آیوتا (IOTA) به عنوان یک پروژه ارز دیجیتال نوین با بهره‌گیری از فناوری منحصر به فرد خود، به دنبال حل مسائل مربوط به مقیاس‌پذیری و کارمزد تراکنش‌ها است تا نقش مهمی در رشد سریع اینترنت اشیا (IoT) ایفا کند. برخلاف بلاک‌چین‌های سنتی، آیوتا از فناوری توزیع‌شده جدیدی به نام تنگل (Tangle) بهره می‌برد که به منظور تراکنش‌های بدون کارمزد و با ظرفیت بالا طراحی شده است، به ویژه برای معاملات میان‌ماشینی و تبادل اطلاعات که برای IoT حیاتی هستند.
بر اساس اطلاعات موجود در وب‌سایت رسمی آیوتا، این پروژه با هدف تأمین زیرساخت غیرمتمرکز که تعاملات دیجیتالی امن را در صنایع مختلف فراهم می‌کند، طراحی شده است. این معماری زیرساختی به صورت مستقیم امکان انتقال ارزش و داده‌ها را بدون واسطه‌ها فراهم می‌سازد. ساختار تنگل در آیوتا موجب حذف کامل ماینرها شده و هر شرکت‌کننده در شبکه با تأیید دو تراکنش قبلی، تراکنش خود را وارد می‌کند که موجب کاهش هزینه‌ها و افزایش مقیاس‌پذیری با افزایش فعالیت شبکه می‌شود.
یکی از مشکلات واقعی که آیوتا به دنبال حل آن است، در حوزه IoT ریشه دارد: میلیاردها دستگاه متصل که به تبادل اطلاعات و پرداخت‌ها به صورت ایمن و قابل مقیاس نیاز دارند. بلاک‌چین‌های سنتی با مسئله هزینه‌های بالا و محدودیت ظرفیت مواجهند که به خصوص برای تراکنش‌های خرد بین دستگاه‌ها مشکل‌ساز است. ساختار تنگل آیوتا به صورت مستقیم این محدویت‌ها را رفع می‌کند و به پردازش موازی تراکنش‌ها بدون گلوگاه‌ها و هزینه‌های افزایشی امکان می‌دهد.
با توجه به ویژگی‌ها، CoinMarketCap عنوان کرده که آیوتا از زنجیره‌های سفارشی Layer 2 که با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگارند، پیاده‌سازی قراردادهای هوشمند، ساخت توکن‌های بومی (از جمله NFTها) و راه‌حل‌های هویت دیجیتال پشتیبانی می‌کند. این قابلیت‌ها آن را به عنوان یک پلتفرم چندکاره نه تنها برای IoT بلکه برای برنامه‌های کاربردی وب 3 گسترده‌تر نیز معرفی می‌کند.
نمونه‌های پذیرش دنیای واقعی شامل طرح‌های آزمایشی در مدیریت زنجیره تامین، جایی که سوابق غیرقابل تغییر باعث شفافیت بیشتر می‌شود، و ابتکارات پایدار مانند ردیابی اعتبارات کربنی یا مصرف انرژی میان دستگاه‌های متصل است. ماهیت متن‌باز این مجموعه محصولات کسب‌وکارها و مؤسسات را تشویق می‌کند تا راه‌حل‌های سفارشی روی زیرساخت آن ایجاد کنند.
خطرات و انتقادات مرتبط با روش آیوتا شامل تحقیقاتی است که به ضعف‌های امنیتی در نسخه‌های اولیه پروتکل اشاره کرده‌اند؛ در حالی که این مسایل در طول زمان از طریق به‌روزرسانی‌ها و بازرسی‌های امنیتی برطرف شده، نگرانی‌های مداوم در مورد بلوغ امنیتی آن نسبت به بلاک‌چین‌های قدیمی‌تر همچنان وجود دارد. همچنین، منتقدان می‌گویند که رسیدن به تمرکززدایی واقعی برای آیوتا یک فرآیند در حال تکامل بوده است، و راه‌اندازی آینده “IOTA 2.0” به ویژه برای ارائه تمرکززدایی کامل از طریق حذف هر گونه گره هماهنگ‌کننده مرکزی در مکانیزم‌های اجماع است.
شاخص‌های اعتماد جامعه به دلیل شفافیت در فرایند توسعه قوی باقی‌مانده است: تعامل فعال یک تیم مجرب، همراه با همکاری با رهبران صنعت در خودرو سازی (مانند Volkswagen)، خدمات جابه‌جایی (مانند Jaguar Land Rover)، دانشگاه‌ها، بازرسی منظم کد توسط اشخاص ثالث و یک اکوسیستم پشتیبانی شده توسط هم کمک های عمومی و هم فعالیت های سرمایه‌گذاری خصوصی همگی به اعتبار در محافل کریپتو و همچنین بخش‌های تجاری می‌افزایند.
در حوزه فناوری دفتربر توزیع شده بهینه‌سازی شده برای اینترنت اشیا، آیوتا در کنار پروژه‌هایی مانند هدرا هش‌گراف (Hedera Hashgraph) یا نانو (Nano) قرار می‌گیرد اما خود را از طریق عملکرد بدون هزینه در مقیاس بزرگ با معماری مبتنی بر DAG به جای ساختار بلاک‌چین معمولی متمایز می‌کند.
به طور خلاصه: طبق منابعی شامل CoinMarketCap، مستندات رسمی، وایت‌پیپرهای فنی، و منابع آموزشی در iota.org، آیوتا یک راه‌حل نوآورانه ارائه می‌دهد که بر نقل و انتقال ارزش بدون اصطحکاک میان ماشین‌ها تمرکز دارد — یک نیاز پایه‌ای برای دنیای در حال دیجیتالی‌شدن از طریق دستگاه‌های مرتبط. توسعه مستمر آن به سمت تمرکززدایی بیشتر برای حفظ مرتبط بودن آن میان پیشرفت‌های سریع فناوری‌های در حال حرکت در بازارهای کریپتو و برنامه‌های صنعتی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.
