اگر شما حتی برای مدت کمی در بورس فعالیت کرده باشید، حتما جملاتی مثل: p/e این سهم پایینه، p/e این سهم چندوقته خیلی بالا رفته، p/e این سهم خیلی مناسبه و…. به گوش شما خورده است. نسبت p/e (چیزی که نسبت به قیمتش ارزش خوبی دارد) یکی از اصطلاحاتی است که کاربرد زیادی در بین سرمایه گذاران بورس دارد. برای بسیاری از افرادی که آشنایی زیادی با این نسبت ندارند سوال است که این نسبت p/e چیست و چرا انقدر در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد دارد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم مقاله ای در این باره در خانه سرمایه بنویسیم و مفهوم p/e را به صورت ساده برای شما شرح دهیم. پس اگر می خواهید بدانید p به e چیست در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

نسبت p/e چیست؟

یکی از فاکتورهایی که همیشه در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد زیادی دارد نسبت p/e است. هر کدام از سرمایه گذاران به نوعی از این نسبت استفاده می کنند. برخی آن را درست و بسیاری نیز به شکل اشتباه مورد استفاده قرار می دهند. برای اینکه بتوانید از این نسبت به درستی استفاده کنید باید با مفهوم و کارکرد آن آشنایی پیدا کنید. به طور خلاصه نسبت p/e خلاصه شده عبارت price تقسیم بر eps است: price / earning per share = P/E

در فارسی اصطلاحا به نسبت p/e نسبت قیمت به درآمد یا چیزی که نسبت به قیمتش ارزش خوبی دارد نیز گفته می شود (کلمه price به معنی قیمت و کلمه eps به معنی سود هر سهم است). اگر با مفهوم eps آشنایی ندارید می توانید مقاله تفاوت eps و dps چیست را مطالعه کنید. حال سوال اینجاست که این نسبت چه چیزی به ما می گوید.

مفهوم نسبت p/e

نسبت p/e در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان می دهد.به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر ۱ ریال بازدهی (در این مقاله بازدهی از سهام) که بدست می آورد، چند ریال پرداخت کند. برای درک بهتر این مفهوم به مثال زیر توجه کنید. فرض کنید شما ۱ میلیون تومان در بانک سپرده گذاری می کنید. بانک به شما می گوید که به ازای این پولی که شما سپرده گذاری کرده اید سالیانه ۲۰% سود به شما پرداخت می کند.

یعنی در ازای ۱ میلیون تومان سپرده گذاری شما، سالیانه ۲۰۰ هزار تومان سود به شما پرداخت می کند. برای اینکه در این مثال p/e را محاسبه کنید باید قیمتی که یرداخت می کنید (یعنی ۱ میلیون تومان) را به سودی که بدست می آورید (یعنی ۲۰۰ هزار تومان) تقسیم کنید: ۵ = ۲۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰۰,۰۰۰

پس در این مثال p/e سود بانکی برابر با ۵ شده است. اینجا p/e برابر ۵ به این معنی است که شما حاضر شده اید به ازای هر ۱ ریال سودی که از بانک دریافت می کنید ۵ ریال پرداخت بکنید. برخی نیز اینگونه تفسیر می کنند که اگر p/e برابر ۵ است به این معنی است که ۵ سال زمان می برد تا سرمایه شما از طریق بازدهی های بدست آمده برگردد.

نسبت p/e در بورس

در بورس نیز مفهوم کلی p/e شبیه به همین مثالی است که گفته شد. مثلا فرض کنید شرکتی در حال حاضر ۲۰۰ تومان قیمت دارد و eps (سودی) که برای سال جاری پیش بینی کرده است برابر با ۵۰ تومان است. برای محاسبه p/e این شرکت قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم می کنیم: ۴ = ۵۰ / ۲۰۰

اینجا نیز p/e برابر ۴ به این معنی است که سرمایه گذاران بورس حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سودی که این شرکت دارد ۴ ریال پرداخت کنند. در شکل زیر آخرین p/e شرکت فولاد مبارکه اصفهان با توجه به سودی که پیش بینی کرده برابر با ۸٫۸۴ است. این عدد از تقسیم قیمت فولاد به eps آن بدست آمده است.

این مفهوم کلی نسبت p/e است. اما این عدد فقط انتظارات سرمایه گذاران از آینده سهم را به ما نشان می دهد. ولی نمی گوید که چرا سرمایه گذاران حاضر هستند برای هر ۱ ریال سود این شرکت ۸٫۸۴ ریال پرداخت کنند. همچنین به ما نمی گوید که این انتظارات سرمایه گذاران درست است یا نه. در اینجا هرچه قیمت سهم بالاتر برود p/e نیز افزایش پیدا می کند و برعکس. حال باید ابتدا ببینیم که اصلا p/e باعث بالا و پایین شدن قیمت می شود و یا اینکه تغییر قیمت باعث بالا و پایین شدن p/e می شود. به همین دلیل لازم است ابتدا یک آشنایی با کاربرد این نسبت و همچنین انواع آن داشته باشیم.

