اگر به تازگی وارد بازار سرمایه شده اید احتمالا با سوالاتی از این دست مواجه شوید، چطور معامله کنیم تا ضرر نکنیم؟ چطور پس از ضرر در بورس دلسرد نشویم؟ بازارهای مالی توام با ریسک هستند. همانطور که هر کاری  نیاز به اموزش و تمرین دارد، معامله کردن نیز نیازمند صرف زمان برای یادگیری و پشتکار است. دیکته نانوشته غلط ندارد. پس بدون تجربه کردن نمی توانید بیاموزید و در معاملات پیروز شوید. این تجربه خالی از شکست نخواهد بود. ولی باید بدانید هر شکست مقدمه پیروزی است. اگر شما پولتان را در بازار سرمایه از دست دهید و ندانید که چرا زیان کرده اید، شکست خورده اید؛ اما اگر پولتان را در بازار سرمایه از دست دهید، و از اشتباهاتتان درس بگیرید نه تنها شکست نخورده، بلکه چیزی آموخته اید. اولین موضوعی که در راه موفقیت در بازارهای مالی باید به ان توجه کنید شناخت روحیات خودتان است. شما باید به درستی بدانید در چه طیفی از ریسک پذیری قرار دارید. نوع معاملات افراد ریسک پذیر با ریسک گریز یکسان نیست. اگر ریسک گریز باشید، احتمالا قید خرید گروهی از سهم ها را خواهید زد. در مرحله بعدی توجه به سرمایه موجود و میزان تمایل برای سرمایه گذاری حائز اهمیت است.

۱۵ روش جلوگیری از ضرر در بورس

در ادامه به نکات مهمی می پردازیم که در بازارهای مالی به شما کمک می کند تا کمتر با ضرر در بورس مواجه شوید.

۱- خودشناسی

یک سهامدار باید بداند در کدام دسته از سهامداران قرار دارد. دانستن این نکته به او کمک می کند هر سهمی را نخرید و استراتژی که مناسب اون نیست انتخاب نکند. شما می توانید پس از تهیه لیست سهم های مورد نظر روند قیمتی آن ها، نحوه سود سازی و استمرار سودسازی آن را بررسی کنید. این فرایند به شما کمک می کند تا سهام کم ریسک و پر ریسک و مناسب خود را بشناسید. بد نیست با اهل فن و حرفه ای ها صحبت کنید و از تجارب آن ها بهره گیرید. استراتژی افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است. اصرار نداشته باشید مانند بقیه رفتار کنید و سهام بخرید.

۲- وجود انضباط رفتاری

یک سهامدار موفق، کسی است که تمامی رفتارهای معاملاتی خود را به صورت منظم پیش ببرد. داشتن یک برنامه مدون و ترجیحا نوشته شده، می تواند به شما کمک کند تا کمتر اشتباه کنید و معاملات سود ده داشته باشید. خیلی از سهامداران، تصمیم برای خرید و فروش خود را به ساعات اولیه معاملات موکول می کنند. این موضوع درصد خطای شما را بالا می برد. زیرا در ان دقایق تصمیم همراه با استرس و خطای بسیار است. بهتر آن است اواخر هفته را به تهیه لیست خرید و فروش ها و تفکر درباره استراتژی سهامداری اختصاص دهید و هنگام معاملات با فراغ بال و فکری آسوده خرید و فروش کنید.

۳- قاطعیت داشته باشید

یک سهامدار موفق کسی است که بر رفتارش تسلط داشته باشد و در مورد استراتژی خود قاطعیت داشته باشد. به عنوان مثال، شما یک سهامدار مبتدی و ریسک گریز هستید.  پس از مشاوره با افراد مجرب، تصمیم می گیرید سهامی کم ریسک بخرید و به مدت یک سال نگهداری کنید. پس از گذشت یک ماه و صحبت کردن با افراد مختلف، تصمیم می گیرید سهام خود را بفروشید و سهامی را بخرید که یک هفته شما را به سود رویایی برساند. باید به شما بگوییم شما بزرگترین اشتباه را مرتکب شده اید. شما باید در بازار سهام، صبر را تمرین کنید و روی تصمیم خود قاطعیت داشته  باشید. در غیر این صورت نه تنها سود کسب نمی کنید بلکه فقط معاملاتی را رقم می زنید که منجر به ضرر در بورس خواهد شد.

