طرح پانزی و هرمی چیست؟ معرفی انواع آن در ارزهای دیجیتال

طرح پانزی و هرمی دارای ویژگی های مشابه بسیاری هستند که براساس همان مفهوم ساخته شده اند. افرادی که آگاهی و دانش کافی در زمینه سایبری و سرقت هایی که در این حوزه اتفاق می افتد ندارند فریب افرادی را می خورند که به عنوان سرمایه گذار در ازای دریافت پول به آن ها قول بازده فوق العاده می دهند. با این وجود، بر خلاف سرمایه گذاری منظم، این نوع طرح ها فقط تا زمانی که تعداد سرمایه گذاران افزایش یابد، می توانند “سود” ثابت داشته باشند.

طرح های پانزی و هرمی تا زمانی که جریان های نقدی را می توان با ورودی های پولی مطابقت داد، پایدار هستند. تفاوت اساسی این دو طرح در نوع محصولاتی است که برنامه ریزان به مشتریان خود با توجه به ساختار این دو ترفند ارائه می دهند، اما در صورت تجزیه هر دو می توانند ویرانگر باشند. در این مقاله از سری مقالات آموزش ارز دیجیتال به معرفی دو طرح پانزی و هرمی، تفاوت و مشکلات این دو طرح و نحوه استفاده از این دو طرح در ارزهای دیجیتال خواهیم پرداخت.

چارلز پانزی کیست؟

چارلز پانزی (3 مارس 1882- 15 ژانویه 1949) یک کلاهبردار و هنرمند ایتالیایی در ایالات متحده و کانادا ببود. او که در ایتالیا متولد و بزرگ شد، بیش تر بخاطر جرایم مالی مرتکب شده وقتی که سرمایه گذاران را واردار کرد میلیون ها دلار به او بدهند و بازپرداخت آن ها را با پول سایر سرمایه گذاران پرداخت می کرد به بدنامی به شهرت رسید.

چارلز پانزی بیش از هزار سرمایه گذار را در دهه 20 میلادی فریب داد. روش کار او به صورت بود که به افرادی که آگاهی کمی داشتند وعده سود 50 درصدی در کمتر از 90 روز به ازای سرمایه گذاری در کوپن بین المللی را می داد.

در آن زمان ارزش این کوپن ها در سایر کشورهای خارجی کمتر از میزانی بود که پانزی در کشور خود مبادله می کرد. مردم زود باور و ساده لوح که میزان سود 50 درصدی که چارلز به آن ها وعده داده بود را باور کرده بودند، در این طرح او سرمایه گذاری می کردند.

پانزی نیز برای آن که افراد بیش تری را جذب کند و مردم قول او را باور کنند از وجوهی که به دست آورده بود در عرض 45 روز سود کلانی را به چند نفر از سرمایه گذاران پرداخت کرد و همین کار او باعث قابل اعتمادتر و باورپذیرتر شدن طرح او شد به طوریکه در عرض چند ماه موفق شد 20 میلیون دلار جمع آوری کند؛ او حتی یک بار توانست در عرض 3 ساعت 1 میلیون دلار وجه دریافت کند.

نام گذاری طرح پانزی

“طرح پانزی” به نام وی نامگذاری شده است. پس از اجرای یک طرح سرمایه گذاری بسیار سودآور و گسترده، طرح پانزی به دلیل آن که پس از مدتی نتوانست وجوه سرمایه گذاران را پرداخت کند، متلاشی شد و او در آن زمان مقدار تقریبی 7 تا 15 میلیون ضرر کرد و باعث ورشکستگی 6 بانک شد.

در آن زمان دولت او را در 12 آگوست 1920 دستگیر کرد و به اتهام 86 فقره کلاهبرداری از طریق پست (ارسال نامه الکترونیکی) متهم شد. وی با داشتن تقریبی 7 میلیون دلار، به جرم کلاهبرداری از طریق پست (ارسال نامه الکترونیکی) اعتراف کرد و پس از آن 14 سال را در زندان گذراند.

پانزی پس از مدتی توانست با وثیقه آزاد شود. او پس از آزادی اقدام به راه اندازی اتحادیه چارپون لند در فلوریدا کرد و در آن املاک و مستغلات زیر آب را می فروخت. وی در همان زمان مجدد توسط مقامات دستگیر شد و در نهایت در سال 1934 آزاد شد.

طرح پانزی چیست؟

برنامه های طرح پانزی مبتنی بر خدمات مدیریت سرمایه گذاری متقلبانه است؛ در این طرح اساساً فرد یا شرکت کلاهبردار به افراد ناآگاه وعده می دهند که در ازای سرمایه گذاری، سود با بازده بالایی به آن ها تعلق خواهد گرفت.

دوره اختصاصی

دوره نخبگان، استاد تمامی در ترید

دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است

دریافت اطلاعات بیشتر

در این طرح سود افراد قبلی با وجوه ورودی که سرمایه گذاران بعدی در طرح آن ها سرمایه گذاری می کنند، پرداخت می شود. شخصی که این نوع تقلب را سازماندهی می کند، کنترل کل عملیات را بر عهده دارد.