نسبت p/e چه کاربردی دارد؟

اگر بخواهیم در یک جمله و خیلی ساده بگوییم که p/e چه کاربردی دارد، می توان گفت این نسبت یکی از ابزارهایی است که برای ارزش گذاری سهام مورد استفاده قرار می گیرد. تاکید می کنیم این نسبت فقط یکی از ابزارهای ارزش گذاری سهام است، نه تنها ابزار ارزش گذاری. اما چگونه از این نسبت برای ارزش گذاری استفاده می شود؟ یکی دیگر از نام های این نسبت، ضریب سهام است. برای ارزش گذاری با استفاده از p/e باید عکس رابطه ای که توضیح دادیم مورد استفاده قرار بگیرد. به این شکل که یک p/e برای سهم محاسبه می شود، سپس در سود آن ضرب می شود و ارزش آن سهم بدست می آید:

P/E * eps = price

وقتی شما ارزش سهم را با این روش محاسبه می کنید، باید ببینید که قیمت آن سهم در بازار بیشتر از قیمت محاسباتی شماست یا کمتر. اگر قیمت سهم در بازار بیشتر از این عدد باشد، یعنی آن سهم ارزنده نیست. ولی اگر قیمت سهم در بازار کمتر از این عدد باشد، به این معنی است که آن سهم ارزنده است و قابلیت رشد دارد. نکته ای که اینجا وجود دارد این است که تمام این موارد به این بستگی دارد که شما نسبت p/e را به درستی محاسبه کنید. در غیر این صورت ارزشی که برای سهام بدست می آورید اشتباه خواهد بود. نحوه محاسبه نسبت p/e یک بحث مفصل و تخصصی است که از حوصله این مقاله خارج است.

مثال برای ارزش گذاری سهم با استفاده از نسبت p/e

فرض کنید که شما با استفاده از روش های محاسبه p/e، این نسبت را برای شرکتی ۶ محاسبه کرده اید. سود (eps) این شرکت نیز برابر با ۱۰۰ تومان است. با استفاده از روشی که توضیح دادیم. ارزش این شرکت برابر است با:

تومان ۶۰۰ = ۱۰۰ * ۶

حال اگر قیمت روز این سهم در بازار ۵۰۰ تومان باشد،یعنی این سهم ارزنده است و جا دارد که تا قیمت ۶۰۰ تومان رشد بکند. پس می توان اقدام به خرید آن کرد. ولی اگر قیمت آن در بازار مثلا ۷۰۰ تومان باشد به این معنی است که این سهم گران است و جا دارد که تا ۶۰۰ تومان افت بکند. پس نباید این سهم را خرید. همانطور که گفته شد تمام این موارد و استراتژی ها مستلزم این است که شما p/e سهم را به درستی محاسبه کرده باشید.

انواع p/e

p/e دنباله دار

این نوع از p/e ساده ترین شکل و همان است که در مثال ابتدای مقاله برای شما توضیح دادیم. نحوه محاسبه آن به این شکل است که قیمت روز سهم بر سود (eps) آن تقسیم می شود و p/e سهم بدست می آید. این نسبت نشان می دهد که سرمایه گذاران حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سود شرکت، چند ریال پرداخت کنند. پس هر چقدر قیمت سهام تغییر بکند این نسبت نیز به دنبال آن تغییر خواهد کرد.

p/e برآوردی

به این نوع از p/e، تحلیلی یا پیشتاز هم گفته می شود. این نسبت با استفاده از روش های خاص و با در نظر گرفتن عواملی از قبیل نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و …. محاسبه می شود. این نسبت همانی است که در ارزش گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از محاسبه آن، نسبت را در سود (eps) برآوردی سال آینده شرکت ضرب می کنیم و ارزش شرکت بدست می آید. اگر سود شرکت نیز توسط ما تحلیل شود و خود سود اعلامی شرکت مورد استفاده قرار نگیرد، این کامل ترین نوع ارزش گذاری بر مبنای p/e خواهد بود.

تفاوت بین p/e دنباله دار و p/e تحلیلی چیست؟

اگر خیلی ساده بخواهیم تفاوت این دو را بررسی کنیم باید بگوییم p/e دنباله دار آن چیزی است که در حال حاضر برای یک سهم وجود دارد. ولی p/e تحلیل آن p/e است که ما انتظار داریم سهم به آن برسد. مثلا p/e سهمی در بازار ۵ است (p/e دنباله دار) و ما تحلیل کرده ایم که p/e آن باید ۶ باشد (p/e تحلیلی). پس انتظار داریم که قیمت آن سهم رشد بکند تا به آن نسبت p/e مورد انتظار ما برسد.

p/e بالا و p/e پایین نشان دهنده چه چیزی هستند؟

همانطور که در کتاب تکنیک های ساده و کاربردی در تحلیل بنیادی اشاره شده است، اگر مفهوم ۲ نوع p/e را به خوبی درک کرده باشید، می توانید متوجه شوید که چرا در بازار p/e برای بعضی از سهم های بازار بالا و برای بعضی سهم های دیگر پایین است. وقتی p/e یک سهم بالاست، نشان دهنده این است که بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد پیدا بکند. اگر انتظار بازار درست باشد وقتی سود شرکت زیاد شود، مخرج فرمول محاسبه p/e نیز بزرگ شده و در نتیجه نسبت p/e سهم مجددا متعادل می شود. همچنین اگر p/e یک سهم پایین باشد، نشان دهنده این است که بازار انتظار دارد در آینده سود آن شرکت کاهش پیدا کند. اگر انتظار بازار درست باشد، وقتی سود شرکت کم شود، مخرج فرمول محاسبه p/e کوچک می شود و در نتیجه نسبت p/e مجددا متعادل می شود.