۴- سرمایه خود را پخش کنید

یکی از نکاتی که به شما کمک می کند تا کمتر دچار زیان شوید، پخش کردن سرمایه است. وقتی همه ی سرمایه ی شما در یک منبع است و قیمت ها افت کرده و بازار نزولی می شود، استرس زیادی به شما تحمیل می شود. شما می پندارید که سرمایه ی شما در حال از دست رفتن است و این موضوع شما را به اقدامات نسجیده و هیجانی وا می دارد. بهتر است چندین سامانه معاملاتی داشته باشید و در هر کدام بخشی از پول خود را سرمایه گذاری کنید.

۵- کل سرمایه خود را وارد بورس نکنید

همیشه در آموزش های نخستین بورس به افراد گفته می شود، نقدینگی که لازم ندارید وارد بازار سرمایه کنید. منظور پول راکدی است که مدت ها به آن نیازی نخواهید داشت. در اینجا فقط بحث نیاز داشتن به پول نیست. شما باید این نکته را مد نظر داشته باشید که اگر پولتان از دست رفت، دچار خسران زیادی نشوید. بنابرین پولی که از فروش دارایی، یا مخارج ضروری وارد بورس می کنید، سطح استرس شما را بالا برده و باعث اقدامات هیجانی شما در رکود بازار می شود. اقدامات هیجانی نیز سرچشمه ضرر در بورس هستند.

۶- داشتن قوانین شخصی

پس از اینکه مدتی در بازار معامله می کنید، متوجه نکاتی می شوید که قبلا به ان توجه نمی کردید. شما می توانید از اشتباهات خود، درس بگیرید و برای خود قانون تعریف کنید. این قوانین را بصورت نکات مهم یادداشت کنید. بهتر است قوانین هر روز جلوی دید شما باشد تا هیچ گاه فراموش نکنید. این لیست می تواند شامل باید و نبایدهای سرمایه گذاری باشد که شما در طی مدت سهامداری خود کسب کرده اید. لیست شما می تواند به شکل زیر باشد:

  • بایدها:
  1. به روز ماندن در بازار بر اساس تغییرات روزانه
  2. تجزیه و تحلیل قبل از خرید و فروش هر سهم
  3. متنوع ساختن سبد دارایی ها یا سهام
  4. فروش سهامی را که ممکن است به بالاترین قیمت خود رسیده باشد
  5. تحت هیچ شرایط هیجان زده نشوم
  • نبایدها:
  1. معاملات رانتی و بدون اگاهی
  2. ترس هایم مانع پیشرفتم بشود
  3. بدون اطلاعات و شانسی معامله کردن
  4. با حرص و طمع معامله کردن

۷- برای خرید سهام پول قرض نکنید

این حالت معمولا وقتی رخ می دهد که بازار در حال صعود است. سهامداران به تب و تاب می افتند تا از رشد بازار جا نمانند. ولی به این موضوع دقت کنید که شما با آوردن پولی غیر از پول خودتان، یک متغیر دیگر به روند سهامداری خود اضافه می کنید ان هم ریسک فرد دیگر است. در واقع شما هر روز باید نگرانی ضرر در بورس و از بین رفتن پول شخص دیگر را نیز به دوش بکشید. اینکه هر روز به از بین رفتن پول و ناتوانی از بازپرداخت آن فکر کنید، شما را تبدیل به یک سهامدار درمانده می کند.  همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، استرس عامل مهمی جهت ایجاد معاملات هیجانی همراه با زیان است.

۸- با بازار حرکت کنید و به روز باشید

اطلاعات زیادی هر روز در جریان است. اینکه شما چطور از اطلاعات استفاده می کنید مهم است. تفسیر افراد از اطلاعات متفاوت است. سرمایه گذاران موفق، همواره اطلاعات خود را بروز می کنند. با داشتن آگاهی از شرایط بنیادی شرکت ها، شرایط سیاسی و اقتصاد جهانی، می توان همگام با بازار حرکت کرد. به روز بودن به سهامدار کمک می کند که از رشد بازار جا نماند و همچنین دچار زیان پیش بینی نشده نیز نشود.

۹- واقع گرا باشید

وعده سودهای فضایی و توصیه هایی که فاقد دلیل و مستندات هستند، فقط به شما امید واهی خواهند داد. بهتر است واقع گرا باشید و واقعیات را ببینید و با توجه به ان وارد معامله شوید. در غیر این صورت، شما وارد بازی خواهید شد که همواره بازنده خواهید بود. بازار مالی بازاری خالی از ریسک نیست پس سعی  کنید منطقی معامله کنید تا سود معقول کسب کنید.

