وجه تضمین اولیه چیست؟ (Initial Margin)

وجه تضمین اولیه (Initial Margin) درصدی از قیمت خرید اوراق بهادار است که هنگام استفاده از حساب مارجین باید به صورت نقد یا وثیقه پوشش داده شود. این وجه برای جلوگیری از امتناع از انجام قرارداد و در قالب شرط ضمن عقد دریافت می شود که میزان آن نیز در مشخصات هر قرارداد آتی متفاوت است و هنگام عقد قرارداد تعیین می شود.

در تمام مدت طول دوره قرارداد حتی درصورت تغییر در قیمت سهم پایه، وجه تعیین شده ثابت باقی می ماند؛ برای مثال در بورس تهران Initial Margin براساس 20 درصد ارزش قرارداد با قیمت پایه اولین روز معاملاتی که اهرمی 5 برابر ایجاد می کند، تعیین می شود.

همچنین این نسبت ممکن است در طول قرارداد به دلیل ثابت بودن وجه و متغیربودن قیمت تغییر کند و درجه اهرم را کاهش یا افزایش دهد. به طورکلی این مقررات گفته شده تنها یک شرط حداقلی است و برخی شرکت های کارگزاری سهام ممکن است میزان حاشیه اولیه موردنیاز خود را بالاتر قرار دهند.

مارجین اولیه چگونه محاسبه می شود؟

برای افتتاح حساب مارجین در یک شرکت کارگزاری، دارنده حساب ابتدا باید مقدار معینی وجه نقد، اوراق بهادار یا سایر وثیقه ها را که به عنوان مارجین موردنیاز اولیه شناخته می شود، پست کند. یک حساب وجه تضمین، سرمایه گذاران، معامله گران و سایر فعالان بازار را تشویق می کند تا از اهرم برای خرید اوراق بهادار با ارزش کل بیشتر از موجودی نقدی موجود در حساب استفاده کنند. حساب مارجین اساساً یک خط اعتباری است که در آن سود از مانده مارجین باقی مانده محاسبه می شود.

اوراق بهادار موجود در حساب وجه تضمین با وجه نقدی که توسط شرکت کارگزاری به صاحب حساب قرض داده پرداخت و به عنوان وثیقه تعیین می شود. این فرایند امکان بزرگ نمایی سود بالقوه را فراهم کرده، اما زیان های احتمالی را نیز بزرگ تر می کند. اگر اوراق بهادار خریداری شده در حساب حاشیه به ارزش صفر کاهش یابد، دارنده حساب باید ارزش اولیه کامل اوراق را به صورت نقدی یا سایر وثیقه های نقدی برای پوشش زیان سپرده گذاری کند.

نمونه ای از مارجین اولیه

برای مثال فرض کنید یک دارنده حساب می خواهد 1000 سهم Meta, Inc. (FB) که قبلاً فیسبوک بود، خریداری کند که قیمت آن 200 دلار برای هر سهم است. کل هزینه این تراکنش در حساب موجودی نقدی 200000 دلار خواهد بود؛ با این حال اگر صاحب حساب یک حساب مارجین باز کند و 50 درصد مارجین موردنیاز اولیه یا 100000 دلار را واریز کند، کل قدرت خرید به 200000 دلار افزایش خواهد یافت. در این حالت، حساب مارجین به اهرم دو به یک دسترسی دارد.

قراردادهای آتی و مارجین اولیه

برای قراردادهای آتی، صرافی ها الزامات وجه تضمین اولیه را تا 5 یا 10 درصد از قرارداد مورد معامله تعیین می کنند؛ برای مثال اگر قرارداد آتی نفت خام 100000 دلار باشد، دارنده حساب آتی می تواند با ارسال تنها 5000 دلار مارجین اولیه یا 5 درصد از ارزش قرارداد، موقعیت خرید را وارد کند؛ به عبارت دیگر، این نیاز به وجه تضمین اولیه به صاحب حساب یک ضریب اهرمی 20 برابری می دهد.

در طول دوره های نوسانات بالای بازار، مبادلات آتی ممکن است الزامات مارجین اولیه را تا هر سطحی که مناسب بدانند افزایش دهند که با قدرت شرکت های کارگزاری سهام برای افزایش سطوح حاشیه اولیه بالاتر از آنچه در مقررات سازمان بورس و بانک مرکزی لازم است، مطابقت دارد.

وجه تضمین اولیه در مقابل حداقل وجه تضمین

وجه تضمین اولیه با حداقل وجه تضمین متفاوت است. هر دو این موارد به مقدار پول نقد در مقابل مقداری که می توانید هنگام سرمایه گذاری وام بگیرید مربوط می شود. با این حال، مارجین موردنیاز اولیه، مقدار وجه نقد یا وثیقه موردنیاز برای خرید واقعی اوراق بهادار است.

در مقابل حداقل وجه تضمین یا همان حداقل مارجین، مقدار حقوق صاحبان سهامی است که در آینده باید در حساب حداقل وجه تضمین شود. حداقل وجه تضمین درصدی از Initial Margin است که اگر موجودی حساب عملیاتی به کمتر از این نسبت برسد، به صدور اخطاریه افزایش وجه تضمین منجر می شود.

میزان حداقل وجه تضمین یا Maintenance margin توسط سازمان بورس هر کشور مشخص می شود؛ برای مثال سازمان بورس یک کشور می تواند تعیین کند که تا همیشه 25 درصد از ارزش کل قرارداد به عنوان حداقل وجه تضمین در حساب کاربری معامله گر قرار گیرد. همچنین این درصد تعیین شده توسط سازمان بورس حداقل میزان وجه موردنیاز است و این مقدار با توجه به صلاحدید کارگزار می تواند بالاتر از درصد اعلام شده توسط سازمان باشد.

حداقل وجه تضمین کمک می کند تا اطمینان حاصل شود دارندگان حساب درصورت کاهش ارزش اوراق بهادار، وثیقه را در حساب حفظ می کنند. برخی اوراق بهادار، به ویژه اوراق نوسان دارای الزامات وجه تضمین بالاتری هستند که توسط کارگزاری ها تعیین می شود.

سخن پایانی

در این مقاله به معرفی وجه تضمین اولیه یا همان مارجین اولیه پرداختیم. مارجین اولیه درصدی از قیمت خرید است که هنگام استفاده از حساب مارجین باید به صورت نقدی پرداخت شود. این مارجین با حداقل مارجین اولیه متفاوت است که درصدی از حقوق صاحبان سهام بوده که باید مداوم در حساب نگهداری شود. میزان حداقلی این وجه توسط سازمان بورس اعلام می شود و با توجه به نوع معامله ممکن است میزان آن توسط کارگزار افزایش یابد.

پرسش های متداول

بازار اوراق بهادار کلمه ای است که هرروز آن را در اینترنت، تلویزیون، رادیو و سایر رسانه های اجتماعی می شنویم. برخی افراد از سودهای کلان این بازار در سال های گذشته صحبت می کنند. مقامات دولتی این بازار را یکی از فعال ترین و سودده ترین بازارهای ایران می دانند. هر فعال اقتصادی را که ببینید در کنار همه ی سرمایه گذاری های خود بخشی از سرمایه ی خود را نیز در بازار اوراق بهادار سرمایه گذاری نموده است.

شاید جالب باشد اگر بدانید که برخی از این افراد حتی تعریف دقیقی از بازار اوراق بهادار را نیز نمی دانند و تنها به بخشی از این بازار احاطه دارند و شروع به خریدوفروش سهام و اوراق بهادار در آن نموده اند. آمارها نشان می دهد که در دو دهه ی گذشته سودده ترین بازار ایران همین بازار بوده است و هرروز هم شاهد رکوردشکنی های جدید آن هستیم. شاخص بورس در حال حاضر نزدیک به عدد یک میلیون واحد در حال نوسان است و ورود سرمایه های راکد مردم به این بازار باعث شده تا هر لحظه شاهد بزرگ و بزرگ تر شدن آن باشیم.

حال در این شرایط عدم شناخت این بازار می تواند امتیازی منفی برای یک کاربر باشد. بازار اوراق بهادار به دلیل امکانات و ویژگی های که دارد امکان سرمایه گذاری را برای هر فردی با هر سرمایه ولو خیلی کوچک امکان پذیر نموده است. ازاین رو آموزش مهارت های ورود به آن می تواند تجلی یک رونق اقتصادی در زندگی افراد جامعه باشد. البته قرار نیست یک شبه میلیاردر شوید اما همین بس که ارزش دارایی های شما در این بازار بیشتر از تورم سالانه ی بازار ایران رشد خواهد یافت. اگر تاکنون از وجود چنین موقعیتی غفلت کرده اید و آن را نادیده گرفته اید، اکنون زمان آن رسیده که با بازار اوراق بهادار آشنا شوید. در ادامه ی این مقاله به زبانی ساده مفاهیم اولیه ی بازار اوراق بهادار را با هم مرور خواهیم نمود.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار تعریف بسیار ساده ای دارد. این تعریف برگرفته از خود اسم این اوراق است: برگه هایی که ارزش مادی دارند و امکان خریدوفروش آن ها وجود دارد. البته شاید این سؤال پیش آید که سند یک ملک هم ارزش زیادی دارد، اما آیا جزء اوراق بهادار محسوب می شود؟ برای روشن شدن این موضوع باید به این نکته توجه داشته باشید که اوراق بهادار به خودی خود دارای ارزش هستند. درواقع خود این اوراق هستند که در بازار اوراق بهادار خریدوفروش می شوند نه ملک و ساختمان و طلا و یا هر جسم فیزیکی دیگر. اما بیایید کمی تخصصی تر به تعریف اوراق بهادار بپردازیم.

هر شرکت، نهاد و یا سازمانی که در ایران وجود دارد دارای ارزشی است. مسلماً ارزش شرکت های مختلف با هم تفاوت خواهد داشت. حتماً در اخبار و گوشه کنار شنیده اید که سهام دار اصلی فلان کارخانه فلان شخص است. سهام در اینجا به واحدهایی اطلاق می شود که ارزش آن شرکت را به ریال تبدیل می نمایند. اگر ما به عنوان یک فعال اقتصادی بخواهیم دو شرکت هم رده را با هم مقایسه کنیم و درنهایت بخواهیم یکی را برتر از دیگری بنامیم، می بایست ارزش های آن ها را به واحدهایی یکسان از نظر ارزش تبدیل نموده و سپس آن ها را در ترازوی قیاس بگذاریم. در تعریف تخصصی اوراق بهادار، به هر واحد ارزش یک شرکت، سازمان یا نهاد سهم گفته می شود. همچنین به برگه هایی که این سهم روی آن درج می شود برگه ی سهم می گویند. ارزش هر شرکتی بسته به بزرگی و فعالیتی که دارد می تواند از یک میلیارد برگه سهم تشکیل گردد و یا حتی 500 میلیون برگه سهم داشته باشد. از این برگه های سهم در علم اقتصاد به نام اوراق بهادار یاد می شود.

بازار اوراق بهادار چیست؟

با توجه به تعریف بالا مسلماً به سادگی می توان بیان کرد بازاری که اوراق بهادار در آن خریدوفروش می شود، به نام بازار اوراق بهادار شناخته خواهد شد. اگر تاکنون برای خرید طلا به بازار طلافروش ها سر می زدید، برای خرید لباس به بازار لباس فروشی ها می رفتید و برای خرید مس به بازار مسگرها، حالا هم برای خریدوفروش اوراق بهادار بایستی کد بورسی بگیرید و به بازار اوراق بهادار وارد شوید.

بورس نام دیگری است که این بازار با آن شناخته می شود. بورس یا همان بازار اوراق بهادار از سال های بسیار دور در همه ی نقاط جهان محلی برای خریدوفروش سهام های شرکت ها و کارخانه ها بوده و اکنون نیز نه فقط در ایران بلکه در اکثر کشورهای جهان نمونه های آن در حال فعالیت است. این بازار در ایران زیر نظر مستقیم سازمان بورس ایران که یک نهاد دولتی است قرار گرفته و با قوانین مشخصی که تیم های اقتصادی حرفه ای برای آن برنامه ریزی و تدوین می نمایند، به فعالیت می پردازد.

بازار بورس اوراق بهادار یک بازار حرفه ای سرمایه است که کاملاً هوشمند عمل می نماید. همه چیز در این بازار روی حساب وکتاب و قانون حرکت کرده و بازار ناظری دارد که به بی نظمی ها و خلاف قانون حرکت کردن ها رسیدگی می نماید. مانند سایر بازارهای فیزیکی که در صورت گران فروشی یا سایر تخلف ها، مرجع رسیدگی کننده می تواند ورود نموده و حتی مغازه دار متخلف را جریمه  و یا مغازه ی وی را برای مدتی پلمپ نماید، دقیقاً در بازار اوراق بهادار نیز ناظر بازار در صورت مشاهده ی تخلف از شرکت ها و سهام داران بزرگ سریعاً ورود کرده و توضیحات آن ها را خواهد شنید. در صورت نیاز با آن ها برخورد و نمادشان را در بازار بورس برای مدتی به حالت تعلیق خواهد در خواهد آورد.

بازار بورس یکی از پیشرفته ترین بازارهای سرمایه است که ورود به آن برای عموم آزاد است اما نیاز به تخصص هایی دارد که بدون آن ها این ورود می تواند به منزله ی یک ریسک بزرگ قلمداد شود. دقت کنید که اصلی ترین قانون این بازار بر این پایه استوار است که وقتی یک نفر در حال سود گرفتن و کسب سرمایه های بیشتر است، در طرف مقابل فرد یا افراد دیگری در حال ضرر کردن هستند؛ ازاین رو  بی گدار به آب زدن در چنین بازاری می تواند حتی منجر به از بین رفتن سرمایه های بزرگ زندگی افراد نیز شود.

چگونه می توان از اوراق بهادار استفاده کرد؟

استفاده از اوراق بهادار مفهوم بسیار ساده ای دارد. در حال حاضر اگر شما بخواهید در یک شرکت و یا کارخانه سرمایه گذاری کنید و دارایی های نقدی خود را در اختیار صنعت گران قرار دهید، بایستی اقدام به خرید سهام آن کارخانه نمایید. بازار اوراق بهادار هم دقیقاً به همین منظور ایجاد شده است تا شرکت ها با ارائه ی برخی از سهام های خود در این بازار به نوعی از کمک اقتصادی مردم بهره مند شده و از طرفی آن ها را نیز در سودهای حاصل از فعالیت های خود شریک کنند. اما استفاده از اوراق بهادار برای کسب سود و افزایش سرمایه به دو صورت قابل انجام است.

در حالت اول شما با خرید هر برگه سهم از یک شرکت و سازمان، به نوعی یکی از سهام داران آن شرکت خواهید شد. هر شرکتی در هر سال مالی خود سودهای به دست آمده ی خود را میان سهام داران تقسیم می نماید. شما هم بسته به تعداد سهامی که خریداری کرده اید در این سود شریک خواهید شد. البته در بازار اوراق بهادار این روش، دومین تکنیک برای کسب سود است.

اصلی ترین روش استفاده از اوراق بهادار کسب سود از طریق نوسان قیمت برگه های سهام است. لازم است بدانید که در بازار بورس ایران هر برگه سهم با ارزش اسمی 100 تومان عرضه می شود. این تعریف برای بازارهای بورس دنیا به دلیل تفاوت در ارز رایج هر کشور با هم متفاوت است. البته ارزش اسمی برگه های سهام ملاک معامله در بازار اوراق بهادار نبوده و تنها تعریفی کلی برای این اوراق هستند.

ملاک اصلی معامله در بازار اوراق بهادار قانون عرضه و تقاضا می باشد. دقیقاً مانند بازار فیزیکی وقتی عرضه ی یک محصول کم شده و تقاضا برای آن زیاد باشد، ارزش آن افزایش یافته و شاهد قیمت های بالایی برای آن خواهیم بود؛ یا برعکس اگر عرضه یک محصول زیاد باشد و تقاضا هم برای خرید آن کم شود، مسلماً فروشنده برای فروش محصول خود ناچار به کاهش قیمت خواهد شد. این رویه در بازار بورس نیز به همین منوال صادق است. حال سرمایه گذار می تواند با پیش بینی روند حرکتی قیمت یک سهم و عرضه و تقاضای آن، برگه سهم ها را در قیمت پایین خریداری نموده و در قیمت های بالاتر به فروش برساند. این روش معمول ترین روش استفاده و کسب سود از اوراق بهادار می باشد.

چگونه روند تغییرات قیمتی اوراق بهادار را تشخیص دهیم؟

پاسخ این سؤال رازی است که هر کس آن را بدانید می تواند سرمایه ی خود را در این بازار چند برابر کند. درواقع در همه ی فعالیت اقتصادی افراد به دنبال رسیدن به پاسخ این سؤال می باشند. روش های کاملاً علمی و اصولی وجود دارند که با به کارگیری آن ها می توان روند حرکت قیمتی اوراق بهادار را در بازار سرمایه پیش بینی نموده و سوار بر این موج حرکت قیمت از آن سود کرد. در یک توضیح مختصر می توانیم این روند را بر چند اصل مهم پایه گذاری کنیم. در وهله ی اول شما به عنوان یک سرمایه گذار بایستی عوامل تأثیرگذار روی قیمت یک سهم را بشناسید.

مسلماً مواردی مانند ارزش فعلی شرکتی که سهام دار آن هستید، میزان کسب سود این شرکت در ماه های اخیر، اخبار اقتصادی مربوط به صنعت موردنظر، اخبار سیاسی حاکم بر منطقه، روند رشد قیمت گذشته ی سهام، سرمایه گذاری سرمایه گذاران بزرگ روی این سهام و از این قبیل موارد می توانند بر میزان عرضه و تقاضای آن تأثیر گذاشته و قیمت آن را به سمت بالا یا پایین سوق دهند.

هر فرد سرمایه گذاری با یادگیری تکنیک های علمی می تواند ضمن تشخیص روند حرکت قیمت اوراق بهادار، در این بازار اقدام به خریدوفروش سهم ها نماید. چنین آموزش هایی در مؤسسات آموزشی مختلف بازار بورس به عناوینی مانند آموزش تحلیل تکنیکال، آموزش تحلیل بنیادی و یا آموزش جامع بزرگان بازار بورس معروف هستند که شما با شرکت در آن ها می توانید به شخصه وارد بازار اوراق بهادار شده و اقدام به خریدوفروش آن ها نمایید. البته روش غیرمستقیمی نیز برای ورود به این بازار وجود دارد که در آن فرد سرمایه ی خود را در اختیار صندوق های سرمایه گذاری و یا افرادی که به این آموزش ها احاطه دارند، قرار می دهد تا آن ها از جانب وی اقدام به خریدوفروش اوراق بهادار نمایند و وی را نیز در سودهای حاصله شریک کنند.

تنوع اوراق بهادار

البته اوراق بهادار در بازار سرمایه انواع مختلفی دارند. این تقسیم بندی تنها برای نام گذاری این اوراق نیست و تفاوت های زیادی بین انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه وجود دارد. دسته بندی های جزئی تر اوراق بهادار می توانند تنوع بسیار بالایی داشته باشند. برخی از انواع اوراق بهادار تفاوت های بسیار جزئی با هم دارند؛ ازاین رو به تعریف سه دسته ی اصلی و مهم این اوراق خواهیم پرداخت.

• اوراق سهام

عمومی ترین و رایج ترین نوع اوراق بهادار اوراق سهام است که در بندهای قبلی مقاله به تعریف آن پرداختیم. اکثریت فعالین بازار سرمایه روی این اوراق سرمایه گذاری کرده و کمتر به سایر انواع آن ورود می کنند. بزرگ ترین قسمت بازار اوراق بهادار نیز به همین اوراق تعلق داشته و خریدوفروش در آن با نقدشوندگی فوق العاده بالایی صورت می پذیرد.

• اوراق بدهی یا قرضه

اوراق بدهی و یا قرضه بخشی از بازار اوراق بهادار را شامل می شوند که دارای سودهای ثابت دوره ای هستند. سرمایه گذاری در این اوراق دقیقاً سازوکاری مشابه با سپرده گذاری بلندمدت یا میان مدت در بانک را دارد. البته سودهای حاصل از خرید این اوراق احتمالاً نسبت به بانک کمی بیشتر خواهند بود. اوراق قرضه به برگه های سهامی اطلاق می شود که شرکت ها و سازمان ها برای تأمین نقدینگی لازم برای گسترش فعالیت های اقتصادی خود در صنایع مختلف از آن ها استفاده می کنند. هر شرکتی که دارای فعالیت اقتصادی سودده است، برای بزرگ تر کردن کسب وکار خود نیاز به داشتن سرمایه ی لازم خواهد داشت. این شرکت ها به تشخیص سازمان بورس و احراز سوددهی آن ها، برگه های سهمی با نام اوراق قرضه منتشر می نمایند که این اوراق در بازار بورس ارائه شده و امکان خرید آن ها وجود دارد.

افراد با خرید این اوراق به نوعی در قدم اول در حال کمک به شرکت مذکور هستند تا با تأمین سرمایه ی نقدی لازم برای آن ها، امکان رشد اقتصادی را برایشان فراهم آورند. شرکت نیز متعهد می شود که در سررسید مشخصی علاوه بر سرمایه ی اولیه، سود ثابتی که از قبل مشخص است را به خریداران بپردازد. تفاوت اصلی این اوراق با اوراق سهام در دو اصل مهم خلاصه می شود. اول اینکه سود حاصل از این اوراق ثابت بوده و در صورت نوسانات بازار، کم یا زیاد نخواهد شد و اما این سود حتمی است. دوم اینکه خرید این اوراق به معنی سهام داری در شرکت منتشرکننده نخواهد بود و افراد تنها در سود از قبل تعیین شده شریک می شوند.

• اوراق بهادار مشتقه

سومین و آخرین نوع از اوراق بهادار که در بازار اوراق بهادار عرضه می شود، به اوراق بهادار مشتقه معروف هستند. اوراق مشتقه برخلاف دو نوع قبلی که ارزش ذاتی خود را از ارزش شرکت های اصلی می گرفتند، از طرف هیچ شرکتی منتشر نشده اند. این اوراق بر پایه ی یک کالای فیزیکی قیمت گذاری شده و ارزشمند می شوند؛ برای مثال اوراق مشتقه ی طلا یا سکه با پشتوانه ی ارزش این اقلام در بازار عرضه می شود. نوسان قیمت این اوراق نیز دقیقاً بر اساس نوسان قیمت کالای اصلی که می تواند طلا، سکه، زعفران و یا هر کالای با ارزش دیگری نیز باشد، صورت می پذیرد. ورود به این بازار نیاز به تخصص بیشتری نسبت به دو بازار قبلی دارد. مزیت اصلی این بازار در این است: افرادی که خواهان کسب سود از بازار سکه و طلا هستند دیگر نیازی به رفتن به بازار سبزه میدان و دردسرهای خرید فیزیکی سکه را نخواهند داشت و به راحتی و تنها با چند کلیک می توانند به هر تعداد سکه و طلا را خریداری و آن ها را نگه داری نموده و بعد از افزایش قیمت آن ها را بفروشند.

مزایای بازار اوراق بهادار

بازار اوراق بهادار دارای مزیت های بسیار جذابی است که هر فردی را با هر میزان سرمایه به سمت خود جذب خواهد نمود. برخی از اصلی ترین مزیت های این بازار موارد زیر هستند:

• امکان سرمایه گذاری با هر میزان سرمایه

ورود پول به بازار اوراق بهادار از 500 هزار تومان شروع شده و هیچ سقفی هم ندارد. ازاین رو هر فرد با هر میزان سرمایه ای که دارد می تواند در این بازار که گنجایش بسیار بالایی هم دارد، سرمایه گذاری کند. برخلاف بازارهایی مانند بازار مسکن، خودرو، طلا، ارز و سایر بازارها چنین امکانی را تنها در بازار سرمایه شاهد هستیم.

• نقد شوندگی بسیار بالا

فاصله ی تبدیل سرمایه ی میلیاردی شما از سهام به پول نقد در این بازار تنها چند دقیقه است. این مدت زمان تنها به سرعت اینترنت شما و برخی نوسانات کوچک در بازار سرمایه بستگی دارد. در حالی که اروند نقدشوندگی در بازار مسکن گاهی تا ماه ها زمان می برد.

• امکان کنترل ریسک

هرچند بازار اوراق بهادار نیاز به ریسک پذیری دارد اما هرکسی به راحتی می تواند با چند تکنیک ساده ریسک سرمایه گذاری خود در این بازار را به حداقل برساند. کنترل ریسک در بازارهای فیزیکی به دست خود فرد نبوده، اما در این بازار می توان از این مزیت بهره مند شد.

• امنیت کامل

بازار سرمایه به پشتیبانی دولت و سازمان بورس تشکیل شده و امنیت کاملی برای سرمایه های سرمایه داران در این بازار وجود دارد. کلاه برداری، تقلب در خریدوفروش، فروش مال غیر، جنس دزدی و قاچاق و از این قبیل اتفاقات به هیچ وجه در اصل بازار اوراق بهادار وجود ندارند.

• رشد قابل توجه سرمایه

نگاه کردن به آمار سال های گذشته ی بازارهای مختلف سرمایه گذاری در ایران نشان می دهد که بازار بورس دارای بیشترین سوددهی بوده و رشد سرمایه در این بازار با نرخ قابل توجهی صورت می پذیرد.

• امکان خرید و فروش آنلاین

شما برای سرمایه گذاری در بازار بورس نیاز به یک موبایل هوشمند و یک بسته ی اینترنتی خواهید داشت. با همین ابزار این امکان برای سرمایه گذار وجود خواهد داشت تا از هر گوشه ی از دنیا در بازار بورس سهام داری نموده و به خریدوفروش بپردازد.

معایب بازار اوراق بهادار

بازار اوراق بهادار نیز مانند هر بازار دیگری دارای معایبی می باشد که حتماً هر سرمایه گذار باید با آن ها آشنا شده و این معایب را در نظر بگیرد.

• ریسک بالا

بازار بورس ایران در حال حاضر با نوسان 5 درصدی در قیمت هر برگه ی سهم در حال خریدوفروش می باشد. با این تعریف اگر شما یک برگه ی سهم را در سقف نوسان روز کاری خریده و در انتهای بازار قیمت سهم به کف قیمتی برسد، با کارمزدی که برای این خریدوفروش پرداخت می نمایید، متحمل 11.5 درصد ضرر خواهید شد. دقیقاً از همین رو است که توصیه ی اکید داریم بدون دانش و آموزش های لازم کاربران به هیچ وجه به صورت شخصی به بازار سرمایه ورود نکرده و اقدام به خریدوفروش اوراق بهادار از روی دست دیگران، سیگنال و هر روش پر ریسک دیگری ننمایند. بازار اوراق بهادار با همه ی جذابیت هایی که دارد، در روندهای کاهشی خود می تواند درصد بالایی از سرمایه ی زندگی یک فرد را به نابودی کامل بکشاند.

• ساعات معاملاتی محدود

ساعات معاملاتی در بازار بورس ایران در حال حاضر از ساعت 9 صبح آغاز و تا ساعت 12:30 ادامه پیدا می کند. در خارج از این ساعت امکان خریدوفروش سهام برای سرمایه گذاران وجود نخواهد داشت.

حفظ امنیت در اوراق بهادار

یکی از سؤال های اساسی درباره ی بازار اوراق بهادار حفظ امنیت در این بازار می باشد. امینت سرمایه گذار در این بازار از دو جنبه قابل بررسی است. در وهله ی اول از نظر ساختار بازار و پشتیبانی دولتی از آن، هیچ خطری برای سرمایه گذار وجود نخواهد داشت. درواقع سرمایه های شما در بازار اوراق بهادار با بالاترین شرایط امنیتی حفظ شده و ساختار آن دقیقاً مانند یک بانک دولتی است. برگه های سهام ارائه شده در این بازار نیز قبلاً به تائید سازمان بورس رسیده  و متخصصین دولتی این برگه ها را از نظر درستی تائید نموده اند.  در وهله ی دوم امنیت در بازار اوراق بهادار مربوط به رفتار شخصی هر فرد است. مواردی از قبیل بی گدار به آب زدن و ورود بدون آموزش به بازار یا قرار دادن سرمایه ها در اختیار افرادی کلاه بردار و یا بی تجربه امنیت سرمایه های شما را به خطر خواهد انداخت. برای موفقیت در هر بازاری اولین و مهم ترین اصل آموزش صحیح و کاربردی است.

خرید و فروش اوراق سلف، قراردادی است که در آن عرضه کننده (فروشنده)، به ازای دریافت وجه نقد، بخشی از دارایی خود را به فروش می رساند. به بیان دیگر عقد سلف، قراردادی است که فروشنده با دریافت وجه نقد از خریدار، تعهد می نماید تا در یک تاریخ مشخص، کالا را به مشتری تحویل بدهد. سودی که خریدار از دریافتِ با تأخیر کالای خود کسب می کند، معادل قیمت پایین تری است که پرداخت می نماید.

فرض کنید آقای غفاری که مدیر کارخانه “سلف سازان” است، پیش بینی می کند در 4 ماه آینده به 25 هزار واحد کالا نیازمند است. بنابراین تصمیم به خرید کالای مورد نظر خود می گیرد. آقای غفاری، در روند جستجو برای پیدا کردن تولید کنندگان کالای مورد نظر، متوجه می شود که کارخانه “سلف کاران”، کالای مورد نیاز او را تولید می کند ولی برای ادامه تولیدات نیازمند وجه نقد است. در نتیجه او با پیشنهاد عقد سلف به سراغ مدیر کارخانه “سلف کاران” می رود.