نکاتی درباره p/e در بورس

• • یکی از تاثیر گذار ترین آیتم های موثر در نسبت p/e یک شرکت سود یا eps آن شرکت است. وقتی شرکت ها برای محاسبه سود خود از روش های مختلف حسابداری استفاده می کنند، ممکن است این سود تحت تاثیر قرار بگیرد و کمتر یا بیشتر از مقدار واقعی خود نشان داده شود. پس باید این نکته را مد نظر خود قرار دهید.
• نسبت های p/e بالا یا پایین همیشه نشان دهنده ارزنده بودن و یا گران بودن سهم نیستند. بلکه همانطور که گفته شد بالا یا پایین بودن این نسبت، توقع بازار از آینده شرکت و سودآوری آن را نشان می دهد. در بسیار از موارد بازار اشتباه می کند، شما نباید به انتظار بازار بسنده کنید. سعی کنید خودتان نحوه صحیح محاسبه p/e را یاد بگیرید و از آن استفاده کنید.
• p/e یک ابزار مناسب برای ارزش گذاری شرکت است، ولی به تنهایی کافی نیست. بهتر است برای خرید سهام علاوه بر استفاده از این نسبت کاربردی، ابزارهای بیشتری را نیز مورد استفاده قرار دهید.
• برای شرکت هایی که سود ندارند و اصطلاحا زیانده هستند، محاسبه p/e عملا کاربردی ندارد. چرا که این نسبت از تقسیم قیمت به درآمد بدست می آید. وقتی که سود یک شرکت منفی است یعنی آن شرکت درآمدی نداشته است. پس نسبت p/e منفی نداریم! برای ارزش گذاری شرکت هایی که اینگونه هستند از روش های دیگری استفاده می شود.

نسبت P/E بازار چیست

قبل از بررسی، یک مرور کلی بر تعریف و مفهوم نسبت P/E می کنیم. نسبت P/E از تقسیم کردن قیمت سهم(price) بر سود هر سهم (Earning) به دست می آید. P/E شرکت های بورسی یک نسبت مالی معتبر و معروف است که توسط تحلیلگران مالی بسیار استفاده می شود ولی باید به خاطر داشته باشید که این نسبت نمی تواند به عنوان معیاری مستقل برای خریدوفروش استفاده شود. در این مقاله سعی میکنیم به این سوال پاسخ دهیم که نسبت P/E بازار چیست ؟

اگر اطلاعات شما در خصوص نسبت P/E اندک است توصیه می کنیم حتماً مقاله” نسبت P/E چیست؟ هر چیزی که باید درباره نسبت P/E بدانید ” را مطالعه نمایید.

حدود P/E بازار ایران چقدر است و رابطه آن با سود بانکی

 P/E شرکت های بورسی در ایران معمولاً حدود ۴ -۶ هست. علت آن هم سود بانکی در ایران هست که حدود ۲۰% است. پس P/E  بانک ۵ است. اما نکته ای که مهم است عدم وجود ریسک در این سود است. یعنی اگر P/E  شرکتی ۵ باشد و انتظار تغییری در سود آن شرکت نداشته باشیم، یک سرمایه گذار قطعاً بانک را انتخاب می کند. زیرا شرکت های بورسی دارای ریسک هستند. این شرایط در سایر کشورها با نرخ سود بدون ریسک کاملاً متفاوت است. برای مثال در آمریکا با سود بدون ریسک ۴% ( P/E = 25  ) یک سهم با سود سالانه ۱۰% (P/E =10) بسیار جذاب است (اکثر سهم های آمریکا با P/E 15 تا ۲۵ معامله می شود) درصورتی که همان شرکت در ایران حداقل باید ۵۰% افت قیمت را تجربه کند تا بازدهی آن با بانک برابر شود. پس هرچه قدر سود بانکی ( سود بدون ریسک ) کم تر باشد، P/E بازار سرمایه به اعداد بالاتری صعود می کند.

در بورس ایران یکی از روش های بررسی وضعیت شاخص کل بازار، بررسی P/E کل شرکت های بورسی است. در تاریخ بورس ایران P/E کل بازار ایران در سال ۸۴ نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری به عدد ۲٫۸۸ رسید و در سال ۹۷ بعضاً کمی بالاتر از ۱۱ هم برای مدتی قرار گرفت. اما کارشناسان مالی برای بورس ایران عدد ۶ را P/E تعادلی و منطقی بازار بورس می دانند. یعنی اعتقاد دارند که P/E کل بازار حدود ۶ نوسان خواهد کرد و درصورتی که خیلی از این عدد فاصله بگیرد، با افزایش و کاهش قیمت سهم های بازار و یا تعدیل سود آن ها، این عدد به سمت ۶ حرکت خواهد کرد.

چرا P/E نمی تواند تنها مبنای تصمیم گیری یک معامله گر باشد؟

می دانیم که هرچقدر P/E یک شرکت کمتر باشد، بازدهی آن بیشتر خواهد بود. پس:

به چه دلیل P/E یک شرکت در یک گروه مشخص از P/E یک شرکت دیگر در همان گروه صنعتی کمتر است اما بازهم معامله گران به خرید شرکت با P/E بالاتر ادامه می دهند؟

 

چرا پس P/Eبعضی شرکت ها کمتر از ۴ یا ۳ بوده ولی کسی سهام آن ها را نمی خرد؟

 

مگر معامله گران همواره به دنبال سهام با سود بیشتر نیستند؟

در جواب باید پاسخ داد که: بله، تمام افراد به دنبال شرکت هایی هستند که سود بیشتری می دهند و قیمت سهام شرکت ها در طولانی مدت متناسب با سود آن هاست. اما پایین بودن P/E یک شرکت در یک زمان نشان می دهد که معامله گران معتقدند که آن شرکت در آینده با کاهش سود مواجه خواهد شد و P/E آن افزایش پیدا خواهد کرد. ولی اگر شرکت بتواند آن سود را تداوم بخشد و برای سال های بعدی آن را تحقق بخشد، بازار شروع به خرید آن سهم می کند و باعث افزایش قیمت و افزایش P/E آن سهم خواهد شد. معمولاً سهم هایی که در یک دوره با فروش دارایی های خود، سود غیرعملیاتی بالا می سازند، P/E آن ها به زیر ۵ افت می کند. ولی معامله گران حرفه ای این سود را از سود عملیاتی تشخیص داده و از خرید سهم خودداری می کنند. پس P/E را می توان به عنوان معیاری بر خوش بینی و بدبینی معامله گران نسبت به آینده بازار عمل کند. یعنی وقتی افراد نسبت به آینده بازار سهام بدبین هستند P/E بازار به زیر ۵ افت می کند(در دوران تحریم P/E  بازار را بیشتر تحلیلگران ۴ در نظر می گیرند) و زمانی که نسبت به آینده بازار خوش بین باشند، P/E آن رشد می کند(مانند توافق های بعد از تحریم که باعث رشد قیمت سهم ها می شود).

