با توجه به رشد بی رویه و افسارگسیخته ی قیمت خودرو در سال های گذشته، این گروه کالایی از دسته ی کالاهای مصرفی خارج و به دسته ی کالاهای سرمایه ای وارد شده است. به این معنی که امروزه خرید خودرو مانند خرید طلا و بورس، نوعی سرمایه گذاری محسوب می شود. در ماه های گذشته، مجلس شورای اسلامی با طرحی موسوم به ساماندهی بازار خودرو، وارد عرصه شد تا شاید بتواند این بازار را مهار کند.
طرح ساماندهی بازار خودرو، بندهای زیادی دارد که یکی از مهم ترین آن ها لزوم عرضه ی خودرو در بورس کالا می باشد. درواقع، این طرح پس از شکست روش هایی مانند قیمت گذاری دستوری یا قیمت گذاری توسط شورای رقابت، نقطه ی امید مسئولان و مردم برای کنترل تورم خودرو است.
اما چه خودروهایی را می توان در بورس کالا خرید؟ روش خرید آن ها چگونه است؟ با توجه به نوپا بودن این مکانیسم فروش خودرو، سؤالاتی این چنینی بسیاری در اذهان شکل گرفته است که در این مقاله تلاش می کنیم به آن ها پاسخ دهیم. با ما همراه باشید و از زیروبم خرید خودرو در بورس کالا مطلع شوید.
چطور در کارگزاری فارابی ثبت نام کنیم؟
همین الان در کارگزاری فارابی ثبت نام کنیدثبت نام
خودروهای قابل خرید در بورس کالا
حضور خودروهای صفر تولید داخل در بورس کالا مرحله به مرحله ای خواهد بود. به این معنی که قرار است ابتدا این طرح با برخی خودروها آزمایش شود و کم کم تمامی خودروهای تولید داخل از این طریق عرضه شوند. در مرحله ی ابتدایی، خودروهای زیر با نسبت های ذکر شده از طریق بورس کالا عرضه شده اند:
- ۸۰درصد از تولیدات خودروی شاهین از شرکت سایپا؛
- ۵۰درصد از تولیدات خودروی وانت کارا در دو مدل تک و دو کابین از شرکت بهمن موتورز؛
- ۱۰۰درصد تولیدات خودروهای دیگنیتی و فیدلیتی از شرکت بهمن موتورز.
شورای رقابت هر شش ماه یک بار خودروهایی که در بازار عرضه می شوند، اعلام می کند.
شرایط خرید خودرو در بورس کالا
اگر قصد خرید خودرو در بورس کالا را داشته باشید لازم است شرایط لازم جهت ثبت سفارش خرید را فراهم کرده و سپس اقدام به خرید نمایید. در لیست زیر شرایط خرید خودرو از بورس کالا آورده شده است.
- پیش از هر چیزی لازم است کد بورسی خود را دریافت کنید.
- در قدم بعدی کد بورسی بازار فیزیکی را نیز دریافت کنید.
- سپس یک کارگزاری معتبر را انتخاب کرده و در آن ثبت نام کنید.
- فرم معرفی نامه دریافت کد بورسی بازار فیزیکیبورس کالا را آماده کنید.
- به شعب بانکی منتخب مراجعه کرده و یک حساب وکالتی افتتاح کنید.
- مبلغ اعلام شده برای خرید خودرو مدنظر را یک روز قبل از عرضه کالا به حساب وکالتی واریز کنید.
- سپس به سامانه معاملاتی کارگزاری مدنظر رفته و از طریق این سامانه به صورت آنلاین اقدام به خرید خودرو کنید.