در نتیجه آقای غفاری موفق شده است تا با قیمت پایین تر کالای مورد نیاز 4 ماه آینده خود را دریافت کند و فروشنده هم موفق به دریافت وجه نقد برای ادامه تولیدات خود شده است. که به این نوع معاملات، قرارداد سلف می گویند.

آیا طرفین با عقد سلف، محدودیت هایی را در تجارت خود تجربه خواهند کرد؟

در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بله، قرارداد سلف دو طرف معامله را با محدودیت هایی روبه رو خواهد کرد که عبارتند از:

1. غیر قابل انتقال بودن اوراق سلف
2. عدم وجود بازار ثانویه برای معامله اوراق سلف
3. روبرو شدن با مشکلات نقدشوندگی

آیا برای حل مشکلات قرارداد سلف، راهکاری وجود دارد؟

قرارداد سلف موازی استاندارد که از عقد سلف مشتق شده است، از ابزارهای بورس کالا به حساب می آید و قابلیت معامله در بازارهای ثانویه را دارد. به این ترتیب، راهکاری مناسب برای حل مشکلات این نوع از معاملات است.

در واقع با کمک قرارداد سلف موازی استاندارد، دارنده و یا خریدار قرارداد، می تواند پیش از رسیدن به سررسید تعیین شده در قرارداد، معادل دارایی پایه خریداری شده را به شخص دیگری واگذار کند.

در رابطه با معاملات سلف موازی این نکته را در نظر بگیرید که، اهرمی تحت عنوان فروش استقراضی وجود ندارد و به این ترتیب، محدودیت های قراردادهای سلف از بین می رود و می تواند در کنار تأمین مالی تولید کننده، در بورس کالا و اوراق بهادار آن، به عنوان نوعی سرمایه گذاری قرار بگیرد.

عقد سلف در بازار بورس به چه معناست؟

به موجب این قرارداد، بین خریدار و فروشنده توافق می شود که طی پرداخت مقدار مشخصی پول در زمان معین، کالا از طرف فروشنده به خریدار تحویل داده شود. براساس عقد سلف در بازار بورس، قیمت کالا و تمامی مبلغ معامله، در روز قرارداد تعیین شده و توسط خریدار پرداخت خواهد شد.

مزایای قرارداد سلف موازی برای فروشنده

1. تأمین سرمایه اولیه برای تولید کالا
2. تسریع در روند چرخه عملیات تولیدی

مزایای قرارداد سلف موازی برای خریدار

خریدار به این امید که قیمت کالای خریداری شده در آینده افزایش می یابد، وارد این معامله می شود.

به این نکته توجه کنید که معاملات سلف تا حدودی در دسته معاملات آتی قرار می گیرد با این تفاوت که کل مبلغ در ابتدا از سمت خریدار پرداخت شده و تحویل کالا در زمان تعیین شده از جانب فروشنده انجام می شود. البته این تحویل از سمت سازمان های نظارتی بورس تضمین خواهد شد.

چرا قرارداد سلف موازی را انتخاب کنیم؟

همان طور که در بالا نیز متذکر شدیم، قرارداد سلف موازی، کمبودهای عقد سلف را پوشش می دهد و علاوه بر این که نیاز تولید کننده را تأمین می نماید، در بازار اوراق بهادار، به عنوان نوعی سرمایه گذاری در نظر گرفته می شود.

در زیر به صورت موردی، مزایای سلف موازی را بیان می کنیم:

1. به دلیل وجود بازارگردان ها، قدرت نقدشوندگی بالایی دارند.
2. با توجه به قدرت نقدشوندگی بالا، تراکنش مالی بالایی را نیز تجربه می کند.
3. امکان واگذاری قرارداد به اشخاص دیگر را فراهم می کند.
4. به این دلیل که به خریدار اجازه تغییر وضعیت در معامله را می دهد، ریسک بیش تری را نیز پوشش می دهد.
5. با توجه به این امر که قیمت کالا، براساس خرید و فروش اوراق مشخص می شود، امکان کشف قیمت به صورت لحظه ای را فراهم می کند و به این ترتیب، قیمت های شفاف تری از کالاها را خواهیم داشت.

اگر شما شخصیت حقیقی و یا حقوقی هستید که جذب مزایای اوراق سلف موازی شدید و تمایل دارید که از این اوراق به سود برسید، می توانید با دریافت کد سجام و کد بورسی و از طریق صفحه معاملاتی خود اقدام به خرید صکوک سلف نمایید.

چه کالاهایی در قالب اوراق سلف قابل معامله هستند؟

1. دسته اول این کالاها، متعلق به گروهی است که امکان انتقال فیزیکی برای کالاها را فراهم می نماید. از جمله می توان به نفت، سنگ آهن، شمش فولاد، ورقه گرم فولاد و… اشاره کرد.
2. دسته دوم، به کالاها و دارایی هایی اطلاق می شود که توسط دولت قیمت گذاری نمی شود و به این ترتیب، محدودیت قیمتی برای آن کالاها و دارایی ها وجود ندارد.

یک شرکت چگونه می تواند دارایی های خود را در قالب قراداد سلف به فروش برساند؟

1. در ابتدا باید به یک نهاد مالی به عنوان مشاور مراجعه کند. سپس مجوزهای لازم را دریافت نموده و قرارداد را منعقد نماید. در این مرحله، باید بازارگردان هم انتخاب کند.
2. مشاور مالی، به نمایندگی از شرکت شما به سازمان بورس کالا مراجعه کرده و مدارک لازم به جهت بررسی را در اختیار بورس کالا قرار می دهد.
3. در قدم بعدی، مشاور مالی منتخب، تضمین مورد نظر سپرده گذاری مرکزی و تسویه وجوه را آماده و به این سازمان ارایه می دهد.
4. در نهایت اگر تمامی مراحل بالا به درستی طی شود، مشاور به جهت انتشار اوراق سلف موازی به بورس کالا مراجعه خواهد کرد.

افرادی که در بازار بورس حرفه ای هستند، به خوبی می دانند چگونه این بازار را رصد کرده تا بازدهی بیشتر و زیان کمتر را تجربه کنند. احتمالا درباره روش های تحلیل بازار بورس نظیر استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی شنیده اید؛ به جز این دو ابزار که اغلب توسط حرفه ای های بازار سرمایه مورد استفاده قرار می گیرد، توجه به نکاتی که امکان رصد بازار را برای سرمایه گذار فراهم می کند، می تواند احتمال موفقیت شما در سرمایه گذاری را افزایش می دهد. مشاهده نمای کلی بازار بورس به شما کمک می کند در چند ثانیه بتوانید وضعیت کلی بازار را متوجه شوید. البته با مشاهده رشد یا افت شاخص بورس نیز گاهی اوقات می توان به این هدف رسید ولی با توجه به اینکه در بسیاری از اوقات، شاخص بورس به تنهایی نمی تواند نشان دهنده وضعیت کلی بازار باشد، مشاهده نقشه بورس می تواند به ما کمک کند تا مثبت یا منفی بودن بازار را بهتر متوجه شویم. نقشه بورس با فراهم کردن دقیق و سریع اطلاعات در لحظه بازار، امکان تحلیل، مقایسه و تصمیم گیری را در سطوح سهم، صنعت و بازار فراهم می کند.

نقشه بازار بورس

این نقشه به شما کمک می کند تا سهامی که معمولا از میدان دید شما خارج هستند را به راحتی پیدا کنید. امکان دسترسی به این نقشه در حال حاضر در سامانه بسیاری از کارگزاری ها و سایت های ارائه دهنده اطلاعات بورس فراهم شده است و برای دسترسی به آن ها کافیست تا کلیدواژه “نقشه بازار بورس” را در گوگل سرچ کنید. در زیر نمونه ای از این نقشه آورده شده است:

در سامانه ها یا سایت های مختلف انواع مختلفی از فیلتر کردن اطلاعات این نقشه قرار داده شده است. برای مثال براساس حجم یا ارزش معاملات، طبقه بندی صنایع، بازه زمانی، بازار و…. . در تصویر بالا، روی نماد بانک صادرات نشانگر موس را قرار دادیم، همانطور که دیده می شود، نام کامل نماد، نام گروه، قیمت، ارزش، حجم معامله و ارزش بازار را نشان می دهد. لذا برای دریافت اطلاعات هر نماد کافیست تا نشانگر موس را روی آن قرار دهید تا اطلاعات بیشتری از نماد را دریافت کنید. همچنین رنگ نشان داده شده روی نقشه نشان از تغییرات یا نوسانات قیمتی سهم دارد که واضح است رنگ قرمز تیره بیشترین تغییر منفی را نشان داده و هرچه به سبز میل می کند در نهایت به بیشترین تغییر مثبت در در دسترس با توجه به “دامنه نوسان” می رسد. برای مثال اگر دامنه نوسان را بین +۳ تا -۳ در نظر بگیریم، میتوان دامنه رنگ های نشان داده شده در نقشه های بازار را به شکل زیر تعریف کرد:

شاید تفاوت اندازه خانه ها، توجه شما رو به خود جلب کند. اما علت این تفاوت چیست؟

این تفاوت اندازه می تواند معانی مختلفی داشته باشد ولی عموماً از بزرگی سهم یا ارزش بازار ان حکایت دارد. سهم هایی که ارزش بازاری بیشتری دارند در خانه های بزرگتر نمایش داده می شوند. همچنین این تفاوت اندازه می تواند به حجم معاملات سهم مربوط باشد و هر سهمی که حجم معاملات سنگین تری دارد جای بیشتری را اشغال کند.

با این تفاسیر مشخص می شود که نقشه های بازار بورس یکسان نیستند و هر کدام با معیارهای متفاوتی به تناسب نیاز کاربران طراحی می شوند.

انواع مختلف نقشه بازار بورس

نقشه بازار توسط سایت مشخصی ارائه نمی شود و هر کارگزاری یا سایت بورسی می تواند نقشه بازار بورس داشته باشد. بنابراین جزئیات نقشه ها می تواند با یکدیگر فرق داشته باشد. بیشتر این تفاوت ها به خاطر فیلترهای گوناگونی است که می توانید روی این نقشه ها اعمال کنید.

فیلترهای مختلف نقشه سهام در بورس

برای اینکه بتوانید نهایت استفاده را از نقشه بازار بورس ببرید، کارگزاری های مختلف و دیگر سایت هایی که این نقشه را ارائه می کنند، امکان اعمال فیلترهای مختلف را برایتان فراهم کرده اند. این فیلترها کمک می کنند تا نقشه را بر اساس نیازتان بچینید.

این فیلترها می تواند شامل حجم معاملات، ارزش معاملات و… باشد. همچنین می توانید نقشه را بر حسب نماد یا صنعت مرتب کنید.

البته امکان ایجاد فیلتر برای مشاهده سایر بازارهای بورس هم وجود دارد. مثلاً می توانید بازارهای بورس، فرابورس، بورس انرژی را از یکدیگر تفکیک کنید.

نقشه سهام در بورس چه اطلاعاتی را ارائه می کند؟

همانطور که پیش تر گفته شد، رنگ ها در نقشه بورس نماینگر میزان رشد یا افت قیمت سهام هستند. همچنین به ابعاد هر خانه اشاره شد که از حجم یا ارزش معاملات حکایت داشت. اما دانستن این اطلاعات به تنهایی کمک کننده نیست. هدف نقشه بورس نیز فقط ارائه سهم های مثبت یا منفی بازار نیست.

ما می توانیم از این ابزار ساده، استفاده های مفیدتر و کامل تری داشته باشیم.

شما می توانید با نگه داشتن موس روی هر یک از نمادها، اطلاعات تکمیلی آنها را دریافت کنید. این اطلاعات شامل نام شرکت، میزان افت یا رشد قیمت، صنعت مربوطه، حجم معامله، ارزش معامله است. در برخی نقشه های پیشرفته تر(مانند سایت بورس ویو) شما به اطلاعاتی نظیر بازده روزانه، نرخ رشد، نسبت های مالی، نرخ رشد درآمد و… دسترسی دارید.پس شما می توانید در یک شمای کلی، هم متوجه شرایط صعودی یا نزولی بازار شوید هم اطلاعات تکمیلی نمادها را بدست آورید.

فواید استفاده از نقشه بازار بورس

یکی از مهم ترین فاکتورها در موفقیت یک ابزار معامله گری یا تحلیلی، سرعت دسترسی اطلاعات است. شما در نقشه بورس این فاکتور را به وضوح مشاهده می کنید. در شرایطی که شما برای دانستن اطلاعات حجمی، قیمتی و یا مالی هر یک از سهم ها ناچار به رجوع به سایت مدیریت فناوری بورس تهران یا تارنمای کدال هستید، نقشه بازار بورس به سادگی و سرعت همه این اطلاعات را به صورت یک جا به شما نمایش می دهد.

دومین نکته سهولت دسترسی حتی برای کاربران مبتدی است. اگر شما اطلاعات زیادی راجع به بورس ندارید و می خواهید در زمان کم، متوجه شرایط کلی بازار شوید، نقشه بازار به شما کمک شایانی می کند و نحوه استفاده از آن به سادگی است و نیاز به دانش تخصصی ندارد.

سومین نکته این است که هر کارگزاری این نقش بازار را در سایت خود تعبیه کرده و شما نیازی ندارید از چندین سایت هنگام معامله استفاده کنید. به تعبیری در وقت شما برای جست و جو صرفه جویی می شود.

نتیجه گیری

برای معامله گری و کسب اطلاعات بورسی، ابزارهای مختلفی معرفی می شود. برخی از این ابزارها ساده و سریع تر و برخی دیگر تخصصی تر هستند. شما می توانید به تناسب نیاز خود ابزار مورد نظر خود را انتخاب کنید. نقشه بازار بورس یکی از ساده ترین و کاربردی ترین ابزارهای مورد استفاده معامله گران است و ویژگی اصلی آن ارائه اطلاعات در یکی شمای کلی در زمان کم است.

در نهایت شما می توانید اطلاعات تکمیلی خود را از منابع دیگر بیابید و به سهام مد نظر خود جهت سرمایه گذاری برسید.

در بازرگانی داخلی ایران اصطلاح بورس به بازارهای اختصاصی کالاهای سرمایه ای، واسطه ای یا مصرفی نسبت داده می شود که در یک محدوده جغرافیایی قرار گرفته اند و تعداد زیادی از عناصر عمده فروشی و خرده فروشی آن کالای خاص را – مانند بورس فرش در بازار تهران، بورس آهن و… – در خود جای داده اند. در واقع بازار بورس اوراق بهادار مرجع و بازاری رسمی و مطمئن است که به جذب سرمایه افراد و بخش های خصوصی می پردازد تا از این راه بتواند منابع مالی پروژه های سرمایه گذاری بلندمدت را تامین کند.

منظور از بورس اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار هر نوع ورقه یا مستندی است که تضمین کننده حقوق مالی قابل ارائه برای مالک آن باشد. به بیان دیگر، اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل و انتقال به شمار می رود. این اوراق از هر نوعی که باشند مانند سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و حتی صکوک، ارزش مالی را برای مالک آن به همراه دارند. شرکت یا نهادی که اوراق بهادار را صادر می کند، به عنوان صادرکننده (توزیع کننده) شناخته می شود. این اوراق در بازار سرمایه به سه بخش کلی «اوراق بدهی»، «اوراق حقوق صاحبان سهام» و «ابزارهای مشتقه» تقسیم می شوند. در این میان بورس اوراق بهادار بازاری منصفانه، کارآ، متشکل، خودانتظام و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان است که ارزش افزوده را برای ذی نفعانش ایجاد می کند. اوراق بهادار در این بازار و توسط کارگزاران یا معامله گران طبق قانون، ضوابط و مقرراتی خاص، مورد دادوستد قرار می گیرد. بازار بورس اوراق بهادار در قالب شرکت های سهامی با مسئولیت محدود یا شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می شود که در آن سهام شرکت ها و اوراق مشارکت مورد معامله قرار می گیرد. مشخصه مهم این بازار، حمایت قانونی از صاحبان پس اندازها یا سرمایه های راکد است.

گذری کوتاه بر تاریخچه شکل گیری بازارهای سرمایه

در گذشته به دلیل ریسک های بالای تجارت، تجار همواره به دنبال شرکایی بودند که سود و زیان خود را با آن ها تقسیم کنند و هر کس بنا به سرمایه ای که آورده در سود و زیان شریک شود. فرم تکامل یافته این روش به صورت سهام عام بود که به عموم مردم فروخته می شد و شرکت کار خود را با سرمایه مردم انجام می داد. اولین کمپانی که از این روش استفاده کرد کمپانی «هند شرقی» بود که در تاریخ تجارت دنیا ثبت شد. اما بعدها با گسترش مبادلات تجاری در اروپا و ارتباط هر چه بیشتر مردم و صاحبان سرمایه ها، بازارهای سرمایه به وجود آمدند. در این بازارها سرمایه داران با متقاضیان استفاده از نقدینگی تماس پیدا می کردند و به دادوستد می پرداختند. در تاریخ ۱۴۶۰ میلادی و در شهر «آنورس بلژیک» اولین تشکل بورس اوراق بهادار جهان ایجاد شد. گفتنی است که این شهر، موقعیت تجاری قابل ملاحظه ای داشت. بعد از آن نیز «بورس آمستردام» بود که در اوایل قرن ۱۷ شکل گرفت. امروزه بورس آمستردام یکی از مهم ترین منابع تأمین سرمایه در سطح بین الملل است. همچنین بورس لندن در سال ۱۸۰۱ با عضویت ۵۰۰ نفر و به دنبال آن نیویورک، زوریخ و… پدید آمدند.

تاریخچه بورس اوراق بهادار در تهران

ایده اولیه ایجاد بازار بورس اوراق بهادار در ایران به سال ۱۳۱۵ بازمی گردد. در آن سال به درخواست دولت ایران، یک فرد به نام «وان لوترفلد» درباره تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران بررسی هایی انجام داد و حتی طرح قانونی تاسیس و اساسنامه آن را نیز تهیه کرد. البته در همان زمان، بانک ملی ایران نیز به عنوان سازمان متولی امور پولی کشور، مطالعاتی در این زمینه انجام داد، اما به علت نامساعد بودن شرایط برای ایجاد بورس اوراق بهادار و وقوع جنگ، تمام کارهای انجام شده متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، ماموریت تشکیل بازار بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد. این گروه، پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی، در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند. لایحه تشکیل بازار بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت ۱۳۴۵ در مجلس شورای ملی تصویب شد. در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران با ورود سهام «بانک صنعت و معدن» و «نفت پارس» فعالیت خود را آغاز کرد.

دوران فعالیت بورس اوراق بهادار را می توان به چهار دوره تقسیم کرد:

• دوره نخست ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷
• دوره دوم ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷
• دوره سوم ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳
• دوره چهارم از ۱۳۸۴ تاکنون

دوره نخست ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷

بورس اوراق بهادار از پانزدهم بهمن سال ۱۳۴۶ فعالیت خود را با انجام چند معامله روی سهام بانک «توسعه صنعتی و معدنی» آغاز کرد. در پی آن، «شرکت نفت پارس»، «اوراق قرضه دولتی»، «اسناد خزانه»، «اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی» و «اوراق قرضه عباس آباد» به بورس تهران راه یافتند. در این دوره، گسترش فعالیت بازار بورس اوراق بهادار بیشتر مرهون قوانین و مقررات دولتی بود که از بین آنها می توان موارد زیر را معرفی کرد:

1. تصویب قانون گسترش مالکیت سهام واحدهای تولیدی در اردیبهشت که به موجب آن موسسات خصوصی و دولتی موظف شدند به ترتیب ۴۹ درصد و ۹۴ درصد سهام خود را در آن عرضه کنند.
2. تصویب قانون معافیت های مالیاتی برای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در سال ۱۳۵۴

طی ۱۱ سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران، تعداد شرکت ها، بانک ها و شرکت های بیمه پذیرفته شده از ۶ بنگاه اقتصادی با ۶.۲ میلیارد ریال سرمایه در سال ۱۳۴۶ به ۱۰۵ بنگاه با بیش از ۲۳۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ افزایش یافتند. همچنین، ارزش مبادلات در بورس از ۱۵ میلیون ریال در سال ۱۳۴۶ به بیش از ۳۴ میلیارد ریال طی سال ۱۳۵۷ افزایش یافت.

دوره دوم ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۷

در سال های پس از انقلاب اسلامی و تا پیش از نخستین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی، دگرگونی های چشمگیری در اقتصاد ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادار تهران را نیز برگرفت. نخستین رویداد، تصویب لایحه قانون اداره امور بانک ها در تاریخ ۱۳۵۸/۳/۱۷ توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن بانک های تجاری و تخصصی کشور در چارچوب ۹ بانک شامل ۶ بانک تجاری و ۳ بانک تخصصی ادغام و ملی شدند. چندی بعد، شرکت های بیمه نیز در یکدیگر ادغام شده و به مالکیت دولتی درآمدند. تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیرماه سال ۱۳۵۸ باعث شد تعداد زیادی از بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند، به گونه ای که تعداد آن ها از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ کاهش یافت. حجم معاملات سهام در این دوره از ۲/۳۴ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ به ۹/۹ میلیارد ریال در سال ۱۳۶۷ کاهش یافت و میانگین نسبت حجم معاملات سهام به GDP به کمترین میزان در دوران فعالیت بورس رسید که از مهم ترین دلایل آن شرایط جنگی و روشن نبودن خطوط کلی اقتصاد کشور بود. بدین ترتیب در طی این سال ها، بورس اوراق بهادار تهران دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال ۱۳۶۷ ادامه یافت.

دوره سوم ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۳

با پایان یافتن جنگ، در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تجدید فعالیت بازار بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمینه ای برای اجرای سیاست های خصوصی سازی مورد توجه قرار گرفت. بر این اساس، سیاست گذاران در نظر داشتند که بورس اوراق بهادار با انتقال پاره ای از وظایف مانند تصدی های دولتی به بخش خصوصی، جذب نقدینگی و گردآوری منابع پس اندازی پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایه گذاری در تجهیز منابع توسعه اقتصادی و انگیزش مؤثربخش خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیت های اقتصادی، نقش مهم و اساسی داشته باشد. در هر حال، گرایش سیاست گذاری های کلان اقتصادی به استفاده از سازوکار بورس، باعث افزایش چشمگیر تعداد شرکت های پذیرفته شده در این بازار و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در بر داشت؛ به گونه ای که حجم معاملات از ۹/۹ میلیارد ریال سال ۱۳۶۷ به ۱۰۴/۲۰۲ میلیارد ریال در پایان سال ۱۳۸۳ رسید و تعداد بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده در بورس تهران از ۵۶ شرکت به ۴۲۲ شرکت افزایش یافت.

دولت در این دوره، مجموعه ای از قوانین و مقررات را در راستای گسترش بازار بورس اوراق بهادار وضع کرد که تأثیر بسزایی در افزایش حجم معاملات داشت. مثلا:

1. تبصره ۳۵ قانون بودجه سال ۱۳۷۸ کل کشور که در آن به وظیفه دولت نسبت به تعیین تکلیف همه شرکت های بخش دولتی از راه ادغام، واگذاری و فروش سهام به بخش های خصوصی و تعاونی اشاره شد.
2. ماده ۹۴ قانون برنامه سوم توسعه ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ که بر اساس آن شورای بورس موظف شد تا کارهای لازم را برای ایجاد شبکه رایانه ای بازار سرمایه ایران به منظور انجام گرفتن دادوستد الکترونیک اوراق بهادار در سطوح ملی و پوشش دادن خدمات اطلاع رسانی در سطح ملی و بین المللی انجام دهد. همچنین بر اساس ماده ۹۵ برنامه سوم توسعه، شورای بورس مجاز شد تا دست به راه اندازی بورس های منطقه ای در سطح کشور بزند و راهکارهای لازم را برای قابل معامله شدن دیگر ابزارهای مالی در بورس اوراق بهادار فراهم نماید.

از سال ۱۳۶۹ محاسبه بهای سهام در بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد که مقدار آن از ۴۷۲ واحد در سال ۱۳۷۰ به ۱۲.۱۱۳ واحد در سال ۱۳۸۳ رسید.

دوره چهارم (از سال ۱۳۸۴ تاکنون)

در سال ۱۳۸۴، نماگرهای مختلف فعالیت بورس اوراق بهادار – در ادامه حرکت نیمه دوم سال ۱۳۸۳ – همچنان به دلیل رویدادهای مختلف داخلی، خارجی و افزایش بی رویه شاخص ها در سال های قبل، روندی کاهشی داشتند. این روند کاهشی، به جز دوره کوتاهی که در آذر ماه اتفاق افتاد تا پایان سال قابل ملاحظه بود.
به هرحال از آذرماه سال ۱۳۸۴، سیاست ها و تلاش دولت و سازمان بورس باعث شد تا روند کاهش معیارهای فعالیت بورس، کند شود. در حالی که شاخص کل در پایان سال ۱۳۸۴ به ۹.۴۵۹ واحد رسیده بود، طی سال ۱۳۸۵ از مرز ۱۰.۰۰۰ واحد عبور کرد و در نهایت در پایان همان سال ۹.۸۲۱ واحد را تجربه کرد. با توجه به اقدامات مؤثر انجام شده در ۱۳۸۴ کاهش چشمگیر معاملات سهام در سال ۱۳۸۵ به تعادل نسبی رسید؛ به نحوی که ارزش معاملات سهام و حق تقدم در سال ۱۳۸۴ در حدود ۵۶.۵۲۹ میلیارد ریال و در سال ۱۳۸۵ معادل ۵۵.۶۴۵ میلیارد ریال ارزیابی شد. تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از ۴۲۲ شرکت در پایان سال ۱۳۸۳ به ۴۳۵ شرکت در پایان سال ۱۳۸۵ افزایش یافت. بازار بورس اوراق بهادار تهران (شرکت سهامی عام) به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذرماه ۱۳۸۴ تأسیس شده است.

اوراق بهادار نوعی ابزار مالی است

اوراق بهادار، نوعی ابزار مالی است که یا موقعیت مالکیت فرد را در شرکت هایی که به طور عمومی در بورس معامله می شوند (سهام) نشان می دهد؛ یا نشان دهنده نوعی رابطه طلبکاری از یک نهاد دولتی یا شرکت است (اوراق مشارکت)؛ یا نماینده حقوق مالکیتی است که به صورت اختیار خرید یا فروش نمایش داده می شود. در واقع اوراق بهادار ابه هر شکلی – سهام، اوراق قرضه و مشارکت یا اختیار معامله – که باشد، نوعی ارزش مالی را به نمایش می گذارد. در میان اوراق بهادار موجود در بازار، سهام، متداول ترین ورقه بهادار محسوب می شود.

تعیین قیمت سهام در بورس، بر اساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد. در بازار بورس اوراق بهادار، یک سرمایه گذار می تواند با سرمایه کوچک خود، در شرکت های پذیرفته شده در بورس سرمایه گذاری کند. سرمایه گذاران بورس، برای خرید و فروش سهام باید این کار را از طریق شرکت های بورسی انجام دهند. افرادی که در بازار بورس اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند، معمولا از دو راه کلی سود کسب می کنند:

• از محل افزایش قیمت سهام خریداری شده

مثلاً اگر سهام شرکت «الف» در زمان خرید ۲۰۰ تومان باشد و سرمایه گذار بتواند این سهم را به قیمتی بیش از مبلغ خرید بفروشد، از این معامله یا سرمایه گذاری، سود کرده است. به این روش، کسب عایدی سرمایه نیز گفته می شود.

• از محل سود خود شرکت

این روش کسب سود، متأثر از سیاست هایی است که مدیران شرکت های بورسی و فرابورسی برای تقسیم سود اتخاذ می کنند؛ یعنی درصدی از سود خالص سالانه را بین سهامداران تقسیم می کنند.

منظور از کد بورسی یا کد سهامداری چیست؟

اولین گام برای خرید و فروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار، دریافت کد بورسی است. کد بورسی، شناسه ای واحد است که شامل سه حرف اول نام خانوادگی و یک عدد پنج رقمی می شود. مثلا کد بورسی شخصی با نام خانوادگی ابراهیمی، شبیه کد زیر خواهد بود: « ابر ۱۲۳۴۵»

اهداف کلان در بازار بورس اوراق بهادار

• ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیت های مولد اقتصادی
• به کارگیری مقررات و رویه های مؤثر برای حفظ سلامت بازار و رعایت حقوق سهامداران
• تعمیق و گسترش بازار با بهره گیری از فناوری و فرایندهای به روز و کارآمد
• توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایه گذاری و سهامداری در کشور
• توسعه و تسهیل دسترسی به بازار از طریق کاربردهای فناوری اطلاعات
• رعایت اصول پاسخگویی و شفافیت در همکاری ها و تعاملات با ذی نفعان
• توسعه مستمر دارایی های فکری و سرمایه انسانی شرکت

ساعت انجام معامله در بازار بورس

معاملات سهام بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته – به جز روزهای تعطیل عمومی – از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ در یک نشست معاملاتی و از طریق تالارهای معاملات انجام می شود. معاملات سهام فقط از طریق سامانه معاملات بورس که یک سیستم کاملاً مکانیزه به شمار می رود، قابل انجام است. دارندگان سهام نمی توانند خارج از سامانه معاملاتی اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنند و معاملات باید از طریق کارگزاران و طی نشست معاملاتی انجام شود. در حال حاضر علاوه بر «تالار حافظ» که تالار اصلی معاملات است، تالارهای دیگری توسط بورس یا شرکت های کارگزاری در شهرهای دیگر دایر شده اند. سهامداران می توانند با مراجعه به آن ها از تسهیلات مستقر در این تالارها استفاده کنند؛ امکاناتی مانند سیستم های نمایشگر قیمت و سفارش ها، بروشورهای اطلاع رسانی و دوره های آموزشی پیش بینی شده. یادآوری می شود که خرید و فروش اوراق بهادار نیازمند حضور سهامداران در تالارها نیست و آنها می توانند با دریافت مجوز معاملات آنلاین (برخط) از شرکت های کارگزاری، بدون دخالت مستقیم کارگزار و از طریق اینترنت برای خرید و فروش اوراق بهادار اقدام کنند.
ساعت معاملات قراردادهای آتی از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ است.