تهیه و تنظیم: خشایار بدیعی

نکته هایی در نسبت P/E نهفته است

همان گونه که از نام آن پیدا است، برای محاسبه P/E آخرین قیمت روز سهام یک شرکت به سود هر سهم (EPS) آن تقسیم می شود. غالبا P/E در تاریخ هایی محاسبه می شود که شرکت ها اطلاعات EPS (معمولا سه ماهانه)  را افشا می کنند.

به لحاظ نظری،P/E یک سهم به ما می گوید که سرمایه گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یک شرکت پرداخت نمایند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز می گویند. به عبارت دیگر اگر P/E یک سهم ۲۰ باشد، به این معنی است که سرمایه گذاران حاضرند ۲۰ ریال برای هر ریال از سود این سهم (که شرکت تولید می کند) بپردازند.

همه چیز یا به عبارتی حرف آخر را درباره ارزش سهم نمی گوید، اما برای مقایسه شرکت های یک صنعت، کل بازار یا روند تاریخی P/E یک شرکت سودآور است.

به یاد بسپارید که :

  p/e -1  یک نسبت است و از تقسیم P یا PRICE یا قیمت روز سهم به EPS یا E یا سود هر سهم به دست می آید.
  -۲  سه نوع EPS به نام های EPS دنباله دار، آینده و میانگین وجود دارد.
  -۳  به لحاظ تاریخی، میانگین P/E ها در بازه ۲‎/۳ _ ۲‎/۱۳ قرار می گیرد.
  -۴  به لحاظ نظری، P/E یک سهم به ما می گوید که سرمایه گذاران حاضرند چند ریال به ازای هر ریال سود بپردازند.
۵ -۵  تفسیر بهتری از P/E این است که آن بازتاب خوشبینی بازار از آینده رشد یک شرکت است.
 p/e  -۶  در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری یک سهم است.
  -۷ بدون در نظر گرفتن نرخ های رشد صنعت، صحبت از بالا یا پایین بودن P/E یک شرکت بی معناست.
  -۸ تغییر در اصول حسابداری شامل وجود چندین روش مجاز برای سود (EPS) تجزیه و تحلیل P/E را دشوار می کند.
 -۹ ها عموما در زمان تورم حاد پایین تر می آیند.
  -۱۰ تفاسیر بسیاری پیرامون دلیل پایین بودن P/E یک شرکت وجود دارد.
  -۱۱ تنها به اتکای ضریب P/E اقدام به خرید و فروش سهام نکنید.

نسبت قیمت به فروش (P/S) یکی از نسبت های مالی بسیار مهم و کاربردی است که از آن برای ارزیابی عملکرد مالی یک شرکت استفاده می شود. این نسبت ریاضی نشان می دهد با توجه به قیمت سهام شرکت (بازاریابی) چند برابر فروش خالص (سود ناخالص) شرکت در یک دوره مشخص ایجاد شده است.

این نسبت با استفاده از یک فرمول ساده محاسبه می شود و برای شرکت هایی مفید است که سود ناخالص زیادی نداشته یا در دوران توسعه قرار دارند. این نسبت می تواند به سرمایه گذاران بازارهای مالی مختلف از جمله بورس کمک کند تا ارزش سهام شرکت را در مقایسه با عملکرد فروش آن ارزیابی و درباره خرید یا فروش سهام تصمیم گیری کنند.

مفهوم نسبت قیمت به فروش چیست؟

نسبت قیمت به فروش که شاخص مالی کاربردی برای خرید سهام است که ماهیت ارزش سهام یک شرکت را در مقایسه با میزان فروش آن تعیین می کند. این نسبت که به آن Price-to-Sales می گویند برای زمان هایی مناسب است که سرمایه گذاران به دنبال بررسی ارزش خرید سهام یک شرکت هستند و می توانند با تقسیم قیمت یک سهم به میزان فروش ارزش به ازای هر سهم را به دست آورند.

وقتی فروش یک شرکت به مرور زمان افزایش می یابد، به معنای افزایش درآمد شرکت است و درنتیجه ارزش سهام نیز بالا می رود. این نسبت به ما می گوید سرمایه گذاران آماده اند مقداری از پول خود را برای خرید یک سهم در مقایسه با مقدار فروش به ازای هر سهم بپردازند.

برای مثال اگر نسبت P/S یک شرکت برابر با 5 باشد، سهام داران آماده اند به ازای هر 1 تومان فروش شرکت، 5 تومان برای خرید یک سهم از آن پرداخت کنند. این نسبت می تواند به ما کمک کند ارزش سهام شرکت را در مقایسه با فروشی آن ارزیابی کنیم.

نحوه محاسبه نسبت P/S چگونه است؟

نحوه محاسبه این نسبت یا قیمت به فروش از تقسیم کردن قیمت بازار بر میزان فروش شرکت به ازای هر سهم به دست می آید. درواقع شما برای محاسبه این مقدار که نشان دهنده ارزش سهام شرکت است باید از فرمول زیر استفاده کنید:

میزان فروش به ازای هر سهم/ قیمت بازار= نسبت قیمت به فروش

برای محاسبه صورت کسر در این فرمول ساده باید در ابتدا مقدار P یعنی ارزش بازار به ازای هر سهم را از طریق سایت بورس به دست آورید. برای این منظور باید از قیمت پایانی یا آخرین قیمت معامله استفاده کنید. برای محاسبه مخرج کسر در این فرمول هم باید نسبت فروش به ازای هر سهم را به دست آورید.

