واش تریدینگ (Wash Trading) یا تجارت شست وشو به وضعیتی گفته می شود که در آن تریدر یا سرمایه گذار سهامی ثابت را در یک بازه زمانی کوتاه چندین مرتبه خرید و فروش می کند و به این طریق می کوشد دیگر مشترکان بازار را درباره ارزش یا میزان نقدینگی سرمایه فریب دهد.
در این مقاله قصد داریم به شما هر آنچه را که باید درباره واش تریدینگ و مصادیق آن در بازار ارزها و به ویژه بازار توکن های غیر قابل معاوضه یا NFT ها بدانید آموزش دهیم.
تجارت شست وشوی ارز دیجیتال یا Wash Trading چیست؟
همان طور که اشاره کردیم، Wash Trading عبارت است از خرید و فروش یک سرمایه ثابت در یک بازه زمانی کوتاه. تریدرها به منظور تحت تأثیر قراردادن فعالیت تجاری و قیمت یک سرمایه از واش تریدینگ به عنوان یک تکنیک دست کاری بازار استفاده می کنند. به طور معمول، یک یا چند عضو با تبانی با یکدیگر مجموعه ای از معاملات را بدون در نظر گرفتن مخاطرات بازار انجام می دهند و درنتیجه پوزیشن اولیه دیگر اعضا تغییری نخواهد کرد.
در اکتبر سال ۲۰۲۱، پروژه ان اف تی لاروا لبز (Larva Labs) با عنوان کریپتوپانکس (Cryptopunks) شاهد پدیده ای مشابه با فروش واش (Wash Sale) در بلاک چین اتریوم بود که به موجب آن ارز دیجیتال CryptoPunk 9998 به ارزش ۱۲۴۴۵۷ اتر (ETH) به فروش رسید. توکن های اتریوم به کاررفته در خرید این NFT به فروشنده منتقل شده و سپس بار دیگر به حساب خریدار بازگشتند. این توکن ها درحقیقت به منظور بازپرداخت وامی که خریدار برای خرید NFT بلاک چین دیجیتال از لاروا لبز گرفته بود، استفاده شدند. این اقدام عملاً نه تنها مصداقی از وام آنی (Flash loan) در نظر گرفته می شود، بلکه می توان آن را مثالی از پول شویی در بازار NFT ها به حساب آورد.
علل متعددی را می توان در گرایش تریدرها یا کارخانه ها به واش تریدینگ دخیل دانست؛ برای مثال این اهداف ممکن است شامل ترغیب اعضا به خرید برای بالابردن قیمت ها یا تشویق آنان به فروش به منظور کم کردن ارزش سرمایه (در اینجا NFT) باشد. ممکن است تریدرها به منظور قفل کردن ضرر سهام پیش از خرید مجدد سرمایه با قیمت کمتر اقدام به فروش واش (Wash Sale) کنند و به این طریق درصدد دریافت بازپرداخت مالیات باشند.
واش تریدینگ چگونه کار می کند؟
نیت شرکت کنندگان در این تجارت و نتیجه حاصل از این تراکنش ها هر دو دست در دست هم می دهند تا واش تریدینگ به اهداف اصلی خود دست یابد. تجارت شست وشو زمانی رخ می دهد که یک سرمایه گذار توکن های یک سرمایه ثابت را هم زمان خرید و فروش می کند. از سوی دیگر، تعریف این تجارت پا را یک مرحله فراتر گذاشته و هدف یا نیت سرمایه گذار و نتیجه تراکنش هر دو را لحاظ می کند.
نیت تریدر یا سرمایه گذار باید مرتبط با واش تریدینگ باشد و این افراد باید حتماً دارایی هایی با مالکیت منافع مشترک را در مدت زمان کوتاهی خرید و فروش کنند. مالکیت منافع به حساب هایی اطلاق می شود که یک شخص یا کمپانی خاص در اختیار خود دارد.
قانون گذاران مالی معمولاً به معاملاتی که بین حساب هایی با مالکیت منافع مشترک انجام می شوند، توجه ویژه نشان می دهند؛ چراکه این معاملات می توانند فعالیت واش تریدینگ را برملا کنند. با وجود این، تجارت شست وشو همواره به معاملات واقعی نیاز ندارد و می تواند زمانی رخ دهد که سرمایه گذاران و معامله گران به ظاهر تراکنش ها را روی کاغذ انجام می دهند و هیچ گونه دارایی را رد و بدل نمی کنند.
چرا واش تریدینگ غیرقانونی است؟
دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است
انجام این تجارت در مبادلات مالی سنتی ممنوع در نظر گرفته می شود، اما قانونی بودن یا نبودن آن در قلمرو غیرمتمرکز توکن های غیر قابل معاوضه یا NFT ها هنوز جای بحث دارد. با وجود اینکه قوانین و دسته بندی مشخصی برای NFT ها وجود ندارد، برخی دولت ها مقابل این عمل ایستاده اند؛ برای مثال Bithumb که یک صرافی ارز در کره جنوبی است، در سال ۲۰۱۸ به تسهیل واش تریدینگ به ارزش بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در حجم ساختگی (Phony volume) محکوم شد.