۱۰- استراحت و مرخصی

یک سهامدار نیز مانند هر شخص دیگر نیاز به استراحت دارد. اگر سهامداری برای کسی شغل محسوب شود، پس از مدتی با معاملات پشت سر هم دچار فرسودگی می شود. خستگی زیاد می تواند اشتباهات معاملاتی شما را افزایش دهد و در نهایت تبدیل به سهامدار شکست خورده و زیان دیده شوید.هر چند وقت یک بار از بازار فاصله بگیرید و استراحت کنید تا ذهنتان ارام شود.

۱۱- به موقع وارد سهم شوید

پیدا کردن نقطه ورود مناسب، دغدغه بسیاری از سهامداران است. شما با دانش تکنیکال و مالی رفتاری و شناخت شرکتها می توانید، بهترین قیمت خرید سهام را شکار کنید اصطلاح “شرایط صحیح” یا Right Condition به وضعیتی اطلاق می شود که حرکت قیمتها در جهت دلخواه بوده و برآورد ما بر این است که این مدت به اندازه ای خواهد بود که منجر به سود کافی بشود. اصطلاح ”زمان صحیح” یا Right Time به موقعی گوییم که قیمتها در جهت دلخواه استارت می خورد و مهمترین دغدغه پس از شرایط صحیح است. خرید سهم در صف خرید و اوج قیمتی، شما را وارد چرخه عذاب وجدان “چرا گران خریدم، ضرر کردم” می کند. پس سعی کنید در موقع صعود بازار، هیجانات خود را کنترل کنید.

۱۲- به موقع  از سهم خارج شوید

خروج به موقع نیز به همان اندازه و شاید بیشتر از ورود اهمیت دارد. اغلب مردم نمی دانند کی باید از بازار خارج شوند و این امر اصل مهمی در معامله گری محسوب می شود. تحلیل تکنیکال به تنهایی در این زمینه نمی تواند یاری بخش ما باشد. دانش مالی رفتاری و تابلوخوانی می تواند در خروج به موقع ما را یاری کند. یکی از عواملی که خروج از سهم را دشوار می کند، دلبستگی زیاد به سهم است. گاهی به امید خروج از زیان، سهمی را در سبد نگه می داریم و عملا فرصت های سود ده بازار را از دست می دهیم. بنابرین سعی کنیم احساسات و هیجانات خود را کنترل کنیم و با کاهش دلبستگی ها سهم را در نقطه مناسب به فروش برسانیم.

۱۳- افق زمانی خود را مشخص کنید

شما باید بتوانید با توجه به روحیات شخصی خود، میزان سرمایه، افق زمانی سرمایه گذاری را تعیین کنید. باید بدانید تا چه زمانی به این پول نیاز ندارید و می توانید به راحتی ان را وارد بازار سهام کنید. اگر قصد دارید سهم را نگهداری کنید و هر سال سود نقدی دریافت کنید، افق زمانی بلند مدت تری دارید. اما گاهی تصمیم دارید صرفا چندماه، نقدینگی خود را در بازار نگه دارید. این موضوع را نیز می توانید به صورت مکتوب داشته باشید.

۱۴- میانگین کم کردن

این مدل از معامله کردن، همه می تواند جنبه مثبت داشته باشد هم منفی! اگر سهامی را خریدید و روز به روز به ضرر شما افزوده می شود و امیدی به جبران ان نیست، میانگین کم کردن، بزرگترین اشتباه است. زیرا شما را وارد باتلاقی می کند که بیرون آمدن از آن روز به روز دشوارتر می شود. افزایش دلبستگی به سهم و امیدواری به بهتر شدن اوضاع، فروش سهم را برای شما سخت تر می کند. حالت دیگری نیز وجود دارد که سهامی ارزنده است و شما در قیمت های مختلف میانگین کم کرده اید. با افزایش قیمت سهام کم کم شما به سود می رسید و اثر گران خریدن ان شما خنثی می شود.

۱۵- معامله هم زمان در چند بازار

یکی از عواملی که به موفقیت سهامدار کمک می کند، داشتن تمرکز و مهارت است. معامله هم زمان در بازارهای مختلف نظیر؛ طلا، ارز و.. تمرکز شما را کاهش می دهد. بهتر است توانایی خود را در یک بازار تقویت کنید تا بتوانید نتیجه مطلوب کسب کنید. با معامله هم زمان در بازارهای مختلف، زمان، تمرکز و سرمایه ی شما میان چند بازار تقسیم می شود و نتیجه نهایی ممکن است شما را راضی نکند.

شما با رعایت کردن نکات فوق، می توانید مسیر صحیحی از سهامداری را در پیش بگیرید و کمتر دچار زیان شوید!