آن ها صرفاً وجوه را از مشتری به مشتری دیگر منتقل می کنند و از هرگونه فعالیت واقعی سرمایه گذاری چشم پوشی می کنند. در نهایت این طرح به دلیل اشباع شدن و نبود سرمایه گذار جدید نابود می شود و فرد کلاهبردار با مقدار زیادی پول متواری یا دستگیر می شود.

مثالی از یک طرح  Ponzi

به عنوان مثال توجه کنید که فرد X یک شرکت را به منظور سرمایه گذاری به شما معرفی می کند که در آن شرکت به افراد مشتاق به سرمایه گذاری در ازای مبلغ n تومان، 30 درصد سود در یک بازه زمانی معین (مثلاً هر 45 روز یکبار) به همراه پول اولیه پرداخت می شود.

هنگامی که شما در این شرکت سرمایه گذاری می کنید، این شرکت 45 روز زمان دارد تا قبل از کامل شدن دوره 45 روزه 2 فرد دیگر را ترغیب به سرمایه گذاری کند و حال آن شرکت با استفاده از پولی که از آن دو فرد گرفته، اصل پول شما به همراه سودش را به شما پرداخت می کند.

بدون شک این خوش قولی شرکت شما را تشویق و ترغیب به سرمایه گذاری مجدد پولتان می کند، زیرا علاوه بر پول اصلیتان بدون هیچ زحمتی 30 درصد سود نیز در زمانی کوتاه به دست آورده اید؛ بنابراین شما غافل از اینکه درگیر یک طرح پانزی شده اید، مجدد تن به سرمایه گذاری مقدار پول اولیه تان خواهید داد و حتی آن را به افراد دیگر نیز معرفی می کنید.

حال مجری طرح پانزی با جذب افراد جدید و دریافت پول از آن ها، وعده اش به سرمایه گذاران قدیمی تر را عملی کرده و اصل پول به همراه سود را به آن ها پرداخت می کند و آن ها همچنان تشویق به سرمایه گذاری مجدد، این بار با مبالغ بیش تر می شوند.

با گذشت زمان و صحبت کردن سرمایه گذاران قدیمی در مورد موفقیتشان با سایر افراد، افراد بیش تری به سمت الگوی کلاهبرداری پانزی کشیده می شوند و مجری طرح دیگر بدون هیچ زحمت و تبلیغی، قربانیان بیش تری را به دست خواهد آورد تا آنجا که پس از رسیدن به حد اشباع و جمع آوری مبلغ قابل توجهی پول متواری می شود.

معروف ترین طرح پانزی در تاریخ اخیر

معروف ترین طرح پانزی در تاریخ اخیر و بزرگ ترین کلاهبرداری سرمایه گذاران در ایالات متحده مربوط به بیش از یک دهه گذشته است که توسط Bernard Madoff صورت گرفت. او وجوه سرمایه گذاران در

Bernard L. Madoff Investments Securities LLC را کلاهبرداری کرد. مدوف شبکه بزرگی از سرمایه گذاران را ایجاد کرد که از آن پول جمع می کرد و تقریباً سرمایه 5000 مشتری خود را در یک حساب جمع آوری می کرد.

او در واقع هیچ وقت سرمایه گذاری نکرد و وقتی بحران مالی سال 2008 رو به رو شد، دیگر نتوانست تقلب را حفظ کند. SEC ارزش کل خسارت وارد شده به سرمایه گذاران در آن زمان را در حدود 65 میلیارد دلار ارزیابی می کند. این جنجال باعث ایجاد دوره ای در اواخر سال 2008 شد که به عنوان دوره شیدای پانزی (Mania Ponzi) شناخته می شود، که در آن نهادهای نظارتی و متخصصان سرمایه گذاری در جستجوی سایر طرح های Ponzi بودند.

روش کار طرح پانزی

چرخه کار تمامی طرح های پانزی مشابه یکدیگر است و همگی یک روند مشخص را دنبال می کنند و فقط می توانند در نحوه عملکرد کمی متفاوت باشند. به بیان دیگر هسته اصلی تمامی این طرح ها یکی است و تفاوت آن ها در ظاهر و نوع ادعاهای برنامه ریزان طرح است.

چرخه اصلی تمامی طرح های پانزی به صورت زیر است:

1. فریب دادن افراد از راه تبلیغات وسوسه انگیز

تبلیغات کاذب در شبکه های اجتماعی، سایت ها و… شروع راه جذب در طرح پانزی است. این افراد ابتدا از راه تبلیغات چند نفر را جذب سیستم می کنند و همین شروع راه برای جذب سرمایه های بیش تر است. همچنین برخی افراد در اجرای این طرح از روش های بازاریابی نیز استفاده می کنند، به این صورت که به سرمایه گذاران قدیمی خود وعده می دهند که با معرفی هر عضو جدید به سیستم سود بیشتری به آن ها داده خواهد شد.

