کال مارجین (Margin Call) یکی از مفاهیمی است که اغلب معامله‌گران، به‌خصوص در بازارهای اهرم‌دار مانند فارکس و معاملات آتی، با آن مواجه می‌شوند. بسیاری از افراد با شنیدن این عبارت دچار استرس می‌شوند و آن را با از دست رفتن کل سرمایه برابر می‌دانند. اما واقعیت این است که کال مارجین یک هشدار است، نه پایان کار.

این مفهوم مانند چراغ بنزین خودرو عمل می‌کند؛ به شما هشدار می‌دهد که موجودی حساب‌تان در حال کاهش است و اگر اقدامی نکنید، ممکن است در ادامه با مشکل جدی‌تری (مانند توقف کامل خودرو یا لیکوئید شدن حساب) مواجه شوید. در این مقاله، به زبان ساده و با رویکردی عملی، به شما نشان می‌دهیم که کال مارجین دقیقاً چیست، چرا رخ می‌دهد و چگونه می‌توانید با آرامش و هوشمندی آن را مدیریت کنید.

کال مارجین (Margin Call) به زبان ساده

در معاملات مارجین، شما با استفاده از اهرم (Leverage) می‌توانید موقعیت‌هایی بزرگ‌تر از سرمایه واقعی خود باز کنید. برای این کار، بروکر بخشی از سرمایه شما را به عنوان وجه تضمین یا مارجین (Margin) بلوکه می‌کند. کال مارجین زمانی اتفاق می‌افتد که ارزش حساب شما (Equity) به دلیل ضررهای شناور، به سطح مشخصی از این وجه تضمین کاهش پیدا کند.

کال مارجین (Margin Call) به زبان ساده

در این حالت، کارگزار به شما هشدار می‌دهد که موجودی حساب شما برای پشتیبانی از موقعیت‌های بازتان کافی نیست و باید یکی از اقدامات زیر را انجام دهید:

  1. واریز وجه: سرمایه جدیدی به حساب خود واریز کنید.
  2. بستن موقعیت‌ها: بخشی از موقعیت‌های معاملاتی خود را (معمولاً آن‌هایی که در ضرر هستند) ببندید تا مارجین آزاد شود.

نکته کلیدی این است که در مرحله کال مارجین، شما هنوز کنترل حساب خود را در دست دارید و می‌توانید برای جلوگیری از ضرر بیشتر تصمیم‌گیری کنید.

برای درک بهتر، باید با دو مفهوم موجودی (Balance) و ارزش لحظه‌ای حساب (Equity) آشنا باشید:

  • Balance: کل پولی که در حساب شما وجود دارد، بدون در نظر گرفتن سود یا زیان معاملات باز.
  • Equity: موجودی واقعی و شناور حساب شما که با محاسبه سود و زیان معاملات باز به دست می‌آید. (Equity = Balance + سود/زیان شناور)

کال مارجین مستقیماً با Equity شما در ارتباط است.

انواع مارجین و نیازمندی‌ها

انواع مارجین

Initial Margin مارجین اولیه

مارجین اولیه درصدی است که معامله‌گر باید برای باز کردن یک موقعیت جدید تأمین کند. این مقدار تعیین می‌کند حداکثر اهرمی که می‌توانید استفاده کنید.
در بازار سهام آمریکا، طبق Regulation T، مارجین اولیه حداقل 50 درصد است. این یعنی اگر می‌خواهید سهامی به ارزش 10,000 دلار خریداری کنید، باید حداقل 5,000 دلار از پول خود را تأمین کنید و بقیه را از بروکر قرض بگیرید.
بروکرهای مختلف می‌توانند نیازمندی‌های بالاتری تعیین کنند. برخی از بروکرها برای سهام‌های پرنوسان یا کم‌ارزش، مارجین اولیه 65 تا 100 درصد را الزام می‌کنند.
در بازار فارکس، مارجین اولیه معمولاً کمتر است. اگر بروکر اهرم 1:100 ارائه دهد، مارجین اولیه 1 درصد است. اگر اهرم 1:50 باشد، مارجین اولیه 2 درصد است.