بازار بورس چیست؟

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم اندیشه ی ایجاد بازار بورس زمانی شکل گرفت که عده ای از بازرگانان اروپایی از فعالیت های تجاری خود ضرر کردند، بنابراین به فکر راه حلی افتادند تا به وسیله ی آن بتوانند جلوی این ضرر را بگیرند و یا آن را به حداقل برسانند.

نتیجه آن شد که تعدادی از بازرگانان عده ای را در فعالیت های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کنند.

این تجربه موفقیت آمیز بود لذا به تدریج هر تاجری سعی می کرد تا فعالیت های تجاری خود را با این روش ادامه دهد؛ به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیت های بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوب تر بود.

رفته رفته این تجربه قانونمند شد و به تشکیل شرکت های سهامی تبدیل گردید. اولین تجربه مربوط به تشکیل یک شرکت سهامی در کشور روسیه بود که در سال ۱۳۵۳ میادی تصمیم گرفت کالاهایی را بدون این که آفریقا را دور بزند، از شمال اروپا به شرق آسیا و چین ببرد و این کاری بود که احتمال ضرر در آن بیشتر بود.

برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایه ی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کار با موفقیت صورت گرفت.

بعدها با گسترش مبادلات در اروپا به سرمایه های زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تأسیس شدند و بورس نام گرفتند.

اولین بازار بورس دنیا

اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و امروز اکثر کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد.

بورس کلمه ای فرانسوی است و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می باشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی گردد.

در آن زمان، بازرگانان و کسبه شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه بزرگ زاده ای به نام «واندِر بورس» جمع می شدند و به خرید و فروش کالاهای خود بر اساس حراج می پرداختند.

از آن تاریخ به بعد مکان هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت می کردند و به تدریج شکل توسعه یافته تر و مسقف به خود گرفت، بورس می گفتند.

فلسفه کلیدی شکل گیری بازار بورس در جهان، تجمیع سرمایه و تأمین مالی شرکت ها و پروژه های آن ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است.

تاریخچه بورس ایران

مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵هجری شمسی برمی گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره تأسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.

در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد.

در اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیر کل این بازار برای مشارکت در راه اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۴۶ و با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه ‍ صنعتی و معدنی که بزرگ ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.

تاریخچه پیدایش بازار بورس

---

بورس چیست؟

برای شناخت و فهمیدن این موضوع که واقعا بورس چیست و آشنایی بیشتر با آن بهتر است از “بازار” و تعریف آن شروع کنیم. در یک تعریف ساده، می توان گفت که:

✓بازار مکانی است که در آن خرید و فروش صورت می گیرد.

✓ساده تر این است که بگوییم هرگاه شرایطی فراهم شود که بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود و معامله ای صورت پذیرد بازار تشکیل شده است.

✓ این شرایط می تواند مکان خاصی یا شبکه ای ارتباطی مثل اینترنت باشد.

✓ در بازارها به طور کلی دو نوع دارایی، دارایی های واقعی و دارایی های مالی، مورد معامله قرار می گیرند.

◯ دارایی های واقعی همان دارایی های فیزیکی هستند (مثل زمین، ساختمان و انواع کالا مانند ماشین، لوازم خانگی و …)

◯ دارایی های مالی و دارایی های کاغذی و بهتر بگوییم اسنادی هستند، مثل سهام و اوراق مشارکت.

بورس بازاری است که در آن دارایی های مختلف مورد معامله قرار می گیرد.

انواع بازار بورس

از این رو، انواع بازارها را می توان به سه دسته ی کلی زیر طبقه بندی کرد.

۱- بورس کالا

بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دایٔم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمول مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند. مثل بورس نفت و بورس گندم.

۲- بورس ارز

در بورس ارز، همان طور که از نام آن مشخص است، کار خرید و فروش پول های خارجی انجام می گیرد. این بورس در کشور ما فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.

۳- بورس اوراق بهادار

در بورس اوراق بهادار دارایی های مالی از قبیل سهام، اوراق مشارکت و… مورد معامله قرار می گیرد. در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به طور رسمی و دایٔمی در محل معینی تشکیل می شود “بورس اوراق بهادار” می گویند ولی ما در این نوشته برای اختصار آن را بورس یا بورس اوراق بهادار می گوییم.

---

بورس اوراق بهادار چه می کند؟

کار اصلی بورس اوراق بهادار این است که، زمینه ای فراهم می آورد تا دو گروه از مردم، به طور قانونی، در یک فعالیت اقتصادی شریک و علاوه بر تأمین نیازهای یکدیگر، از منفعت و سود این فعالیت بهره مند شوند.

این دو گروه سرمایه گذاران و سرمایه پذیران می باشند. اصول در یک تقسیم بندی ساده، افراد جامعه را می توان به دو گروه تقسیم کرد:

یک گروه کسانی که پول، سرمایه و یا پس انداز دارند اما نمی توانند با آن کار کنند.

گروه دوم کسانی که توانایی انجام فعالیت های اقتصادی دارند اما سرمایه و پول کافی ندارند.

حال برای شما که این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم این دو گروه علاوه بر این که یکدیگر را نمی شناسند و تعداد آنها نیز کم نیست دارای ویژگی های مختلفی هستند.

به عنوان مثال، همه ی سرمایه گذاران به یک اندازه پس انداز ندارند. برخی دارای مبالغ اندک و برخی صاحب مبالغ کلان می باشند، سلیقه ی این افراد هم برای سرمایه گذاری متفاوت است، مثلا عده ای تمایل به سود کم در کوتاه مدت دارند و عدهای به دنبال سود بیشتر ولی در درازمدت اند و ده ها ویژگی دیگر.

سرمایه پذیران نیز از ویژگی های مختلف برخوردارند، برای مثال، هر گروه در زمینه ی خاصی فعالیت می کنند، با توجه به نوع فعالیت شان سودهای متفاوتی پرداخت می کنند، در اداره ی مراکز تولیدی خود سلیقه ی متفاوت دارند و… حال با این همه ویژگی های متفاوت چگونه می توان بین این دو گروه رابطه برقرار کرد تا همه ی آنها ضمن قبول شرایط یکدیگر حاضر به شراکت شوند؟

یکی از کارهای اساسی این بازار همین است که با ایجاد یک فضای مناسب و قانونمند زمینه ای فراهم آورد تا از طریق آن برآوردن تمامی خواسته های قانونی طرفین با حفظ حقوق آنها میسر شود.

سهم یا سهام چیست؟

اگر سرمایه شرکت های سهامی را به قسمت های برابر و مساوی تقسیم کنیم هر قسمت برابر با یک سهم می شود. این سهم، نشان دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. دارنده سهم نمی تواند به نسبت سهم خود ادعایی برای مالکیت بخشی از دارایی های شرکت داشته باشد.

در عوض، به اندازه سهم خود در شرکت، دارای حق و حقوق است. بر اساس این حق، سهام دار می تواند از منافع شرکت استفاده کند، در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهیم خواهد شد.

معمولا سهام شرکت ها به دو قسمت «سهام عادی» و «سهام ممتاز» تقسیم می شوند. سهام ممتاز که انتشار آن در ایران صورت نمی پذیرد نوعی بدهی شرکت به مالک سهام ممتاز است و اغلب دارای نرخ سود یا بهره تعیین شده است.

اما سهام عادی یا همان سهام موجود در بازار سرمایه دارای نرخ سود یا بهره ثابت نیست و میزان مالکیت سهام دار از منافع و حقوق شرکت را بیان می کند. اگر سرمایه شرکت های سهامی عام را (که حداقل ۵ سهام دار دارند) بر عدد ۱۰۰۰ ریال تقسیم کنیم، تعداد سهام آنها به دست می آید.

حل مشکلی بزرگ در بازار سهام بورس

بورس یک مشکل بسیار بزرگ دیگر را نیز حل کرده است، به طوری که می توان ادعا کرد حل این مشکل باعث گسترش سرمایه گذاری در بورس و در نتیجه توسعه یافتگی و پیشرفت سریع تر کشورهای جهان شده است.

آن مشکل این است که اگر افراد مختلفی که با سرمایه های متفاوت وارد بورس شده و در فعالیت های اقتصادی بزرگ شریک می شوند، بخواهند، در هر زمان که تصمیم بگیرند، سهم و سرمایه ی خود را به قیمت مناسب بفروشند، باید چه کار کنند؟

به عنوان مثال اگر فردی ۱۰۰ سهم از ۱۲۵ میلیون سهم یک کارخانه ی سیمان را دارا باشد و تصمیم بگیرد آن را همین امروز بفروشد چگونه می تواند قیمت سهام خود را مشخص کند؟ چطور می تواند قیمت کارخانه را محاسبه نماید تا بر اساس آن قیمت سهم خود را مشخص کند؟ چه قدر زمان، چه تعداد افراد و چقدر هزینه برای این کار لازم است؟

بورس این مشکل را حل کرده و سازوکاری را طراحی کرده است که هر فرد با هر میزان سهم، در هرروز تصمیم به فروش سهامش بگیرد بتواند از قیمت سهام خود آگاه شود و یا حتی اگر تصمیم به فروش نداشته باشد قیمت روز سهام خود را بداند. هم چنین شاخص بورس نماینده برآیند سهم های بورس است.

به جز کسب سود، یکی از مزایای سرمایه گذاری در بورس این است که با مبالغ سرمایه اندک هم می توانیم وارد بازار شویم و به همین خاطر است که برای شروع و کسب تجربه نگرانی چندانی بابت از دست دادن سرمایه مان نخواهیم داشت.

مزایایی که بورس به همراه می آورد فقط متوجه فرد سرمایه گذار نیست؛ بلکه می تواند به وضعیت اقتصادی عموم جامعه هم کمک کند زیرا امکان سرمایه گذاری افراد با سرمایه های اندک را هم فراهم می کند و ضمن کنترل نقدینگی در جامعه باعث می شود که توزیع ثروت از روندی عادلانه تر پیروی کند.

اگر مردم با سرمایه های نه چندان کلان به بازار بورس بیایند و در آن سرمایه گذاری صورت بدهند، علاوه بر اینکه می توانند از رکود پول خود جلوگیری نمایند به رشد صنعت و فعالیت شرکت های مختلف هم کمک خواهند کرد.

کارگزاری چیست؟

همان طور که شما جهت افتتاح حساب بانکی به یکی از شعب بانک های مورد تائید بانک مرکزی و یا جهت اخذ یکی از خدمات صنعت بیمه به شعب شرکت های بیمه مورد تائید بیمه مرکزی مراجعه می فرمایید، برای ورود به بورس و سرمایه گذاری در آن بایستی به یکی از کارگزاری های مورد تائید سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه نمایید.

در واقع شما با مراجعه به کارگزاری بورس بایستی فرم های تعریف شده توسط سازمان را پر نموده و هم چنین در سامانه سجام ثبت نام نمایید و پس از آن طی دو روز کاری کدی یکتا برای شما صادر می گردد که به کد بورسی معروف است.

پس از صدور این کد شما می توانید اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس نمایید. در واقع کارگزاران بورس به عنوان واسطی می باشند تا شما بتوانید به راحتی معاملات بازار را انجام دهید (توجه فرمایید که ثبت نام در کارگزاری ها به صورت رایگان انجام می گیرد و تنها بابت ثبت نام در سامانه سجام از شما مبلغی دریافت می گردد).

شما از طریق سامانه معاملات آنلاین، اینترنتی یا حضوری درخواست خود را ثبت نمایید و پس ازآن کارگزاری به نمایندگی از شما در بازار معامله را به انجام می رساند.

برای درک بهتر نقش کارگزاری فرض کنید که کارگزاری ها نبودند؛ در این صورت شما برای انجام معاملات در بازار سهام مجبور بودید در ساعات فعالیت بازار، دائماً در ساختمان مرکزی بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می شدید و در بین جمعیت انبوه معامله گران که در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر می باشند حاضر شده و درخواست خود را در همهمه موجود اعلام می کردید و حالا ممکن بود تلاش شما به نتیجه برسد، درحالی که با وجود کارگزاری ها شما به راحتی در قیمت و تعداد مدنظر خود سفارش را ثبت نموده و پس از آن تمامی فعالیت ها به صورت خودکار انجام می گیرد و خرید یا فروش انجام می گیرد.

شاخص بورس چیست؟

این شاخص همان چیزی است که همیشه در اخبار و رسانه ها از آن به عنوان «شاخص بورس تهران» صحبت می شود. شاخص کل در بین افراد فعال در بازار بورس و سرمایه گذاری یکی از پرکاربردترین شاخص ها به شمار می رود. این شاخص، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس است.

به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنیم. فرض کنید از سهام تمام شرکت های بورسی هر کدام یک عدد سهم را می خرید. در این صورت، تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.

پس این شاخص، هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه ای که شرکت ها به شما پرداخت می کنند را محاسبه می کند.

پرتفوی یا سبد سهام چیست؟

به مجموعه سهام خریداری شده توسط سرمایه گذار، پرتفو می گویند. در واقع، پرتفوی یا سبد سهام به این موضوع اشاره می کند که باید سرمایه خود را بین چندین دارایی مالی مختلف تقسیم کنید تا از این راه بتوانید ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهید.

اصطلاحی در دنیا رایج است که می گوید: «هیچ گاه تمام تخم مرغ هایت را در یک سبد نگذار» این اصلاح را می توان در مورد پرتفوی به کار گرفت.

اجازه بدهید با یک مثال ساده، مفهوم سبد سهام را برایتان روشن تر کنیم. تصور کنید که شما ۲۰ میلیون تومان برای سرمایه گذاری در بورس اختصاص می دهید و آن را بین چهار سهم مختلف تقسیم می کنید. در این حالت شما یک سبد سرمایه گذاری تشکیل داده اید.

عرضه اولیه سهام چیست؟

به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بازار بورس اشاره می کند که در آن، درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار در بازار بورس عرضه می شود.

تجربه نشان داده که تقریبا همه عرضه های اولیه ای که در بورس انجام می شوند سودآور هستند. توجه داشته باشید که عرضه اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، تازه کار خودش را شروع کرده است. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.

حتی گاهی شرکت های دولتی با سال ها سابقه کار در این عرضه شرکت کنند. شرایط خرید و فروش سهام در عرضه های اولیه کمی با سهام های عادی متفاوت است.

EPS و DPS چیست؟

EPS یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی در بین سرمایه گذاران تازه کار و حرفه ای است. هرجا که وضعیت سهام یک شرکت از طرف سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد به شکل مستقیم یا غیر مستقیم پای eps نیز در میان است.

در واقع EPS یکی از مهم ترین مفاهیمی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکتها در بورس تاثیر می گذارد. زمانی که شما سرمایه گذاری در بورس را شروع می کنید همیشه به اشکال مختلف با این کلمه درگیر هستید.

اگر بخواهیم خیلی ساده تعریف کنیم که eps چیست می توانیم بگوییم که eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت بدست می آید.

کلمه dps مخفف عبارت Dividend Per Share است. dps آن قسمتی از eps است که بین سهامداران تقسیم می شود. درصد سود تقسیمی یا dps در بین شرکتها متفاوت است. شرکت ها سیاست های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند. برخی ترجیح می دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند.

اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح های توسعه ای، اختصاص می دهند. حال اینکه چه مقدار از eps به عنوان dps بین سهامداران تقسیم شود، در مجمع شرکت تصمیم گیری می شود.

افزایش سرمایه چیست؟

افزایش سرمایه یکی از روش های تامین مالی شرکتهاست. شرکتها برای اینکه بتوانند فعالیت های خود را توسعه دهند و قدرت رقابت خود را حفظ و یا افزایش دهند اقدام به افزایش سرمایه می کنند. در برخی از مواقع نیز این کار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت صورت می گیرد. این تامین منابع مالی جدید می تواند به شکل های مختلفی صورت پذیرد.

هنگامی که یک شرکت در بورس اوراق بهادار بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند. تفاوت اصلی بین انواع روش های افزایش سرمایه، در محل تامین این منابع جدید است.

انواع افزایش سرمایه

اگر بخواهیم یک دسته بندی از انواع روش های افزایش سرمایه داشته باشیم، می توان ۴ دسته کلی در نظر گرفت:

1. از محل سود انباشته (سهام جایزه)
2. از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
3. از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
4. به روش صرف سهام

چرا سرمایه گذاری در بورس؟

سرمایه گذاری در بورس می تواند نقش بسیار زیادی در رونق اقتصادی داشته باشد. چون با این کار منابع مالی مورد نیاز بنگاه های اقتصادی برای توسعه فعالیت ها تأمین شده و در نتیجه رونق کسب وکار، اشتغال زایی و رشد و شکوفایی اقتصاد کشور را به دنبال خواهد داشت.

در پاسخ باید گفت مهم ترین مزایای بورس برای سرمایه گذاران به شرح ذیل است:

کسب درآمد

سرمایه گذاری در بورس اگر همراه با تجزیه و تحلیل مالی و به صورت آگاهانه باشد، از دو طریق این هدف را تأمین می کند: یکی دریافت سود نقدی (DPS) و دیگری افزایش قیمت سهام.

امنیت و شفافیت در سرمایه گذاری

یکی از مهم ترین مزایای سرمایه گذاری در بورس، امنیت در سرمایه گذاری و برخورداری از حمایت قانون و مقررات است. همچنین شرکت هایی که در آن ها سرمایه گذاری می کنید موظف هستند کلیه اطلاعات حائز اهمیت خود اعم از اطلاعات مالی، برنامه ها و … را به سازمان بورس اعلام کنند.

حفظ سرمایه در مقابل تورم

ارزش پول در طول زمان خود به خود کاهش می یابد و با توجه به تورم موجود در جامعه در صورتی که افراد پس اندازهای خود را در جای مناسبی سرمایه گذاری نکنند ارزش آن کاسته خواهد شد.

افراد با خرید سهام یک شرکت در واقع به نسبت سهمی که خریداری کرده اند، در منافع این شرکت یعنی دارایی های شرکت و همچنین سود و زیان آن سهیم می شوند.

طبیعتاً در طول زمان، اولاً ارزش دارایی های شرکت متناسب با تورم افزایش می یابد و ثانیاً، شرکت در اثر فعالیت های اقتصادی که انجام می دهد سود قابل قبولی به دست می آورد. در نتیجه افرادی که اقدام به خرید سهام شرکت ها می کنند می توانند سرمایه خود را در مقابل تورم حفظ کنند.

قابلیت نقد شوندگی

یکی از ویژگی های یک دارایی خوب، این است که قابلیت نقد شوندگی بالایی داشته باشد، یعنی بتوان آن را سریع به پول نقد تبدیل کرد. همین ویژگی از مهم ترین مزیت هایی است که بورس را از بازارهای دیگر به خصوص مسکن جدا کرده است و افراد زیادی را جذب خود کرده است.

سرمایه گذاری در بورس نیاز به آموزش دارد

سرمایه گذاری یک مهارت است که باید آموخته شود. تصور نکنید وجود سرمایه بدون دانش، می تواند موفقیت شما را در بازار بورس تضمین کند.

آموزش پیش نیاز اصلی سرمایه گذاری در بورس است. تنوع ابزارها و اثرپذیری همه جانبه از عوامل اقتصادی – سیاسی باعث می شود تا سرمایه گذاری بدون آموزش امکان پذیر نباشد. چرا که اگر انجام معاملات بدون شناخت لازم از بازار سرمایه انجام شود، نه تنها موجبات زیان و از دست رفتن سرمایه را فراهم می کند، بلکه می تواند منجر به رفتارهای هیجانی و در نهایت آسیب به بستر بازار سهام شود.

کتاب ها، مقالات و وب سایت های آموزشی مفیدی وجود دارند که می توانند از شما یک معامله گر باسواد بسازند. خانه سرمایه از سال ۱۳۹۰ با جمع آوری بهترین اساتید فعال در بازار و ارائه پکیج آموزش بورس در طی سالیان اخیر، توانسته دانش آموختگان زیادی را به این حوزه وارد کند. این آموزش ها در بخش های مختلف تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، روان شناسی بازار، تابلو خوانی، فیلتر نویسی و… طبقه بندی می شوند.

هرچقدر در بخش تحلیل شرکت ها بیشتر آموزش ببینید و مطالعه کنید، می توانید در معاملات خود حرفه ای تر شوید. البته بخش قابل توجهی از موفقیت معامله گران در مهارت آنان است نه صرفاً دانش! به خاطر داشته باشید، برای کسب سود باید هزینه بپردازید. این هزینه می تواند شهریه دوره آموزش بورس باشد یا ضرری که در معاملات دارید. شما انتخاب می کنید که کدام راه را بروید و کدام هزینه را بپردازید!

ویدیو مزایای سرمایه گذاری در بازار بورس

مزیت سرمایه گذاری در بورس-بخش اول

مزیت سرمایه گذاری در بورس-بخش دوم

مزیت سرمایه گذاری در بورس-بخش سوم

نقش بورس در اقتصاد

بازار بورس ازجمله بازارهای معاملاتی است که نقش به سزایی در رشد اقتصادی دارد. در واقع این بازار با جمع آوری پس اندازهای خرد و کلان بستری جهت کسب و کار و رونق اقتصادی فراهم می نماید، اما این مسئله تنها یک جنبه از موضوع را بررسی می کند.

جنبه مهم دیگر مربوط به شرکت های تولیدی، خدماتی و… که با فروش سهام خود به سهامداران از طریق این بازار اقدام به جذب منابع مالی مورد نیاز خود می کنند، درواقع یکی از مهم ترین و اولین نقش های این بستر معاملاتی تامین مالی شرکت هاست.

روش های تامین مالی به دو گروه عمده تقسیم می شوند:

• تامین مالی از منابع داخلی بنگاه: روش های تامین مالی سرمایه ای به روش هایی گفته می شود که سرمایه مورد نیاز از محل حقوق صاحبان سهام تامین شده و سرمایه گذاران در زمره مالکان شرکت قرار می گیرند. مانند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران یا فروش سهام
• تامین مالی از منابع خارج از بنگاه (ابزارهای بدهی): روش تامین مالی از طریق بدهی به معنای تامین منابع مالی مورد نیاز به روش استقراض از سرمایه گذاران خارج از سهامداران شرکت هست. تامین کنندگان مالی در این روش به طور معمول از بازدهی معینی بابت سرمایه گذاری انجام شده بهره خواهند برد.

این نقش بورس در بازار اولیه به اجرا گذاشته می شود.

نحوه دریافت کد بورسی

برای خرید و فروش سهام، در وهله اول کد بورسی نیاز خواهد بود، دریافت این کد از طریق کارگزاری های بورس امکان پذیر است. کارگزاران اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار بورس دارند و نقش آن ها یافتن خریدار برای فروشنده و فروشنده برای خریدار را است.

خرید و فروش سهام شرکت های بورسی در بازار، فقط توسط کارگزاران رسمی سازمان بورس اوراق بهادار امکان پذیر است. کد بورسی شناسه ای است که از سه حرف اول نام خانوادگی شما و ۵ عدد تصادفی تشکیل می شود.

کسی که دارای کد بورسی است می تواند از طریق نرم افزار معاملات آنلاین یا پنل معاملات اینترنتی، نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کند. نام دیگر معاملات آنلاین، معاملات برخط و نام دیگر معاملات اینترنتی، معاملات آفلاین است. هم اکنون این امکان وجود دارد تا علاقه مندان به بازار بورس از دو طریق در بورس ثبت نام کرده و کد بورسی دریافت کنند:

• دریافت کد بورسی به صورت حضوری
• ثبت نام اینترنتی در بورس و دریافت کد بورسی

در روش اول می توانید به یکی از کارگزاری ها مراجعه نمایید و با ارائه مدارک لازم، درخواست خود را برای دریافت کد سهامداری اعلام نمایید. پس از تکمیل و امضای فرم های مربوطه، کارگزاری اطلاعات شما را به شرکت بورس و شرکت سپرده گذاری ارسال می کند تا برای شما کد بورسی صادر شود. در شرایط معمول، صدور کد بورسی حدود ۲ روز کاری (از زمان تحویل کامل مدارک و اطلاعات) زمان نیاز دارد.

در روش دوم بدون مراجعه به کارگزاری می توانید برای دریافت کد بورسی، اینترنتی ثبت نام کنید. در حال حاضر تعداد اندکی از کارگزاری ها امکان کد گیری غیرحضوری را فراهم کرده اند. هر فرد حقیقی می تواند با ارائه مدارک زیر برای دریافت کد معاملات بورس و فرابورس اقدام کند:

• اصل و تصویر شناسنامه از صفحه اول و صفحه توضیحات
• اصل و تصویر رو و پشت کارت ملی
• مشخصات حساب بانکی (نام بانک، شماره حساب، شماره شبا، کد و نام شعبه، نوع حساب)
• تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی
• تکمیل فرم درخواست کد معاملات آنلاین (قرارداد معاملات برخط)
• تکمیل فرم قرارداد انجام معاملات اینترنتی

نحوه ثبت سفارش خرید و فروش سهام در بورس

بعد از دریافت کد بورسی شما نیاز دارید توسط پلتفرم (یا همان سایت و یا موبایل) کارگزاری بورس، خرید و فروش سهام انجام دهید. برای این کار لازم است از کارگزاری رمز بگیرید و با آن می توانید خرید آنلاین سهام و فروش سهام و یا خرید و فروش اسناد خزانه اسلامی (اخزا) و یا خرید و فروش تسهیلات مسکن و یا عرضه اولیه را در بورس، در هر جای جهان که اینترنت داشته باشید، انجام دهید.

آخرین تغییرات سازمان بورس در فرآیند صدور کد بورسی برای مشتریان جدید در بازار سرمایه، به شرح زیر است:

• گذشت یک ماه از زمان صدور کد بورسی
• قبولی در آزمون مربوطه

در راستای افزایش دانش افراد حقیقی که قصد معامله در بورس دارند، این آزمون توسط کانون کارگزاران برگزار شده یا توسط شرکت های کارگزاری و با نظارت و با تایید کانون کارگزاران بورس می باشد. آزمون به صورت حضوری و مجازی برگزار می شود. در صورت قبولی اشخاص در آزمون مذکور مشخصات مربوط به افراد حداکثر ظرف سه روز به سمات ارسال می شود و پس از طی فرآیندهای مربوطه کدهای معاملاتی از قابلیت معامله برخوردار می شوند.

همچنین در تبصره های این قانون آمده است که کانون کارگزاران بورس می تواند در راستای افزایش دانش مرتبط با بازار سرمایه و نیز ایجاد آمادگی بیشتر برای آن دسته از اشخاص حقیقی که متقاضی صدور کد معاملاتی هستند، اقدام به برگزاری دوره های آموزشی به صورت حضوری و مجازی کند.

یکی از مهم ترین تاثیرات این بخش از قانون جدید، افزایش آگاهی سهامداران است که منجر به بهبود معاملات آنان و سرانجام افزایش کارایی و عمق بازار سرمایه می­گردد. با توجه به افزایش تعداد کدهای معاملاتی در بازار سرمایه، در حال حاضر افزایش آگاهی سهامداران یکی از مهم ترین دغدغه های قانون گذاران این حوزه می باشد.

تعهد شخص جهت عدم فعالیت در سیگنال فروشی (که در این صورت کد مسدود می­شود)

در این راستا، دو بند مهم به تعهدنامه قبلی اضافه شده است، که به شرح زیر است:

• تعهد می کنم کلیه اقدامات اینجانب در چارچوب قوانین و مقررات و مقررات حاکم بر بازار سرمایه باشد و از هر گونه مشارکت و فعالیت (به ویژه در فضای مجازی) در زمینه هایی که طبق قوانین بازار اوراق بهادار نیازمند اخذ مجوز از سازمان است بدون اخذ مجوزهای لازم خودداری کنم. همچنین از عضویت و فعالیت در شبکه های اجتماعی، سایت ها و کانال هایی که برخلاف مقررات اقدام به ارائه تحلیل در خصوص اوراق بهادار می کنند و تحت عناوینی همچون سیگنال فروشی اقدام به اغوای قیمتی می کنند، خودداری و پرهیز کنم.

بدیهی است در غیر این صورت سازمان بورس و فرابورس می توانند کد معاملاتی اینجانب را مسدود کرده و علاوه بر آن برخوردهای قانونی را از طریق مراجع ذیصلاح نسبت به اینجانب پیگیری کنند. همچنین تعهد می کنم کلیه خسارات و زیان های ناشی از این گونه اقدامات که متوجه اینجانب باشد جبران کرده و حق هرگونه ایراد، اعتراض و پیگیری را نسبت به اقدامات سازمان، بورس و فرابورس از خود سلب و ساقط می کنم.