مراحل اخذ کد بورس کالا
برای خرید کالا باید کد معاملاتی کالا را از بورس کالا دریافت کنید. برای این منظور، خریداران باید از طریق کارگزاری خود اقدام به دریافت کد معاملاتی خودرو نمایند. لازم به ذکر است که این کد با کد بورسی معاملاتی سهام تفاوت دارد. برای دریافت کد بورس معاملاتی خودرو ابتدا باید مراحل زیر را طی کنید:
۱- در وب سایت سجام به آدرس sejam.ir ثبت نام کنید؛
چگونه مانند نخبگان به سود مستمر در ترید برسیم؟ جمعه ساعت 18
۲- پس از ثبت نام مراحل احراز هویت را تکمیل کنید؛
۳- فرم حساب وکالتی بورس کالا را دانلود کرده و به یکی از بانک های ارائه دهنده ی این خدمات مراجعه کنید. دقت داشته باشید که حساب بانکی شما باید وکالتی بورس کالا شود.
از حساب وکالتی متقاضی برای واریز وجوه پیش پرداخت استفاده می شود. این حساب با حسابِ بورس متفاوت است. داشتن مدارک زیر برای بارگذاری حین ثبت نام در سامانه ی سجام یا افتتاح حساب وکالتی الزامی است:
- تصویر صفحات اول، دوم و آخر شناسنامه؛
- تصویر پشت و روی کارت ملی؛
- تصویر امضاء و اثر انگشت بر یک صفحه کاغذ سفید.
همچنین، ارائه ی مجوز فعالیت و مدارک ثبت نام در سامانه های جامع انبارها و امور مالیاتی اختیاری است. پس از این مراحل، باید نسبت به دریافت کد بورس از یک کارگزاری معتبر اقدام کنید که در ادامه مراحل آن شرح داده خواهد شد.
خرید خودرو از بورس کالا
برای دریافت کد بورس کالا به دوروش می توانید اقدام کنید. روش اول حضوری و روش دوم آنلاین است. در روش آنلاین، باید به سامانه ی کارگزاری مورد تأیید بورس کالا، مانند سامانه ی فارابی مراجعه کرده و مراحل زیر را دنبال کنید:
- در سامانه ی بورس کالای کارگزاری فارابی به آدرس https://farabi.ebgo.ir/Login?src=3880 ثبت نام کنید؛
- روی گزینه ی «اخذ کد آنلاین در بورس کالا» کلیک کنید؛
- در صفحه ی جدید، شماره ی تماس و کد ملی خود را وارد کنید؛
- کد ارسالی را در کادر موردنظر وارد کنید؛
- در این مرحله، اطلاعات هویتی شما که قبلاً در سامانه ی سجام ثبت کرده اید، نشان داده می شود. در صورت صحیح بودن این اطلاعات، روی گزینه ی ادامه کلیک کنید؛
- اطلاعات شخصی مانند آدرس و نیز اطلاعات شغلی و مالی خود را وارد کنید؛
- در مرحله ی بعد، اطلاعات حساب بانکی وکالتی شما نشان داده می شود که باید آن را تأیید کنید؛
- مدارک موردنیاز را آپلود کنید؛
- با مطالعه ی قوانین، قسمت تعهدات مشتری را تیک بزنید؛
- در این مرحله، یک پیامک حاوی کد بورسی بازارهای مالی و فیزیکی برای شما ارسال می شود و باید منتظر ارسال نام کاربری و رمز عبور خود از کارگزاری موردنظر خود بمانید.
در روش خرید حضوری نیز خریدار باید با دردست داشتن مدارک موردنیاز به یکی از کارگزاری های مورد تأیید سازمان بورس مراجعه کند. در کارگزاری موردنظر، فرم های لازم به متقاضی داده شده و پس از پرکردن و بررسی آن ها توسط بورس کالا، کد مشتری برای آن ها صادر می شود.
اقدامات لازم پس از دریافت کد بورس کالا
پس از دریافت کد بورس کالا، ابتدا باید وارد سامانه ی خرید آنلاین بورس شده و با کلیک روی گزینه ی «اعلام شماره حساب وکالتی»، شماره حساب وکالتی خود را وارد کنید.