برای محاسبه این امر باید به اطلاعات فروش شرکت مورد نظر مراجعه کرده و این عدد را به دست آورید؛ برای مثال اگر یک شرکت قیمت سهم بازاریابی 100 تومان داشته باشد و درآمد یا فروش خالص آن در سال 500 میلیون تومان باشد، نسبت P/S برای این شرکت به صورت زیر محاسبه می شود:

P/S= 500000000/100 =0.0002

این نسبت نشان می دهد مشتریان سهام این شرکت برای هر تومان فروش، حاضر به پرداخت 0.0002 تومان برای خرید یک سهم از آن هستند. البته توجه داشته باشید برای محاسبه نسبت قیمت به فروش دو روش وجود دارد.

در روش دوم شما با تقسیم ارزش بازار به میزان کل فروش شرکت در آن دوره زمانی می توانید به ارزش سهام برسید. نتیجه محاسبات از هر دو رابطه یکسان است و شما را به یک عدد می رساند.

بازه زمانی برای تعیین میزان فروش در نسبت P/S

برای محاسبه نسبت قیمت به فروش معمولاً یک بازه زمانی 12 ماهه برای شرکت در نظر گرفته می شود. برای این نسبت معمولاً از نسبت های مالی 12 ماه گذشته که به صورت اختصاری به آن (Trailing Twelve Months)  TTM می گویند در محاسبات استفاده می شود که به معنای گذشته نگری است.

به عبارت دیگر در زمان حال برای محاسبه این نسبت به داده های مالی اخیر 12 ماه پیش برمی گردیم و نسبت P/S را با تقسیم قیمت بازاریابی به میزان فروش خالص در آن دوره زمانی محاسبه می کنیم. اگر برای محاسبه از فروش پیش بینی شده در سال جاری شرکت استفاده کنیم، به این نسبت P/S به عنوان P/S آینده (Forward P/S) اشاره می شود.

این نسبت ها به سرمایه گذاران کمک می کند ارزش سهام شرکت ها را با توجه به داده های مالی گذشته و آینده ارزیابی کنند و تصمیم گیری های مالی مبتنی بر آن ها انجام دهند.

بهترین نسبت قیمت به فروش چه عددی است؟

مقدار مناسب برای نسبت قیمت به فروش به صنعت و شرایط مخصوص هر شرکت بستگی دارد، اما به صورت کلی بسیاری از کارشناسان معتقدند این عدد باید بین 1 تا 2 باشد. در زمان استفاده از این پارامتر نیاز است نسبت P/S با نسبت های مالی دیگر همچون تحلیل شرکت و صنعت مرتبط و بررسی شرایط فعلی و آینده شرکت برای رسیدن به نتیجه مطلوب در نظر گرفته شود.

بهترین استفاده از این نسبت در بازار بورس این است که شما این نسبت را برای شرکت های یک صنعت مشخص بررسی و آن ها را با یکدیگر مقایسه کنید، اما به صورت کلی نسبت قیمت به فروش کمتر از یک و بیشتر از یک معمولاً بیشتر مورد بحث است.

اعداد زیر یک برای این نسبت به معنای کمتر بودن قیمت بازار نسبت به ارزش ذاتی و اعداد بیشتر از یک نشان دهنده بیشتر بودن قیمت بازار به ارزش ذاتی است. این اعداد به سرمایه گذاران کمک می کند براساس معیارهای خود برای خرید سهام اقدام کنند.

چرا محاسبه نسبت P/S در بازار بورس اهمیت بسیاری دارد؟

محاسبه نسبت قیمت به فروش در بازار بورس اهمیت فراوانی دارد؛ زیرا این نسبت معرف ارتباط بین ارزش سهام شرکت و کارایی فروش آن است و سرمایه گذاران براساس آن می توانند ارزش ذاتی سهام و ارزندگی آن را متوجه شوند. به صورت کلی می توان دلایل زیر را برای استفاده این نسبت بیان کرد:

• معیار مقایسه: این نسبت امکان مقایسه شرکت ها با یکدیگر را به سرمایه گذاران می دهد. این نسبت می تواند به سرمایه گذاران نشان دهد چقدر برای هر واحد فروش یک سهم در یک شرکت ارزش آفرینی شده است.
• تحلیل رشد: نسبت قیمت به فروش می تواند به سرمایه گذاران کمک کند رشد آینده یک شرکت را تخمین بزنند. اگر این نسبت بالا باشد، احتمالاً افزایش توقعات رشد از این سهام زیاد است.
• میزان ریسک: این نسبت به سرمایه گذار نشان می دهد سهام چقدر در مقایسه با کارایی فروش شرکت قیمت گذاری شده است. P/S پایین یعنی شما یک معامله کم ریسک با حاشیه سود ثابت را از سرمایه گذاری به دست می آورید؛ در حالی که این نسبت بالا ممکن است به سرمایه گذاری با ریسک بیشتر اشاره کند.
• مقیاس عملکرد شرکت: نسبت P/S همچنین می تواند به مدیران شرکت و سرمایه گذاران نشان دهد چقدر عملکرد شرکت در ارتباط با فروش قرار دارد. این می تواند برای بهبود عملکرد و بهره وری مالی شرکت کمک کند و موجب رشد در فروش شود.

نسبت قیمت به فروش در تحلیل بنیادی

نسبت قیمت به فروش در تحلیل بنیادی در بازارهای مالی هم استفاده می شود و نشان دهنده ارتباط قیمت سهام یک شرکت و درآمد یا فروش آن شرکت است. این نسبت به سرمایه گذاران کمک می کند ارزش سهام شرکت ها را در مقایسه با کارایی فروش آن ارزیابی کنند.