2. واریز منظم سودهای اولیه به منظور جلب اعتماد اولیه

در طرح پانزی سود افراد سرمایه گذار به طور منظم به همراه سرمایه اولیه به منظور جلب اعتماد سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری های بعدی و جذب افراد جدید، واریز می شود. سودهای واریزی برای سرمایه گذاران قدیمی تر همگی از پول افراد جدیدی که اقدام به سرمایه گذاری می کنند، واریز می شوند و تا به اشباع رسیدن این چرخه به همین روال ادامه دارد.

3. بالا رفتن روز افزون حجم سرمایه

حال در این مرحله که سیستم توانست اعتماد افراد زیادی را جلب کند؛ موج عظیمی از سرمایه وارد سیستم می شود سرمایه گذاران قدیمی تر نیز روز به روز پول بیشتری را سرمایه گذاری می کنند تا جایی که برخی از  این افراد اقدام به گرفتن وام، قرض، فروش خانه و اتومبیل و… می کنند. همچنین افراد زیادی از این سرمایه گذاران قدیمی از دوستان و آشنایان خود نیز برای سرمایه گذاری در این طرح دعوت می کنند.

4. به اشباع رسیدن و فروپاشی طرح

مرحله 1 تا 3 به طور متوالی تا زمانی که دیگر هیچ سرمایه گذار جدیدی وجود نداشته باشد و یا مقدار قابل توجهی پول جمع شده باشد، ادامه پیدا می کند و در آن زمان برنامه ریز طرح پانزی، پول ها را برداشته و ناپدید می شود.

روش تشخیص طرح پانزی

همان طور که در بالا نیز اشاره کردیم، طرح های پانزی انواع و شکل های مختلفی دارند، اما به دلیل خصوصیات و نشانه هایی وجود دارد که بتوان این طرح را تشخیص داد، که در زیر به آن اشاره شده است:

1. وعده سودهای تضمینی با درصدهای نجومی

اولین نشانه برای تشخیص طرح پانزی وعده سودهای تضمینی با مبالغ نجومی است؛ بنابراین هرجا که با وعده سوددهی با درصدهای بسیار بالا روبرو شدید، باید اولین جرقه برای پانزی بودن طرح در ذهنتان زده شود و به آن طرح شک کنید. منظور از سود نجومی حتماً درصدهای 50 درصد به بالا نیست، بلکه هر مقداری حتی 10 درصد سود تضمینی نیز بسیار مشکوک است؛ به طور کلی هر سودی که بیش تر از مقدار سودی باشد که اگر با پول خود کار می کردید، کسب درآمد داشتید، مشکوک به طرح Ponzi است؛ بنابراین هرگاه با پیشنهاد سودهای بالا روبرو شدید از خود این سوال را بپرسید که چطور می شود بدون هیچ ریسکی، چنین سودی را تضمین داد؟

2. ناشناس بودن برنامه ریز طرح

در این نوع طرح، شما نمی توانید اطلاعات دقیق و چندان زیادی درباره تیم یا فرد گرداننده مجموعه به دست آورید؛ هیچ شرکت ثبتی و معتبری وجود ندارد و اگر چیزی هم وجود داشته باشد با اسم یا اسامی مستعار و تقلبی است؛ زیرا اساس کار این طرح ناشناس ماندن است.

3. شفاف نبودن نوع فعالیت ها

شفاف نبودن نوع فعالیت یکی دیگر از نشانه های پانزی بودن است؛ شرکت و اشخاصی که این طرح را برنامه ریزی می کنند و وعده سودهای نجومی و تضمینی را می دهند، هیچ گاه به کاربران خود نمی گویند که چگونه بدون هیچ ریسکی و کاملاً تضمینی به آن ها سود پرداخت می کنند. برخی از آن ها ادعا می کنند که پول کاربران را در بازارهای سرمایه نظیر بورس و استخراج ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری می کنند، اما هیچ گاه نمی گویند که چطور و از چه راهی این کار را انجام می دهند که از ریسک نوسانات قیمت، سختی استخراج و سایر عوامل تاثیرگذار در بازارهای مالی در امان هستند.

4. نداشتن اطلاعات تماس معتبر

این طرح ها معمولاً آدرس و شماره تلفن های معتبری از خود در دسترس افراد قرار نمی دهند و یا یک دفتر کار ساختگی را برای مدتی کوتاه ایجاد می کنند و بعد از جلب اعتماد افراد آنجا را رها می کنند.

5. عدم دریافت پول به روش های قانونی و معتبر

راه دیگر تشخیص این طرح آن است که برنامه ریز طرح سعی می کند تا پول را از طریق درگاه های غیرقانونی یا به وسیله ارزهای دیجیتال دریافت کند، تا امکان رهگیری آن برای پلیس وجود نداشته باشد یا مشکل باشد.