نکته ی مهم این است که کل هزینه ی پیش پرداخت خودرو را باید تا ساعت هشت صبح روز معامله به حساب وکالتی بورسی بانک خود واریز کرده باشید. قیمت هر خودرو از قبل و در زمان انتشار اعلامیه ی فروش خودرو در بورس اعلام می شود.
معمولاً روز بعد از انتشار اطلاعیه، امکان ثبت سفارش وجود دارد. در این روز به عنوان متقاضی باید تا ساعت ۸:۳۰، سفارش خرید خودروی خود را در سامانه ی آنلاین بورس کالا ثبت کنید. به این ترتیب، درخواست شما به بخش معاملات کارگزاری که از آن کد بورس خود را دریافت کرده اید، ارسال می شود. مبلغ واریزشده به حساب وکالتی در زمان انجام معامله قفل شده و پس از معامله به منظور انجام فرآیند تسویه به حساب بورس کالا منتقل می شود.
انتخاب و ثبت سفارش خرید خودرو در فارابی
با استفاده از نام کاربری و رمز عبوری که کارگزاری فارابی برای شما ارسال کرده است، وارد سامانه ی ایبیگوی این کارگزاری شوید. سپس اقدام به تغییر رمز عبور خود کرده و قرارداد معاملات آنلاین بورس کالا را تأیید کنید.
سپس از بخش عرضه ها و سفارشات سامانه ی ایبیگو، گزینه ی اطلاعیه ی عرضه را انتخاب کنید.
در مرحله ی بعد، از بخش تابلوی معاملات، گزینه ی تالار خودرو را انتخاب و روی گزینه ی جست وجو کلیک کنید. به این ترتیب، همه ی خودروهای قابل عرضه در بورس کالا برای شما نمایش داده می شوند.
برای مشاهده ی جزئیات عرضه ی یک خودرو، روی گزینه ی چشمِ کنار آن کلیک کرده و اطلاعات پنجره ی بازشده را مطالعه کنید. برای ثبت سفارش نیز روی آيکون + کلیک کنید.
در پنجره ی جدید، قیمت و مقدار سفارش را با توجه به بندهای اطلاعیه انتخاب کنید. برای انتخاب قیمت می توانید به تشخیص خود عمل کرده و یا قیمت پایه را انتخاب کنید. همچنین، می توانید اختیار آن را به کارگزاری بسپارید. برای این کار، گزینه ی «قیمت به صورت سفارش باز» را انتخاب کنید.
در مراحل بعدی، به ترتیب روی گزینه های ثبت اولیه و ثبت نهایی کلیک کنید.
ازآن جایی که خرید خودرو به روش حراج انجام می شود، هرچه قیمت تعیین شده بالاتر باشد، شانس شما برای خرید بیش تر خواهد شد. همچنین، اگر تقاضا برای یک خودرو زیاد باشد، قیمت نهایی قطعاً از قیمت پایه بیش تر خواهد شد.
اقدامات لازم پس از روز معاملاتی
پس از برنده شدن در حراجی، باید نمایندگی دریافت خودرو را در سامانه ی بورس آنلاین کالا انتخاب کنید. لازم به تأکید است که شرکت در جلسات معاملاتی تنها برای کارگزاری ها میسّر است. نام، آدرس و شماره ی تماس کارگزاری های مجاز به شرکت در حراج خودرو در سایت بورس کالا قید شده است.
همچنین، در صورت برنده شدن، سه روز فرصت دارید که بقیه ی مبلغ را همراه با هزینه های جانبی به حساب وکالتی خود واریز نمایید. در غیر این صورت یا در صورت انصراف، مشمول پرداخت جریمه خواهید شد. برای مشاهده ی این مبالغ کافی است بعد از تأیید خرید به سامانه ی ایبیگو مراجعه کنید. این هزینه ها به طور خلاصه شامل موارد زیر هستند:
- مالیات بر ارزش افزوده؛
- مالیات و عوارض شماره گذاری؛
- هزینه ی بیمه ی شخص ثالث؛
- کارمزدهای معاملاتی.
