با به وجود آمدن اینترنت شیوه های کلاهبرداری نیز به دنبال آن به وجود آمدند؛ شکل ابتدایی این کلاهبرداری ها هک کردن سیستم یک فرد به منظور اخاذی بود، اما رفته رفته شیوه های کلاهبرداری نیز با پیشرفت تکنولوژی و اینترنت و به وجود آمدن پرداخت های اینترنتی و… پیشرفت کرد؛ دنیای ارزهای دیجیتال نیز از کلاهبرداری های مختلف در امان نیست و بارها مورد حمله هکرها به شیوه های مختلف قرار گرفته اند. یکی از این روش های کلاهبرداری، کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ است، که در این مقاله از سری مقالات آموزش ارز دیجیتال قصد داریم به آن بپردازیم.
کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ
بدون شک تا به امروز شما نیز چیزهای متنوعی در خصوص دو اصطلاح پامپ و دامپ (بالا ببر و بفروش) شنیده باشید. این دو اصطلاح در بازارهای مالی کاربرد فراوانی دارند و سطح محبوبیت این بازارها روز به روز در حال افزایش است.
کلاهبرداری پامپ و دامپ اقدام غیرقانونی یک سرمایه گذار یا گروهی از سرمایه گذاران است که سهامی را که در اختیار دارند، پس از افزایش نرخ سهام در پی تأیید، قیمت سهام افزایش می یابد و آن را به فروش می رسانند. هر سرمایه گذاری که قصد ورود به بازار سرمایه را داشته باشد باید به خوبی از این شیوه کلاهبرداری و نحوه مواجه با آن آشنا باشد. حال ممکن است تا اینجای این مقاله که متوجه شده باشید که کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ یک نوع روش کسب درآمد به شیوه غیر قانونی است، بگویید که من هیچگاه از راه های غیراخلاقی اقدام به کسب درآمد نمی کنم، اما فراموش نکنید که همیشه افراد سودجو و کلاهبردار که بتوانند اعتماد شما را جلب کنند و شما را وارد این مسیر کنند. بنابراین بهتر است که شما در مواجه با چنین شرایطی راه مقابله با آن و حفاظت از دارایی های خود را بدانید و کاملاً به چم و خم آن ها و حقه هایشان آشنا باشید. در ادامه نحوه عملکرد طرح های پامپ و تخلیه و نحوه اجتناب از آن ها را دقیق تر بررسی می کنیم.
پامپ (Pump) چیست؟
روش پامپ زمانی اتفاق می افتد که افرادی قدرتمند مانند بانک ها، شرکت ها و… که به آن ها نهنگ های بازار نیز گفته می شوند، اقدام به خرید ارز دیجیتال یا یک کالای هدف دیگر که در کف قیمتی خود قرار دارند، می کنند.
این افراد یا گروه ها پس از آن که حجم بالایی از سرمایه خود را وارد معامله کردند، اقدام به تبلیغات گسترده و تشویق مردم از راه های مختلف می کنند تا روی سهام مورد نظر آن ها سرمایه گذاری کنند. به عنوان مثال یک فرد یا گروه قدرتمند اقدام به خرید حجم بالایی بیت کوین می کند؛ سپس از طریق فضای مجازی یا را ه های دیگر اقدام به تبلیغات و تشویق و ترغیب مردم برای خرید می کنند. این دسته از تبلیغات در بیش تر مواقع دورغین بوده و برای فریب افراد است و فاقد منبع موثق است.
نوع پیام های تبلیغاتی معمولاً به این صورت است: “اگر همین حالا اقدام به خرید نکنید، دیگر چنین فرصتی استثنایی برای خرید بیت کوین نصیبتان نخواهد شد” یا “برای چندبرابر شدن سرمایه تان، همین حالا اقدام به خرید کنید” و هزاران جمله وسوسه انگیز دیگر؛ بنابراین در مواجه شدن با این شرایط شش دانگ حواستان را جمع کنید تا در دام نیفتید.
اکثریت مردم در مواجه با چنین تبلیغاتی وسوسه شده و کم کم اقدام به خرید می کنند و حتی آن را به دیگران نیز پیشنهاد می کنند. با افزایش تعداد افرادی که اقدام به خرید می کنند، (افزایش تقاضا) قیمت محصول یا ارز مورد نظر به شدت و به صورت حبابی رشد می کند. این پروسه پامپ (Pump)نامیده می شود.
دامپ (Dump) چیست؟
هنگامی که افراد یا گروه های سودجو به هدف و سودی که مدنظرشان بود رسیدند، در یک اقدام ناگهانی، شروع به فروش سهام خود می کنند. حال در این زمان افراد آگاه، خبره و حرفه ای بازار که موفق به تشخیص روش پامپ شده بودند، هنگامی که متوجه افزایش عرضه در بازار می شوند، سریع سود خود را سیو کرده و قبل از ریزش شدید از بازار خارج می شوند.
در این زمان افراد عادی و فریب خورده ای که به روش پامپ اعتماد کرده و وارد بازار شده اند، هنگام مشاهده حجم فروش و کاهش قیمت سنگین، به دلیل ترسی که از نابودی کامل سرمایه شان دارند، شروع به فروش در قیمت کمتر از قیمت خرید خود می کنند. در این صورت کل بازار دچار ریزش و سقوط بسیار شارپی شده و افراد کم آگاه زیادی با ضررهای بسیار سنگین مواجه خواهند شد. این پروسه دامپ (Dump) نامیده می شود.