• اینجانب آگاهی کامل دارم که بازار سرمایه همراه با سود و زیان بوده و سرمایه گذاری همواره با مخاطرات و ریسک همراه است. سرمایه گذاری در این بازار مبتنی بر بررسی و تشخیص سرمایه گذار بوده و سود سرمایه از سوی هیچ شخص حقیقی یا حقوقی مورد تضمین نیست. لذا با علم به این مخاطرات مبادرت به دریافت کد معاملاتی و سرمایه گذاری در بازار سرمایه می کنم.

لازم به ذکر است خرید و فروش سهام شرکت های عرضه اولیه، خرید و فروش تسه و اوراق با درآمد ثابت و هم چنین خرید و فروش واحدهای صندوق سرمایه گذاری از قانون نامبرده مستثنی است.

انواع روش های سرمایه گذاری در بورس

۱- سرمایه گذاری مستقیم در بورس:

منظور از روش مستقیم این است که سرمایه گذار با افتتاح حساب نزد کارگزاری ها به صورت مستقیم اقدام به خرید و فروش سهم کند. در سرمایه گذاری مستقیم شما با مراجعه به صورت تلفنی و یا از طریق اینترنت می توانید ضمن رصد بازار اقدام به خرید و فروش سهام شرکت های حاضر در بورس کنید.

برای این روش حرفه ای بودن در بازار سرمایه و شناخت کافی از سازوکار بورس و ابزارهای معامله گری ضروری است. افراد غیرحرفه ای نباید در سرمایه گذاری مستقیم سرمایه گذاری کنند چون، ریسک و چالش های حضور در بورس را افزایش می دهد.

۲- سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس:

سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس به این معنا است که به جای اینکه خودمان مستقیماً به خرید و فروش سهام بپردازیم، بازار را رصد کنیم و همه چیز را مورد بررسی مداوم قرار بدهیم، به افراد آگاه و متخصصی مراجعه می کنیم. این افراد متخصص به ما کمک می کنند، سرمایه خود را در حوزه های مختلف سرمایه گذاری به کار بگیریم.

انجام سرمایه گذاری با واسطه در بورس به کسانی که زمان و وقت کافی برای یادگیری اصول سرمایه گذاری و روش های سرمایه گذاری در بورس ندارند، در رسیدن به سود و درآمدی مطلوب کمک شایانی می کند. در این صورت با اتکا به افراد ماهر در بورس، ریسک سرمایه گذاری هم کاهش می یابد. سرمایه گذاری غیرمستقیم هم انواعی دارد:

• سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری
• سبد گردانی اختصاصی در بورس (سرمایه گذاری در بورس از طریق سبد گردان ها)

معرفی سایت شرکت مدیریت فناوری اطلاعات و کدال

در سایت شرکت مدیریت فناوری اطلاعات بورس به آدرس tsetmc اطلاعات تابلوی نمادهای معاملاتی سهام تمامی شرکت ها لیست شده است، لذا برای بررسی اطلاعات مربوط به تابلو همچون قیمت، تعداد معاملات، ارزش بازاری شرکت، تعداد سهام، شناوری سهام، سهامداران حقوقی عمده و… می توان به این سایت مراجعه کرد.

برای دریافت اطلاعات مربوط به عملیات شرکت ها همچون مقادیر و نرخ های فروش، سود ناخالص، عملیاتی و خالص و… می توان به سایت کدال مراجعه کرد.

لغت نامه بورسی

چکیده

این مقاله، یکی از کاملترین مرجع لغات بورسی است و بر اساسا حروف الفبا ، نگارش شده است.

“الف”

ارزش یاب اساسنامه کارشناس مالی است که دارایی ها و اوراق بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار دهد.

اطلاعات مهم

اطلاعات مهم، اطلاعاتی درباره رویدادها و تصمیمات مربوط به ناشر که بر قیمت اوراق بهادار ناشر و تصمیم سرمایه گذاران تاثیر با اهمیت داشته باشد.

اطلاعات نهانی

اطلاعات نهانی، هرگونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط می شود، و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایه گذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تاثیر می گذارد.

اطلاعات عموی

اعلام عمومی یعنی، انتشار عمومی رای قطعی صادره توسط مرجع ذیصلاح

افشا ارسال اطلاعات به سازمان و انتشار عمومی و به موقع اطلاعات

افشای فوری

افشای فوری یعنی افشای اطلاعات به محض آگاهی ناشر

امید نامه

امیدنانه، سندی که اهداف، نرخ بازده مورد انتظار، شرایط و نحوه تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزئیات مربوط به “طرح توسعه و نوسازی شرکت” را شرح می دهد و تصویری از آینده سرمایه گذاری برای تصمیم گیری در اختیار سرمایه گذاران (خریداران “اوراق مشارکت”) قرار می دهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تایید “امین”، “حسابرس” و “بورس” برسد. مجموعه اطلاعاتی است که ناشر جهت انتشار اوراق ملزم به ارائه آن به سازمان و سرمایه گذاران می باشد.

انتشار

انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار برای عرضه عمومی

انتقال قانونی

انتقال اوراق بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت می گیرد.

انتقال قهری

انتقال اوراق بهاداری است که با فوت دارنده آن به وراث قانونی وی صورت می گیرد

انحصار

وضعیتی در بازار که سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت و یا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاه های جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد.

اوراق اجاره

اوراق بهاداری است که براساس این ضوابط منتشر می شود و نشان دهنده مالکیت مشاع دارندگان آن، در دارایی مبنای انتشار اوراق  است که اجاره داده می شود.

اوراق بهادار

هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. “شورا”، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است.

اوراق مشارکت

اوراق بهادار با نامی که با مجوز “بورس” به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز  طرح های نوسازی و توسعه شرکت های  پذیرفته شده در “بورس” منتشر می شود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی  جمهوری اسلامی ایران انتشار می یابند

اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام

آن گروه از (اوراق مشارکت) (ناشر) که در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شرکت (ناشر) باشد

ایستگاه معاملاتی

پایانه معاملاتی کارگزار است که با سامانه معاملاتی بورس در ارتباط می باشد. هر “ایستگاه معاملاتی” با کدی مشخص می شود  که به آن “کد ایستگاه معاملاتی” گویند.  ایستگاه های معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف می شود.

“ب”

بازارگردان

کارگزار یا  معامله گری است که با اخذ مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید  دامنه نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می پردازد

بازارگردانی

بازارگردانی، فعالیتی است که با هدف کاهش دامنه نوسانات قیمت اوراق بهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز “سازمان” توسط “کارگزار” انجام می شود

بازار خارج از بورس

بازاری است در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایه مذاکره صورت می گیرد. بازار خارج از بورس در قالب شرکت سهامی تاسیس و اداره و از این پس به اختصار “شرکت” نامیده می شود

بانی

بانی، شخص حقوقی است که با هدف تامین مالی اوراق اجاره منتشر می کنند و می توانند اقدام به اجاره دارایی مبنای انتشار اوراق  اجاره نمایند.  بانی ممکن است فروشنده نیز باش

بستن نماد

بستن نماد، توقف معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار طی دوره معین طبق دستورالعمل مربوطه می باشد.

بنگاه

بنگاه، واحد اقتصادی که در تولید کالا یا خدمت فعالیت می کند، اعم از آن که دارای شخصیت حقوقی یا حقیقی باشد

“پ”

پذیرش مضاعف

پذیرش مضاعف، پذیرش اوراق بهاداری است که علاوه بر “بورس” در بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد

پذیره نویسی

پذیره نویسی یعنی، فرایند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد

“ت”

تابلوی بورس

تابلوی بورس، تابلویی است که برای ارائه اطلاعات طبقه بندی شده اوراق بهادار به کار می رود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت  دولتی و تابلوی اوراق مشارکت  شرکت ها.

تخلف تخلف، هرگونه فعل یا ترک فعل که منجر به نقض قانون و یا مقررات شود.

تسویه پایاپای

تسویه و پایاپای، مرحله پایانی انجام معامله است که طی آن مالکیت اوراق بهادار به خریدار و وجوه حاصل از معامله به فروشنده منتقل می شود.

تعلیق پذیرش

تعلیق پذیرش، توقف موقت معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده ناشر در بورس.

تقاضا

تقاضا، عبارت است از اعلام آمادگی برای خرید اوراق بهادار از طرف کارگزار خریدار.

“ج”

جلسه رسمی معاملاتی

جلسه رسمی معاملاتی، ساعاتی پیوسته از یک نشست کاری است که معاملات اوراق بهادار در این ساعات انجام می پذیرد. “بورس” می تواند در یک شبانه روز بیش از یک نشست رسمی معاملاتی داشته باشد.

 

“ح”

حجم مبنا

حجم مبنا، تعداد اوراق بهادار از یک نوع است که هر روز باید مورد داد و ستد قرار گیرد تا کل درصد تغییر آن روز ، در تعیین قیمت روز بعد ملاک باشد.

حداقل سفارش انباشته

حداقل سفارش انباشته، حداقل تعدادی از “ورقه بهادار” است که “بازارگردان” باید همواره در سفارش خرید و فروش خود در سامانه معاملات بورس نگه دارد.

حداقل معاملات روزانه

حداقل میزان معاملات در هر نماد است که بازارگردان موظف به انجام آن در یک روز معاملاتی می باشد.

حراج

حراج، سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار بر پایه انطباق سفارش های خرید و فروش مشتریان با در نظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است.

حساب تضمین بورس

حساب تضمین بورس، حساب ویژه ای است که به منظور ایفای تعهدات “کارگزاران” ناشی از فعالیت کارگزاری با هدف حمایت از سرمایه گذاران، افتتاح می شود

حسابرس

حسابرس، موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران که امکان سنجی فنی، اقتصادی و مالی “طرح نوسازی و توسعه شرکت”  را تایید می کند و گزارش پیشرفت کار ، نرخ بازده و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایه گذاری را به اطلاع دارندگان “اوراق مشارکت” می رساند حسابرس می تواند  در عین حال “حسابرس” شرکت “ناشر” هم باشد.

حسابرس معتمد

موسسه حسابرسی عضو جامعه حسابرسان رسمی ایران است که بر اساس ضوابط موسسات حسابرسی و بازرسان قانونی معتمد سازمان بورس اوراق بهادار تهران مصوب، ۱۳۷۸/۳/۳ شورای بورس، تعیین می شود و بر اساس ضوابط “دستوالعمل موسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار” به عنوان موسسه حسابرسی معتمد سازمان  پذیرفته شده است.

“خ”

خرید گروهی

خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است.

“د”

دارایی

هر نوع مال منقول یا غیرمنقولی است که بتواند موضوع قرارداد اجاره قرار گیرد و مشخصات مندرج در این ضوابط را داشته باشد.

 

دارایی­ های صندوق

منظور کلیه حقوق مادی و معنوی صندوق است از جمله وجوه دریافتی از سرمایه گذاران بابت پذیره نویسی اولیه واحدهای سرمایه گذاری و صدور واحدهای سرمایه گذاری، اوراق بهاداری که از محل این وجوه به نام صندوق خریداری می شود و کلیه حقوق، منافع و سود متعلق به آنها، مطالبات صندوق از اشخاص و  کارمزدهایی که مطابق اساسنامه یا امیدنامه برای صندوق دریافت می شود

دامنه مظنه

حداکثر اختلاف بین قیمت سفارش خرید و سفارش فروش هر “ورقه بهادار” به درصد است که “بازارگردان” آن “ورقه بهادار” در سامانه  معاملات بورس وارد می نماید.  این درصد نسبت به قیمت سفارش خرید محاسبه می شود.

دامنه نوسان قیمت

پایین ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه رسمی معاملاتی بورس، قیمت می تواند نوسان داشته باشد.

دوره پذیره نویسی اولیه

مهلتی است که طبق ماده ۸ برای فروش واحدهای سرمایه گذاری صندوق به قیمت مبنا و تامین حداقل سرمایه مورد نیاز برای  تشکیل و شروع فعالیت صندوق تعیین شده است.

“س”

سامانه معاملاتی

سیستم رایانه ای است که دریافت سفارش های خرید و فروش، تطبیق سفارش ها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام می شود.

سبد

مجموعه دارایی های مالی است که از محل وجوه سرمایه گذاران خریداری می شود.

سپرده گذارای در بازار سرمایه

 عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانه معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا می کند.

سرمایه گذار خارجی

سرمایه­ گذاری خارجی در سبد اوراق بهادار، فرایند معامله و خرید و فروش اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس است که توسط “سرمایه گذار خارجی” صرفا با هدف کسب سود و بدون قصد مدیریت شرکت انجام می شود. منظور از “سرمایه گذاری خارجی” در این آیین نامه صرفا این نوع سرمایه گذاری است.

سرمایه گذار خارجی مستقیم(راهبردی)

خرید اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس است که توسط “سرمایه گذار خارجی” جهت کسب سود و نیز مدیریت شرکت انجام می شود.

 

سفارش خرید و یا فروش اوراق بهادار

درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار است که توسط “مشتری” به کارگزار ارائه می شود.

سهام کنترلی

حداقل میزان سهام مورد نیاز برای آن که دارنده آن قادر به تعیین اکثریت اعضاء هیات مدیره شرکت باشد.

سهام مدیریتی

میزانی از سهام یک شرکت که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیات مدیره شرکت دارد.

سهامدار/سهامدارعمده

سهامدار / سهامداران عمده، سهامدار یا سهامدارانی که توانایی هدایت سیاست های مالی و عملیاتی ناشر به منظور کسب منافع از فعالیت های آن را دارا هستند.

سهم شناور آزاد

بخشی از سهام آن شرکت است که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن سهام می باشند، و قصد ندارند با حفظ آن  قسمت از سهام، در مدیریت  شرکت مشارکت نمایند.

“ش”

شاخص

نماگری است که تغییرات قیمت یا بازده یک یا مجموعه ای از اوراق بهادار را طی دوره زمانی مشخص نشان می دهد.

شایعه

شایعه عبارتست از، اخباری حاکی از وجود اطلاعات مهمی است که بطور غیر رسمی منتشر شده و توسط ناشر تایید یا تکذیب نشده است و احتمال  می رود بر قیمت اوراق بهادار  ناشر تاثیر با اهمیت داشته باشد

شخص تحت کنترل

شخص حقوقی است که ناشر می تواند سیاست های مالی و عملیاتی آن را به منظور کسب منافع از فعالیت های آن شخص،  هدایت نماید.

شرکت

شخص حقوقی که با رعایت قانون تجارت یا قانون خاص حسب مورد تشکیل شده باشد.

شرکت مادر (هلدینگ)

شرکتی که با سرمایه گذاری در شرکت سرمایه پذیر جهت کسب انتفاع، آن قدر حق رای کسب می کند که برای کنترل عملیات شرکت، هیئت مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیئت مدیره موثر باشد.

“ص”

صندوق سرمایه گذاری

نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار می باشد و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک اند

“ض”

ضامن

شخص حقوقی است که پرداخت مبالغ اجاره بها و حسب مورد بهای خرید دارایی مورد اجاره و نیز سایر وجوهی که بانی ملزم به پرداخت آن به ناشر می باشد را تعهد و تضمین می نماید.

“ع”

عامل پرداخت در بورس

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه ی وجوه است که نسبت به پرداخت های مرتبط با اوراق اجاره در سررسیدهای معین به سرمایه گذاران اقدام می نماید.

عامل فروش

شخص حقوقی است که نسبت به عرضه و فروش اوراق اجاره از طرف نهاد واسط اقدام می نماید

عرضه

عبارت است از اعلام آمادگی برای فروش اوراق بهادار از طرف کارگزار فروشنده

عرضه اولیه

منظور نخستین عرضه اوراق بهادار شرکت، پس از پذیرش آن در بورس است

عرضه خصوصی

فروش مستقیم اوراق بهادار توسط “ناشر” به سرمایه گذاران نهادی است

عرضه عمومی

عرضه اوراق بهادار منتشره به عموم جهت فروش

“ف”

فروش گروهی

فروش اوراق بهادار تجمیع شده تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار می باشد

فروشنده

هر شخص حقوقی است که اقدام به فروش دارایی می نماید

فعالیت نامتعارف بازار

هرگونه نوسان نامتعارف در قیمت یا حجم داد و ستد اوراق بهادار ناشر اطلاق می شود

فهرست نرخ های بورس

سندی رسمی است که به منظور مشخص نمودن اوراق بهادار قابل معامله، معاملات انجام شده اوراق بهادار و قیمت آنها به تفکیک بازارهای اول و دوم، توسط بورس تنظیم و به اطلاع عموم می رسد.

“ق”

قرار داد سلف

قراردادی است که براساس آن عرضه کننده مقدار معینی از دارایی پایه را بر اساس مشخصات قرارداد سلف در ازای بهای نقد به فروش می رساند  تا در دوره ی تحویل به خریدار تسلیم کند، خریدار می تواند معادل دارایی پایه ی خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف نامیده می شود

قیمت آغازین

قیمتی است که در شروع جلسه رسمی معاملاتی برای هر ورقه بهادار در تابلو بورس اعلام می شود

قیمت باز

نرخی است که اختیار تعیین آن از طرف “مشتری” به کارگزار واگذار می شود

قیمت پایانی

قیمت هر ورقه بهادار در پایان هر جلسه رسمی معاملاتی بورس است که محاسبه و توسط “بورس” اعلام می شود

قیمت پایه

قیمت مشخصی است که کارگزار عامل درخواست خود برای هر سهم اعلام می نماید. قیمت پایه، حداقل قیمت برای عرضه سهام اعلام شده است.

قیمت پیشنهادی

نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانه معاملات می شود

قیمت محدود

نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف “مشتری” به کارگزار اعلام می شود

قیمت معین

نرخ ثابتی است که توسط “مشتری” برای انجام معامله به کارگزار اعلام می شود

قیمت تعدیل شده ی پایانی

قیمتی است که پس از اعمال اثر تغییرات سرمایه یا تقسیم سود نقدی در قیمت پایانی محاسبه می شود.

قیمت مرجع

قیمت پایانی سهم یا قیمت تعدیل شده پایانی در روز معاملاتی قبل، حسب مورد است که توسط بورس محاسبه می شود

“ک”

کارگزار

موسسه ای (شرکتی) است که با مجوز “سازمان” به نمایندگی از طرف اشخاص و یا به حساب خود حسب مورد، و براساس قوانین و مقررات مربوط، به داد و ستد اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس و سایر خدمات کارگزاری می پردازد.

کارگزار متعد پذیره نویسی

کارگزاری است که در عرضه اولیه اوراق بهادار به بورس، هماهنگی برای تامین مالی خرید بخشی از اوراق را که به فروش نمی رسد، به عمل آورده باشد.

کارگزار معرف

کارگزاری که در پذیرش اوراق بهادار نقش مشاور و کارشناس را برای عرضه اولیه برعهده داشته باشد

کد معاملاتی

شناسه “مشتری” جهت انجام معامله اوراق بهادار در سامانه معاملات است. این شناسه به صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی  از هر دو می باشد.

کد معاملاتی گروهی

شناسه ای است که برای ورود سفارش های خرید و یا فروش گروهی برای هر شرکت کارگزاری در سامانه معاملات تعریف شده است. این شناسه بصورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو می باشد

کنترل

یعنی توانایی راهبری سیاست های مالی و عملیاتی یک واحد تجاری به منظور کسب منافع از فعالیت های آن.

“گ”

گواهی سرمایه گذاری

، سندی است که مطابق اساسنامه از طرف صندوق به نام یک سرمایه گذار صادر می شود و معرف تعداد واحدهای سرمایه گذاری  در تملک آن سرمایه گذار است.

گواهی حق تقدم(حق خرید)

گواهینامه ای است که در آن میزان حق تقدم در خرید سهم، وجوه قابل واریز و مطالبات سهامدار در صورتی که وجود داشته باشد،  قید شده است.

گواهی نامه نقل و انتقال و سپرده سهام

گواهی نامه ای است که دارایی سهام و میزان سهام سپرده شده سهامدار را نشان می دهد.

“م”

مبارزه با پولشویی

به منظور هماهنگ کردن دستگاه های ذیربط در امر جمع آوری، پردازش و تحلیل اخبار، اسناد و مدارک، اطلاعات و گزارش های واصله، تهیه سیستم های اطلاعاتی هوشمند، شناسایی معاملات مشکوک و به منظور مقابله با جرم پولشویی شورای عالی مبارزه با پولشویی به ریاست و مسوولیت ومزیر اقتصادی و دارایی و با عضویت وزراء بازرگانی، اطلاعات، کشور و رئیس بانک مرکزی با وظایف ذیل تشکیل می گردد:

جمع آوری و کسب اخبار و اطلاعات مرتبط و تجزیه و تحلیل و طبقه بندی فنی و تخصصی آنها در مواردی که قرینه ای بر تخلف وجود دارد طبق مقررات.

تهیه و پیشنهاد آیین نامه های لازم در خصوص اجراء قانون به هیات وزیران.

هماهنگ کردن دستگاه های ذیربط و پیگیری اجراء کامل قانون در کشور.

ارزیابی گزارش های دریافتی و ارسال به قوه قضائیه در مواردی که به احتمال قوی صحت دارد و یا محتمل آن از اهمیت برخوردار است.

تبادل تجارب و اطلاعات با سازمان های مشابه در سایر کشورها در چهارچوب مفاد ماده (۱۱).

محدودیت حجمی

حداکثر تعداد اوراق بهاداری است که در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانه معاملات وارد می شود. این رقم مضرب  صحیحی از واحد پایه معاملاتی متعارف است

مشاورپذیرش

شخصی است که به عنوان رابط اصلی متقاضی و بورس، تمام یا بخشی از وظایف متقاضی در فرآیند پذیرش را به نمایندگی از طرف وی انجام می دهد.

مشتری

شخصی است که متقاضی خرید (یا فروش) اوراق بهادار است. “مشتری” می تواند نماینده ی قانونی خریدار یا فروشنده باشد

معاملات

خرید یا فروش اوراق بهاداری است که در بورس پذیرفته شده است. هر معامله در صورتی قطعیت می یابد که به تایید “بورس” برسد

معاملات خوشه ای

خرید یا فروش مجموعه ای از اوراق بهادار است که به طور یک جا معامله می شود

معاملات اشخاص خارجی

خرید و فروش اوراق بهادار اشخاص خارجی است که حسب مورد، پس از اخذ مجوز از مراجع ذی ربط، اقدام به معامله اوراق بهادار می کنند.

معاملات اعتباری

معاملاتی است که درصدی از ثمن معامله از طریق بانک و یا موسسه ی مالی یا اعتباری تامین مالی شده باشد

معاملات با اقربا

 خرید و فروش اوراق بهادار با همسر و اقربای درجه ی یک (طبقه ی اول نسبی طبق تعریف قانون مدنی) است

معاملات تجدید ساختار

انتقال اوراق بهادار از طرف شرکت مادر به شرکت های تابعه با هدف تجدید ساختار است

معاملات چرخشی

معاملاتی است که با تکمیل چرخه ی آن ظرف یک جلسه ی معاملاتی، وضعیت مالکیت طرفین معامله تغییری نمی کند.

معاملات دوطرفه

معاملاتی است که کارگزار هم زمان نقش کارگزار خریدار و فروشنده را بر عهده دارد.

معاملات عمده

معاملاتی است که تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت، یا حجم معاملات آن طی دوره معین، و یا حجم معاملات کل بازار طی مدت معین، بیشتر باشد

معاملات مشروط

 معاملاتی است که برای انجام و یا نحوه ی تسویه آن، شرایطی برابر مقررات “بورس” تعیین شده باشد

معامله بلوک

معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی شود

معامله ترجیحی،

 انتقال سهام شرکت های دولتی به کارکنان واحدها به منظور اجرای برنامه های خصوصی سازی است که به نرخ معینی انجام می شود.

مقررات

مقررات یعنی قانون تجارت، قانون مالیات ها، قانون بازار اوراق بهادار، استانداردهای حسابداری و حسابرسی ملی، مصوبات هیئت وزیران، شورا، سازمان و سایر قوانین  و ضوابط موضوعه در خصوص بازار اوراق بهادار و ناشر می باشد.

“ن”

ناشر بازار خارج از بورس

، ناشری که اوراق بهادار آن نزد سازمان ثبت شده و در بازار خارج از بورس پذیرفته شده باشد.

ناشر بورسی

 یعنی ناشری که اوراق بهادار آن در بورس پذیرفته شده باشد

ناشر غیر بورسی،

 ناشری که اوراق بهادار آن نزد سازمان ثبت شده؛ ولی در بورس یا بازار خارج از بورس پذیرفته نشده است.

نماد معاملاتی

شناسه ای است که برای هر یک از اوراق بهادار به صورت منحصربه فرد در سامانه ی معاملات تعریف شده است. این شناسه می تواند  بصورت حروف، عدد و یا ترکیبی از هر دو باشد.

نهادها و تشکل های تحت نظارت

کلیه نهادها و تشکل هایی که بر اساس قانون، مجوز تاسیس یا فعالیت خود را از شورا یا سازمان دریافت نموده باشند از قبیل بورس ها، بازارهای خارج از بورس، کانون ها، بازارهای مشتقه، بورس های کالایی، شرکت های سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و نهادهای مالی.

نهادهای مالی

منظور نهادهای مالی فعال در بازار اوراق بهاداراند که از آن جمله می توان به کارگزاران، کارگزاران/ معامله گران، بازارگردانان، مشاوران سرمایه گذاری، موسسات رتبه بندی، صندوق های سرمایه گذاری، شرکت های سرمایه گذاری، شرکت های پردازش اطلاعات مالی، شرکت های تامین سرمایه و صندوق های بازنشستگی اشاره کرد.

“و”

واحد پایه معاملاتی متعارف

حداقل میزان اوراق بهادار در هر معامله است که توسط “بورس” تعیین می شود

واحد پایه معاملاتی نامتعارف

میزان اوراق بهاداری که از واحد پایه ی معاملاتی متعارف کمتر است

واحد سرمایه گذاری

کوچک ترین جزء سرمایه صندوق می باشد

واحدنظارتی

واحدی در سازمان یا بورس که حسب وظایف خود، مسئولیت نظارت بر رعایت قانون و مقررات توسط ناشر را بر عهده دارد

واحدهای سرمایه گذاری باطل شده

واحدهای سرمایه گذاری باطل شده در هر زمان، عبارت است از واحدهای سرمایه گذاری صندوق که از زمان شروع پذیره نویسی تا آن  زمان مطابق این اساس نامه  باطل شده است.

واحدهای سرمایه گذاری منتشر شده

واحدهای سرمایه گذاری منتشر شده در هر زمان عبارت از واحدهای سرمایه گذاری است که صندوق از زمان شروع پذیره نویسی تا آن زمان صادر نموده است.

واحدهای سرمایه گذاری نزد سرمایه گذاران

واحدهای سرمایه گذاری است که در یک زمان معین براساس گواهی های سرمایه گذاری صادره، در مالکیت سرمایه گذاران است.

نویسنده: آقای امیر عجمی

 

سفر به دنیای بورس- بخش دوم: پلتفرم های کارگزاری (رایان هم افزا)

چکیده:

مقاله سفر به دنیای بورس در این بخش به این مطلب می پردازد: شرکت رایان هم افزا با بکارگیری مرکز داده اختصاصی همه ابزارهای لازم ازجمله تهیه زیر ساخت های مناسب و مطمئن سخت افزاری و نرم افزاری،استفاده از پروتکل های امنیتی به روز و استفاده از بسترهای ارتباطی مختلف امکانی را فراهم آورده تا همواره دسترسی به بازار سرمایه برای مشتریان فراهم باشد.

برخی از امکانات سامانه

•مشاهده بازار، انجام خرید/فروش،نمایش مانده سهام قابل فروش بصورت برخط درکسری از ثانیه

•نمایش تغییرات لحظه ای بازار در مورد اوراق انتخابی مشتری

•ابزار پایش و اعمال اثر بر روی سفارشاتی که از درگاه معاملات اینترنتی کارگزار وارد بازار معاملات می شوند

•مدیریت بر روی سفارشات مشتریان با در نظر گرفتن دستورالعمل های سازمان بورس

•امکان استفاده معامله گران کارگزاریها از سامانه معاملات بر خط

•امکان مشاهده وضعیت لحظه ای سفارشات ثبت شده توسط مشتریان

•تاثیر لحظه ای مبالغ خرید و فروش در حساب مشتریان در سطح کلیه شعب

•امکان ثبت سفارشات از محل موجودی نزد بانک مشتریان و صدور همزمان و خودکار اسناد حسابداری

•ثبت درخواست های پرداخت وجه از طرف مشتریان

•امکان اعطای مجوز خرید اعتباری به مشتریان

•محاسبه خودکار سودهای تعلق گرفته در هنگام انجام معاملات در حساب خریداران و فروشندگان

•پرداخت الکترونیک از طریق کارتهای عضو شبکه شتاب و تاثیر همزمان پرداخت در حساب مشتریان

توضیحات و آموزش مربوط به سیستم معاملات برخط رایان هم افزا

در این اموزش مبنای کاری خود را روی سیستم معاملاتی کارگزاری اطمینان سهم قرار داده ایم کارگزاری های زیادی مثل اطمینان سهم و توسعه فردا و دیگر کارگزاری ها ازاین سیستم استفاده می کنند.