حال سؤال این است که چطور می توان از قیمت خودروها در بازار بورس مطلع شد؟ در بخش بعد به این سؤال پاسخ داده خواهد شد.
اطلاع از قیمت خودرو در بورس کالا
مرجع اصلی اعلام قیمت و زمان عرضه ی خودروها در بورس کالا، وب سایتی اصلی این بازار معاملاتی یعنی http://www.ime.co.ir است. در این وب سایت برای اطلاع از قیمت و زمان عرضه ی خودروی موردنظر خود، مراحل زیر را در پیش بگیرید:
- کلیک روی نوار بازارها در بالای صفحه؛
- کلیک روی بازار فیزیکی؛
- انتخاب اطلاعیه ی عرضه؛
- انتخاب گروه صنعتی به عنوان گروه اصلی و سپس گروه خودرو به عنوان زیرگروه؛
- در صفحه ی جدید، بازه ی زمانی موردنظر خود را مشخص کنید و بر روی گزینه «نمایش» کلیک کنید.
همان طور که ملاحظه می کنید، تمامی اطلاعات لازم در مورد خودروی موردنظر، اعم از موارد زیر به شما نمایش داده می شوند:
- تاریخ عرضه؛
- قیمت پایه؛
- مشخصات خودرو؛
- تولیدکننده و عرضه کننده؛
- تعداد خودروهای بورس در بازه ی مشخص شده؛
- مکان و تاریخ تحویل.
فرآیند تعیین قیمت خودرو در بورس
شورای رقابت مرجع اصلی تصمیم گیرنده درخصوص قیمت های بورس خودرو است. این شورا قیمت پایه را اعلام کرده و سپس در جلسه ی معاملاتی، کارگزاری ها قیمت های موردنظرشان را اعلام و با یکدیگر رقابت می کنند. مشخص است که بین قیمت پایه و قیمت فروش، اختلاف وجود دارد. طرح ساماندهی بازار خودرو اعلام کرده است که این مقدار را به شرح زیر هزینه خواهد کرد:
- ۲۰درصد صرف توسعه ی حمل ونقل عمومی و جایگزینی خودروهای فرسوده می شود؛
- ۱۰درصد صرف افزایش کیفیت و کمیّت تولید خودرو می شود؛
- ۲۰درصد به اعطای تسهیلات خرید خودرو به زوج های جوان اختصاص می یابد؛
- ۵۰درصد به خودروسازان به عنوان تسهیلات قرض الحسنه به منظور تحقیق و توسعه اختصاص می یابد.
تأثیرات عرضه خودرو در بورس
اولین هدف طرح ساماندهی بازار خودرو که یکی از بندهای آن عرضه ی خودرو در بورس است، شفاف سازی قیمت خودرو و کاهش حجم حباب شکل گرفته حول این محصول اعلام شده است. به گفته ی مسئولان، این هدف با حذف دلالی های معمول و مرسوم در بازار خریدوفروش خودرو محقق خواهد شد. همچنین، حذف قیمت گذاری دستوری نیز مزیتی است که این طرح برای خودروسازان دارد.
خرید خودرو از بورس کالا با توجه به عدم شفافیت قیمت خودروها در بازار آزاد می تواند به کاهش ریسک خرید این محصول کمک کند. همچنین، در بیش تر مقاطع سال های اخیر، تقاضای خودرو از عرضه ی آن بسیار بیش تر بوده است. حامیان این طرح، معتقد هستند که فروش خودرو در بورس و اعمال کنترل بیش تر بر عرضه ی آن، سبب توزیع عادلانه تر این کالا در بین همه ی اقشار جامعه می شود.
نکات مهم در خصوص خرید خودرو در بورس کالا
در صورتی که شرایط لازم برای ثبت سفارش خرید خوردو در بورس کالا را دارید، لازم است در هنگام انجام اقدامات بعدی به نکات زیر توجه داشته باشید.