Maintenance Margin مارجین نگهداری

مارجین نگهداری حداقل درصدی است که باید در حساب باقی بماند تا موقعیت‌های باز شما باز بمانند. این مقدار معمولاً کمتر از مارجین اولیه است.
در بازار سهام آمریکا، مارجین نگهداری طبق Regulation T حداقل 25 درصد است، اما بسیاری از بروکرها 30 درصد را الزام می‌کنند.
در بازار فارکس، مارجین نگهداری معمولاً 50 درصد است، اما بروکرهای مختلف می‌توانند سطوح متفاوتی تعیین کنند.
تفاوت بین مارجین اولیه و نگهداری برای محافظت از بروکر است. اگر فقط یک سطح وجود داشت، هر نوسان کوچک قیمت می‌توانست موقعیت‌ها را بسته کند.
برای مشاهده لیست  بروکر های معتبر و مقایسه سطح مارجین کال آن ها می توانید به صفحه بهترین بروکر های فارکس ما مراجعه نمایید.

فرمول محاسبه زمان کال مارجین

برای اینکه بدانید چقدر تا کال مارجین فاصله دارید، باید با یک فرمول کلیدی آشنا شوید: سطح مارجین (Margin Level). این شاخص که به صورت درصد نمایش داده می‌شود، سلامت حساب شما را نشان می‌دهد.

فرمول طلایی: محاسبه سطح مارجین
Margin Level % = (Equity / Used Margin) * 100

  • Equity: ارزش لحظه‌ای حساب شما.
  • Used Margin: مجموع مارجینی که برای تمام موقعیت‌های باز شما توسط کارگزار بلوکه شده است.

کارگزاران معمولاً سطح کال مارجین را روی ۱۰۰٪ تنظیم می‌کنند. این یعنی زمانی که ارزش لحظه‌ای حساب شما (Equity) با مارجین استفاده شده (Used Margin) برابر شود، شما کال مارجین خواهید شد.

مثال عددی

فرض کنید شما ۱۰۰۰ دلار در حساب خود دارید و یک موقعیت خرید طلا (XAU/USD) باز می‌کنید که به ۲۰۰ دلار مارجین نیاز دارد.

  • Equity اولیه: ۱۰۰۰ دلار
  • Used Margin: ۲۰۰ دلار
  • Margin Level اولیه: (۱۰۰۰ / ۲۰۰) * ۱۰۰ = ۵۰۰٪

در این حالت، وضعیت حساب شما کاملاً سالم است. حال فرض کنید قیمت طلا کاهش می‌یابد و شما ۸۰۰ دلار وارد ضرر شناور می‌شوید.

  • Equity جدید: ۱۰۰۰ دلار (موجودی اولیه) – ۸۰۰ دلار (ضرر) = ۲۰۰ دلار
  • Used Margin: همچنان ۲۰۰ دلار است.
  • Margin Level جدید: (۲۰۰ / ۲۰۰) * ۱۰۰ = ۱۰۰٪

در این لحظه، چون سطح مارجین شما به ۱۰۰٪ رسیده است، کارگزار برای شما هشدار کال مارجین را صادر می‌کند.

تفاوت حیاتی کال مارجین و لیکوئید شدن

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات رایج، یکی دانستن کال مارجین با لیکوئید شدن (Stop Out) است. کال مارجین یک هشدار است، اما استاپ اوت یک اقدام اجرایی از سوی کارگزار برای جلوگیری از منفی شدن حساب شماست.

اگر پس از دریافت هشدار کال مارجین، بازار همچنان برخلاف موقعیت شما حرکت کند و سطح مارجین شما به یک آستانه بحرانی‌تر (مثلاً ۵۰٪) برسد، کارگزار به صورت خودکار شروع به بستن موقعیت‌های شما می‌کند. این فرآیند که استاپ اوت نام دارد، معمولاً از زیان‌ده‌ترین موقعیت شروع می‌شود تا سطح مارجین دوباره به بالای سطح استاپ اوت بازگردد.