6. عدم داشتن مجوزهای قانونی

این طرح ها هیچ گاه امکان اخذ مجوزهای قانونی را ندارند؛ اما این نکته را نیز نباید فراموش کنید که گاهی اوقات افراد برنامه ریز این طرح ها به قدری حرفه ای عمل می کنند که مقامات قانون گذار را نیز فریب می دهند یا با باندسازی و روش های دیگر اقدام به جعل یا اخذ مجوز می کنند.

طرح هرمی چیست؟

طرح هرمی یک مدل تجاری بی نقص و ناپایدار است، که در آن چند نفر از اعضای سطح بالا اعضای جدیدتری را به منظور افزایش سرمایه خود و به دست آوردن سودهای نجومی جذب سیستم می کنند؛ این چرخه همچنان ادامه دارد و هر فرد جدید برای افزایش سرمایه خود و به دست آوردن سودهای بالاتر لازم است تا افراد جدیدتری را به سیستم معرفی کند تا با عضویت آن ها سود دریافت کند. همچنین طرح های هرمی می تواند مانند بازاریابی باشد، به این صورت که مجموعه یکسری کالا یا خدمات ارائه دهد که باید توسط عضو جدید خریداری شود تا به نفر بالایی (زیرشاخه نفر بالایی) سود تعلق گیرد. این عملیات که اغلب “کلاهبرداری هرمی” نامیده می شود، در برخی کشورها قانونی و در برخی دیگر غیرقانونی است.

نحوه عملکرد هرم ها

طرح های هرمی به این دلیل نامگذاری شده اند که شبیه ساختار هرمی هستند و از یک نقطه در بالا شروع می شوند، که به تدریج به سمت پایین گسترده تر می شوند.

بیایید موارد زیر را فرض کنیم: بنیانگذار مایک به تنهایی در بالای پشته نشسته است، که با شماره “یک” نشان داده می شود. فرض کنید مایک 10 نفر از افراد ردیف دوم را به سطح مستقیم زیر خود جذب می کند، جایی که هر تازه وارد باید حق امتیاز پیوستن را به وی پرداخت کند. نه تنها آن دسته از هزینه های خرید مستقیماً به جیب مایک وارد می شوند، بلکه هر یک از 10 عضو جدید باید 10 عضو گروه سه نفره خود را جمع کند (در مجموع 100 عضو)، که باید هزینه هایی را به استخدام کنندگان سطح دوم بپردازند، که در اینجا نیز درصدی از این سرمایه به مایک پرداخت می شود.

در این طرح افرادی که جسارت کافی برای معرفی این طرح و جذب افراد مختلف را دارند، از نظر تئوری وجه قابل توجهی از افراد زیر مجموعه خود دریافت می کنند. اما با گذشت زمان و با اشباع شدن سیستم و نبود عضو جدید، افرادی که در سطح بالا و سر دسته هرم قرار دارند با حجم انبوهی از پول ها متواری می شوند و اکثریت اعضای سطح پایین این هرم دست خالی باقی می مانند. همچنین لازم به ذکر است به دلیل آن که هدف طرح های هرمی به دست آوردن پول های بیش تر است، بنابراین آن دسته از طرح ها که شامل فروش محصولات یا خدمات هستند، اکثریت قریب به اتفاق فروش محصولات یا خدمات را با میزان ارزش ذاتی واقعی آن ها به فروش نمی رسانند.

انواع برنامه های هرمی

اشکال مختلفی از برنامه های هرمی وجود دارد که می توان آ ن ها را به طور کلی به شرح زیر طبقه بندی کرد:

-طرح هرم بازاریابی چند سطح

بازاریابی چند سطحی (MLM) یک عمل قانونی است، اما برخلاف برنامه های سنتی هرمی، این مدل شامل فروش کالاها یا خدمات واقعی است. اما شرکت کنندگان موظف به انجام هیچ فروشی نیستند. برای ایجاد درآمد، آن ها باید اعضای زیر خود را جذب کنند.

برخی از MLM ها تقریباً از طرح های هرمی قابل تشخیص نیستند؛ زیرا شامل فروش مواردی می شود که ارزش واقعی ندارند، مانند دوره های آموزشی. این طرح های MLM با اجبار استخدام کنندگان به خرید چنین کالاهای بی ارزشی با هزینه های بالا به منظور آموزش کسب درآمد یا موارد مشابه و همچنین فروش محصولات مشابه به اعضای نسل بعدی، پیشرفت می کنند.

-ایمیل های زنجیره ای

ایمیل های زنجیره ای گیرندگان ساده لوح را ترغیب به کمک های مالی و یا اهدا کردن پول به یک موسسه و یا شخص خاص می کنند و از آن ها می خواهند که قطع کننده این زنجیره نباشند و با اضافه کردن نام خود به لیستی که در ایمیل برایشان ارسال شده است، آن ایمیل را به سایر مخاطبان خود ارسال کنند.