روش های تشخیص پامپ و دامپ
به طور کلی نمی توان هیچ راه قطعی و صد در صدی برای تشخیص پامپ و دامپ بیان کرد، اما دانستن نکات زیر می تواند کمک زیادی به کم کردن احتمال متضرر شدن از کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ کند:
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
- Pump-and-dump طرحی است که سعی می کند از طریق توصیه هایی بر اساس اظهارات غلط، گمراه کننده یا اغراق آمیز قیمت سهام را افزایش دهد. بنابراین اگر با تبلیغات و یا افزایش ناگهانی یک ارز دیجیتال یا یک محصول مواجه شدید، قبل از اقدام به خرید، ابتدا به صورت دقیق سابقه حجم معامله را بررسی کرده و اگر در این سوابق متوجه رشد ناگهانی و بدون دلیل شدید با احتیاط وارد معامله شوید.
- وسیله ارتباطی مورد علاقه معامله گران که درگیر پمپ و دامپ هستند، بسترهای رسانه های اجتماعی یا برنامه های پیام رسانی ناشناس مانند Telegram و Discord هستند.
- سپس مروجین طرح شروع به هماهنگی شایعات، اطلاعات غلط یا تبلیغات تبلیغاتی می کنند تا به طور مصنوعی علاقه به امنیت را افزایش داده و قیمت آن را افزایش دهند.
- سپس، هنگامی که قیمت سهام به اندازه کافی با علائم مشکوک افزایش یافت، مروجین سپس سهام را با قیمت های بالا می فروشند.
- حتی اگر شرایط را مناسب دیدید، هیچگاه به صورت هجومی و درگیری تمامی سرمایه خود شروع به معامله نکنید و به درستی سرمایه خود را مدیریت کرده و از ریسک غافل نشوید.
کدام بازارها مستعد پامپ و دامپ هستند؟
به طور کلی باید گفت که تمامی بازارها مستعد مواجه با کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ هستند و فقط می توان گفت که درصد وقوع این شیوه کلاهبرداری در بعضی بازارها مانند فارکس کمتر و در بازار ارزهای دیجیتال که قیمت پایین تری دارند، بیش تر است. اما به طور کلی در تمامی بازارها احتمال آن وجود دارد. در ادامه چند مورد ارز ارزهای دیجیتالی که شاهد وضعیت پامپ و دامپ بوده اند را معرفی می کنیم.
دوج کوین (Dogecoin):
دوج کوین یکی از رمزارزهایی است که اخیرا شاهد کلاهبرداری پامپ و دامپ پی در پی شده است. بسیاری معتقدند که عامل اصلی آن، ایلان ماسک است؛ مدتی پیش نیز ایلان ماسک در توییتر خود، دوج کوین را ارز دیجیتال مردم خواند.
بیت کوین (BTC):
با شواهد زیادی نظیر توییت های پی در پی و تعویض عکس پروفایل توییتر ایلان ماسک، می توان گفت که او قصد پامپ کردن بیت کوین محبوب را دارد و از این راه ها اقدام به تبلیغ این کوین می کند.
ریپل (XRP):
به گفته برخی معامله گران ارزهای دیجیتال، چندی پیش به طور مشکوکی یک کانال تلگرامی اقدام به تبلیغات برای خرید ریپل کرد. از سوی دیگر اکانت توییتر ردیت، گروه «وال استریت بتز» را متهم به پامپ این رمز ارز کرده است.
جمع بندی
کلاهبرداری به شیوه پامپ و دامپ به طور سنتی از طریق تماس سرد انجام می شد. اما با ظهور اینترنت، این شیوه غیرقانونی حتی بیش تر رایج شده است. کلاهبرداران با ارسال پیام هایی که سرمایه گذاران را ترغیب به خرید سریع سهام می کند ، با ادعای داشتن اطلاعات داخلی مبنی بر اینکه قیمت سهام افزایش می یابد، این پیام ها را دست به دست می کنند. به محض ورود خریداران، مجرمان سهام خود را می فروشند و باعث می شود قیمت به طور چشمگیری کاهش یابد. سپس سرمایه گذاران جدید پول خود را از دست می دهند.
این طرح همیشه بر اساس یک اصل اساسی خلاصه می شود: تغییر عرضه و تقاضا. کلاهبرداری های پامپ و دامپ تنها در سهام کوچک و با سرپوش کوچک که بدون نسخه معامله می شوند، کار می کنند. این شرکت ها تمایل به نقدشوندگی بالایی دارند و در صورت افزایش حجم، می توانند تحرکات قیمتی شدیدی داشته باشند. گروه پشت کلاهبرداری، تقاضا و حجم معاملات در سهام را افزایش می دهد و این ورود سرمایه گذاران جدید منجر به افزایش شدید قیمت آن می شود. هنگامی که افزایش قیمت فرمول بندی شد، گروه موقعیت خود را به فروش می رساند تا در کوتاه مدت سود زیادی کسب کند.