ورود به سامانه معاملات برخط:

بعد از مراجعه به کارگزاری و بستن قرار رسمی با کارگزاری مربوط :کارگزاری برای شما یک کد انلاین تحت عنوان کد انلاین معاملات برخط صادر می کند که شما می توانید با آن کد وارد سیستم معاملاتی خود بشوید .شناسه کاربری و کلمه عبور دو گزینه ای است که کارگزاری برای شما ارسال می کند.

بعد از وارد کردن شناسه کاربری و رمز عبور مربوط خود وارد سیستم معاملات برخط خود می شوید.ایکون هایی که مادر این مقاله برای شما توضیح خواهیم دادمثل سهام-گزارشات- عملیات- و راهنما می باشد که به ترتیب به آن ها پرداخته می شود.

سهام:

درقسمت سهام شامل چهار زیر مجموعه به ترییب معاملات برخط –عرضه اولیه -محدودیتها-تاریخچه پیامها می باشد.

مجموعه اول معاملات برخط:

معاملات برخط شامل کلیه عملیات خرید وفروش سهام می باشد که نحوه ارسال سفارش آن توضیح داده می شود.

ارسال سفارش:

برای ارسال سفارش در سیستم معاملات برخط باید ابتدا در قسمت جستجوی نماد –نماد مورد نظر خود را وارد نمایید مادر اینجا نماد وساپا(سرمایه گذاری سایپا) را وارد نموده ایم.پس از وارد کردن نماد اطلاعات نماد شمال خرید وفروش نماد نمایان می شود که به آن تابلو خرید وفروش هم گفته می شود.سپس بر طبق سقف خرید خود(سر ایکون مربوط خود توضیح داده خواهد شد) اقدام به خرید می کنیم البته در هنگام فروش نیاز به سقف خرید نیست. قیمت ما برطبق نظر خود یا برحسب تقاضای بازار می باشد که می توانیم وارد کنیم.پس از در قسمت تعداد(حجم) می توانیم تعداد مورد نظر خود را وارد کنیم به طور مثال ۱۰۰۰ عدد البته در این ایکون یک مربع شش عددی در کنار ایکون تعداد قرار داده شده است که شما می توانید بر روی آن کلیک کنید و میزان سرمایه مصرفی خود را وارد و سپس کلیک نمایید پس از تعدادی که شما می توانید با سرمایه مورد نظر خود خریداری کنید نمایان خواهد شد.منظور از حجم نمایشی این است که شما قصد خرید یا فروش سهمی را با مقدار خاصی دارید که نمی خواهید سهامداران دیگر متوجه میزان خرید یافروش شما شوند که می توانید استفاده نمایید.پس از سفارش برمیخوریم که روزانه ودیگر ایکون های دیگر موجود می باشد پس از همه اینها می توانیم دستور خرید یا فروش را وارد نماییم.که دستورهای خرید درقسمت زرد رنگ و دستور فروش سهام در قسمت های قرمز رنگ قرار میگیرند که درصورت انجام معاملات وارد قسمت خرید یا فروش معاملات می شوند.

عرضه اولیه:

قسمت بعدی از ایکون سهام عرضه های اولیه می باشد.عرضه های اولیه سهام هایی هستند که برای اولین بار وارد بازار بورس یا فرابورس می شوند که اغلب بدون ریسک بوده و با بهترین بازده برای سهامداران می باشد. در این قسمت پیش بینی شده که خرید یا فروش عرضه از این قسمت صورت بگیرد اما تا به حال صورت نگرفته است.

محدودیت ها:

محدودیت ها یکی دیگر از ایکون های سهام می باشد که به اطلاعاتی از بازشدن سهام ها ویا خطاهای سفارش مارا گزارش می دهند که ما از آنها اگاه باشیم.

تاریخچه پیامها:

چهارمین قسمت از ایکون سهام قسمت تاریخچه پیامها می باشد که به ارشیو پیام های ناظر و مدیریت کارگزاری می باشد.

گزارشات:

ایکون بعدی از سیستم معاملاتی برخط گزارشات می باشد.گزارشات شامل گزارش هایی از خرید وفروش شما می باشد.که شامل شش بخش می باشدکه به طور مفصل توضیح داده می شود.

دفترسفارشات:

قسمت اول از گزارشات دفتر سفارشات می باشد که از خبر از خرید یا فروش شما و مقدار خرید و فروش های شما می باشد . دربعضی اوقات که سهم خریداری نمی شود یا به فروش نمی رود میتوانید از این بخش استفاده کنید.

گردش حساب:

گردش حساب شامل میزان خرید شما و میزان فروش شما می باشد.همچنین به طور شفاف به خرید وفروش شما و کارمزد و محاسبات آن را به شما اطلاع می دهد.

صورت دارایی:

صورت دارایی شامل مواردی مثل نمایش حق تقدم ها و اوراق درامد ثابت و میزان وجه نقد شما می باشد به طور کلی هر دارایی که شما در کارگزاری داشته باشید را نمایش خواهد داد.

پرتفو/پرتفو لحظه ای:

پرتفو شامل مجموعه سهام های شما می باشد.پرتفو و پرتفوی لحظه شبیه هم هستند که با این تفاوت در پرتفو لحظه ای در زمان بازار اطلاعات و میزان سود یا ضرر دهی شما نمایش داده می شود که شما می توانید به راحتی در آن زمان تصمیم گیری کنید.

نمودار قیمت اوراق بهادار:

در این قسمت شما باوارد نمودن نماد سهام خود میتوانید بر روی یک نمودار میزان افت یا صعود یک سهم را مشاهده کنید .

عملیات:

درقسمت عملیات مشتری می تواند پول در کارگزاری واریز (افزایش سقف خرید )و یا از کارگزاری درخواست پرداخت وجه نماید(کاهش سقف خرید).این بخش هم مانند ایکون های قبلی شما چهار بخش می باشد که به طور کامل توضیح داده خواهد شد.

پرداخت الکترونیکی:

درقسمت پرداخت الکترونیکی شما میتوانید درحساب کارگزاری خود پول واریز کنید(جهت خرید سهام اولین کار همین است)بعد از وارد کردن مبلغ مورد نظر گزینه پرداخت را کلیک میکنیم .سیستم به طور خودکار وارد سیستم بانکی شده پس از وارد کردن شماره کارت و دیگر اطلاعات وارد همین بخش می شوید و مشاهده می کنید سقف خرید شما افزایش یافته است.

لیست پرداخت الکترونیکی:

در قسمت لیست پرداخت الکترونیکی لیست تمامی واریزی شما به کارگزاری می باشد با وارد نمودن تاریخ مربوطه می توانید از واریزهای خود طی آن تاریخ مطلع شوید.

درخواست پرداخت وجه:

درقسمت پرداخت وجه شما می توانید پول خود را از حساب کارگزاری برداشت نمایید.ابتدا با وارد نمودن تاریخ مورد نظر و شماره حساب مربوطه ذخیره درخواست را کلیک می نماییم.بدیهی است اگر ما قبل از این سهم فروخته باشیم این کار سه روز کاری به طول می انجامد که تاریخ ها هم آماده است.

لیست درخواست پرداخت وجه:

درقسمت لیست پرداخت وجه لیست کامل از برداشت شما از حساب کارگزاری نمایان می شود شما میتوانید با وارد نمودن تاریخ مربوطه برداشت های آن روز را مشاهده نمایید.

راهنما:

در قسمت راهنما توضیحات کاملی از انلاین سهم که شامل همین توضیحات مربوطه می باشد است. درقسمت آتی سهم هم به توضیح معاملات آتی سهم پرداخته شده است.

معاملات آنلاین یا معاملات برخط (online Trading)، تحول بزرگی در خرید و فروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار به شمار می آید که دسترسی آسان و همگانی را برای سرمایه گذاران بازار سرمایه به ارمغان آورده است. با فعال شدن سامانه معاملات برخط بورس اوراق بهادار، ضمن افزایش نقدشوندگی، مقدمات توسعه و رونق روزافزون بازار بورس فراهم می گردد. در واقع “معاملات برخط” فرآیندی است که طی آن سرمایه گذار بطور مستقیم خرید و فروش سهام را از طریق بستر اینترنت انجام می دهد. در معاملات برخط بورس، سفارش ها بعد از ثبت توسط سرمایه گذار به سیستم معاملاتی بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران برای انجام معامله ارسال می گردد.

معاملات برخط سابقه طولانی در بازار سرمایه سایر کشورها دارد. بطور مثال در بازار نزدک (NASDAQ) کشور آمریکا که در سال ۱۹۷۱ میلادی راه اندازی شده است، سرمایه گذاران با بهره گیری از سامانه معاملات آنلاین این بازار می توانند در هر مکانی از طریق اینترنت، نسبت به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار خود اقدام نمایند.

در معاملات برخط، سرمایه گذار می تواند بصورت آنلاین آمار مربوط به نمادها، شاخص ها و همچنین سه سفارش اول برای خرید و فروش سهام را مشاهده کرده و نسبت به خرید و فروش نمادی خاص اقدام کند. پس از خرید سهام در یک نماد مشخص توسط سرمایه گذار، آن سهم (پس از کسر کارمزد) جز دارایی های خریدار محسوب می گردد که در پرتفوی یا سبد سهام وی قابل مشاهده است.

سامانه معاملات برخط تدبیر پرداز

با راه اندازی سامانه معاملات برخط تدبیرپرداز حجم تراکنش های معاملات آنلاین به صورت تصاعدی افزایش یافته است. با توجه به روند صعودی معاملات، دوره بازگشت سرمایه کارگزاران در سیستم آنلاین، بسیار کوتاه شده و این ابزار کارآمد، منافع بسیاری را برای همه ارکان بازار سرمایه به ارمغان آورده است. کاهش هزینه های معاملاتی، افزایش تعداد معاملات، توسعه بازار و جذب مشتریان جدید، توسعه فعالیت در شهرستان ها بدون نیاز به افتتاح شعب فیزیکی و امکان جذب سرمایه گذار خارجی از جمله مزایای شروع به کار این سامانه هستند. نقطه قوت سامانه معاملات برخط تدبیرپرداز، توان بالای مدیریت حجم انبوهی از سفارشات به صورت همزمان است. طراحی چشم نواز و مطابق با سلیقه معامله گران از دیگر ویژگی های این سامانه است. برخی از برتری های این نرم افزار به شرح زیر است:

• معماری بهینه در مدیریت سفارشات و امکان پشتیبانی حجم بالای کاربران آنلاین به صورت همزمان
• دریافت لحظه ای اطلاعات بازار با سرعتی بالاتر از سایر سامانه های اطلاع رسانی
• ارتباط لحظه ای با حساب بانکی (در حال حاضر بانک های ملت، سامان، اقتصادنوین و کارآفرین)
• امکان واریز آنی به حساب نزد کارگزار با استفاده از کارت بانکی و سامانه شتاب
• نمایش میزان دارایی ها با ارتباط لحظه ای با سامانه CDS
• هماهنگی با نرم افزار موبایل، ارسال سفارش لحظه ای با موبایل و سازگار با انواع گوشی ها

توضیح و اموزش سامانه معاملات برخط تدبیر پرداز

دراین اموزش با مبنای کاری خود را روی کارگزاری مفید قرار میدهیم .کارگزاری هایی مثل نوین و فولاد مبنا از همین سیستم معاملاتی استفاده میکنن و به یک شکل می باشد.

ورود به سامانه معاملاتی:

بعد از مراجعه به کارگزاری و انعقاد قرار رسمی با کارگزاری معتبر و گرفتن کد سهامداری و کد انلاین مربوطه می توانید وارد سامانه انلاین خود شوید پس از وارد کردن نام کاربری و رمز عبور و همچنین وارد نمودن اعداد مربوطه گزینه ورو د به سیستم را انتخاب می کنیم.

بعداز وارد سامانه برخط تدبیر می شویم که ایکون های مربوط (توضیح داده می شود)ارسال سفارش-معاملات-حسابداری و…. را ملاحظه می نماییم همچنین نام و نام خانوادگی شما و کد سهامداری شما در سامانه درج شده است(کد سهامداری متشکل از سه حرف اخر فامیل و پنج عدد که به صورت رندم انتخاب می شود) در ادامه به بررسی هر کدام از ایکون های مربوطه پرداخته می شود.

ارسال سفارش:

با کلیک بر روی ارسال سفارش وارد این صفحه می شویم:ایکون هایی که در این صفحه لازم است بدانیم مهم تر از همه انتخاب خرید یا فروش سهام می باشد فرض بر این میگیریم که ما میخواهیم سهم خودرو (ایران خودرو) را خریداری کنیم.

بعد از وارد کردن نماد سهم :سهم ایران خودرو در صفحه نمایان می شود.اطلاعات مانند قیمت امروز تابلو معاملاتی به ما داده می شود به طور مثال امروز در تاریخ ۶آذر ۹۵ قیمت سهم در اخرین بار معامله به قیمت۲۹۵۲ معامله شده است.برگردیم به توضیح ایکون های دیگر قسمت بعد حجم می باشد.منظور از حجم تعداد سهامی که شما با سرمایه خود یا میزان سهمی که قصد خرید آن را دارید می باشد و همچنین قیمت که قیمت مورد تقاضا یا اقبال بازار می باشد.نوع حساب که به طور خودکار حساب نزدکارگزار ثبت شده است البته مشتری های کارگزاری های مفید و … می توانند با اتصال حساب های بانک ملت و بانک سامان حساب خودرا متصل کنند و مستقیم از حساب خود خریداری نماییند وپس از تمام رعایت این نکات می توانیم گزینه ارسال سفارش را وارد کنیم به به صف مربوط خرید ها برویم و پس از رسیدن به همان قیمت مربوط مدنظر شما سیستم اقدام به خریداری حجم مربوط خواهد کرد.

معاملات:

قسمت بعدی ایکون های مربوطه معاملات می باشد.که شما اقدام های مربوط خود و معاملات های خود را از قبیل خرید و فراموش می باشد.با ایکون های مربوطه می توانید تاریخ مورد نظر را وارد نمایید و پیگیرید کنید.

حسابداری:

درقسمت حسابداری به ایکون های زیادی بر میخوریم.اولین قسمت تقاضای وجه می باشد.تقاضای وجه مربوط به اموری می باشد که ما پول در حساب کارگزاری ریختیم و الان نیاز داریم یا سهمی که خریداری کردیم و پول آن درحساب خود واریز کنیم(البته در موقع فروش سهم اینکار سه روز کاری طول می کشد)برای اینکار ابتدا گزینه افزودن رو می زنیم و پس از وارد کردن اطلاعات مربوطه درخواست خود را ثبت می نماییم.

درقسمت بعدی قسمت واریز وجه مربوط به اموری می شود که ما میخواهیم پول به حساب کارگذاری خود واریز یا اضافه کنیم.ابتدا وارد بخش حسابداری و واریز وجه می شویم مثل تقاضای وجه گزینه افزودن را وارد می کنیم پس از وارد کردن اطلاعات مربوطه گزینه تایید را میزنیم که سیستم وارد عملیات پرداخت بانکی می شود پس از وارد کردن اطلاعات کار دوباره به صفحه کارگذاری بر خواهیم گشت.

قسمت بعدی از قسمت حسابداری عملیات انتقال انی وجه می باشد که مانند واریز وجه می باشد با این فرق که در حساب واریز وجه حساب اول به حساب شعبه بانک کارگزاری و بعد آن وارد حساب کارگزاری شمامی شود اما در انتقال آنی وجه مستقیم به حساب کارگذاری شما می شود.قسمت اخر صورت حساب گردش اینترنتی می باشد که به همه ی کلیه امور خروج پول از کارگزاری ووارد شدن پول به کارگزاری را ثبت می نماید.

پرتفوی:

قسمت بعدی قسمت پرتفو هست که اصلی ترین بخش سامانه معاملات انلاین می باشد که به سه بخش پرتفوی شرکت سپرده گذاری که شامل:اطلاعاتی است که ازطرف شرکت سپرده گذاری به کارگزاری بروز می شود.هرگونه تغییرات دراین پرتفوی منوط به خرید وفروش های شما و قوانین کارگزار ناظر می باشد. قسمت بعدی پرتفوی مجازی می باشد که شما میتونید یک سری سهم را برای خود انتخاب و بازدهی آن ها راچک کنید. و قسمت بعدی به مهمترین بخش مربوطه می باشد پرتقوی لحظه ای می باشد که هم زمان با بازار اطلاعات به روز می می شود که میزان سود دهی یا ضرر دهی شما نمایش داده می شود.

دیده بازار:

این بخش از سامانه انلاین مربوط به سهام بازار می باشد که شما می توانید از طریق همین سامانه و بدون نیاز به سایت بورس تهران معاملات را دنبال کنید که یک بخش بسیار کاربردی می باشد ولی اغلب معامله گران از قسمت استفاده خاصی نمیکنند.

اطلاعات بازار

اطلاعات بازار شامل پیغام های ناظر بازار و یک بخش صندق پیام می باشد که پیام شخصی شما از طرف کارگزار می باشد .پیغام های ناظر بازار شامل بازگشایی نماد ها یا اطلاعیه عرضه های اولیه ویا انتشار اوراق مشارکت و…. می باشد.

آنلاین من:

انلاین من شامل تنظیمات کاربر قالب های پیشفرض و دیگر تنظیمات مربوطه به مشتری می باشد.

چکیده

مقاله هر آنچه می خواهید از بورس بدانید به بررسی روش های کسب درآمد از بورس، سودآوری و نسبت آن، ارزش ویژه هر سهام ، نوع شرکت و صنعت مربوطه، دریافت کد بورسی ، پر کردن فرم درخواست خرید و فروش، انواع سفارشات، تابلوی قیمت بورس، و جزییات دقیقتر می پردازد.

معرفی برخی نرم افزار های تحلیل وتکنیکال

Meta trader

رهاورد نوین

Meta stock

Advanced get

 

روشهای کسب درآمد از بورس

سهامداران از حیث بهره برداری از سهام دو گروه هستند. تعدادی از سود سهام استفاده می کنند، یعنی شرکت در ابتدای سال پیش بینی می کند که مبلغ خاصی به ازای هر سهم سود نقدی می پردازد و عده ای نیز به خاطر سود سالانه اش این سهام را خریداری می کنند.نیازی نیست که سهامدار، یک سال کامل،مالک سهام باشد تا بتواند از سود سالانه استفاده کند، هر فردی که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی عادی سهامدار شرکت بوده باشد ، سود یکساله به او تعلق می گیرد. قبلا توضیح دادیم که در مجمع عمومی عادی سهامداران در مورد سود شرکت و میزان تقسیم آن به صورت نقدی تصمیم گیری می کنند. عده ای دیگر از رشد قیمت سهام استفاده می کنند. مثلا قیمت سهام ۴۰۰ تومان بوده و بعد از ۴ ماه به ۹۰۰ تومان می رسد .سپس این افراد سهام خود را می فروشند و در واقع از نوسان قیمت استفاده می کنند.کسانی که قصد خرید سهام را دارند باید مشخص کنند که از کدامیک می خواهند بهره ببرند (نوسان قیمت ، سود هرسهم یا هردو؟)

قابلیت نقدشوندگی

قابلیت نقدینگی یک ورقه سهم به معنای امکان فروش سریع آن است. هر چه سهمی را بتوان سریع تر و با هزینه کم تری به فروش رساند، قابلیت نقدینگی آن بیش تر است، اوراق بهاداری که به طور روزانه و به دفعات مکرر معامله می شوند، نسبت به اوراق بهاداری که با تعداد محدود و یا دفعات کم معامله می گردند، قابلیت نقدینگی بیش تر و در نهایت ریسک کم تری دارند. فهرست پنجاه شرکت فعال بورس که هر سه ماه یک بار منتشر می شود راهنمای مناسبی برای انتخاب سهامی است که از قابلیت نقدینگی خوبی برخوردارند.

تعداد سهام در دست عموم

قابلیت نقدشوندگی یک ورقه سهام ، تا حدودی به تعداد سهام در دست عموم بستگی دارد. هر چه تعداد سهامی که در دست مردم قرار دارد بیش تر باشد، حجم و سرعت گردش معاملات افزایش یافته و بازار، قیمت منصفانه و معقول تری برای آن پیدا می کند. برعکس هر چه تعداد سهام در دست مردم کم تر باشد، رکود بیشتری بر معاملات سهام حاکم شده و در صورت معامله، قیمت ها شکل یک طرفه صعودی یا نزولی به خود می گیرد. تجربه شرکت هایی که تعداد سهام رایج آن ها کم بوده مؤید این نکته است.

 ترکیب سهامداران

یکی دیگر از معیارهای یک ورقه سهم، ترکیب سهامداران آن است. ترکیب سهامداران که در واقع ترکیب هیات مدیره آن را تعیین می کند، می تواند به نفع سهامداران جزء یا عمده باشد. در شرکت هایی که اعضای هیات مدیره آن، منتخب سهامداران عمده هستند، ممکن است تصمیماتی اتخاذ شود ، که بیشتر در راستای اهداف سهامدار عمده باشد و در مواردی به نفع سهامدار جزء نباشد.

چنین تصمیماتی در بازارهای کارا اثر خود را به خوبی در قیمت سهام نشان می دهد و البته معمولاً تاثیرخیلی مهمی ، بر قیمت سهام نمی گذارد، اما در بازارهای غیر کارا که تا حدودی تحت تاثیر جو بازار قرار می گیرد، می تواند جهت تغییرات قیمت را یک طرفه سازد.

سودآوری

شاید مهم ترین عامل برتری یک سهم، میزان سودآوری آن باشد. با توجه به این که تعداد سهام منتشره از سوی شرکت ها با هم متفاوت است، میزان سودآوری یک سهم را سود هر سهم یا EPS می سنجد.

تعداد سهام منتشره شرکت / مجموع سود خالص= سود هر سهم

سود هر سهم، مبلغ سود به ازاء ارزش اسمی سهام را نشان می دهد. با توجه به این که ارزش اسمی سهام کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران ۱۰۰۰ ریالی بوده و ممکن است قیمت بازار انواع سهام متفاوتسنجیده می شود E/P باشد. برای مقایسه شرکت ها با یکدیگر رقم سود نسبت به قیمت بازار تحت عنوان نسبت این نسبت بازده جاری سهام را نشان داده و در شرایط تساوی سایر عوامل، هر چه این نسبت بالاتر باشد سهام از موقعیت بهتری برخوردار خواهد بود

گفتنی است هر چه میزان سود هر سهم در مقایسه با قیمت بازار سهام بیش تر باشد به خاطر تقاضایی که برای آن ایجاد می شود انتظار احتمال افزایش آتی قیمت بالاتر خواهد بود.

خاطر نشان می شود که سهامداران در خرید سهام می توانند از نسبت قیمت بر درآمد تحت عنوان نسبت P/E نیز استفاده کنند، که این نسبت براساس مرتبه بیان می شود و هر چه رقم آن کم تر باشد بازدهی آن سهم بیش تر خواهد بود.

ثبات نسبی سودآوری

استناد به سود هر سهم در یک سال، لزوماً مبنای صحیحی برای ارزیابی سهام نیست، چرا که ممکن است سود سال بعد بسیار کم تر از آن باشد. معیار مهم دیگری که به هنگام تحقیق در بازده جاری سهام باید مورد نظر قرار داد، ثبات نسبی سودآوری هر سهم است. لازم به یادآوری است هر چه میزان انحراف سودآوری سال های گذشته و یا سودهای احتمالی آینده، نسبت به میانگین سود، یا سود مورد انتظار،بیشتر باشد، ریسک سهم بالاتر و ارزش آن کم تر خواهد بود، برعکس هر چه روند سوددهی سال های گذشته و آتی از ثبات بیشتری برخوردار باشد ، ریسک کم تر و ارزش سهم بالاتر خواهد بود

با توجه به این که سرمایه گذاران در ارزیابی سهام تقریباً از ضریب قیمت یکسانی در صنایع مختلف استفاده می کنند در میان انواع اوراق بهاداری که با یک ضریب قیمت بردرآمد (P/E) یکسان ارزیابی شده اند، ورقه بهاداری که از سودهای باثبات تری برخوردار است ، به دلیل این که ریسک کم تری دارد،مطلوب تر است.

نسبت سود تقسیمی هر سهم

تفاوت سود نقدی هر سهم و سود هرسهم ، مواردی از جمله مالیات، اندوخته قانونی،سایر اندوخته ها و سود زیان انباشته را در بر می گیرد. گرچه در نظریه، تفاوت زیادی بین شرکتی که سود نسبتاًبالایی تصویب می کند و شرکتی که سود کمی از درآمد خود را تقسیم می نماید وجود ندارد، در عمل به دلیل جو حاکم بر بازار به ویژه از طرف کسانی که به درآمد سهام اتکای زیادی دارند، عرضه سهام شرکت هایی که سود سهام کمی تعیین می کنند، زیاد شده و موجبات کاهش قیمت آن سهم را در بازار فراهم می نماید.

از این رو، در شرایط تساوی سایر عوامل، شرکت هایی که نسبت سود تقسیمی بالاتری دارند نسبت به سایر شرکت ها از موقعیت بهتری برخوردارند. گفتنی است که نباید این نسبت در کوتاه مدت مورد توجه قرار گیرد، به عبارتی ارقام یک سال را نمی توان مبنای صحیحی برای قضاوت نسبت به عملکرد همیشگی شرکت قرار داد. ممکن است سیاست شرکت در سالی اقتضا کند که نسبت سود تقسیمی بالایی وضع شود، اما در سایر سال ها، این نسبت رقم پایینی باشد. برای قضاوت صحیح در مورد سیاست تقسیم سود شرکت، باید روند تقسیم سود چند سال گذشته شرکت را مورد بررسی قرار داد و به استناد آن ها نحوه تقسیم سود احتمالی سال های آتی را برآورد کرد.

ارزش ویژه هر سهم

ارزش ویژه هر سهم از نسبت حقوق صاحبان سهام

( سرمایه + اندوخته طرح و توسعه+ اندوخته قانونی+ اندوخته احتیاطی+ سایر اندوخته ها+ سود انباشته )

به تعداد سهام منتشره، به دست می آید و در مقایسه با ارزش اسمی هر سهم سنجیده می شود. هر چه ارزش ویژه هر سهم از قیمت اسمی سهام بیش تر باشد ،سهام آن شرکت از موقعیت و استحکام بالاتری برخوردار است.

بافت مالی شرکت

بافت تامین مالی ،که شامل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام است، تاثیر به سزایی در عملکرد و سودآوری یک شرکت دارد. هر چه بدهی بیش تر باشد ، به خاطر خاصیت اهرمی بدهی، سودآوری نیز بالاتر خواهد بود ولی خطر ناتوانی شرکت در ایفای تعهداتش نیز بیش تر می شود . بنابراین ریسک شرکت نیز بالاتر خواهد بود و بالعکس.

مهلت و تاریخ پرداخت سود سهام

طبق ماده ۲۴۰ قانون تجارت، در صورتی که مجمع عمومی عادی سودی را تصویب کند ، شرکت باید ظرف مدت ۸ ماه از تاریخ تصویب، آن را به سهامداران پرداخت کند. وجود این ماده قانونی، یک مهلت پرداخت ۸ ماهه برای شرکت ها بوجود می آورد، در مقام مقایسه هر چه سود نقدی هر سهم سریع تر پرداخت شود ، برای سهامداران مفیدتر است ، چرا که اولاً مشمول تورم و کاهش ارزش پول نمی شود و ثانیاً سهامدار می تواند وجوه خود را مجدداً سرمایه گذاری کرده و از بابت آن بازده به دست آورد. بنابراین در میان شرکت هایی که سود سهام نقدی اعلام می کنند ، آن شرکتی مطلوب تر است که سود سهام خود را سریع تر از دیگران می پردازد.

انتشار مستمر اطلاعات و اخبار نسبی

در صورتی که شرکت ها در ارائه اطلاعات شفاف مالی و یا هرگونه اخبار در زمینه وضعیت شرکت به سهامداران نهایت تلاش را نمایند، سهامداران با داشتن اطلاعات کافی می توانند اقدام به خرید و فروش سهام نمایند.

عمر شرکت و میزان استهلاک ماشین آلات

هر چه شرکت ها از ماشین آلات جدید با تکنولوژی پیشرفته تر استفاده کنند ، در امر تولید موفق تر هستند و شرکت هایی که عمر ماشین آلات آنها به پایان رسیده ، یا آن که استهلاک بالایی دارند، ممکن است در طول سال به دلیل خرابی دستگاه ها وقفه زمانی در تولید داشته باشند و نتوانند به تعهدات خود عمل کنند. در نتیجه این مورد در سودآوری شرکت بی تاثیر نخواهد بود.

نوع شرکت و صنعت مربوطه

در هر برهه از زمان، با توجه به شرایط اقتصادی کشور و خط مشی اعمال شده توسط دست اندرکاران اقتصادی، می توان شاهد تاثیر گذاری بر روی صنایع مختلف بود. فعالیت اقتصادی شرکت های تولیدی و صنعتی با توجه به تقاضای بازار برای کالای تولید شده می تواند در سودآوری آن نقش بسزایی داشته باشد. به عنوان مثال ، شرکتی که عرضه کننده انحصاری کالای خاصی به یک بازار باشد، می تواند بر قیمت آن اعمال قدرت بیشتری نماید و در نتیجه سود بالای شرکت مزبور تضمین شده است، یا دولت می تواند به منظور حمایت از صنایع داخلی برروی کالاهای مشابه خارجی تعرفه و حقوق گمرکی نسبتاً زیاد وضع کند و یا در مواردی ممنوعیت ورود اعلام نماید، در چنین حالتی تقاضا برای محصولات داخلی حفظ می شود و یا افزایش می یابد و نهایتاً پیش بینی های فروش شرکت و سودآوری آن تحقق می یابد.