در طرح های هرمی دو سناریو وجود دارد:

1. این طرح تا زمانی که اعضای جدید وارد سیستم می شوند و کلاهبردار می تواند محصول بی ارزشش را با قیمت بسیار بالا بفروشد، ادامه پیدا می کند؛ زیرا دلیلی ندارد که تا زمانی که کلاهبردار یک محصول را به چندین برابر ارزش واقعی آن می فروشد، سود سرمایه گذاران را پرداخت نکند.
2. کلاهبردار پس از مدتی بدون آن که محصولی به سرمایه گذاران بدهد با پول های زیادی که در این مدت جمع آوری کرده فرار می کند.

تفاوت های طرح پانزی و هرمی

اغلب افراد طرح پانزی و هرمی را به دلیل شباهت زیادی که به یکدیگر دارند، یکی می دانند، اما در واقعیت این طور نیست و این دو طرح تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند که کمی آن دو را از یکدیگر متمایز می سازد. در زیر به برخی از این تفاوت ها و شباهت ها اشاره خواهیم کرد.

مقایسه طرح پانزی و هرمی

شباهت ها

• هر دو طرح روشی متقلبانه برای فریب دادن افراد با وعده بازگشت اصل سرمایه به همراه سودهای بسیار نجومی و بالا هستند.

• هر دو طرح پانزی و هرمی برای بقا و ادامه مسیر خود نیازمند ورود منظم و مستمر سرمایه گذاران جدید هستند؛ زیرا در غیر این صورت امکان پرداخت پول اولیه به همراه سود به سرمایه گذاران قدیمی تر را نخواند داشت و عملاً طرح آن ها فرو می پاشید.
• در هیچ یک از این دو طرح، برنامه ریزان طرح محصولات یا خدمات واقعی ارائه نمی کنند و مطرح کردن اسم کالا یا خدمات خاص در قالب اسم شرکت تنها بهانه ای برای دور کردن ذهن اعضا از باطن هرمی بودن پروژه است.

تفاو ت ها

• مهم ترین و در عین حال اصلی ترین تفاوت این دو طرح در معرفی کردن نوع فعالیتشان است؛ به این صورت که طرح پانزی در لباس سرمایه گذاری ظاهر می شود و افراد تصور می کنند که سودی که به آن ها داده می شود، نتیجه یک سرمایه گذاری مشروع است؛ در صورتیکه با پول هیچ یک از اعضا سرمایه گذاری صورت نمی گیرد، بلکه تنها با سرقت از کاربران جدید، پول کاربران قدیمی پرداخت می شود و همین چرخه به منظور سرپا نگه داشتن سیستم ادامه پیدا خواهد کرد. اما در کلاهبرداری به روش هرمی افراد یا شرکت های صوری در قالب بازاریابی شبکه ای ظاهر می شوند که اعضا برای رسیدن به سود و کسب پول باید افراد جدیدی را در سیستم عضو کنند؛ به بیان دیگر افراد پس از عضو شدن برای رسیدن به درآمد و دریافت کمیسیون باید شرکت کنندگان دیگری را به عنوان زیر شاخه خود، عضو سیستم کنند.
• طرح هرمی، طرحی شبکه ای است و همیشه مبنای کار آن به این صورت است که اعضای قدیمی باید برای رسیدن به سود و کسب درآمد حتماً از افراد جدیدتر برای ورد به سیستم دعوت کنند؛ اما در طرح پانزی چنین اجباری وجود ندارد و می تواند به صورت شبکه ای نباشد.
• تمامی طرح های الگو گرفته از طرح پانزی کاملاً کلاهبرداری است و قانون با آن برخورد می کند، درحالیکه طرح هرمی با اینکه از اساس مشکل دارد می تواند گاهی اوقات نیز قانونی باشد.

طرح های پانزی و هرمی در ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال به دلیل داشتن یکسری ویژگی های نسبت به روش های سنتی، کار را برای کلاهبرداران طرح پانزی و هرمی راحت کرده اند. برخی از این ویژگی ها عبارتند از:

1. مشکل بودن رهگیری تراکنش های آن ها نسبت به روش های سنتی مانند بانک
2. عدم نیاز به ساختن حساب بانکی برای ارسال یا دریافت سرمایه ها
3. عدم محدود بودن تراکنش های رمز ارزها به یک کشور و امکان جذب سرمایه از سراسر دنیا

به دلیل ویژگی های ذکر شده در بالا ارزهای دیجیتال گزینه خوب و مناسبی برای طرح پانزی و هرمی به شمار می آیند و افراد کلاهبردار با خیال راحت و بدون نگرانی از به جای گذاشتن ردی از خود به جذب سرمایه و پرداخت سودها و… از طریق طرح هرمی و طرح پانزی ارز دیجیتال می پردازند.