ویژگی
کال مارجین (Margin Call)
استاپ اوت (Stop Out)
ماهیت
یک هشدار (Warning)
یک اقدام اجرایی (Action)
سطح معمول
۱۰۰٪ (یا ۸۰٪)
۵۰٪ (یا ۲۰٪)
کنترل
در دست معامله‌گر است
در دست کارگزار است
نتیجه
فرصت برای اقدام (واریز وجه یا بستن معامله)
بسته‌شدن خودکار معاملات توسط کارگزار
هدف
اطلاع‌رسانی برای جلوگیری از ضرر بیشتر
جلوگیری از منفی شدن موجودی حساب

چرا کال مارجین می‌شویم؟

کال مارجین شدن دلایل مختلفی دارد، اما اصلی‌ترین آن‌ها به دو عامل کلیدی بازمی‌گردد: مدیریت ریسک ضعیف و استفاده بیش از حد از اهرم (Leverage).

چرا کال مارجین می‌شویم

1. اهرم بالا

اهرم بالا سرعت تغییر Equity را افزایش می‌دهد. با اهرم 1:100، یک حرکت 1 درصدی قیمت می‌تواند 100 درصد Equity را تأثیر دهد.
مثال: حساب 1,000 دلاری با اهرم 1:100 و یک موقعیت 100,000 دلاری:
•یک حرکت 1 درصدی قیمت = 1,000 دلار سود یا ضرر
•یک حرکت 1 درصدی منفی = کل حساب از بین می‌رود

2. حجم موقعیت بیش از حد

باز کردن چندین موقعیت بزرگ، مقدار زیادی مارجین را درگیر می‌کند و Free Margin را کاهش می‌دهد.
مثال: حساب 10,000 دلاری با 5 موقعیت 50,000 دلاری (هر کدام 500 دلار مارجین):
  • Used Margin = 2,500 دلار
  • Free Margin = 7,500 دلار
یک نوسان 2 درصدی = 1,000 دلار ضرر
  • Equity = 9,000 دلار
  • Margin Level = 360% (هنوز سالم)

اما اگر 10 موقعیت باشد:

  • Used Margin = 5,000 دلار
  • Free Margin = 5,000 دلار
یک نوسان 2 درصدی = 1,000 دلار ضرر
  • Equity = 9,000 دلار
  • Margin Level = 180% (خطرناک‌تر)

3. نگه داشتن موقعیت‌های ضررده

هر روز نگه داشتن موقعیت ضررده، Equity را کاهش می‌دهد. اگر موقعیت در ضرر 50 درصد باشد و معامله‌گر امید داشته باشد بازار برگردد، ممکن است به سطح کال مارجین برسد.

4. نوسانات شدید بازار

در زمان انتشار اخبار مهم یا بحران‌های بازاری، قیمت‌ها می‌توانند به سرعت حرکت کنند و Stop Loss سفارش‌ها را نادیده بگیرند.

5. کاهش ارزش دارایی

در بازار سهام، اگر سهام‌های خریداری شده ارزش خود را کاهش دهند، Equity کاهش می‌یابد.

کال مارجین در بازارهای مختلف

کال مارجین در بازارهای مختلف

بازار سهام

  • مارجین اولیه: 50 درصد (حداقل)
  • مارجین نگهداری: 25 درصد (حداقل)
  • بسیاری از بروکرها: 65 درصد اولیه، 30 درصد نگهداری

سهام‌های پرنوسان یا کم‌ارزش نیازمندی‌های بالاتری دارند.

بازار فارکس

  • مارجین اولیه: 1 تا 5 درصد (بسته به اهرم)
  • مارجین نگهداری: 50 درصد (معمول)
  • سطح کال مارجین: معمولاً 100 درصد
  • سطح استاپ اوت: معمولاً 50 درصد

فارکس اهرم بالاتری ارائه می‌دهد، بنابراین ریسک کال مارجین بیشتر است.

در ادامه بخوانید:آموزش فارکس

معاملات آتی (Futures)

  • مارجین اولیه: 5 تا 15 درصد (بسته به قرارداد)
  • مارجین نگهداری: 3 تا 10 درصد
  • سطح کال مارجین: معمولاً 100 درصد
  • سطح استاپ اوت: معمولاً 75 درصد

معاملات آتی نوسانات بالایی دارند.

بازار کریپتو

  • مارجین اولیه: 10 تا 50 درصد (بسته به صرافی)
  • مارجین نگهداری: 5 تا 25 درصد
  • سطح کال مارجین: متغیر (معمولاً 100 درصد)
  • سطح استاپ اوت: متغیر (معمولاً 50 درصد)

کریپتو بسیار پرنوسان است و ریسک بالایی دارد.