- برای خرید خودرو در بورس کالا به زمان بندی اعلام شده در سامانه بورس کالا توجه کرده و خرید خود را در این زمان بندی انجام دهید.
- برای انجام مراحل خرید خودرو، یک کارگزاری معتبر مانند کارگزاری مفید، فارابی یا و… را انتخاب کنید.
- ثبت نام خود را در سامانه سجام تکمیل کنید.
- ثبت نام خودرو مدنظر را باید در تاریخ عرضه خودرو و قبل از ساعت 8:30 صبح آن روز انجام دهید.
- علاوه بر واریز قیمت پایه ای خودرو باید مبلغی را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده و کارمزد کارگزاری پرداخت کنید.
- مابقی مبلغ خودرو را باید حداکثر تا 48 ساعت بعد از ثبت سفارش خرید، واریز کنید. چراکه در صورت عدم واریز در مدت زمان مقرر، مشمول جریمه خواهید شد.
مراحل تحویل خودرو از بورس کالا
پس از آنکه موفق به خرید خودرو از بورس کالا شدید، نوبت به تحویل خودرو می رسد. جهت تحویل خودرو لازم است به ترتیب مراحل زیر را طی کنید.
- ابتدا لازم است در مهلت قانونی اعلام شده تسویه حاسب را انجام دهید.
- سپس مستندات و مدارک مربوط به واریز وجه و انتخاب نمایندگی را ارائه دهید.
- پس از آن به صورت حضوری یا غیرحضوری به کارگزاری مدنظر اطلاع دهید.
- مستندات و مدارک لازم را به شرکت فروشنده خودرو ارائه دهید.
- مراحل ثبت نام را در شرکت فروشنده خودرو تکمیل کنید.
- در آخر نیز با انجام تمام مراحل بالا خودرو را تحویل خواهید گرفت.
بررسی قوانین خرید خودرو در بورس کالا
با وجود آماده سازی شرایط اولیه و انجام اقدامات لازم جهت خرید خودرو در بورس کالا ممکن است در مورد برخی از خودروها مجاز به ثبت نام نباشید. در واقع از آنجایی که بعضی از خودروسازان شرایط و محدودیت های جداگانه ای را برای خرید خودرو در بورس کالا مشخص کرده اند، این احتمال وجود دارد تا شرایط متقاضی با شرایط مشخص شده از جانب خودروساز مغایرت داشته باشد. برخی از این محدودیت ها در لیست زیر آورده شده است، اما بااین حال لیست دقیق تر محدودیت ها در تمام دوره ها پیش از روز عرضه توسط سازمان بورس اعلام می شود.
- محدودیت کد ملی؛ این محدودیت سبب می شود تا کد ملی مجاز به خرید یک خودرو باشد.
- محدودیت در خرید افراد حقوقی؛ این محدودیت سبب می شود تا سازمان ها و شرکت ها مجاز به ثبت نام نباشند.
- محدودیت در ظرفیت خرید افراد حقوقی؛ این محدودیت سبب می شود تا افراد حقوقی در تعداد محدودی خودرو مجاز به ثبت نام باشند.
- محدودیت در ثبت نام مجدد؛ این محدودیت سبب می شود تا افرادی که در دوره های قبلی موفق به خرید خودرو شده اند، مجدداً مجاز به ثبت نام نباشند.
آموزش نحوه افتتاح حساب وکالتی
علاوه بر خرید خودرو در بورس کالا، به طور کلی لازمه فعالیت در بازار فیزیکی بورس کالا افتتاح حساب وکالتی است. جهت افتتاح حساب وکالتی معاملات بورس کالا می توانید به یکی از بانک های ملت، ملی، کشاورزی، صادرات، سپه یا تجارت مراجعه کنید. جهت افتتاح حساب وکالتی لازم است مدارک شناسایی، فرم معرفی نامه را به همراه داشته باشید.