انواع روش های کلاهبرداری به روش طرح پانزی و هرمی در ارزهای دیجیتال

1. طرح پانزی و هرمی به روش استخراج یا ماینینگ ابری (Cloud mining)

استخراج یا ماینینگ ابری، بخش بزرگی از کلاهبرداری به روش پانزی را به خود اختصاص داده است. روش کار کلاهبرداران به این صورت است که مجری آن طرح ادعا می کند که با پول سرمایه گذاران اقدام به استخراج ارزهای دیجیتال می کند؛ در صورتیکه این گونه نیست بلکه آن ها از این روش تنها به عنوان یک پوشش یا نام جعلی برای قانع کردن افرادی که به دنبال روش کار آن ها می گردند، استفاده می کند. افراد کلاهبردار طبق روش پانزی پول را از افراد جدید گرفته و به افراد قدیمی سودهایشان را پرداخت می کنند؛ اما افرادی که با آموزش ارز دیجیتال آشنایی دارند می دانند که یک سایت ماینینگ ابری، فقط قدرت هش می فروشد و هیچ گاه مدعی سود نجومی تضمینی با نرخ ثابت و منظم نمی شود.

2. طرح پانزی و هرمی در فروش توکن های بی ارزش

فروش توکن های بی ارزش به طور مستقیم به عنوان طرح پانزی محسوب نمی شوند بلکه مکملی برای اجرای طرح کلاهبرداری پانزی و هرمی است. روش کار کلاهبرداران در این طرح ها به این صورت است که ابتدا از سرمایه گذاران پول زیادی را در قالب ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین دریافت می کنند و به آن ها وعده سودهای تضمینی می دهند. اما در نهایت آن ها این سود را با ارز دیجیتالی که سکه های تقلبی یا هر محصولی که ساخته خودشان است و هیچ ارزشی ندارد، پرداخت می کنند و به سرمایه گذاران وعده می دهند که قیمت آن کالاهای بی ارزش در آینده افزایش خواهد یافت.

3. طرح پانزی و هرمی در ربات های تلگرامی

یکی دیگر از طرح های کلاهبرداری به شیوه طرح پانزی و هرمی که از هیچ برای سازندگان خود پول می سازند، کلاهبرداری به روش ربات های تلگرامی است و به طور کلی نحوه کار این ربات ها به شرح زیر است:

1. ابتدا کاربر با عضو شدن در این ربات ها مقداری الماس برای شروع به کار هدیه می گیرند. (کاربرد این الماس ها این است که با استفاده از آن ها، کاربر می تواند دستگاه های استخراج مجازی در ربات خریداری کند تا اقدام به ماینینگ ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین کنند.
2. پس از اتمام الماس ها برای به دست آوردن الماس های بیش تر دو راه پیش روی کاربر قرار دارد؛ یکی با استفاده از عضوگیری و دعوت دوستان با استفاده از لینک دعوت و دیگری خرید الماس با استفاده از بیت کوین است.

در نهایت در هیچ یک از این ربات های تلگرامی استخراجی صورت نمی گیرد و تنها کاربران را برای داشتن الماس بیش تر مجاب به پرداخت بیت کوین می کنند؛ همچنین در خصوص دریافت الماس از طریق عضوگیری نیز به شما این پیغام را می دهد که حتماً اعضایی که شما برای آن ها لینک فرستاده اید الماس خریداری کنند تا به شما نیز سود تعلق گیرد و سود شما بستگی به خرید زیرمجموعه های شما دارد. این روش خود یک طرح پانزی پیشرفته است.

4. طرح پانزی و هرمی و وعده های سرمایه گذاری

نوع دیگر کلاهبرداری به روش پانزی که بسیار متداول است، وب سایت هایی هستند که با ادعای سرمایه گذاری در املاک، خودرو، بورس خارجی، انرژی و… افراد را ترغیب به سرمایه گذاری می کنند. این سایت ها آنقدر حرفه ای عمل می کنند که حتی در برخی موارد سندهای مالکیت جعلی هم برای کاربران خود صادر می کنند که مثلا یک فرد n متر زمین را در یک کشور خریداری کرده است.

مشهورترین طرح های پانزی و هرمی در دنیای ارز دیجیتال!

ارز دیجیتال OneCoin

OneCoin یک طرح Ponzi مبتنی بر ارز رمزنگاری شده بود. شرکت هایی که پشت این طرح بودند

OneCoin Ltd. و OneLife Network Ltd. بود که توسط روژا ایگناتووا، تبعه بلغارستان تاسیس شد، که در سال 2017 قبل از این که این طرح 4 میلیارد دلار جمع آوری کند، ناپدید شد.

Ruja Ignatova  وان کوین را در سال 2014 شروع کرد و ادعا کرد که این کار درست مثل ارزهای رمزپایه دیگر کار می کند. او مدعی بود که OneCoins می تواند استخراج شود (با 120 میلیارد سکه در دسترس) و برای پرداخت حتی با داشتن کیف پول الکترونیکی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، هیچ مدل بلاک چین یا سیستم پرداخت OneCoin وجود نداشت.