اقتصاد کلان و عوامل سیاسی– اجتماعی

رویدادهای اجتماعی و سیاسی و پیش بینی تاثیر احتمال هر یک از آن ها بر اقتصاد کشور و همچنین عوامل اقتصاد کلان یا کل سیستم اقتصادی کشور می تواند در تصمیم گیری سهامدار در خرید و فروش سهام شرکت ها نقش عمده ای داشته باشد. دامنه این عوامل بسیار متنوع است و طیف گسترده ای را در برمی گیرد. عواملی مانند نرخ تورم، بیکاری، اشتغال، سبد هزینه خانوار، توزیع درآمد و… برخی از عوامل مهم اقتصادی است که بر وضعیت بازار سهام تاثیر مهمی دارد.

همچنین عوامل سیاسی- اجتماعی، مانند بروز تنش ها، رخدادهای مهم سیاسی، …. نیز به نوبه خود بر اوضاع عمومی بازار سهام می تواند حائز اثرات مثبت یا منفی باشد. گفتنی است دو عامل نوع صنعت و اقتصاد کلان جزو عوامل بیرونی هستند که غالباً شرکت ها و خود بورس بر آن ها کنترلی ندارند و مابقی عوامل یاد شده از عوامل درونی شرکت ها به شمار می روند.

***نکته مهم در مورد زمان خرید یا فروش سهام***

****بعد از اینکه تصمیم گرفتید سهام شرکتی را خریداری کنید یا آنرا بفروشید نکته بعدی آن است که زمان این کار را مشخص کنید.مثلا اگر تصمیم گرفتید ، تعدادی سهام خریداری کنید ، اگر زمانی که قیمت در اوج خود است اقدام به خرید کنید، این کار ،معقول نیست چون با اندک نوسان،قیمت سهام پایین می آید و معلوم نیست دقیقا چه زمانی رشد می کند؟ همچنین در مورد فروش سهام وقتی قیمت ها پایین است ، اقدام به فروش نکنید زیرا متضرر می شوید. بنابراین طبق اصول، اقدام به انتخاب سهام کنید .تنوع و سبد سهام داشته باشید و مهمتر از آن به زمان مناسب برای خرید و فروش دقت نمایید. معمولا وقتی قیمت سهام شرکت پایین است ، زمان مناسبی برای خرید است .در مورد پایین آمدن قیمت سهام نیز دقت کنید زیرا ممکن است باز هم پایین تر بیاید. همچنین وقتی قیمت سهام شرکت بالاست، دقت کنید چون ممکن است قیمت سهام شرکت بازهم بالاتر رود. ****

دریافت کد بورسی :

برای شروع به سرمایه گذاری در بورس نیاز به کد معاملاتی دارید . کد معاملاتی شما یک کد واحد است که به وسیله آن در سامانه اطلاعاتی بورس شناسایی می شوید . برای ایجاد کد باید یک برگه کپی شناسنامه به همراه کپی کارت ملی خود را به یکی از کارگذاران تحویل بدهید. پس از اینکه مشخصات شما در سیستم ثبت شد ، با مراجعه به شرکت کارگزاری معمولا دو روز کاری بعد از کد معاملاتی خود آگاه خواهید شد. ایجاد کد بورسی که کد معاملاتی یا کد سهامداری نیز به آن می گویند رایگان بوده و کارگزاران برای این کار دستمزدی از شما دریافت نخواهند کرد. کد معاملاتی شما از سه حرف اول نام خانوادگی شما به علاوه یک عدد ۵ رقمی تشکیل می شود . مثلا اگر نام خانوادگی فردی “ محمدی“ باشد ، کد بورسی وی ممکن است ”محمد ۰۰۰۰۱ “ باشد با دریافت این کد می توانید شروع به سرمایه گذاری نمایید. از این جا به بعد به شکل سنتی و سابق آن توضیح داده می شود

پرکردن فرم درخواست خرید

فرمی که در اسلاید بعدی مشاهده می فرمائید ، درخواست خرید می باشد . پس ازانتخاب شرکت و مراجعه به شرکت کارگزاری و واریز وجه به حساب شرکت نوبت به پرکردن درخواست خرید میرسد. در قسمت اول این فرم، مشخصات شناسنامه ای خود را به همراه کد ملی ، آدرس ، شماره تلفن و کد معاملاتی می نویسید.در بخش بعدی نام شرکت یا شرکتهای مورد نظر برای خرید را به همراه تعداد سهام مورد درخواست و مبلغ سرمایه گذاری درج نمایید. سپس با علامت گذاشتن در یکی از چهارگوش های حق تقدم یا سهام مشخص می کنید که در نظر دارید کارگزار شما برایتان سهام خریداری کند یا حق تقدم سهام را؟ سپس شماره فیش بانک و مبلغ واریزی و نام بانک را نوشته ، برگه را امضا نمایید و به مسئول سفارش های شرکت کارگزاری تحویل دهید.

پر کردن فرم درخواست فروش

پس از اینکه تصمیم به فروش سهام خود می گیرید باید با برگه سهم و شناسنامه خود به یک شرکت کارگزاری مراجعه نمائید . همانند درخواست خرید در ابتدا مشخصات شناسنامه ای خود را به همراه کد ملی ، آدرس ، شماره تلفن و کدمعاملاتی می نویسید.در بخش بعدی نام شرکت یا شرکتهای مورد نظر برای فروش را به همراه تعداد سهام مورد درخواست درج نمایید. سپس با علامت گذاشتن در یکی از چهارگوش های حق تقدم یا سهام مشخص می کنید که در نظر دارید کارگزار شما برایتان سهام شرکت را بفروشد یا حق تقدم سهام را؟

بعد از آن شماره حساب بانکی خود را در بخشی که در فرم برای ان در نظر گرفته اند بنویسید تا مبلغ ریالی فروش به حساب شما واریز شود . در آخر برگه را امضا نموده ، و به مسئول سفارش های شرکت کارگزاری تحویل دهید.در اسلاید بعدی برگه درخواست فروش را مشاهده می کنید. پس از آنکه در خواست خرید و فروش شما تکمیل شد ، در زمان مقتضی به سیستم معاملات بورس وارد می شود و بنا به درخواست در صف خرید یا فروش قرار می گیرد . توجه داشته باشید که صف خرید به صورت صعودی به نزولی و صف فروش به صورت نزولی به صعودی مرتب می شود . در ابتدای این دو صف هرگاه قیمت ها باهم یکسان شده ، تطابق پیدا کند ، معامله در چند ثانیه صورت می گیرد

انواع سفارشات

معامله سهام با قیمت باز

در این مورد ، سرمایه گذار به کارگزار مراجعه می نماید و با اعلام مبلغی که می خواهد روی سهم خاصی سرمایه گذاری نماید یا سهمی که می خواهد بفروشد، درخواست می کند که از جانب او به خرید یا فروش سهام مزبور اقدام نماید. در این حالت، قیمت معامله توسط سرمایه گذار شرط نشده ، بلکه کارگزار مختار است به بهای روز بازار، اقدام به خرید یا فروش نماید. بدیهی است که کارگزار باید هنگام خرید، به پایین ترین بهای عرضه شده و هنگام فروش، به بالاترین بهای تقاضا شده توجه داشته باشد. همچنین مقتضی است که کارگزار هنگام گرفتن سفارش از مشتری، اطلاعات مشورتی خود را در مورد سهام مورد معامله به آگاهی وی برساند.

معامله با قیمت معین

در این مورد سرمایه گذار با مراجعه به یک کارگزار، درخواست می کند سهام مشخصی را با بهای تعیین شده برای او بخرد یا بفروشد. همچنین سرمایه گذار می تواند حداقل قیمت برای فروش یا حداکثر قیمت برای خرید را مشخص کند.

معامله سهام به صورت همه یا هیچ

گاهی سرمایه گذار، درخواست می کند که کارگزار همه سهم را یکجا معامله کند و اگر چنین چیزی مقدور نبود، اصلاً آن را انجام ندهد.

معامله سهام تا زمان مشخص

یعنی کارگزار باید سهم را تا زمان مشخصی معامله کند و اگر نتوانست، درخواست خرید یا فروش خودبخود لغو می شود. هر کارگزار پس از خرید سهام مورد نظر برای مشتری، یک نسخه از اعلامیه خرید را که حاوی اطلاعات مربوط به تعداد سهام خریداری شده، قیمت واحد هر سهم و هزینه های متعلقه (حق کارگزاری، مالیات و کارمزد توسعه بورس) است به مشتری خواهد داد. هر کارگزار پس از فروش سهام مورد نظر نیز یک نسخه از اعلامیه فروش را که حاوی اطلاعات مربوط به تعداد سهام فروخته شده قیمت واحد سهم فروش رفته و هزینه های متعقله (حق کارگزاری، مالیات و کارمزد توسعه بورس) است به مشتری خواهد داد.

تابلوی قیمت سهام

در تالار بورس قیمت سهم مورد معامله ، بلافاصله در تابلوی بورس منعکس می گردد. این امر به خریداران و فروشندگان سهام امکان می دهد تا از آخرین وضعیت معاملات سهام اطلاع پیدا کنند. اطلاعات مربوط به معاملات، در پایان هر روز توسط بورس اوراق بهادار تهران منتشر می شود که در رسانه اهی گروهی نیز منعکس می گردد.

ورقه سهم

پس از خرید سهام مورد نظر، مشخصات خریدار به عنوان سهامدار جدید به شرکت اعلام می شود و دفتر سهام شرکت نام او را به عنوان سهامدار جدید ثبت می کند. نشانه مالکیت، ورقه سهمی است (نمونه روبرو) که شرکت به نام سهامدار صادر می کند و تحویل می گردد. البته تمهیداتی اندیشیده شده تا سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، سپرده شود و سرمایه گذاران بتوانند با اعلامیه خرید سهام به معامله سهام خود اقدام کنند ونیازی به دست به دست شدن اصل ورقه سهام نباشد.

هزینه انجام معاملات

خرید:

۴/۰ درصد کارمزد کارگزار

۱۵/۰ درصد گسترش بورس

مجموع=۵۵/۰ درصد

فروش:

۴/۰ درصد کارمزد کارگزار

۱۵/۰ درصد گسترش بورس

۵/۰ درصد مالیات

مجموع=۰۵/۱درصد

 پس از اینکه معاملات انجام شد، معمولا در فاصله یک روز کاری، اعلامیه خرید و فروش و سپس سند سهام صادر می شود .

گروههای صنعت و نماد شرکت ها

در بورس اوراق بهادار شرکت های پذیرفته شده در صنعت مربوط به خود طبقه بندی می شوند . ضمنا هر شرکت دارای نماد مخصوص به خود می باشد . مثلا ایران خودرو با نماد خودرو شناخته می شود و در صنعت خودرو و ساخت قطعات فعالیت می کند. وپارس نماد بانک پارسیان است که در گروه واسطه گری مالی طبقه بندی شده و ستران علامت سیمانتهران است که گروه مربوط به آن سیمان ، آهن و گچ میباشد.شتولی نماد تولی پرس در گروه شیمیایی است و ثنوسا نماد نوسازی و ساختمان تهران است که صنعت مربوط به آن همان گروه ساختمانی یا انبوه سازی املاک و مستغلات است . مثال های دیگر مانند دالبر برای شرکت البرز دارو در گروه مواد و محصولات دارویی ، فالوم و فمراد برای شرکت های آلومتک و آلومراد در گروه فلزات اساسی و توسعه معادن روی با نماد کروی برای گروه کانی های فلزی می باشد

گروههای صنعت

• کشاورزی دامپروری وخدمات وابسته به آن
• استخراج زغال سنگ
• استخراج کانه های فلزی
• استخراج سایرمعادن
• منسوجات
• دباغی ‚پرداخت چرم وساخت انواع پاپوش
• محصولات چوبی
• محصولات کاغذی
• انتشار و چاپ و تکثیر
• فراورده های نفتی ‚ کک وسوخت هسته ای
• لاستیک وپلاستیک
• فلزات اساسی
• ساخت محصولات فلزی
• ماشین آلات وتجهیزات
• ماشین آلات دستگاههای برقی
• ساخت رادیوتلویزیون ودستگاههاووسایل ارتباطی
• وسایل اندازه گیری ‚ پزشکی واپتیکی
• خودرووساخت قطعات
• سایروسایل حمل ونقل
• مبلمان ومصنوعات دیگر
• قند و شکر
• شرکتهای چندرشته ای صنعتی
• محصولات غذایی و آشامیدنی بجز قند و شکر
• مواد و محصولات دارویی
• محصولات شیمیایی
• پیمانکاری صنعتی
• رایانه وفعالیتهای وابسته به آن
• خدمات فنی ومهندسی
• انبوه سازی ‚ املاک ومستغلات
• کاشی و سرامیک
• سیمان ‚ آهک و گچ
• سایر محصولات کانی غیر فلزی
• سرمایه گذاریها
• بانکها ‚ موسسات اعتباری وسایرنهادهای پولی
• سایر واسطه گریهای مالی
• حمل ونقل ‚ انبارداری وارتباطات
• واسطه گریهای مالی

چند توصیه

توجه داشته باشید که این توصیهها بسیار عمومی هستند و هر کدام نسبت به شرایط ممکن است کاربردهای متفاوتی داشته باشند ولی هر کدام از توصیهها دارای مفاهیم پایهای هستند که میتوانند شما را به یک سرمایه گذار آگاه تبدیل کند.

فروش سهام زیان ده و نگهداری سهام سود ده:

معمولا سرمایه گذاران سهامی را که افزایش قیمت پیدا می کنند، می فروشند، ولی سهامی که با کاهش قیمت مواجه شده اند را به امید بالا رفتن قیمت نگهداری می کنند. اگر سرمایه گذار زمان صحیح برای فروش سهامی که با کاهش قیمت مواجه شده اند را تشخیص ندهد، ممکن است سهام پس از مدتی کاملا بی ارزش شود. البته نگهداری سهام ارزشمند و فروش سهام کم ارزش از نظر تئوریک ایده جالبی است ولی در عمل مشکل است. توصیه می شود سهامی که آینده خوبی دارند را به واسطه سیاستهای غلط شخصی دست کم نگیرید. اگر شما درک خوبی از پتانسیل سرمایه گذاری خود دارید، ممکن است سیاستهای غلط شما باعث محدودکردن سود شما شود. در مورد سهامی که با کاهش قیمت مواجه می شوند، واقع بین باشید و در عین حال پتانسیل های سهم را نیز در نظر بگیرید. مهم این است که اگر در تشخیص سهامی که انتظار آینده خوب برای آن را داشته اید، دچار اشتباه شده اید، واقع بین باشید. ازفروش سهام زیان ده نترسید ! زیرا ممکن است برای جبران ضرر زمان را از دست بدهید.درهر صورت مهم این است که شرکتها را با توجه به امکانات و توانمندیهایشان ارزیابی کنید. فقط به خاطر داشته باشید که اجازه ندهید ترسبازده شما را محدود کند، یا باعث زیان بیشتر شود.

شایعات بازار را جدی نگیرید:

شایعات موجود در بازار را جدی نگیرید . حتی اگر از طرف دوست شما و یا شخص مطلع در بازار باشد زیرا هیچکس نمی تواند پیشبینی درستی از آینده یک سهم داشته باشد. زمانی که شما سهمی را برای خرید انتخاب میکنید، مهم این است که دلیل انجام این کار را بدانید. تحقیق کنید و شرکت مورد نظر را ارزیابی کنید. پیش از تصمیم به خرید ممکن است در برخی موارد تکیه بر صحبتهای دیگران سودده باشد، ولی این عمل شما را از تبدیل شدن به یکسرمایهگذار مطلع باز میدارد و این آگاهی تنها رمز موفقیت درازمدت است.

با نوسانات جزئی دلسرد نشوید

به عنوان یک سرمایه گذار با دید بلندمدت، نگران تغییرات قیمت در کوتاه مدت نباشید. به خاطر داشته باشید که به جای نگرانی نسبت به نوسانات اجتناب ناپذیر در کوتاه مدت، به سرمایه گذاری خود مطمئن باشید. یکسری از سرمایه گذاران از نوسانات روزانه سهم به دنبال سود هستند ، ولی سود بلندمدت وابسته به تغییرات دیگری در بازار است، که ممکن است چند ماه به طول بینجامد. پس دید خود را برروی نظرات و تحقیقات خود متمرکز کنید.

انتخاب یک استراتژی مشخص و تمرکز روی آن

افراد مختلف روشهای مختلفی برای خرید یا فروشسهام در بازار بر میگزینند. روشهای مختلفی برای موفقیت در بازار وجود دارد و روش هیچ کسبر بر دیگران ارجحیت ندارد. سرمایه گذاری که روش مشخصی برای خرید سهام نداشته باشد ، ممکن است در بلندمدت با زیان مواجه شود.

آینده نگر باشید:

سخت ترین بخش سرمایه گذاری در بازار سهام، این است که سرمایه گذار تصمیماتی را اتخاذ می کند که نتایج آن در آینده مشخص می شود. نکته ای که باید مدنظر داشت، این است که با وجود استفاده از اطلالاعات گذشته برای تصمیم گیری، آینده همه چیز را مشخص میکند. اگر پس از اینکه سهام یک شرکت با رشد قیمت مواجه شد، این سوال را از خود بپرسید، که آیا این سهم میتواند بالاتر رود؟ این سوال شما را گمراه می کند. درحالیکه سرمایه گذار باید با بررسی وضعیت شرکت نسبت به خرید آن اقدام کند.

دید بلند مدت داشته باشید:

سودهای کوتاه مدت اغلب باعث گمراهی سرمایه گذاران جدید می شود و داشتن دید بلندمدت برای یک سرمایه گذار ضروری است. این بدان معنی نیست که خرید و فروش سهام منجر به کسب سود نمیشود، ولی همانطور که قبلا اشاره شد ، سرمایه گذاری در بازار سهام و مبادله در بازار سهام روشهای متفاوتی برای کسب سود هستند. مبادله نیاز به ریسک پذیری بالا دارد. در نظر داشته باشید که این مبادلات نیاز به منابع مالی، دانش و ریسکپذیری بالا دارد در نظر داشته باشید که در همه موارد فوق استثناهایی وجود دارد. ممکن است یک سرمایه گذار با توجه به شرایط، در جهت عکس برخی از موارد فوق عمل کند، ولی امید این است که توصیه های فوق در تصمیم گیری سرمایهگذاران در بازار سهام مفید باشد. در هر صورت برای ارزشیابی قیمت سهام آگاهی از پیش بینی سودهای آینده شرکتها برای سرمایه گذاران و تحلیلگران مالی لازم میباشد. نه تنها اطلاع قبلی از روند معمولی سود شرکتها ، بلکه اطلاع قبلی از سودهای غیرمنتظره شرکتها در پیش بینی افزایش یا کاهش قیمتها موثرند. چون رابطه مستقیم و محسوسی بین قیمت سهام و تغییر سود شرکتها موجود است ، برای پیش بینی قیمت سهام یک شرکت میتوان عواملی را که بر سود آن شرکت اثر دارند، در نظر گرفته و سود شرکتها را پیش بینی نمود. عوامل موثر در تغییر سود سهام را میتوان به نسبت سرمایه شرکت برای هر سهم، نسبت سود به فروش حاشیه سود و نسبت فروش به سرمایه تفکیک نمود.

نقش اطلاعات در بازار سرمایه

برای تصمیم گیریهای اقتصادی نیاز به اطلاعاتی است که بتوان با کمک آنها منابع موجود و در دسترس را به نحوی مطلوب تخصیص داد. یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری صحیح، اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است ، که اگر به درستی فراهم و پردازش نشوند، اثرات منفی برای فرد تصمیم گیرنده در پی خواهد داشت.

از سوی دیگر، نوع و چگونگی دستیابی به اطلاعات نیز حائز اهمیت است. در صورتیکه اطلاعات مورد نیاز به صورتی نامتقارن در بین افراد توزیع شود،انتقال اطلاعات به صورت نابرابر بین مردم صورت گیرد، میتواند نتایج متفاوتی را نسبت به موضوعی واحد سبب شود. بنابراین، قبل از اینکه خود اطلاعات برای فرد تصمیم گیرنده مهم باشد، این کیفیت توزیع زمانی اطلاعات است که باید به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد. در بازار سرمایه، پایه اولیه معاملات را وجود اطلاعات مرتبط، شکل میدهد و از این رو است که اطلاعات را گرانبهاترین دارایی در بازار سرمایه میدانند.

معمولا زمانی که اطلاعات تازهای از وضعیت شرکتها در بازار منتشر میشود، این اطلاعات از سوی تحلیلگران، سرمایه گذاران و سایر استفادهکنندگان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و بر مبنای آن، تصمیم گیری نسبت به خرید و یا فروش سهام صورت میپذیرد. این اطلاعات و نحوه واکنش به آنها بر رفتار استفاده کنندگان، به خصوص سهامداران بالفعل و بالقوه تاثیر گذاشته و باعث افزایش و یا کاهش قیمت و حجم مبادلات سهام میشود. زیرا نحوه برخورد افراد با اطلاعات جدید، نوسانات قیمتها را شکل میدهد.

بنابر این، در صورت انتشار محرمانه و ناهمگون اطلاعات، واکنشهای متفاوتی را از سوی سرمایه گذاران در بازار سرمایه شاهد میباشیم، که این امر تحلیلهای نادرست وگمراه کنندهای را از وضعیت جاری بازار به همراه خواهد داشت. آنچه در بازارهای سرمایه باید مورد توجه قرار گیرد این است که بسیاری از افرادی که اقدام به سرمایه گذاری میکنند، مردم عادی هستند که تنها راه دسترسی آنها به اطلاعات مهم شرکتها، اطلاعیه هایی میباشد که از جانب شرکتها در قالب گزارشهای حسابداری و صورتهای مالی منتشر میشود. اگرچه، هدف نهایی حسابداری نیز تامین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان از خدمات حسابداری است.

با توجه به اینکه در بند اول مفاهیم نظری و گزارشگری مالی استاندارد حسابداری ایران، هدف اصلی از ارائه اطلاعات حسابداری کمک به تصمیم گیریهای اقتصادی افراد است، خود میتواند گویای اهمیت این امر باشد. باید توجه داشت در شرایطی که دستیابی به اطلاعات پرهزینه باشد، سرمایه گذاران مجبورند از طریق برآوردهای ذهنی، تحلیلهای خود را درباره سود دهی آتی شرکت، جریانات نقدی و… شکل دهند.

در نتیجه، افرادی که از نظر اطلاعاتی نسبت به سایرین در موقعیت بهتری قرار داشته باشند، قادر به برآوردهای بهتری نیز خواهند بود و به دلیل این موقعیت اطلاعاتی، بر عرضه و تقاضای بازار تاثیر گذاشته و نوسانات قیمتهای سهام را منجر میشوند. با توجه به تحقیقاتی که دیاموند و ورچیا در سال ١٩٩١ انجام دادهاند، زمانی که انتقال اطلاعات مربوط به سهم شرکتی خاص به صورت نابرابر بین مردم صورت گیرد، ارزش ذاتی آن سهم با ارزشی که سرمایه گذاران در بازار سرمایه برای سهام مورد نظر قائل میشوند متفاوت خواهد بود.

درنتیجه، ارزش واقعی سهام شرکتها با ارزش مورد انتظار سهامداران تفاوت خواهد داشت. بنابراین، اطلاعات در بازارهای سرمایه باید به نحوی باشد که تمامی سرمایه گذاران امکان دسترسی به اطلاعات راداشته باشند با توجه به مطالب فوق، می توان بیان نمود، که در صورت نبود ساختاری مناسب برای ارائه و افشای اطلاعات در بازارهای مالی، سرمایه های افراد عادی که در این بازارها اقدام به سرمایه گذاری می کنند همواره مورد مخاطره قرار خواهد گرفت ، که به نظر میرسد این موضوع در قانون جدید سرمایه به این مساله توجه جدی شده است ، تا اطلاعات به طور متقارن منتشر شود.

آدرس سایت های اینترنتی مرتبط با بورس اوراق بهادار

• www.sena.ir
• www.seo.ir
• www.irbourse.com
• www.tse.ir
• www.payam.tse.or.ir
• www.mofidbourse.com
• www.abanbroker.com
• www.parseportfolio.com
• www.parsatinegar.com
• www.portfolio.com
• www.irbourseregions.com
• www.talarebourse.com
• www.aryasahm .com
• www.rahbordinvestment.com
• www.sarmayegozary.com
• www.sarmaye.com
• www.iran-invest.org
• www.sahmiran.com
• www.tadbirpardaz.com
• www.irtahlil.com
• www.tehranabc.com
• www.tehranabc.net
• www.iranstoxx.com
• www.bmibourse.com
• www.ibi.ac.ir
• www.tsesc.com

نویسنده: آقای امیر عجمی

چکیده

این قسمت از مقاله به بررسی شرایط پدیرش سهام، سال مالی ، جلسات مجمع، انواع صورت های مالی، اصطلاحات بورسی، افزایش سرمایه، شاخص و انواع آن می پردازد.

حداقل ضوابط و شرایط پذیرش سهام شرکت ها در سازمان بورس اوراق بهادار

تابعیت: درایران ثبت شده و دارای تابعیت ایرانی باشد.

حداقل سرمایه:۵ میلیارد ریال

حداقل زمان بهره برداری یا فعالیت: یک سال

میزان سهام در اختیار سهامداران عمده: در زمان پذیرش، آمادگی عرضه سهام توسط سهامداران عمده به نحوی باشد که بیشتر از ۹۰ درصد از سهام شرکت در اختیار کمتر از ۱۰ سهامدار نباشد . با تعهد سهامدار عمده، امکان رفع این بند بعد از درج نام شرکت، وجود دارد.

حداقل دوره های سودآوری: در آخرین سال مالی سود آور بوده و امکان تداوم سود آوری آن در آینده وجود- حداقل دوره های سودآوری داشته باشد

حداقل دوره ارائه گزارش های حسابرسی توسط حسابرسان مستقل: یک دوره مالی پیش از پذیرش .

حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل داراییها: نباید از ۲۰ درصد کمترباشد یا به تشخیص هیات پذیرش از حد مطلوب برخوردار باشد .

هیات مدیره شرکت چیست؟

مجموعه ۵ تا ۹ نفری را که مسئول اداره شرکت هستند هیات مدیره شرکت می گویند (در شرکت سهامی عام این افراد توسط سهامداران انتخاب می شوند.)

سال مالی به چه معناست ؟

سال مالی هر شرکتی ممکن است با شرکت دیگر تفاوت کند. به عنوان مثال بعضی شرکتها سال مالی خود را از اول فروردین شروع می کنند و بعضی شرکتها سال مالی خود را از ابتدای مهر آغاز می کنند.

دقیقاً مثل بانکها که همه ساله حسابهای خود را بررسی می کنند؛ شرکت ها نیز هر سال در تاریخ معینی مثلا ابتدای فروردین ماه فعالیت های خود را شروع می کنند و سود خود را پیش بینی می کنند و سال بعد در همان زمان وضعیت شرکت را از لحاظ سود و زیان و…رسیدگی میکنند.

مثلا صورت سود و زیان نهایی هر شرکتی به تاریخ منتهی به سال مالی تعیین شده است . یعنی فعالیت مالی یک ساله که در آخرین روز سال مالی به انتها رسیده است . در مورد صورت سود و زیان در اسلاید بعدی توضیح داده شده است .

ریاست جلسات مجمع

قانون برای مدیریت جلسات مجمع عمومی مجموعهای را در نظر گرفته است که شامل رئیس جلسه، منشی و دو ناظر میباشد. ریاست جلسه بر عهده رئیس هیئت مدیره خواهد بود ، مگر اینکه در اساسنامه طور دیگری مقرر کرده باشد و الزامی ندارد تا منشی جزو سهامداران باشد، لیکن ناظران باید ازجمله سهامداران باشند.

آگهی دعوت

دعوت کتبی برای جلسات مجمع عمومی نباید از ۱۰ روز کمتر باشد و نیز نباید تا بیشاز ۴۰ روز زودتر از تاریخ برگزاری جلسه به سهامداران جلسه به سهامداران ابلاغ شود و این آگهی دعوت باید در روزنامه کثیرالانتشار که برای اطلاعیههای شرکت در نظر گرفته شده به چاپ رسد. آگهی دعوت باید شامل دستور کار و تاریخ، ساعت و مکان جلسه باشد. بهنگام حضور سهامداران در جلسه مجمع عمومی رعایت این مقررات ضروری نیست.

حد نصاب تشکیل جلسات مجمع

حد نصاب مورد نیاز چه برای جلسات مجمع عادی و یا فوقالعاده بیش از ۵۰ % از سهام جهت رأی گیری است. چنانچه در جلسه عادی در اولین دعوت به حد نصاب نرسد ، در دعوت دوم با هر تعداد از سهامداران دارای حق رأی، رسمیت خواهد داشت. چنانچه در مجمع فوقالعاده، در دعوت اول به حد نصاب لازم نرسد در دعوت دوم حدنصاب لازم به ۳ سهامداران دارای حق رأی کاهش خواهد یافت.