برای انجام تحلیل بنیادی مؤثر نسبت P/S باید با دیگر عوامل مالی و عملکرد شرکت در کنار هم قرار بگیرند تا بتوان برای خرید یا فروش یک سهام تصمیم گیری کرد.

مزایای استفاده از نسبت P/S

این نسبت یکی از ابزارهای مهم در تحلیل مالی و ارزیابی سرمایه گذاری در بازار بورس است. این نسبت به تحلیل بنیادی و مقایسه منطقی با سایر شرکت ها کمک می کند تا تصمیم های مالی مناسب تری گرفته شود. استفاده از نسبت قیمت به فروش در تحلیل مالی مزایای متعددی دارد:

• سادگی: این نسبت بسیار ساده و آسان محاسبه می شود و برای محاسبه آن تنها به دو پارامتر قیمت سهم و میزان فروش شرکت نیاز دارید.
• تأثیر محاسباتی مخرب کمتر: از آنجا که نسبت P/S براساس فروش است و میزان سود یا سایر متغیرهای مالی مخرب تأثیر کمتری روی آن دارد، تغییرات فصلی یا تفاوت های مالی کمتری را در ارزیابی سهام ایجاد می کند.
• برای شرکت ها سود ناخالص کارآمد است: برای شرکت هایی که در دوران توسعه هستند و سود ناخالص محدودی دارند، این نسبت بسیار مفید است و به سرمایه گذاران کمک می کند عملکرد شرکت را براساس فروش ارزیابی کنند.
• ارزیابی رشد: این نسبت می تواند اطلاعاتی درباره توقعات رشد آینده شرکت به شما بدهد. اگر این نسبت رو به بالا باشد، ممکن است نشان دهنده توقعات رشد بیشتر باشد.
• مقایسه با همکاران: از آنجا که نسبت P/S به معنای قیمت نسبت به فروش است، می توانید شرکت ها را در صنعتی خاص یا با همتایان مشابه مقایسه کنید. این امر ایده ای از ارتباط قیمت شرکت به فروش در همان صنعت خاص به شما می دهد.
• کمک به تصمیم گیری های مالی: نسبت P/S می تواند به مدیران شرکت و سرمایه گذاران کمک کند تا تصمیمات مالی بهتری بگیرند و موجب بهبود عملکرد و بهره وری مالی شرکت خود شوند.

نسبت p/s منفی چیست؟

نسبت قیمت به فروش منفی در واقعیت وجود ندارد؛ چراکه این نسبت همیشه باید عدد مثبتی باشد. این نسبت تعیین می کند چند واحد از قیمت سهام برای هر واحد فروش شرکت پرداخت می شود. اگر عددی منفی شود، به معنای وجود خطای محاسباتی یا اطلاعات نادرست است.

بنابراین هنگامی که با نسبت P/S منفی روبه رو شوید، باید مشکل محاسباتی را بررسی و اطمینان حاصل کنید که داده ها و اطلاعاتی که از آن استفاده می شود، صحیح و معتبر است.

P به E گذشته نگر یا TTM چیست؟

P به E گذشته نگر یا TTM براساس سود شرکت در دوره مالی گذشته محاسبه می شود و نشان دهنده نسبت قیمت سهام به سود گذشته است. ( P/E (Price-to-Earningsدرواقع نسبتی است که برای ارزیابی قیمت سهام شرکت ها و رابطه آن با سودهای شرکت استفاده می شود.

به صورت کلی دو نوع P/E وجود دارد که یکی گذشته نگر و دیگری آینده نگر است. TTM براساس سود شرکت در 12 ماه گذشته تا تاریخ فعلی محاسبه می شود و به عبارت دیگر نمایانگر نسبت قیمت سهام به سود اخیر شرکت است.

سخن پایانی

در این مقاله شما را با مفهوم نسبت قیمت به فروش یا همان نسبت P/S بیشتر آشنا کردیم تا در زمان خرید و فروش سهام در بازار سرمایه از این مفهوم ساده ولی کاربردی استفاده کنید. برای محاسبه نسبت قیمت به فروش نیاز به پارامترهای زیادی نیست.

شما با داشتن دو متغیر میزان فروش به ازای هر سهم و قیمت بازار می توانید به راحتی این عدد را به دست آورید و ارزش سهام شرکت های مختلف را قبل از خرید مقایسه کرده و براساس معیارهای خود اقدام به خرید کنید.

سوالات متداول

نسبت P/B یا نسبت قیمت به ارزش دفتری، یکی از شاخص های مالی است که در تجزیه و تحلیل سهام و شرکت ها مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی، در حالی که این پارامتر مستقیماً در تجزیه و تحلیل بازار فارکس مورد استفاده نمی شود، اما می تواند به عنوان یکی از شاخص های اقتصاد ماکرو برای ارزیابی وضعیت اقتصادی کشورها و تأثیر آن بر ارزها مورد توجه قرار گیرد. اما چطور این نسبت در بازار فارکس مطرح می شود؟ بیایید ابتدا به تعریف این نسبت پرداخته و سپس به کاربردهای آن در فارکس بپردازیم.

نسبت P/B چیست؟

P/B یک نسبت در بازارهای مالی از جمله بورس است. در این نسبت P از واژه Price به معنای قیمت پایانی بازار و B از واژه Book Value به معنای ارزش دفتری گرفته شده است. معامله گران بازار جهت مقایسه ارزش بازار یک سهم با ارزش دفتری آن از این نسبت استفاده می کنند.