این شرکت مواد آموزشی مانند دوره های مربوط به ارزهای رمزپایه را به فروش رساند. این کار اصلی آن محسوب می شد. این دوره ها شامل زمینه های دیگری مانند تجارت و سرمایه گذاری نیز بود. همچنین این دوره ها بخشی از یک طرح بازاریابی چند سطحی (MLM) بود، که در آن خریداران را با پیشنهاد ویژه و دریافت پاداش تشویق به خرید بیش تر می کردند.

خریداران بسته های دوره ای باید نشانه هایی را دریافت می کردند که می تواند برای استخراج DOgeCoins استفاده شود. گفته می شود که بیشتر مطالب درسی ارائه شده در این طرح پانزی و هرمی دزدی ادبی است.

دابل وی اتریوم (Double Way Ethereum)

دابل وی اتریوم، طرحی کاملاً هرمی است که برای ورود و عضویت در آن می بایست حتماً از کد معرف استفاده کنید. در این طرح ابتدا برای شروع فعالیت لازم است تا مقدار 0.08 اتریوم را به آدرس هوشمند آن ارسال کنید. سپس برای رسیدن به درآمد در این طرح باید حداقل یک عضو را وارد مجموعه کنید و آن فرد باید شما را به عنوان معرف اعلام کند.

حال اگر بخواهید که به سوددهی برسید لازم است تا حداقل دو عضو جدید به عنوان زیر مجموعه، وارد مجموعه کنید تا از طریق هر یک از آن ها 0.08 اتریوم به قرارداد هوشمند طرح ارسال شود و سپس کل مبلغ به ارزش 0.16 اتریوم به کیف پول شما فرستاده می شود. اما این پایان ماجرا نیست؛ شما بعد از گذراندن این مرحله لازم است که به منظور فعالیت در سطوح بالاتر با پرداخت 0.16 اتریوم، سطح خود را از یک به دو انتقال دهید وگرنه جلوی فعالیت شما گرفته می شود.

تا به اینجا شما بابد با توجه به آنچه که در بالا گفته شد به طرح پانزی و هرمی بودن آن پی برده باشید؛ اما هنوز هو عده ای از افراد ساده لوح وجود دارند که فریب خورده و فعالیت خود را ادامه می دهند.

حال اگر هر یک از زیرمجموعه هایتان در جذب 4 نفر عضو جدید (هر کدام دو نفر) موفق عمل کنند، مجموعاً 0.32 اتریوم دیگر به شبکه تزریق خواهد شد و هر زیرمجموعه شما 0.16 اتریوم خواهند داشت و مراحلی که برای شما اتفاق افتاد برای زیرمجموعه های شما نیز به صورت گام به گام اتفاق خواهد افتاد.

حال اگر نگاهی به نحوه کار این سیستم بیندازید بدون شک متوجه خواهید شد که این طرح هیچ ارزش افزوده ای ایجاد نکرده است و فعالیت آن طرفاً “جیب به جیب” بوده است و پولی که از کاربران جدید به درست آمده بین کاربران قدیمی تر تقسیم شده است و سرشاخه این طرح به پول خوبی دست پیدا کرده است.

مستر دیجی کوین (Mr DigiCoin)

در پی حمایت ایلان ماسک، دومین فرد ثروتمند دنیا، قیمت دوج کوین افزایش انفجاری در پی داشت و سبب شد تا عده زیادی به استخراج این ارز دیجیتال روی آورند.

در حال حاضر نیز وب سایت مستر دیجی کوین راهکاری برای استخراج ابری این ارز دیجیتال به شمار می رود، اما نحوه کار این سایت را می توان تا حد زیادی مشابه یک طرح پانزی دانست.

نحوه کار این سایت به این صورت است که طراح آن مدعی است که اگر به عنوان مثال مبلغ 60 هزار دوج کوین سرمایه گذاری کنید، یک دستگاه ماینر با قدرت استخراج 2000 واحد از این ارز دیجیتال در هر روز را به دست آورید و در انتهای ماه 71 هزار کوین داشته باشید.

همین نحوه کار کافیست تا بتوان آن را یک طرح پانزی و هرمی دانست که تا زمانی که جریان ورودی سرمایه باز باشد، بتواند به حیاتش ادامه دهد.

پانزی ارز دیجیتال PlusToken

پروژه Digital Currency Plus Token، جوانترین و در عین حال بزرگترین پروژه هرمی در زمینه ارزهای رمزنگاری شده در سال های اخیر است. این طرح در سال 2018 با وعده سودهای 10 الی 30 درصدی با تبلیغ در Chinese WeChat، فعالیت خود را آغاز کرد.

این طرح که بیش از 4 میلیون نفر را به طرح خود جذب کرد، با استفاده از ادبیات مالی نحوه استفاده از ارزهای دیجیتال را به افراد آموزش می داد اما در نهایت هدف آن ها تبدیل آن ها به پلاس توکن بود.

در نهایت این طرح، به درخواست مقامات چینی، بیش از 6 نفر از آن ها دستگیر شدند. اما میزان تقریبی 3 میلیارد دلار سرمایه از دست رفته سرمایه گذاران قابل بازگشت نبوده و در اختیار تیم پلاس توکن است.