وقتی کال مارجین شدیم چه کنیم؟

اگر با هشدار کال مارجین مواجه شدید، خونسردی خود را حفظ کنید. شما هنوز فرصت دارید تا وضعیت را مدیریت کنید. سه راهکار اصلی پیش روی شماست:

  1. واریز وجه به حساب (شارژ حساب): ساده‌ترین راه، واریز پول بیشتر به حساب معاملاتی‌تان است. این کار بلافاصله Equity شما را افزایش می‌دهد و در نتیجه، سطح مارجین شما بالا می‌رود و از وضعیت خطر خارج می‌شوید.
  2. بستن بخشی از معاملات: یک یا چند مورد از موقعیت‌های باز خود را ببندید. بهتر است از موقعیتی شروع کنید که بیشترین ضرر را دارد. با بستن معامله، Used Margin آن آزاد می‌شود و این کار نیز باعث افزایش سطح مارجین شما خواهد شد.
  3. هِج کردن (Hedge): در برخی پلتفرم‌ها، شما می‌توانید یک موقعیت معکوس با همان حجم باز کنید تا ضرر خود را موقتاً قفل کنید. این یک استراتژی پیچیده است و نیاز به دانش کافی دارد، زیرا شما باید در زمان مناسب از هِج خارج شوید و ممکن است هزینه آن (به صورت اسپرد یا کمیسیون) زیاد باشد. این راهکار معمولاً برای معامله‌گران حرفه‌ای توصیه می‌شود.

استراتژی‌های جلوگیری از کال مارجین

استراتژی‌های جلوگیری از کال مارجین

استفاده از اهرم مناسب

اهرم بالا ریسک را افزایش می‌دهد. برای اکثر معامله‌گران، اهرم 1:10 تا 1:50 کافی است.
محاسبه: اگر حساب 10,000 دلار دارید و اهرم 1:10 استفاده می‌کنید، می‌توانید 100,000 دلار معامله کنید.

مدیریت حجم موقعیت

در هر معامله، تنها درصد کمی از سرمایه را ریسک کنید:
  • حداکثر 1 تا 2 درصد در هر معامله
  • حداکثر 5 تا 10 درصد در کل موقعیت‌های باز
مثال: حساب 10,000 دلاری، ریسک 1 درصد = 100 دلار ریسک در هر معامله.

استفاده از Stop Loss

Stop Loss خودکار موقعیت را می‌بندد اگر ضرر به حد مشخص برسد. این کار ضرر را محدود می‌کند و Free Margin را محفوظ می‌کند.
مثال: اگر 100 دلار ریسک می‌کنید، Stop Loss را 100 دلار زیر نقطه ورود تنظیم کنید.

نظارت مستمر

هر روز Margin Level را بررسی کنید. اگر زیر 300 درصد برسد، اقدام کنید.

تنوع‌بخشی

چندین موقعیت کوچک بهتر از یک موقعیت بزرگ است. اگر یک موقعیت ضرر دهد، دیگری می‌تواند سود دهد.

جلوگیری از معامله در زمان اخبار مهم

اخبار اقتصادی مهم نوسانات شدیدی ایجاد می‌کنند. اگر تجربه کافی ندارید، از معامله در این زمان‌ها خودداری کنید.

نگهداری بافر سرمایه

همیشه مقداری سرمایه آزاد نگه دارید. اگر 10,000 دلار دارید، تنها 7,000 تا 8,000 دلار را معامله کنید.

نتیجه‌گیری

کال مارجین را نباید به عنوان یک دشمن دید، بلکه باید آن را یک ابزار مدیریتی و یک زنگ خطر مهم در نظر گرفت. این هشدار به شما فرصت می‌دهد تا استراتژی خود را بازبینی کنید، مدیریت ریسک خود را بهبود ببخشید و از تصمیمات هیجانی پرهیز کنید. با درک عمیق مفاهیمی مانند سطح مارجین، اهرم و تفاوت بین کال مارجین و استاپ اوت، می‌توانید با اطمینان بیشتری در بازارهای مالی فعالیت کنید و سرمایه خود را از خطرات غیرضروری مصون نگه دارید.

منابع

Investopedia – Understanding Margin Calls: What Triggers Them and How to Respond
Investopedia – How Leverage Works in the Forex Market