جلسات سهامداران

جلسات سهامداران تحت عنوان مجمع عمومی بوده و قانون سه نوع از آن را پیشبینی نموده است. اولین مورد مجمع شرکاء یا مؤسسین است که تنها برای شرکتهای سهامی عام الزامی است. دومین شکل آن مجمع عمومی عادی ( یا سالانه) است که باید هر سال یک بار برگزار گردد و سومین مورد آن مجمع عمومی فوقالعاده است که بنا به درخواست صورت میپذیرد . بعلاوه ، دو نوع مجمع ویژه دیگر نیز وجود دارد که با حضور سهامداران تشکیل میشود. یکی از آن دو مجمع خاص است که هرگاه حقوق سهامداران ممتاز تغییر یابد باید انجام پذیرد و دیگری مجمع عمومی فوقالعاده خاص است که بنا به درخواست هیئت مدیره ، بازرسان یا ٢٠ % از سهامداران شرکت، بهنگام نیاز در قالب جلسات عادی اما در برنامه های غیر از جلسات عادی برگزار می گردد.

مجمع عمومی عادی و حدود صلاحیت آن

مجمع عمومی عادی صلاحیت رسیدگی به کلیه امور شرکت به استثنای مواردی که در صلاحیت مجمع عمومی فوقالعاده یا قانونی واگذار شده باشند را داراست ازجمله موارد مورد بررسی عبارتند از:

۱- بررسی و تأیید ترازنامه و حساب سود و زیان و سایر گزارشات مالی

۲- بررسی و تأیید گزارشهای سالانه مدیران

۳- بررسی و تأیید گزارشهای سالانه بازرسان

۴-انتخاب مدیران(درصورت خاتمه دوره تصدی)

۵- انتخاب بازرسان اصلی بازرسان علیالبدل

۶-تعیین روزنامه کثیرالانتشار که حاوی اعلانات قانونی شرکت است

مجمع عمومی فوق العاده

صلاحیت مجمع عمومی فوقالعاده

این مجمع صلاحیت رسیدگی به کلیه تغییراتی که در ارتباط با اساسنامه یا سرمایه سهام یا انحلال شرکت باشد را خواهد داشت. مانند تصمیم برای افزایش سرمایه  که بعدا با آن آشنا خواهیم شد.

صورتهای مالی

اگر کسی بخواهدبداند وضعیت مالی شرکت چگونه است تنها راهش بررسی صورت مالی شرکت است . تحلیل صورت مالی شرکتها کار نسبتا دقیق وفنی است .پس ازبررسی صورت مالی مشخص می شود، که گذشته شرکت از لحاظ قدرت فروش سرمایه وسوددهی چگونه بوده است و وضعیت آینده را می شود تخمین زد. نیاز به تحلیل صورتهای مالی کاملا ضروری است وبسیاری که در انتخاب خود متضرر می شوند، به دلیل توجه نکردن به صورت مالی شرکت می باشد.

صورتهای مالی چند نوع است

۱- ترازنامه

۲- صورتحساب سود و زیان و صورت حساب سود وزیان انباشته

۳- صورت سود و زیان جامع

۴- صورت گردش وجوه نقد

صورتهای مالی حسابرسی شده به صورت سالانه منتشر می شوند . البته به صورت میان دوره ای یعنی ۶ ماهه نیز صورتهای مالی برای اطلاع سهامداران منتشر می شود.

ترازنامه چیست؟

ترازنامه صورت مالی است که در آن دارایی های شرکت بدهی های شرکت وسرمایه و حقوق صاحبان سهام ثبت است.اطلاعات ترازنامه طبقه بندی خاص خود را دارد.مثلا اول دارایی ها ذکر می شود، بعد بدهی ها و درآخر حقوق صاحبان سهام. ترازنامه، برای سهامداران از این جهت با اهمیت است که معلوم میکند ، شرکت چه میزان دارایی ،چه میزان بدهی وسرمایه داردو بدین وسیله می توان قدرت شرکت را پیش بینی کرد.

صورتحساب سود و زیان چیست ؟

صورت حسابی می باشد که نشان میدهد شرکت مربوطه چقدر درآمد کسب کرده ، چه میزان هزینه داشته ودر نهایت چه مبلغ سود ویا زیان شناسایی کرده است . اهمیت این صورتحساب واضح است ، چرا که برای خرید سهام یک شرکت مهمترین مولفه سودآوری است .

نسبت های مالی به چه معناست؟

نسبت ارزش های به دست آمده از صورت های مالی شرکت که برای بررسی سلا مت شرکت ،P/E و قیمت سهام آن به کار می رود . در میان نسبت های مالی، نسبت جاری، نسبت نسبت درآمد به دارایی، نسبت قیمت به ارزش دفتری، نسبت سود قبل از کسر ما ل یات به فروش و نسبت آنی از مهم تر ین نسبت ها هستند. ارقام حسابداری که ما را در رسیدن به این نسبت ها کمک می کنند ، عبارت اند از : ارزش دفتری، پوشش سود سهام، محصول و تغییر پذیری. EPS ، فعلی

نسبت نقدینگی چیست؟

نسبت نقدینگی برابر است با وجوه نقد و اوراق بهادار قابل فروش در بازار، به تعهدات وبدهی های جاری شرکت. این نسبت سرعت پرداخت دیون شرکت به بستانکاران رانشان می دهد.

نسبت سود قبل از کسر مالیات به فروش چیست؟

این نسبت برابر است با سود قبل از کسر مالیات تقسیم بر فروش خا لصضرب در ١٠٠ . این نسبت شاخص مناسبی برای نشان دادن کارایی شرکت است. اگر در مقایسه باسال های گذشته این نسبت کاهشیابد، بدین معنااست که هزینه های شرکت بالا رفته یا فروش آن کاهش یافته است. اگر این نسبت افزایش یابد ، بدین معناست که هزینه های شرکت نسبت به فروش کاهش یافته ویا فروش افزایش یافته است.

ارزش جاری بازار به چه معناست؟

ارزش بازار کل سهام منتشر شده از سوی شرکت به قیمت جاری در بازار سهام را ارزش جاری می نامیم .

قیمت بازار سهام به چه معناست؟

قیمت بازاری سهم آخرین قیمتی است که طبق گزارش های موجود آن سهم مورد معامله قرار گرفته است.

سهم بازار به چه معناست؟

سهم بازار شرکت، نشان دهنده سهم یا در صد فروش محصولات آن شرکت در مقایسه با کل فروش آن محصول توسط سهم تولید کنندگان است.

اصطلاحات بورسی

EPSچیست؟

EPS یا سود هر سهم است. هر گاه کل سود پس از Earning Per Share خلاصه اصطلاح کسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم نماییم؛ سود هر سهم به دست می آید.

EPS پیش بینی شده : عبارتست از سود هر سهم که شرکت برای سال مالی که در پیش است پیش بینی میکند.

EPS تحقق یافته: عبارتست از سود هر سهم که در دوره مالی گذشته به هر سهم تعلق گرفته است.

تعدیلEPS:شرکت ها درابتدای سال مالیEPSخودرا پیش بینی می کنندEPSپیش بینی می گویند ولی گاهی اوقات این سودکمتر وگاهی بیشتر ازپیش بینی در می آید.

تعدیل کردن به این معناست که با بررسی مشخص می شود که سود پیش بینی شده کمتر یا بیشتر از مبلغ پیش بینی شده درآمده است .

DPSچیست؟

به مقدار سودی که شرکت تقسیم می کند و به طور نقدی به دست سهامدار می رسدDPSگفته می شود شود.اینکه چه میزان از سود تحقق یافته هر سهم به صورت نقدی توزیع شود و چه میزان در شرکت باقی بماند تصمیمی است که در مجمع عادی سالیانه توسط هیات مدیره به مجمع پیشنهاد داده می شود و سپس به تصویب سهامداران می رسد

درآمد باقی مانده به چه معناست؟

در آمد باقی مانده بخشی از درآمد شرکت است که بین سهامداران تقسیم نشده است ولی به عنوان ذخیره انباشت شده برای رشد شرکت یا استفاده از آن در موارد اضطراری نگه داری می شود.در آمد باقی مانده را سود تقسیم نشده، مازاد درآمدیا ذخیره نیز می نامند .

سهم بازار به چه معناست؟

سهم بازار شرکت نشان دهنده سهم یا در صد فروش محصولالات آن شرکت در مقایسه با کل فروش آن محصول توسط سهم تولید کنندگان است.

نماد معاملاتی باز و بسته چیست؟

پس از آنکه شرکت های سهامی عام در بازار بورسپذیرفته شدند، برای اینکه اوراق سهام آنها در بازار بورس قابل دادوستد باشد ، باید نماد معاملالاتی آنها در تابلو بورس باز شود. پساز بازشدن نماد معاملالاتی، خرید وفروش سهام به طور مرتب و روزانه انجام می شود. حال اگر مدیران شرکت بخواهند، هرگونه تغییری در اصول اساسی شرکت ایجاد کنند ، باید نماد معاملالاتی شرکت در تابلوی بورس بسته شود و امکان دادوستد سهام منتفی گردد و متوقف بشود .این تغییر می تغییر محل شرکت ، افزایشسرمایه یا هر تغییر دیگری ، تواند شامل تعدیل EPSباشد.

مدیریت قیمت:

هر سهم در هر روز نهایتا تا حد مشخصی میتواند افزایش یا کاهش داشته باشد.

نوسان نامحدود در روزهای خاص

اولین روز معامله پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه

اولین روز معامله پس از تصویب افزایش سرمایه

اولین روز معامله پس از انتشار اطلاعیه تعدیلEPS شرکت با بیش از ١٠ درصد تغییر

سهام فعال به چه معناست

سهامی است که به طور مکرر و روزانه مورد معامله قرار می گیرد وبا ا ین ویژگی ، از سهامی که نیمه فعال است و کمتر مورد معامله قرار می گیرد، متمایز م ی شود . سهام شرکت های بزرگ ومهم می بایست سهام فعال باشند به خصوص شرکت هایی که نسبت به تحولات اقتصادی وسیاسی حساس هستند و بنابراین در معرض تغییرات ناگهانی قیمت قرار دارد.

سهام غیرفعال به چه معناست؟

این سهام به ندرت در بازار مورد خرید وفروش قرار می گیرد ، هرچند در شمار سهام فهرست شده است . سهام غیر فعال ، سهامی است که به سختی خریدار یا فروشنده ای برای آن ها یافت می شود . اختلاف بین قیمت خرید وفروش چنین سهامی ، ممکن است بسیار زیاد باشد .

بازار حساس به چه معناست؟

بازار سهامی که به تحولات سیاسی واقتصادی نظیر بودجه سالانه، رشدنا مطلوب صنعتی، حذف یا مقرارت نظارت بر قیمت ها، تغییردولت وامثال آن به شدت واکنش نشان می دهد، بازار حساس نام دارد.

بازار ضعیف و کم رونق به چه معناست؟

بازار ضعیف به بازاری گفته می شود که خریداران اندکی در آن حضور داشته باشند. دراین بازار قیمت با اندکی فشار فروش رو به تنزل می گذارد.

افزایش سرمایه

معمولا پس از پیشنهاد هیئت مدیره و ارائه طرح توجیهی افزایش سرمایه و مشخصنمودن روش و محلی که مبلغ حاصل از افزایش سرمایه قرار است در آنجا سرمایه گذاری شود ، این افزایش به میزان مشخص،(مثلا ۱۰۰ % ) به تصویب مجمع می رسد.

پس از آن این افزایش سرمایه در اختیار هیئت مدیره قرار میگیرد و هیئت مدیره پس از طی مراحل قانونی و جلب رضایت سازمان بورس اقدام به ثبت این افزایش مینماید.

اصولا افزایش سرمایه به سه طریق امکان پذیر است که ابتدا آنها را نام برده و سپس در اسلایدهای بعدی توضیحات لازم را می آوریم:

افزایش سرمایه به روش جایزه

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

افزایش سرمایه به روش صرف سهام

افزایش سرمایه به روش جایزه

همانطور که میدانیم ، معمولا شرکتها مقداری از سود سالیانه خود را در حساب اندوخته ذخیره مینمایند و در زمان مقتضی با انتقال موجودی این حساب به حساب سرمایه و انتشار اوراق سهام جدید ، سرمایه اسمی شرکت را افزایش میدهند و سپس اوراق سهام جدید را به نسبت سهام قبلی بین سهامداران توزیع مینمایند چون در این حالت سهامداران پولی بابت اوراق جدید پرداخت نمی نمایند ، اصطلاحا به آن افزایش سرمایه به روش جایزه میگویند . در این حالت معمولا نسبت کاهش قیمت سه بعنوان مثال یکی از شرکتهایی که به این روش افزایش سرمایه داده است ، سرمایه گذاری ملی ایران بود ، که سرمایه خود را به میزان ۲۰۵۰ میلیارد ریال افزایش داد. که این مبلغ را از محل سود تقسیم نشده و مطالبات سهامداران تامین نمود . این شرکت حدودا ۲۴۱ درصد افزایش سرمایه داد ولی با توجه به اینکه قیمت این سهم قبل از مجمع ۶۸۵۱ ریال و بعد از آن ۲۲۰۶ ریال شد ، میتوان دید که با وجودی که افزایش این شرکت حدود ۲۴۱ % بوده ولی افت قیمت آن با نسبت حدودا ۲۱۰ % بوده است.م ، بعد از افزایش کمی کمتر از، نسبت افزایش سرمایه است.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی:

زمانی که شرکت اندوخته ای جهت افزایش سرمایه در اختیار ندارد و جهت ایجاد نقدینگی قصد افزایش سرمایه را داشته باشد ، میتواند از این روش برای افزایش سرمایه استفاده کند . توضیح اینکه گاهی شرکتها مقداری از مبلغ افزایش سرمایه را بصورت اندوخته دارند. ولی این مقدار برای افزایش مورد نظر کافی نیست، در این حالت شرکت می تواند، از روش اول و دوم همزمان مبلغ افزایش سرمایه را تامین کند. در این حالت شرکت به هر سهامدار به نسبت تعداد سهام قبلی امتیازی جهت خرید سهام جدید میدهد که اصطلاحا به آن حق تقدم می گویند . پس از ثبت افزایش به این روش برگه های حق تقدم به آدرس سهامداران ارسال میگردد . سهامداران پس از دریافت برگه های حق تقدم در صورت تمایل ، مبلغ اسمی سهام متعلقه که تعداد آن در برگه حق تقدم مشخص می شود ، را در مهلت مقرر به حساب شرکت واریز نموده و پس از مدتی معمولا از یک تا چهار ماه برگه های سهام جدید به سهامداران داده می شود.

در صورتی که سهامدار به هر علتی ، مایل نباشد از امتیاز حق تقدم خویش استفاده نماید، میتواند این امتیاز را به دیگری واگذار نماید . برای اینکار می بایست با مراجعه به کارگزاری و تکمیل فرم درخواست فروش تقاضای فروش حق تقدم خود را بنماید . خریداران برگه های حق تقدم ، می بایست علاوه بر پرداخت مبلغی که بابت خرید حق تقدم به فروشنده می پردازند مبلغ اسمی تعداد حق تقدم خریداری شده را نیز به حساب شرکت واریز و به انتظار دریافت برگه های سهام بمانند .

معمولا با توجه به اینکه تبدیل برگه های حق تقدم به برگه سهم مدتی بطول میانجامد و در طول این مدت امکان خرید و فروش روی آن وجود ندارد و به نوعی پول پرداختی بابت این سهام تا زمان تبدیل شدن به سهم بلوکه میگردد ، تفاوت قیمت برگه حق تقدم با قیمت سهام شرکت در بازار کمی بیشتر از ۱۰۰۰ ریال (مبلغ اسمی سهم ) می باشد . که این اختلاف قیمت با انتظارات بازار نسبت به آینده سهم و سابقه شرکت در مدت زمان ارسال برگه های سهام جدید رابطه معکوس دارد و هر چه قدر دید بازار نسبت به آینده شرکت و سابقه شرکت در ارسال برگه های سهم مثبت تر باشد، تقاضا برای خرید ان بیشتر و در نتیجه این اختلاف قیمت کمتر میشود.

در زمانی که به هر دلیلی سهامداری از حق تقدم خود استفاده ننماید و یا به علت نداشتن آدرس پستی دقیق نزد شرکت موفق به دریافت برگه حق تقدم خود نشود ، شرکت پس از فروش این برگه ها در بازار وجه آن را در حساب سهامدار نزد شرکت نگهداری می نماید.

افزایش سرمایه به روش صرف سهام

در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی بفروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را ، به حساب اندوخته منتقل و یا در ازای آن سهام جدید ، به سهامداران قبلی میدهد .

یکی از دلایلی که اخیرا این روش نسبت به روش افزایش از طریق آورده بیشتر مورد توجه شرکتها قرار گرفته، این است که در این روش شرکت مبلغ مورد نظر برای افزایش سرمایه را در مدت کمتری از طریق پذیره نویسی تامین میکند. بر خلاف روش آورده ،که معمولا تامین مبلغ افزایشسرمایه تا آخرین روزهای پایان مهلت استفاده از حق تقدم و همچنین به فروش رساندن حق تقدم های استفاده نشده ، به طول میانجامد . در ایران گاهی شرکتها مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را از طریق فروش تعدادی برگه سهام به نرخی بالاتر از قیمت اسمی تامین نموده و مابقی سهام را بین سهامداران قبلی توزیع نموده اند . بعنوان مثال فرض کنید شرکتی ۱۰۰۰۰ میلیون سرمایه دارد و تعداد برگه های سهام آن ۱۰ میلیون می باشد و هر سهم این شرکت در بازار، ۹۰۰۰ ریال معامله می شود و این شرکت قصد دارد، سرمایه خود را به میزان ۱۰۰% و از طریق صرف سهام افزایش دهد . مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه ۱۰۰۰۰ میلیون ریال می باشد که معادل ۱۰ میلیون برگه سهام جدید است.

شاخص چیست ؟

کلمه شاخص( (INDEX در کل، به معنای نمودار یا نشان دهنده، یا نماینده میباشد . شاخص ، کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن می باشد و وسیله ای برای اندازه گیری و مقایسه پدیده هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند ، که بر مبنای آن میتوان ، تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره ، بررسی نمود . محاسبه شاخصبرای هر شرکت ، صنعت یا گروه یا دسته ، امکان پذیر است و می توان آن را محاسبه نمود .

برای محاسبه شاخص، یک سال را به عنوان سال مبنا یا پایه فرض کرده و پساز تقسیم ارزش جاری، بر ارزش مبنا ( ارزش سال پایه(، آن را در عدد ۱۰۰ ضرب می کنیم . عدد بدست آمده، شاخص آن گروه یا دسته مورد نظر را به ما نشان می دهد .در هر بازار بورس اوراق بهاداری، میتوان بنا بر احتیاج و کارایی شاخصهای زیادی را تعریف و محاسبه نمود . در تمام بورس های دنیا نیز، شاخص های زیادی برای گروهها و شرکتهای مختلف محاسبه می شود

بازار سهام امریکا شاخص داو جونز تغییرات ۳۰ شرکت صنعتی ۲۰ شرکت حمل و نقل و ۱۵ شرکت خدماتی را نشان میدهد ویا شاخص نزدک تغییرات سهام خارج از بورس را نشان می دهد در بورس اوراق بهادار تهران نیز، شاخص های زیادی محاسبه می گردد، که هر شخص یا گروهی بنا به نیاز خود از آنها استفاده میکند .

شاخص کل قیمت (TEPIX )

شاخص کل قیمت ، که مخفف کلمهTEHRAN PRICE INDEXمی باشد، یکی از اصلی ترین شاخصهایبورس اوراق بهادار تهران است که روش محاسبه آن بر اساس فرمول زیر )فرمول لاسپیرز ( انجام می گیرد

((ارزش جاری بازار*تعداد سهام منتشره(( تقسیم بر((ارزش سال پایه سهام*تعدادسهام درسال پایه))*عدد۱۰۰

در بورس تهران برای سه گروه محاسبه می شودکه عبارتند از:

شاخص قیمت کل بازار : که در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکتهای معامله شده تاثیر داده میشود

شاخص قیمت تالار اصلی: که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلو اصلی تاثیر داده می شود .

شاخص قیمت تالار فرعی : که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلوی فرعی تاثیر داده می شود .

ویژگیهای شاخص کل قیمت عبارتند از

موزون بودن : بدین معنا که، چون در محاسبه آن، ارزش سهام در تعداد سهام منتشره ضرب میگردد ، پس تغییرات قیمت سهام بر اساس تعداد سهام منتشر شده شرکتها ، در شاخص تاثیر گذار است . یعنی هر چقدر تعداد سهام منتشره شرکت بیشتر باشد، تغییرات قیمت سهم مورد نظر تاثیر بیشتری بر روی شاخص خواهد گذاشت

جامع بودن : این شاخص، به لحاظ اینکه بر اساس تغییرات سهام تمام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ، محاسبه میگردد، لذا خصوصیت جامع بودن را داراست .

در دسترس بودن : شاخص کل قیمت ، به لحاظ اینکه بصورت لحظه ای توسط سازمان بورس اوراق بهادار محاسبه و در اختیار افراد قرار می گیرد، لذا دارای خصوصیت در دسترس بودن میباشد .

موارد تعدیل شاخص کل قیمت

شاخص کل قیمت در موارد زیر تعدیل میگردد و در حقیقت تغییرات ناشی از موارد زیر در مقدار شاخص اثری ندارد .

ورود و خروج شرکتها : به هنگام ورود و خروج شرکتها ، به دلیل افزایش یا کاهش ارزش جاری سهام، اصولا ارزش پایه سهام تعدیل می گردد ، تا تغییری در عدد شاخص حاصل نشود . به عبارتی با افزایش صورت کسر در مخرج آن تغییری می دهند، تا حاصل تقسیم صورت بر مخرج تغییر نکند

افزایش سرمایه از طریق آورده و یا مطالبات سهامداران :

به علت اینکه با افزایش سرمایه از طریق آورده و یا مطالبات سهامداران ، ارزش جاری سهام افزایش می یابد، لذا، در این موارد نیز ،ارزش پایه سهام ، باید به گونه ای تعدیل گردد تا تغییری در عدد شاخص حاصل نگردد

ادغام شرکتها : در صورت ادغام دو یا چند شرکت، در هم، نیز می بایست در ارزش پایه سهام تغییر داده شود ، تا عدد شاخص تغییری نکند .

ولی در برخی موارد نیازی به تعدیل شاخص نمی باشد که این موارد عبارتند از :

افزایش سرمایه از محل اندوخته : زیرا در این حالت، همان مبلغ اندوخته که متعلق به سهامداران بوده، بصورت سهام جدید به آنها داده میشود، پس تغییری در حقوق صاحبان سرمایه اتفاق نیفتاده ، لذا در این حالت نیازی به تعدیل شاخص نیست . تجزیه و تجمیع سهام : در این حالت نیز تنها تعداد سهام منتشره تغییر یافته و چون به تناسب ان قیمت سهم نیز تغییر می یابد، لذا نیازی به تعدیل شاخصنیست . البته لازم به ذکر است که در ایران عملا اینکار امکان پذیر نیست و ارزش اسمی هر سهم بطور ثابت ۱۰۰۰ ریال می باشد.

پرداخت سود نقدی : در این حالت نیز چون اصولا به تناسب پرداخت سود نقدی ، قیمت سهام نیز،کاهش می یابد، لذا نیازی به تعدیل عدد شاخص نیست .

شاخص بازده نقدی

از تفاضل منطقی شاخص قیمت و بازده نقدی از شاخص قیمت بدست می آید و نشان دهنده تغییرات بازده نقدی سهام می باشد .

شاخص صنعت

فرمول محاسبه آن، همانند محاسبه شاخص کل می باشد و نشان دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای صنعتی میباشد و برای هر صنعت بطور جداگانه محاسبه میگردد .

شاخص مالی

فرمول محاسبه آن ، همانند محاسبه شاخص کل می باشد و نشان دهنده تغییرات در ارزش سهام شرکتهای سرمایه گذاری می باشد .

شاخص شرکت

فرمول محاسبه آن همانند محاسبه شاخص کل قیمت میباشد و برای هر شرکتی بطور جداگانه محاسبه میگردد . و برای محاسبه آن شاخص هر شرکتی را در بدو ورود ۱۰۰ تعیین نموده اند.

شاخص ۵۰ شرکت برتریاtx-50 به روش میانگین ساده

معمولا هر سه ماه یکبار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می گردند نشان دهنده میانگین قیمت سهام ۵۰ شرکت برتر می باشد محاسبه این شاخص به روش محاسبه شاخص داو جونز میباشد . به عبارتی در این محاسبه، تعداد سهام منتشره شرکت تاثیر داده نمی شود و تنها از جمع قیمت سهام ۵۰ شرکت تقسیم بر تعداد آنها ( تعدیل شده ( بدست می آید

شاخص ۵۰ شرکت برتر TX-50(به روش میانگین موزون)

این شاخص نیز بوسیله تغییرات ارزش سهام ۵۰ شرکت برتر محاسبه می شود ولی طرز محاسبه آن به روش میانگین موزون ( روش لاسپیرز ) می باشد و تعداد سهام منتشره شرکتها در محاسبه آن تاثیر گذار است .

راههای ورود به بورس

سرمایه گذار خود به تحلیل بازار پرداخته و سهام مورد نظر خود را انتخاب کند.

با استفاده از مشاور مالی سهام مورد نظر خود را انتخاب کند.

از راهنمایی کارگزار برای انتخاب سهام استفاده کند.

سهام سبدهای سرمایه گذاری را خریداری کند.

برگه های صندوق مشاع سرمایه گذاری

سهام با اختیار معامله

ادامه مطلب در قسمت بعدی

نویسنده: آقای امیر عجمی

 

چکیده:

این قسمت از مقاله به بررسی تاریخچه به وجود آمدن بورس در جهان و ایران می پردازد. سپس  تغییر و تحول آن در سالهای متمادی را  بررسی می کند . مزایا و معایب بورس، تعریف بازار بورس اوراق بهادار ، انواع بورس، انواع بازار سرمایه، انواع ارزشها، مولفه های اصلی بورس، کارگزاران بورس، معیار انتخاب کارگزار و شرکتهای سرمایه گذاری را مورد مطالعه قرار می دهد

تاریخچه

در گذشته، بازرگانان خطر کرده و ضرر دیده، به دنبال ساز و کاری بودند تا ضرر و خسارات احتمالی را با شریک یا شرکای دیگر تسهیم نمایند. تنها فرمول ممکن، ایجاد یا تأسیس یک شرکت سهامی با چند نفر شریک و مسئولیتی در حدود سرمایه پرداخت شده یا سهام خریداری شده بود. در سال ۱۶۰۲ میلادی یکی از اولین شرکتهای سهامی عام در دنیا، به نام کمپانی هند شرقی تأسیس شد. در حقیقت این کمپانی برای انجام مقاصد خود نه تنها ریسک را بین سهامداران توزیع کرده بود، بلکه با جمع آوری نقدینگی از مردم، این عملیات را با سرمایه آنان انجام می داد و خود فقط هزینه تأمین سرمایه را می پرداخت. بعدها ، با گسترش مبادلات تجاری در اروپا و لزوم ارتباط هر چه بیشتر مردم و صاحبان سرمایه، مراکزی به وجود آمد که در آن، دارندگان سرمایه و متقاضیان استفاده از نقدینگی مردم، با یکدیگر تماس گرفته و با داد و ستدهای مالی به منظور رفع احتیاجات بلندمدت یکدیگر، بازار سرمایه را به وجود آوردند.

واژه «بورس» از نام خانوادگی شخصی بنام «واندر بورس» اخذ شده که در اوایل قرن پانزدهم در شهر بروژ بلژیک می زیسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد می آمدند و به داد و ستد کالا و پول و اوراق بهادار می پرداختند. این نام بعدها به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل داد و ستد پول و کالا و اسناد مالی و تجاری بوده است. رشد بورس سهام و جاافتادن آن در عملیات تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن قاره از کشاورزی به صنعتی همراه بوده است. نکته قابل توجه آنکه درست در هنگام جهش معاملات بورس و پا گرفتن آن، دول اروپایی مانند انگلستان، آلمان و سوئیس ، قوانین و مقررات ناظر بر فعالیت این نهاد را وضع کردند و قبل از اینکه امنیت سرمایه گذاری به خطر افتد و موجباتی فراهم شود که صاحبان پس اندازهای کوچک، صنایع نوپای اروپایی را از موهبت مشارکت خود محروم نمایند. قوانینی وضع شد تا از هر گونه تقلب و تزویر و پایمال شدن حقوق صاحبان سهام، جلوگیری گردد.

بورس لندن از سال ۱۸۰۱ میلادی آغاز به کار نمود. از ابتدای امر در بورس لندن، اوراق بهادار خارجی و داخلی مورد داد و ستد قرار می گرفت. بورس نیویورک در اواخر قرن هیجدهم تأسیس شده و با وجود رقیب دیگری به نام بورس امریکن، از نظر حجم معاملات و اهمیت در بازار سرمایه آمریکا، در مقام اول قرار دارد. گر چه تا قبل از تأسیس بورس نیویورک، اوراق قرضه و سهام شرکتها توسط دلالان و بازرگانان حرفه ای مورد داد و ستد قرار می گرفت. در سال ۱۷۹۲، بیست و چهار نفر از واسطه های خرید و فروش سهام تصمیم گرفتند با انتخاب محل معینی در آنجا مستقر شده و موجباتی را فراهم آورند تا متقاضیان خرید سهام شرکتها یا فروشندگان اوراق قرضه به آنجا مراجعه نمایند. در آمریکا، اولین محل شناخته شده به عنوان بورس اوراق بهادار در نیویورک و در محوطه ای در زیر سایه درخت نارون بزرگی در «وال استریت» بود که بعدها به قهوه خانه ای در نزدیکی همان محل انتقال یافت. بورس «وال استریت» با جمع آوری مبالغی به عنوان ورودیه از دلالان (کارگزاران) و گسترش عملیات تقویت شد و به مجتمع تجاری عظیمی مبدل گردید که بعدها به نام «بورس سهام نیویورک» رسماً به ثبت رسید. در حال حاضر تعداد کارگزاران این بورس به چند هزار شخص حقیقی و حقوقی بالغ می گردد.