ارزش دفتری یعنی چه؟

به ارزش خالص یک دارایی ارزش دفتری گفته می شود. بر اساس تعاریف موجود، ارزش دفتری را می توان به سه روش مختلف معنی کرد:

• پس از کم کردن استهلاک انباشته شده از هزینه دارایی، ارزش دفتری دارایی به دست می آید. در واقع ارزش دفتری ارزش خالص یک دارایی بوده و در ترازنامه شرکت ثبت می شود.
• بهای خالص دارایی یک شرکت که بعد از کم کردن دارایی های نامشهود و بدهی های شرکت از کل دارایی های شرکت به دست می آید.یدو
• مبلغ سپرده اولیه برای یک سرمایه گذاری. این عدد ممکن است به صورت خالص یا به صورت ناخالص و شامل هزینه هایی همچون هزینه معامله، مالیات فروش، هزینه خدمات و غیره باشد.

نحوه محاسبه نسبت P/B

برای به دست آوردن نتیجه، باید ابتدا ارزش دفتری را به ازای هر سهم محاسبه کنیم. در نتیجه قبل از محاسبه باید از فرمول ارزش دفتری استفاده کنیم.

• فرمول ارزش دفتری

پس از به دست آمدن ارزش دفتری هر سهم از طریق فرمول بالا، عدد به دست آمده را در فرمول زیر قرار می دهیم:

• در فرمول بالا، ارزش بازار هر سهم یا همان قیمت هر سهم در بازار همان قیمتی است که سهم در بازار معامله می شود.
• جهت محاسبه ارزش دفتری و پیدا کردن کل دارایی ها، بدهی ها و تعداد سهام شرکت باید از ترازنامه شرکت استفاده کرد. برای پیدا کردن این اطلاعات می توانید از سامانه کدال استفاده کنید.
• نسبت P/B پایین تر از یک (منفی) نشان دهنده آن است که قیمت سهم زیر ارزش ذاتی آن است.
• اگر نسبت کوچک تر از یک باشد، می توان این نتیجه را گرفت که قیمت هر سهم شرکت کمتر از مجموع املاک و مستغلات، انبارها و سایر دارایی های مشهود آن شرکت است.

نسبت قیمت به ارزش دفتری چه چیزی به شما می گوید؟

نسبت قیمت سهم به ارزش دفتری سهم نشان دهنده نسبت بین حقوق سهامداران شرکت و ارزش دفتری آن است. در این نسبت، قیمت سهام را می توان به عنوان یک معیار آینده نگری لحاظ شده و منعکس کننده جریانات آتی پول نقد در شرکت دانست. همچنین ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام به عنوان یک معيار حسابداری، بر اساس اصل هزينه تاریخی شناخته می شود.

نسبت P/B و شرکت های سهامی عام

به طور کلی نمی توان عدد خاصی را به عنوان بهترین نسبت P/B بیان کرد. با در نظر گرفتن این موضوع نمی توان گفت اگر P/B عدد خاصی باشد، سهام شرکت بالاتر از ارزش ذاتی آن خواهد بود یا بالعکس. جدا از این موضوع، بررسی و تحلیل این مفهوم در حوزه های مختلف متفاوت است؛ بنابراین، ممکن است P/B خوب در یک حوزه در حوزه دیگر P/B ضعیف در نظر گرفته شود.

در نتیجه برای آنکه تحلیل و بررسی دقیقی داشته باشیم باید چند معیار کلی برای این نسبت مشخص کنیم. به طور معمول اگر نسبت P/B زیر 1.0 باشد، یعنی نسبت قیمت به ارزش دفتری آن خوب بوده و برای سرمایه گذاری ارزش محور گزینه مناسبی است. در این صورت می توان گفت این سهام زیر ارزش ذاتی خود معامله می شود. با این حال، معیار اغلب سرمایه گذاران ارزش محور، نسبت  P/B زیر 3.0 است.

 قیمت بازار سهام در برابر ارزش دفتری

در کنار برخی هزینه های خاص، می توان گفت معمولاً ارزش بازار سهام از ارزش دفتری یک شرکت بالاتر است. در این صورت نسبت P/B بالاتر از یک خواهد بود. در طرف مقابل نیز در مواقعی که بازارهای مالی دچار مشکل شده و یا شرکت با ورشکستگی یا کاهش درآمد روبه رو شود، P/B زیر یک خواهد بود.

باید این نکته را در نظر داشته باشیم که در اصول حسابداری دارایی هایی مانند ارزش نام برند (دارایی های نامشهود) در نظر گرفته نمی شود. در نتیجه هزینه های مرتبط با دارایی های نامشهود شرکت در ارزش دفتری محاسبه نمی شود.

مثالی از نحوه استفاده از نسبت P/B

سناریویی را در نظر بگیرید که در آن دارایی شرکت در ترازنامه برابر با 100 میلیارد تومان بوده و میزان بدهی آن میز برابر با 75 میلیارد تومان باشد. به این ترتیب ارزش دفتری این شرکت با کم کردن 100 میلیارد از 75 میلیارد برابر با 25 میلیارد تومان خواهد بود.

همچنین اگر کل سهام این شرکت برابر با 100 میلیون برگه باشد، ارزش دفتری هر سهم شرکت برابر با 250 تومان خواهد بود. همچنین اگر قیمت هر سهم را 500 تومان در نظر بگیریم نسبت P/B آن، دو برابر ( 500 تقسیم بر 250) خواهد بود. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت  که قیمت بازار، دو برابر ارزش دفتری هر سهم است.

تفاوت بین P/B و PTBV

نسبت قیمت به ارزش مشهود دفتری (PTBV)، یک مفهوم نزدیک به نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) است. نسبت قیمت به ارزش مشهود دفتری با هدف اندازه گیری ارزش اوراق بهادر در برابر ارزش دفتری مشهود دارایی استفاده می شود. به طور کلی می توان گفت ارزش دفتری مشهود با کسر ارزش دفتری کل شرکت از ارزش دارایی های نامشهود آن به دست می آید.