درست است که فعالیت این طرح پانزی و هرمی متوقف شده است، اما همچنان مدل های مشابه آن به طور مداوم ظاهر شده و سرمایه گذاران بی تجربه نیز جذب آن ها می شوند.

چگونه از طرح پانزی و هرمی در امان باشیم؟

شکاک باشید. فرصت های سرمایه گذار با سرمایه کم و سود بالا یا فوری، معمولا نامشروع و غیرقانونی هستند. این موضوع، خصوصا در سرمایه گذاری های ناآشنا و مشکوک صدق می کند.

1. شکاک باشید

قبل از اقدام به سرمایه گذاری در هر طرحی که با سرمایه کم سود بالا یا فوری به شما می دهند به طرح پانزی و هرمی بودن آن شک کنید.

2. به هر فرصت ناخواسته و غیر منتظره بله نگویید!

هر دعوت به سرمایه گذاری طولانی مدت با تضمین سود بالا که ممکن است توسط هر فرد آشنا یا غریبه به شما پیشنهاد شود، یک چراغ هشدار دیگر برای این طرح ها می تواند باشد.

3. تحقیق کنید!

با دریافت هرگونه دعوت یا پیشنهادی حتی اگر یک شرکت با نام و مشخصات بود، باز هم نیازمند تحقیق است؛ بنابراین به طور دقیق در مورد شرکت کارگزاری، نهادی که آن شرکت زیر نظر آن اداره می شود و سایر موارد دیگر تحقیق و پرس وجو کنید.

سرمایه گذاری های معتبر باید ثبت قانونی شده باشند و قدم اول تحقیقات خود را با تحقیق در مورد اطلاعات ثبت نامی آن ها آغاز کنید.

اعتماد نکنید. سرمایه گذاری های معتبر باید ثبت قانونی شده باشند. اولین کار برای انجام این است که در مورد اطلاعات ثبت نامی آن ها پرس وجو کنید. در صورت عدم ثبت قانونی پروژه مورد نظر، توضیح خوب و منطقی باید ارائه شود.

بیت کوین یک طرح پانزی و هرمی

برخی افراد ادعا می کنند که ارز دیجیتال بیت کوین نیز یک طررح هرمی بزرگ است؛ اما این ادعا کاملاً غلط و باطل است، زیرا بیت کوین تنها یک پول و ارز دیجیتال غیرمتمرکز است که از طریق الگوریتم های ریاضی و رمزنگاری ایمن شده و می توان از آن برای خرید محصولات و خدمات استفاده کرد.

این ادعا در مورد فعالیت های طرح پانزی و هرمی در زمینه ارزهای دیجیتال وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که ارزهای مجازی یا فیات، طرح های پانزی یا پرایمد هستند؛ زیرا به عنوان مثال خرید ارز دیجیتال بیت کوین راحتی می توان به صورت قانونی انجام داد.

جمع بندی

و در نهایت همان طور که در طول این مقاله گفتیم، طرح پانزی و هرمی روشی در کلاهبرداری است که روش کار آن ها به این صورت است که با وعده دادن سودهای تضمینی و در عین حال نجومی، افراد کم آگاه را ترغیب به سرمایه گذاری می کنند.

در این طرح ها برای اعتماد بیش تر سرمایه گذاران، مجریان طرح در ماه های اول سودهای تضمینی را به سرمایه گذاران پرداخت می کنند.

سرمایه گذاران نیز با تصور اینکه این افراد خوش قول هستند به آن ها اعتماد کرده و به مرور زمان سرمایه بیش تری را وارد این سیستم می کنند و حتی آن را به دوستان و آشنایان خود معرفی می کنند.

غافل از این که این افراد با ورود عضوهای جدید، اقدام به پرداخت سرمایه اولیه آن ها با سودهای وعده داده شده می کنند و پس از آن که فرد جدیدی برای ورود به سیستم وجود نداشته باشد، کلاهبرداران دیگر به آن ها پولی پرداخت نکرده و متواری می شوند.

با نکات گفته شده در این مقاله تشخیص طرح پانزی و هرمی اصلاً سخت و دشوار نیس و تنها کافیست که به شاخص های مهم آن ها که وعده سودهای نجومی و تضمینی است، توجه کنید تا هنگامی که قصد سرمایه گذاری در یک طرح را دارید گرفتار آن ها نشوید.

همچنین به دلیل برخی از شاخص ها و ویژگی های ارزهای دیجیتال، مانند قابل پیگیری نبودن لیست تراکنش های آن ها مانند روش های سنتی بانکی و عدم تحریم پذیری و قابلیت استفاده جهانی از آن ها، امروزه شاهد افزایش روز افزون فعالیت طرح پانزی و هرمی در حوزه ارزهای رمزنگاری شده هستیم، زیرا تا زمان قانون گذاری برای آن ها، تنها سرمایه گذاران هستند که مسئولیت اصلی داراییشان را بر عهده دارند.