد.
گروه محصولات غذایی با حرف «غ» شناخته میشوند. نمادهای «تبرک» و «بهپاک» از استثناهای این گروه هستند. البته صنعت قند و شکر، در گروه جداگانه‌ای قرار می‌گیرد و نام نمادهای بورسی این گروه با حرف «ق» آغاز می‌شود. برای مثال نمادهای «قنیشا»، «قلرست» و «قثابت» از نمادهای موجود در گروه قند و شکر هستند.
نمادهای «چکاپا»، «چکارن» و «چکاوه» تنها نمادهای گروه محصولات کاغذی هستند. نمادهای این گروه با حرف «چ» آغاز میشوند. این حرف برای گروه محصولات چوبی هم به کار برده می‌شود.
نمادهای «نطرین» و «نمینو» تنها نمادهای فعال گروه منسوجات هستند. نام نمادهای این گروه با حرف «ن» آغاز می‌شود.
گروه زراعت و خدمات وابسته با حرف «ز» شروع میشوند. نمادهای تلیسه «دامداری تلیسه نمونه» و سیمرغ از این قاعده پیروی نمی‌کنند.
در ابتدای نمادهای گروه کانی‌های غیرفلزی حرف «ک» وجود دارد. به عنوان مثالی از نمادهای این گروه می‌توان به «کسرام»، «کرازی» و «کسرا» اشاره کرد. علاوه بر این حرف «ک» برای گروه مختص به استخراج زغال سنگ و استخراج کانی‌های فلزی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. «کطبس»، «کپرور» و «کشرق» تنها نمادهای فعال گروه زغال سنگ و «کروی»، «کگهر» و «کگل» از نمادهای گروه کانی‌های فلزی هستند.
نمادهای گروه ماشین‌آلات و دستگاه‌های برقی با حرف «ب» آغاز می‌شود. «بسویچ»، «بموتو» و «بکام» از نمادهای این گروه به شمار می‌روند.
حرف «ش» در ابتدای نمادهای معاملاتی گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای دیده می‌شود. به عنوان مثالی از نمادهای این گروه می‌توان به «شبندر»، «شسپا» و «شتران» اشاره کرد.
نمادهای گروه انبوه‌سازی، املاک و مستغلات معمولا با حرف «ث» در ابتدای نام نماد شناخته میشوند. نمادهای «ثمسکن»، «ثعمرا» و «ثتران» نمادهای متعلق به این گروه هستند.
تمام نمادهای گروه خودرو و ساخت قطعات با حرف «خ» آغاز میشوند. «خودرو»، «خساپا» و «خپارس» از نمادهای بزرگ و مهم این گروه هستند.
در گروه اطلاعات و ارتباطات تنها سه نماد فعال وجود دارد. این نمادها عبارت‌اند از «های وب»، «اپرداز» و «اوان». همانطور که مشخص است بیشتر نمادهای این گروه با حرف «اِ» آغاز میشوند.
گروه خدمات فنی و مهندسی با حرف «ر» در ابتدای هر نماد شناخته می‌شود و در حال حاضر تنها سه نماد فعال دارد. «رمپنا»، «رنیک» و «رتکو» نمادهای فعال این گروه هستند.
نمادهای گروه حمل‌ونقل و انبارداری با حرف «ح» آغاز میشوند. نماد توریل «توکاریل» اسثنای این گروه به شمار می‌رود.
حرف «د» در ابتدای هر نماد نشان دهنده گروه مواد و محصولات دارویی است. کاسپین «داروسازی کاسپین تأمین»، هجرت «پخش هجرت» و برکت «گروه دارویی برکت» از استثنای گروه دارویی هستند.
گروه لاستیک و پلاستیک با حرف «پ» شروع می‌شود. «پلاسک»، «پردرخش» و «پاسا» از نمادهای این گروه هستند.
گروه ماشین‌آلات و تجهیزات با حروف «ت» یا «ل» آغاز میشوند. «لابسا»، «تکمبا»، «تایرا» و «لبوتان» ازجمله نمادهای گروه ماشین‌آلات و تجهیزات به شمار می‌روند.
نمادهای گروه عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم معمولا با حرف «ب» شروع میشوند. در این گروه نمادهای مبین «پتروشیمی مبین» و دماوند «تولید نیروی برق دماوند» استثنا هستند.
نماد بورس ابزارهای مالی قابل معامله در بورس اوراق بهادار
علاوه بر آنچه گفته شد، علائم اختصاری دیگری هم در بورس اوراق بهادار وجود دارند. اگر به سایت شرکت فناوری بورس مراجعه کنید علاوه بر نماد شرکت‌های بورسی با نمادهایی همچون «وسبحانح»، «تسه»، «اخزا» و … رو به رو خواهید شد. در واقع این نمادها نشان دهنده ابزارهای مالی قابل معامله دیگری غیر از سهام شرکت‌ها در بازار بورس و فرابورس هستند.
هرگاه در انتهای یک نماد معاملاتی حرف «ح» وجود داشت، این نماد مربوط به حق تقدم آن نماد است که در بازه زمانی معینی در بورس قابل معامله بوده و پس از آن نماد مربوط به حق تقدم بسته خواهد شد و حق تقدم مانند سهام عادی شرکت معامله می‌شود.
نمادهایی که با نام «اخزا» آغاز میشوند، نشان دهنده اسناد خزانه دولتی بوده و در بازار فرابورس معامله میشوند.
نماد بورس «تسه» که در بازار فرابورس ایران معامله می‌شود همان اوراق حق تقدم تسهیلات مسکن یا امتیاز تسهیلات مسکن است که سررسید مشخصی دارد.
اگر در ابتدای نام نماد بورس حرف «ض» وجود داشت نشان دهنده آن است که این نماد متعلق به اختیار خرید یک نماد در بازار بورس یا فرابورس است.
نمادهایی که متعلق به ابزارهای مالی مانند حق تقدم، اسناد خزانه، امتیاز تسهیلات مسکن و … هستند، تنها در دوره خاصی در بازار بورس یا فرابورس معامله میشوند و دارای سررسید مشخصی هستند. ولی نمادهای متعلق به سهام شرکت‌ها تا زمان انحلال شرکت در بازار بورس اوراق بهادار قابل معامله خواهند بود.