موارد همچون حق ثبت اختراع، مالکیت معنوی شرکت و سرقفلی در دسته دارایی های نامشهود شرکت قرار می گیرد. زمانی که شرکت قصد ارزیابی دارایی نامشهود شرکت را داشته باشد بهتر است به جای نسبت P/B از نسبت PTBV استفاده شود.

فواید استفاده از نسبت P/B

از آنجایی که ارزش دفتری حقوق سهامداران، معیار قابل درکی است، نسبت قیمت به ارزش دفتری در میان سرمایه گذاران به عنوان یک نسبت کارآمد شناخته می شود. به این ترتیب سرمایه گذاران می توانند عدد این نسبت را با قیمت بازار سهم مقایسه کنند.

سرمایه گذاران می توانند از این نسبت برای شرکت هایی که ارزش دفتری مثبت و درآمد منفی دارد، استفاده کنند. چراکه در این شرایط زیان ده بودن شرکت، نسبت های قیمت به درآمد (P/E) را بی فایده می کند. همچنین برای آنکه بتوانیم شرکت هایی که با قیمت بیشتر یا کمتر ارزش واقعی خود معامله می شوند را شناسایی کنیم، از نسبت P/B استفاده می کنیم.

محدودیت های استفاده از نسبت P/B

در قسمت بالا با فواید استفاده از نسبت P/B آشنا شدیم، اما با این حال این مفهوم محدودیت هایی دارد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

صنایع سرمایه بر

نسبت قیمت به ارزش دفتری با هدف ارزیابی وضعیت بیزینس ها و صنایع سرمایه بر استفاده می شود؛ بنابراین این نسبت تنها برای شرکت های انرژی و حمل و نقل، شرکت های تولیدی بزرگ یا کسب وکارهای مالی که در ترازنامه خود دارایی های زیادی دارند، کارایی دارد. در نتیجه این نسبت برای سایر کسب و کارها محدودیت دارد.

دارایی های نامشهود

در نسبت P/B به دارایی های نامشهود شرکت اعم از مالکیت های معنوی شرکت، ارزش نام برند شرکت، سرقفلی، حق ثبت اختراع و… توجه نمی شود. به این ترتیب می توان گفت این نسبت برای شرکت های خدماتی که دارایی های مشهود محدودی دارند، کارایی زیادی ندارد.

سطح بدهی

در شرکت هایی که بدهی بالایی داشته و به صورت مکرر زیان آور باشند، از مفهوم ارزش دفتری برای ارزیابی آن نمی توان استفاده کرد. چراکه وجود بدهی در شرکت، سطح تعهدات و بدهی های آن را در ترازنامه بالا برده و سبب می شود تا ارزش دفتری بیشتر دارایی های مشهود شرکت خنثی شوند. به این ترتیب در این شرایط P/B شرکت به طور کاذب افزایش پیدا می کند.

ارزش دارایی

عوامل غیرعملیاتی با تحت تأثیر قرار دادن ارزش دفتری، سبب می شود تا نتوانیم ارزش واقعی دارایی های شرکت را مشخص کنیم. از طرف دیگر، ارزش دفتری دارایی، هزینه واقعی آن را نشان داده و با قدیمی شدن دارایی ها کاربرد خود را از دست می دهد. همچنین در شرایطی که قدرت کسب درآمد دارایی ها نسب به زمان تملیک بالا یا پایین شود، ارزش دارایی از ارزش بازار، فاصله زیادی پیدا می کند.

به دست آوردن P/B در بورس ایران

برای محاسبه نسبت P/B در بورس ایران دو راه وجود دارد، اولین راه مراجعه به سایت کدال و دومین راه مراجعه به سایت خود شرکت مورد نظر است. برای محاسبه این نسبت در قدم اول باید ارزش دفتری شرکت را داشته باشیم. با تقسیم ارزش ویژه سهم (مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت) بر تعداد کل سهام شرکت مورد نظر ارزش دفتری آن به ازای هر سهم به دست خواهد آمد. همچنین برای مشاهده جمع حقوق صاحبان سهام می توان به صورت های میان دوره ای مراجعه کرد.

تفسیر P/B

قیمت به ارزش دفتری شرکت بیانگر نسبت حقوق سهامداران شرکت به ارزش دفتری شرکت است. قیمت یک سهام نشان می دهد که سرمایه گذاران نسبت به آینده شرکت چطور فکر می کنند. ازاین رو با توجه به این نکته می توان وضعیت آینده جریانات آینده سرمایه نقدی شرکت را مشاهده کرد. ارزش دفتری نیز نشان دهنده تمام دارایی های مشهود شرکت است. اگر شرکت تمام دارایی های خود را نقد کرده و بدهی نداشته باشد آنچه باقی می ماند ارزش دفتری شرکت است.

رابطه میان P/B و ROE

در قسمت های قبل با نسبت P/B به طور کامل آشنا شدیم، اکنون برای آنکه بتوانیم رابطه میان نسبت P/B و ROE را بررسی کنیم، باید با مفهوم ROE نیز آشنا شویم. ROE یکی از شاخص های رایج در تحلیل بنیادین بوده و به عنوان بازده حقوق صاحبان سهام شناخته می شود.

به این ترتیب این شاخص نشان می دهد که شرکت مورد نظر چه میزان درآمدی را برای سهامداران خود ایجاد کرده است. با تقسیم درآمد شرکت به جمع حقوق صاحبان سهام، بازده حقوق صاحبان سهام (به صورت درصدی) به دست خواهد آمد. دو حالت زیر را می توان در نظر گرفت:

• اگر درصد بازده حقوق صاحبان سهام یا ROE رشد کند، نسبت P/B آن هم رشد می کند.
• اگر در شرکت مورد نظر نسبت P/B بالا و درصد ROE پایین باشد، یعنی قیمت بازار شرکت بیش از اندازه رشد کرده است.

سوالات متداول