 

سابقه ایجاد بورس در ایران

فکر اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال ۱۳۱۵ بر می گردد. در این سال یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی به منظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی ناظر بر فعالیت بورس اوراق بهادار، به ایران آمدند. اما مطالعات آن دو با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف گردید. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ ، مجدداً در سال ۱۳۳۳، مأموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی وقت محول گردید. این گروه پس از دوازده سال تحقیق و بررسی در سال ۱۳۴۵ ، قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه و لایحه مربوط را به مجلس شورای ملی ارسال داشتند. این لایحه در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۵ تصویب شد. اما به دلیل عدم آمادگی محافل صنعتی و بازرگانی، بورس تهران با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس، بهمن ماه سال ۱۳۴۶، فعالیت خود را آغاز نمود. متعاقب آن سهام اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد به بورس راه یافتند. طی ۱۱ سال فعالیت بورس قبل از انقلاب اسلامی، تعداد شرکتها، بانکها و شرکتهای بیمه پذیرفته شده در بورس از ۶ بنگاه اقتصادی با سرمایه ۶/۲ میلیارد ریال به بیش از ۲۳۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از ۱۵ میلیون ریال به بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۵۷ افزایش یافت. در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تحولات پیش آمده از جمله تصویب لایحه قانون اداره امور بانک ها در ۱۴/۳ / ۱۳۵۸ ، ملی شدن شرکت های بیمه و تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع و در نتیجه ادغام و تملک بانک ها و شرکت های بیمه و تملک بسیاری از بنگاههای اقتصادی توسط دولت، تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت تقلیل یافت. دوره فترت بورس که از سال مزبور آغاز گردیده بود تا سال ۱۳۶۷ ادامه یافت.

از سال ۱۳۶۸ و در چهارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تجدید فعالیت بورس به عنوان پیش زمینه اجرای خصوصی سازی، جذب و گردآوری پس اندازها و هدایت آن در جهت سرمایه گذاری آغاز گردید.

مزایای سرمایه گذاری در بورس

حال باید دید که چرا آحاد مردم درخصوص ورود به این بازار اظهار تمایل می نمایند . دراین قسمت تنها به ذکر چکیده ای از عوامل موثر در این امر خواهیم پرداخت:

نبود حد سرمایه مجاز: به نحوی که هر فردی با هر میزان سرمایه امکان ورود به این بازار را خواهد داشت . به عنوان مثال دربازار سرمایه شما به راحتی می توانید با مبلغ یک میلیون ریال بخشی ازسهام یک شرکت بزرگ و معتبر را خریداری نمائید . اما اگر بازار بورسی وجود نمی داشت ، به سختی می توانستید درشرایط عادی با این مبلغ حرکت اقتصادی خاصی را انجام دهید

قابلیت نقد شوندگى بالا:که موجب گردیده تا درشرایط عادی ورود و خروج شما به این بازار در کمتر از چند روز فراهم گردد . که یقینا با توسعه الکترونیکی بازار (که مقدمات آن درحال اجرا است) این مدت می تواند حتی به چند ساعت تقلیل پیدا نماید که تقریبا چنین وضعیت مشابهای به ندرت درسایر رویه های سرمایه گذاری یافت مى شود.

بازده بالاتر: از منابع پربازده شناخته شده در بازارهای مشابه ، با در نظر گرفتن ریسک بهینه .

تب گسترش این بازار: که به عنوان عاملی نادیدنی (همانند تب طلا در ایالات متحده)، بازار امروز ایران را فرا گرفته است و همچنان تا ظرفیت نهایی و تعادل، گام های بسیار بزرگی را در پیشروخواهد داشت . علی رغم عدم تنوع دربازار بورس ایران ، درعین حال منابع کسب سود دراین بازار بسیار متنوع است ، به نحوی که یک سهم خریداری شده می تواند برای دارنده آن ، به طرق گوناگون سود ایجاد نماید که از آن جمله می توان به انواع افزایش سرمایه ، ما به التفات قیمت خرید با قیمت روز ، سود نقدی و … اشاره داشت

ظرفیت های باز موجود: نحوی که علیرغم تمام رشدهای این بازار همچنان ظرفیتهای رشد فوق العاده بکر و دست نخوردهای وجود دارد ،که سیاستهای خصوصیسازی دولت نیز بعنوان یکی از اهداف کلان اقتصادی در واقع تقویتکننده این موضوع می باشد .

مزایای ورود به بورس برای شرکتها

دراین بین سوالی مطرح می شود و آن این است که واقعا ، چرا شرکتها برای حضور دراین بازار از خود علاقه نشان می دهند ؟ و اساسا مزایای حضور شرکتها در بازار بورس چیست ؟ درپاسخ به این پرسش سعی نمودیم به اختصار پاره ای از عوامل بااهمیت را بیان نمائیم که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

استفاده از معافیت های مالیاتی: شرکتهایی که در بورس مورد پذیرش قرارمی گیرند مادامیکه از لیست سازمان بورس واوراق بهادار خارج نگردیده باشند ، مىتوانند نسبت به نرخ مقطوع مالیات حداقل از ۱۰ معافیت مالیاتی بهره مند گردند. در بورس به جهت تمرکز سرمایه که با هدف مشارکت درحقوق شرکتهای مورد پذیرش صورت گرفته و تشکیل یک بازار هدفمند را داده است ، امکان افزایش سرمایه بسیار ساده تر از حالتی است که شرکتها در خارج از بورس به این امر اقدام میورزند. چرا که مجبور خواهند بود تا برای افزایش سرمایه به دنبال شرکای جدید ، که بعضا با چانه زنی نیز همراه خواهد بود و منجر به افزایش هزینه های مرتبط با توسعه را فراهم خواهد گردانید مواجه گردند.

انتشاراوراق قرضه: که براساس قانون تجارت به شرکتهای سهامی عام این اجازه داده شده و طبعا حضور در یک بازار متمرکز این امر را به نحو چشمگیری تسهیل خواهد نمود .

به روز رسانی ارزش واقعی: شرکتکه این موضوع می تواند انعکاس دهنده نگرش یک بازار متخصص نسبت به آتیه شرکت مورد بررسی باشد و کاملا واضح خواهد بود که این امر توانایی ارایه خط مشی مدیریتی به مجموعه مدیران شرکتهای بورسی را در راهبرد اهداف خود فراهم خواهد ساخت .

ورود به بورس و عبور از فیلترهای نظارتی و کنترلی آن بعضا موجب کسب وجهه و اعتبار برای شرکتهای پذیرفته شده را فراهم ساخته که این امر می تواند موجبات یکسری منافع نادیدهای را برای این شرکتها فراهم آورد.

تعریف بازار بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهاداربه معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است ، که درآن سهام شرکتها واوراق مشارکت ، تحت ضوابط و مقررات خاص، مورد معامله قرارمی گیرد.

سهم چیست

سرمایه هرشرکت سهامی ، به قسمتهایی مساوی تقسیم می شود که به هریک از این قسمت ها، یک سهم گفته می شود .معمولا قیمت اسمی سهام در ایران ۱۰۰۰ ریال است.هر فرد پس از خرید سهام مالک جزئی از دارایی شرکت می شود.

بورس کالا ، بورس فلزات ، بورس کشاورزی، بورس اوراق بهادار ، بورس اسناد خزانه . در بورس افراد حقیقی و حقوقی توسط کارگزاران خود به دادوستد می پردازند و در آن خریدار و فروشنده می توانند یک فرد یا یک شرکت باشند. این خرید و فروش تابع قوانین خاصی است ؛ که در مورد همه و با هر مقدار سرمایه به صورت یکسان برخورد می کند

هرشرکتی برای ایجاد و فعالیت در بازار نیاز به یک تامین مالی دارد می خواهیم بدانیم تامین مالی چیست؟

تامین مالی چیست

تامین مالی یا فاینانس ، یعنی تهیه منابع مالی و وجوه برای ادامه فعالیت شرکت و ایجاد و راه اندازی طرح های توسعه و درآمدزای این واحدهای اقتصادی . تامین مالی عمدتا از طریق انتشار سهام ، فروش اوراق قرضه و وام و اعتبار صورت می گیرد.

ابزارهای ویژه تامین مالی

الف- سهام عادی

ب- سهام ممتاز

ج- اوراق قرضه

د- اوراق مشارکت

ه- اوراق بهادار قابل تبدیل

سهام عادی چیست ؟

سهام عادی، همین سهامی است که شرکت ها عرضه می کنند وسهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت می شوند.شما سهام عادی را هرزمان که بخواهید می توانید بفروشید ولی اگر شرایط بازار و کشور خوب باشد با قیمت بالاتر و اگر شرایط بازار خوب نباشد با قیمت کمتر آن را می فروشد.

سهام ممتاز چیست ؟

سهامی است ، که شرکت عرضه می کند وسود آن مثلا این طور گفته می شود ۱۰ ٪ از قیمت اسمی سهام. حال اگر قیمت اسمی سهام ۱۰۰ تومان است ۱۰ درصد آن ۱۰ تومان می شود سود سهام ممتاز ، نسبتا دائمی است و پرداخت سود سهام ممتاز نسبت به سهام عادی اولویت دارد. برای رعایت حقوق سهامداران شرکت هایی که در بورس پذیرفته می شوند دارای سهام عادی ومشابه و یکسان هستند.

اوراق مشارکت یا اوراق قرضه:

اوراقی است که سودمعین دارد وصادرکننده اوراق قرضه متعهد می شود اصل پول و سود را در تاریخ معین پرداخت کند. این اوراق چند کوپن سود دارند که مثلا هر سه ماه یکبار باید به بانک عامل مراجعه کرد و با تحویل آن بخشی از سود را دریافت کرد.

در بازار بورس ایران، اوراق مشارکت نیز مورد دادو ستد قرار می گیرد. اولین شرکتی که اقدام به انتشاراوراق مشارکت در بورس کرد شرکت ایران خودرو- طرح پژوپارس – با سود ۱۹ ٪ بود.

انواع بازار سرمایه

بازار اولیه: در بازار اولیه اوراق بهادار شرکت ، برای اولین بار صادر شده ودر معرض مبادله قرارمی گیرند. به سهام جدیدی که شرکت های بازار ثانویه عرضه می کنند بازار اولی گفته نمی شود.

بازار ثانویه : بازار ثانویه شامل خریداران و فروشندگان سهام و اوراق قرضه ای است که قبلا انتشار یافته است. برای مثال اگر فردی بخواهد سهم یا ورقه ای قرضه ای راکه برای اولین بار پس از عرضه توسط یک شرکت خریداری کرده به فروش برساند باید به بازار ثانویه برود. به همین ترتیب وقتی شخصی بخواهد ، سهم یا ورقه قرضه مربوط به شرکتی را از بازار ثانویه خریداری کند، (در صورتی که آن شرکت در فهرست شرکت های پذیرفته شده در بازار سهام باشد) ناچار نیست منتظر انتشار عمومی سهام جدید آن شرکت بماند. بورس اوراق بهادار مهم ترین نهاد بازار ثانویه برای معاملات اوراق بهادار است .بازار ثانویه مکانی است که سهام منتشرشده ودر حال انتشار مورد خرید و فروش قرار می گیرند. تفاوت بازار ثانویه با بازار اولیه در این است که در بازار اولیه عرضه کننده ، سهام را مستقیما به سرمایه گذار می فروشد.

انواع ارزشها

ارزش دفتری: ارزشی که برروی ترازنامه ثبت می باشد (درموردکالاها و اجناس) خواه این قیمت برای امسال باشد، خواه برای ۱۰ سال قبل، به آن ارزش دفتری می گویند.

ارزش ذاتی: ارزش یک سهم برحسب نرخ بازده سرمایه گذاری،هرقدرازسهم خود بازده بیشتری کسب کنیم ارزش ذاتی آن بیشترخواهد بود.

ارزش اسمی: ارزشی که آن راقانون تعیین می کند وبرای هربرگه سهام ۱۰۰ تومان است.

ارزش بازار: قیمت فروش سهام دربازاراست ، این ارزش راعرضه وتقاضا مشخص می کند.

گسترش فعالیت بازار سرمایه در مناطق جغرافیایی کشور بر اهداف و فعالیت های ذیل تاثیر با اهمیت دارد:

الف)فرایند توسعه اقتصادی همزمان و یکنواخت مناطق را شتاب می بخشد،

ب) اجرای سیاست های مربوط به تمرکززدایی را آسانتر می کند،

ج) مشارکت طیف گسترده تر مردم را در فعالیت های اقتصادی مولد امکان پذیر می سازد،

د) شدت انباشت نقدینگی را در مناطق مختلف کشور از توزیعی یکنواخت برخوردار می سازد،

ه)سازوکار گردآوری منابع مالی راکد یا سرگردان را در اقتصاد ملی کارامدتر می کند،

و) رویکرد نامناسب به پس انداز را به ویژه در بخش خانوار اصلاح می کند،

ز)دستیابی به الگوی بهینه تخصیص منابع مالی را با در نظر گرفتن نیازهای هر یک از مناطق جغرافیایی و اولویت های اقتصاد ملی امکان پذیرتر می سازد،

ح) با گسترش فرهنگ سهامداری در جامعه و سازمان یافته شدن بازار سرمایه در اقتصاد ملی، زمینه های کاهش درجه و شدت اتکای بنگاه های اقتصادی را به استقراض از شبکه بانکی یا تامین دولتی فراهم می اورد که خود به کاهش فشار تقاضا در بازار پول و فشار کسری بودجه دولت می انجامد.

مولفه های اصلی بورس کدامند؟

تالاربورس

جایی است که کارگزاران به خرید و فروش سهام میپردازند که به دو بخش تالار اصلی و تالار فرعی تقسیم می شود. همچنین برای آگاهی مردم در تالار بورس تابلویی نمایانگر قیمت لحظه ای هر سهم می باشد .

تالاراصلی وتالار فرعی به چه جایی گفته می شود:

تالاراصلی

تالاری است که شرکت هایی که توانسته اند خود را با قوانین سازمان بورس وفق بدهند به آنجا راه پیدا می کنند.

تالارفرعی

تالاری است که شرکت ها ابتدا در آن پذیرفته می شوند ودرآن تالار آزمایش می شوند .اگر توانستند خود را با قوانین وفق دهند در تالار اصلی پذیرفته می شوند.

کارگزاران بورس

شرکت هایی هستند که افراد برای خرید و فروش سهام باید به آنها مراجعه کنند که به دو دسته دولتی و خصوصی تقسیم میشوند. درواقع کارگزاران واسطه بین سهامداران وشرکت های حاضر در بورس می باشند. خرید و فروش سهام شرکتهای بورسی در بازار، فقط توسط کارگزاران رسمی سازمان بورس اوراق بهادار امکان پذیر است . و این مسئله موجب شفافیت بازار می شود . چرا که به این ترتیب اطلاعات مربوط به معاملات مانند تعداد سهام و قیمت مورد معامله و تعداد خریدار و فروشنده هر روز دردسترس قرار می گیرد . معمولا سرمایه گذاران دائمی بورس هر کدام با کارگزار معینی کار میکنند . به غیر از کارگزارانی که به تازگی مجوز مشاوره و سبد گردانی را دریافت نموده اند سایر کارگزاران اجازه دادن مشاوره به سرمایه گذاران را ندارند . لذا برای آنان تفاوتی نمیکند که سرمایه گذار چه سهمی بخرد و بفروشد و آنها تنها کارمزد خود را دریافت خواهند کرد لذا این سرمایه گذار است که باید با توجه به موارد خاصی کارگزار خود را انتخاب کند .

١- حجم سرمایه سرمایه گذار : به عبارتی در انتخاب کارگزار باید دقت نمود که کارگزار برای چه مقدار سرمایه هایی کار میکند و آیا سرمایه ما در حدی است که کارگزار برای ما معامله کند .اصولا کارگزاران به نسبت حجم سرمایه افراد انها را در اولویت قرار میدهند . فرضا کارگزاری که اکثر مشتریان ان دارای سرمایه های بالای ۱۰۰ میلیون تومان باشند برای سرمایه گذار با سرمایه ۱۰ میلیون مناسب نیست.

٢- تعداد مراجعه کنندگان به کارگزار : به این معنی که آیا کارگزار فرصت رسیدگی به درخواستهای همه مشتریان را دارد . چرا که در غیر این صورت شاید به علت عدم فرصت کارگزار برای انجام درخواستهای خرید و فروش مشتریان درخواست ما به روزهای بعد موکول شود و این مسئله با توجه به ارزش زمان در معاملات بورس ممکن است موجب از دست رفتن برخی فرصتها شود .

٣- نوع شخصیت خریدار در ارتباط با کارگزار (حقیقی یا حقوقی ) : برخی از کارگزاریها اکثرا دارای مشتریانی با شخصیت حقوقی می باشند که برای اشخاص حقیقی مناسب نمی باشند .

۴- رتبه کارگزار از نظر حجم خرید و فروش : هر چه رتبه کارگزار از نظر حجم معاملات بالاتر باشد نشاندهنده فعالیت بیشتر ان کارگزار می باشد و نکته مثبتی به حساب می آید به شرط اینکه مورد اول یعنی حجم سرمایه سرمایه گذار رعایت شود پس بهتر از میان کارگزارانی که سرمایه ما با سرمایه مشتریان آنها همخوانی دارد کارگزاری را انتخاب کنیم که دارای حجم معاملات بیشتری باشد یا به عبارتی فعال تر باشد.

وظایف کارگزار

انجام معامله

اداره حساب سرمایه گذار ی اشخاص

مشاوره و راهنما یی و معرفی شرکت برای پذیرش در بورس

معیارهای انتخاب کارگزار

قابلیت انجام سریع سفارش مشتری

داشتن اطلاعات مربوط و کافی

داشتن سیستم های اطلاعاتی و کنترلی مناسب

خریدار و فروشنده

که می توانند افراد حقیقی و حقوقی باشند. یعنی همان صاحبان سرمایه و نقدینگی که می توانند ، مردم عادی یا یک شرکت خاص ویا حتی یک بانک خصوصی یا دولتی باشند.

فهرست رسمی بورس

شرکت هایی که قابلیت معامله شدن در بورس را دارند، در این فهرست موجود می باشند. صدها شرکت در کشور با موضوعات مختلف فعالیت می کنند ، اما در بورس فقط شرکت هایی حضور دارند که صلاحیت آنها تصویب شده و نام آنها در فهرست رسمی بورس درج شده است .

چرا در بورس سرمایه گذاری کنیم

همه ما برای گذران زندگی وبر حسب اجبار و علاقه و…شغلی را برای خود برمی گزینیم. هرشغلی می بایست، دارای شرایطی باشد تا نیازهای متصدی آن را ارضا نماید. برای مثال سود مطمئن و خوبی داشته باشد ، عمر طولانی داشته باشد، منع قانونی نداشته باشد،جذاب و قابل توسعه باشد و….

باتوجه به این مطالب ، به نظر میرسد که فعالیت دربورس اوراق بهادار می تواند به عنوان یک کسب وکار ثانویه مدنظر قرار گیرد، چراکه عمرطولانی دارد،همراه با ارتقا مالی و علمی است و در صورت فعالیت درست می توانیم سود خوب و مطمئنی به دست آوریم ؛ همچنین از پتانسیل های خود به بهترین نحو استفاده کنیم.

شرکت های سهامی عام و سهامی خاص چه شرکت هایی هستند

به شرکتهایی که سهام آنها دردست عموم مردم باشد) ۵۱ ٪ به بالا( و کنترل شرکت نیز دردست مردم باشد سهامی عام می گویند، مثل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. چنانچه کنترل ومالکیت شرکت و تصمیم گیری در اختیار افراد خاص باشد ، به آن سهامی خاص می گویند .

تفاوت شرکتهای سهامی عام و خاص

جهات افتراق دو شرکت مذکور به شرح زیر می باشد:

شرکت سهامی عام برای تامین سرمایه اقدام به پذیره نویسی عمومی می نماید ، ولی شرکت سهامی خاص، حق مراجعه به عامه را ندارد.

امکان صدور اوراق قرضه برای شرکت سهامی عام وجود دارد، ولی شرکت سهامی خاص چنین حقی ندارد. نقل وانتقال سهام در شرکتهای سهامی عام مشروط به موافقت سهامداران نیست. ولی در شرکت سهامی خاص، چنین نقل و انتقالی منوط به توافق مدیران یا مجامع عمومی شرکت می تواند باشد. سهام شرکت سهامی عام، قابل عرضه در بازار بورس می باشد ولی شرکت سهامی خاص چنین اجازه ای ندارد.

۵ ریال می باشد در حالی که حداقل /٠٠٠/ حداقل سرمایه برای تاسیس شرکت سهامی عام ٠٠٠

١ ریال می باشد . /٠٠٠/ سرمایه برای تاسیس شرکت سهامی خاص ٠٠٠

مدیران و سهامداران شرکت سهامی عام حداقل ۵ نفر و شرکت سهامی خاص حداقل ٣ نفر می باشد.

شرکت های سرمایه گذاری چه شرکت هایی هستند؟

شرکت های سرمایه گذاری، آنهایی هستند که واسطه گر مالی بوده ومنابع مالی مورد نیازخودرا از سهامدار یا سپرده گذار(بانکها) تهیه می کنند. این شرکتها منابع مالی مورد نیاز برای شرکتهای تولیدی و صنعتی را فراهم می کنند و به اصطلاح در آنها سرمایه گذاری می کنن . ولی شرکتهای غیرسرمایه گذاری مستقیما به فعالیت تولیدی و صنعتی می پردازند.

سهام چه شرکت هایی در بورس معامله می شود

برای سرمایه گذاری و شروع یک فعالیت اقتصادی، راههای زیادی است که یکی از آنها تاسیس یک شرکت و آغاز یک فعالیت اقتصادی اعم از تولیدی ، خدماتی ،سرمایه گذاری و غیره است. حال بسته به اینکه ، این فعالیت در چه زمین ای و با چه سرمایه ای باش ، میتوان به وسیله شراکت با دیگران به این هدف رسید. اصولا در مواقعی که برای آغاز یک فعالیت اقتصادی سرمایه لازم در اختیار نباشد، میتوان با ثبت یک شرکت سهامی و با مشارکت افراد دیگر این فعالیت را آغاز نمود . عمده مشخصات این شرکتها عبارتست از این موارد: سرمایه آنها به سهام مساوی تقسیم شده و تعداد سهام هر یک از شرکا مشخص می باشد. مسئولیت دارندگان سهام فقط محدود به تعداد سهام آنهاست.

تعداد شرکا نباید از ۳ نفر کمتر باشد و سرمایه شرکت نیز نباید از یک میلیون ریال کمتر باشد.

زمانی که سرمایه مورد نیاز به وسیله چند نفر تامین شود ، می توان با ثبت یک شرکت سهامی خاص و مشخص نمودن نام شرکت ، میزان سرمایه ، نوع فعالیت و نام شرکا و میزان سهام هر یک، این کار را به انجام رساند . در این نوع شرکت، تعداد شرکا محدود و انتقال سهام شرکا، به ندرت اتفاق می افتد و معمولا واگذاری سهام هر یک از شرکا باید با رضایت دیگران باشد. اما گاهی سرمایه لازم برای شروع فعالیت با شراکت چند نفر تامین نمی شود.

آغاز این نوع فعالیت ملزم به جذب سرمایه سایر افراد و شرکتها میباشد ،که این کار با تاسیس یک شرکت سهامی عام امکان پذیر می باشد . در این گونه شرکت ها بر خلاف شرکت سهامی خاص ، تعداد افراد محدود نیست و نقل و انتقال سهام نیز آزاد می باشد. شرکت سهامی عام ، شرکتی است که موسسین آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش به غیر تامین می کنند. به این ترتیب که موسسین قبلا ۲۰ % سرمایه را خودشان تعهد کرده و لااقل ۳۵ % مبلغ تعهد شده را به حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس، در یکی از بانکها سپرده و سپس اظهار نامه ای به ضمیمه طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام به مراجع ثبت شرکتها تسلیم می نمایند. در اینگونه شرکتها نام و نوع شرکت- موضوع شرکت- مدت شرکت ( از تاریخ تصویب اساسنامه به مدت نا محدود )، تابعیت و مرکز اصلی شرکت- سرمایه و تعداد سهام و …در اساسنامه ذکر می شود.

کلیه سهام این شرکتها با نام بوده و تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده، شرکت می بایست به صاحبان سهام گواهینامه موقت بدهد .در این شرکتها مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست. این اوراق سهام جزو اوراق بهادار محسوب می شوند که در آنها نام شرکت ، نام سهامدار ، تعداد سهام ، مبلغ اسمی سهم و سرمایه شرکت درج میشود.

در ایران مبلغ اسمی هر سهم یک هزار ریال تعیین شده است و سپس با تقسیم سرمایه بر این مبلغ تعداد سهام شرکت به دست می آید که همه این موارد در اساسنامه تعیین می شود. مرحله بعدی اعلام پذیره نویسی عمومی و جذب مابقی سرمایه شرکت است . پس از انجام این عملیات و آغاز فعالیت شرکت هر یک از سهامداران می توانند نسبت به نقل و انتقال سهام خود اقدام نمایند . اینکار با اطلاع شرکت و درج در دفاتر شرکت امکان پذیر است . اصولا وقتی اینگونه شرکتها به سوددهی برسند و بتوانند پیشرفتی در زمینه فعالیت خود بدست آورند ، باعث رشد ارزش شرکت میشوند . در اینجاست که تقاضا برای سهام این شرکتها بسته به مقدار رشد گذشته و پیش بینی ای که بازار از روند رو به رشد آنها در آینده مینماید، شکل میگیرد و تقاضا کنندگان حاضر میشوند سهام این شرکت را به مبلغی بیش از قیمت اسمی سهام آن خریداری نمایند و در مقابل برخی از سهامداران نیز حاضر میشوند ، تمام یا قسمتی از سهام خود را به مبلغی بیش از مبلغ اسمی واگذار نمایند و بر اساس تعادلی که مابین نیروهای عرضه و تقاضا بوجود می آید قیمت بازار برای آنها شکل میگیرد .از اینجاست که هرگونه سودآوری یا عدم سودآوری و هرگونه پیش بینی از روند رشد یا عدم رشد شرکت می تواند به افزایش یا کاهش قیمت تعادلی میان عرضه و تقاضا یا همان قیمت تابلو بیانجامد. بدیهی است ، برای خرید و فروش سهام یک شرکت، نیاز به داشتن اطلاعات کافی در مورد شرکت و همچنین یافتن فروشنده و خریدار است .

در بورس اوراق بهادار امکان معامله بر روی سهام شرکتهای پذیرفته شده ، سهیل و نظارت میگردد.شرکتهای بورسی اصولا شرکتهایی هستند که یا قبلا دولتی بوده و توسط سازمان خصوصی سازی، سهام آنها عرضه شده و یا شرکتهایی که به وسیله پذیره نویسی عمومی سرمایه آنهاتامین شده و در حال فعالیت هستند . اصولا معامله بر روی شرکتهای پذیرفته شده در بورس آسان تر و با اطمینان بیشتری صورت می گیرد . چرا که این شرکتها در هنگام پذیرش باید دارای شرایط خاصی باشند ، که این شرایط به مثابه فیلتری میباشد ، که سهامداران با اطمینان بیشتری روی شرکتهایی که از این فیلتر عبور کرده اند، سرمایه گذاری می نمایند و همچنین پیدا کردن خریدار و فروشنده برای سهام شرکتهای بورسی به علت متمرکز بودن آسانتر است.ضمن اینکه دسترسی به اطلاعات شرکتهای پذیرفته شده ، براحتی امکان پذیر است و سازمان بورس اوراق بهادار بر ارائه اطلاعات شرکتها و ارائه صورتهای مالی آنها نظارت می نماید.

برای درج نام یک شرکت در تابلو بورس اوراق بهادار و به عبارتی پذیرش در بورس اوراق بهادار (جدای از ویژگیهای تالار اصلی و فرعی) خصوصیاتی لازم است که مهمترین آنها عبارتند از :

١- شرکت باید سهامی عام باشد.

٢- شرکت باید دارای سهام عادی با نام و دارای حق رای باشد و ۱۰۰ % بهای اسمی آن پرداخت شده

باشد.

٣- شرکت باید در آخرین سال مالی سود آور بوده و امکان سود آوری آن در آینده وجود داشته باشد.

۴- اساسنامه شرکت باید طوری تنظیم شده باشد که به تشخیص هیئت پذیرش، حقوق سهامداران جز در آن محفوظ باشد.

شرکتها پس از پذیرفته شدن باید برخی از ویژگیها را حفظ نمایند، در غیر این صورت، نام آنها از تابلو بورس اوراق بهادار حذف می شود.برخی موارد که باعث حذف شدن نام شرکتها از بورس میشود عبارتست از مواردی از قبیل زیاندهی ، عدم رعایت سیاست افشای اطلاعات مطلوب ، نبودن میزان فعالیت و حجم داد و ستد و گردش سهام و… .

ادامه مطلب در قسمت بعدی

نویسنده: آقای امیر عجمی