پس از آنکه حساب وکالتی شما با موفقیت افتتاح شد، از این پس می توانید مبلغ پیش پرداخت خرید خود را در این حساب واریز کنید. سپس به سامانه کارگزاری مدنظر رفته و در قسمت “اعلام شماره حساب وکالتی”، شماره حساب وکالتی خود را وارد کنید. با تکمیل این مراحل کارگزاری این اجازه را دارد تا در هنگام ثبت سفارش خرید در بورس کالا، وجه واریز شده در این حساب را برداشت کند.
آیا امکان انصراف از خرید خودرو در بورس کالا وجود دارد؟
خوشبختانه این امکان فراهم شده تا متقاضیانی که به هر دلیلی قصد انصراف از خرید خودرو در بورس کالا را دارند، بتوانند در موعد مقرر درخواست انصراف خود را ثبت کنند. بورس کالا جهت ثبت درخواست انصراف زمان را تعیین و اعلام می کند. به این ترتیب تا افراد در این بازه زمانی مشخص شده اقدام کرده و درخواست خود را ثبت کنند. در نهایت نیز درخواست های انصراف توسط کارشناسان بورس هر نیم ساعت (در ساعات کاری) بررسی و تأیید خواهند شد.
سخن پایانی
در سال های اخیر و با افزایش بی رویه ی قیمت خودرو، این کالا به دسته ی کالاهای سرمایه ای وارد شده است. همان طورکه پیش بینی می شد، خودرو نیز مانند دیگر کالاهای سرمایه ای به بازار بورس راه یافت. این امر از طریق یکی از بندهای طرح ساماندهی بازار خودرو میسر شده است که خودروسازان را ملزم به ارائه ی برخی خودروها در بازار بورس کالا می کند.
در حال حاضر، خودروهای شاهین، وانت کارا، دیگنیتی و فیدلیتی در این بازار عرضه می شوند. به منظور خرید خودرو از بازار بورس کالا، باید در سامانه ی سجام ثبت نام کرده، حساب وکالتی باز کنید و با ثبت نام در یک کارگزاری مورد تأیید سامانه ی بورس کالا، کد بورس کالا دریافت نمایید. در روز ثبت نام نیز باید کل مبلغ خودرو را در حساب وکالتی خود داشته و از طریق سامانه ی بورس کالا درخواست خود را ثبت نمایید.
در صورت برنده شدن کارگزاری شما در حراجی، باید نمایندگی تحویل آن را تعیین کرده و هزینه های جانبی را پرداخت کنید. قیمت پایه ی خودرو در بورس کالا توسط شورای رقابت تعیین می شود.
سؤالات متداول
۱- در بورس خودرو چه خودروهایی را می توان خریداری کرد؟
در حال حاضر، امکان خرید خودروهای شاهین، وانت کارا تک و دو کابین، دیگنیتی و فیدلیتی وجود دارد.
۲- احراز هویت در سامانه ی سجام چقدر طول می کشد؟
معمولاً بین ۲۴ تا ۴۸ساعت.
۳- کدام کارگزاری ها برای ثبت نام بورس خودرو مجاز هستند؟
لیست کارگزاری های مجاز در وب سایت بورس کالا آمده است.
۴- در کدام بانک ها می توان حساب وکالتی باز کرد؟
بسیاری از بانک ها این خدمات را ارائه می کنند اما بهترین بانک برای بازکردن حساب وکالتی بورس کالا، بانک ملت است.
۵- تحویل خودرو به چه مدارکی نیاز دارد؟
اصل و تصویر کارت ملی و شناسنامه ی خریدار، مدارک احراز محل سکونت مطابق با بخشنامه ی راهور ناجا و ارائه ی شماره ی شبا از الزامات دریافت خودرو هستند.
۶- در صورت عدم موفقیت در خرید، تکلیف مبلغ واریزشده چه می شود؟
در این صورت، مبلغ در پایان روز از حالت بلوکه خارج می شود.
۷- موعد تحویل خودروها چه زمانی است؟
موعد تحویل خودروها در اطلاعیه ی عرضه ذکر می شود.