ر ۵ آوریل ۲۰۲۲، نشریه بلومبرگ گزارش کرد داده های CryptoSlam که یک ردیاب NFT است نشان می دهد Wash Trading ۱۸ میلیارد دلار یا ۹۵ درصد از حجم کل معاملات را در بازار ان اف تی LooksRare به خود اختصاص می دهد. اگرچه تجارت شست وشو در برخی حوزه های قضایی ممنوع در نظر گرفته می شود، ساختار غیرمتمرکز ارزها امکان ردیابی مجرمان را در این زمینه دشوار می کند.
برخلاف ابزارهای مالی سنتی مانند سهام که استانداردهای احراز هویت مشتری را به رسمیت می شناسند، دارایی های مبتنی بر بلاک چین را می توان به طور ناشناس نیز معامله کرد که به نوبه خود خطر واش تریدینگ را افزایش می دهد. دلیل این امر گمراه آمار گمراه کننده حجم و قیمت سرمایه است و تنها در صورتی رفع و رجوع می شود که مقامات مسئول، حوزه های قضایی مشخصی را برای نظارت روی ارزهای دیجیتال لحاظ کنند.
چگونه از NFT ها برای پول شویی استفاده می شود؟
جرائم مرتبط با NFT از قبیل پول شویی و کلاه برداری های ناشی از واش تریدینگ زمانی رخ می دهد که فروش NFT آدرس هایی را که «خود تأمین مالی یا self finance» می شوند، هدف قرار می دهد. پول شویی از دیرباز مسئله ای جدی در دنیای هنر بوده و به راحتی نیز می توان دلیل آن را دریافت. برای بسیاری از افراد سؤال است که اگر NFT ها نیز به دلیل تاریخچه خود و نام مستعار «کریپتو» برای دارایی های ارز در معرض سوء استفاده های مشابه قرار دارند، آیا می توان از طریق NFT ها پول شویی کرد؟
بله. کلاه برداران، اپراتورهای بدافزار و بانک رمزنگاری چتکس (Chatex) با استفاده از NFT ها اقدام به پول شویی می کنند. چتکس یک بانک کریپتوکارنسی است که هدف آن ساده، ایمن و قابل دسترس کردن تراکنش های ارز دیجیتال برای بسیاری از مشتریان و در عین حال حفظ برتری در عملکرد در مقایسه با سیستم بانکداری سنتی است.
در الگوریتم زیر نام مجرمانی را مشاهده می کنید که از خرید NFT ها برای پول شویی استفاده می کنند.
اگرچه تعیین کمیت پول شویی درباره آثار هنری فیزیکی کاری دشوار و چالش برانگیز است، ماهیت باز بلاک چین این امکان را به ما می دهد تا برآوردهای واقع گرایانه تری درباره پول شویی NFT ها به دست آوریم؛ بنابراین تاکنون دریافتیم که پول شویی در بازار NFT ها نیز رخ داده و درحقیقت امری بسیار رایج است.
به کمک Chainalysis می توان کلاه برداری های مربوط به واش تریدینگ را ردیابی کرد. این کار از طریق یافتن آدرس هایی که «خود تأمین مالی یا self finance» می شوند، امکان پذیر خواهد بود. منظور از این اصطلاح معاملاتی است که یا توسط آدرس هایی که خود در وهله اول تأمین کننده آدرس فروشنده هستند یا توسط خود آدرس فروشنده تأمین مالی می شوند.
استفاده از این استراتژی صدها عملیات Wash Trading کشف شده است؛ برای مثال یک کاربر که از سوی Chainalysis به عنوان فعال ترین معامله گر در زمینه واش تریدینگ معرفی شده، ۸۳۰ معامله را با آدرس های خود تأمین مالی یا Self financed انجام داده است.
چرا واش تریدینگ به مشکلی در فضای NFT ها بدل شده است؟
واش تریدینگ NFT به مسئله ای جدی برای سرمایه گذاران، جامعه جهانی، کلکسیونرها و تریدرها بدل شده است؛ چراکه این مشترکان از توکن های غیر قابل معاوضه با نقدینگی کمتر برای دست کاری قیمت یک دارایی استفاده می کنند. از آنجا که سرمایه گذاران ناچار به اتکا به آمار قابل اندازه گیری هستند، راستی آزمایی به مراتب دشوارتر شده و ممکن است این افراد تصمیم گیری های مالی اشتباهی را صورت دهند. به منظور ترغیب افراد به انجام سرمایه گذاری در حوزه NFT و جلوگیری از بروز کلاه برداری، باید افراد متخصص مغایرت های رخ داده در داده ها را بررسی کنند. به علاوه، جرائم مرتبط با NFT بیشترین ضربه را به جامعه این توکن ها وارد خواهد کرد. قانون گذاران و حامیان خدمات مالی جریان اصلی هم اکنون می توانند از Wash Trading برای مبارزه با تمرکززدایی استفاده کنند.
کلکسیونرها و تریدرها قادر به قضاوت آگاهانه نیستند و هنگامی که تاریخ و حقایق فریبنده افراد را درباره یک اثر هنری یا کلکسیونی گمراه می کند، تصمیم گیری عجولانه نتیجه مستقیم آن خواهد بود؛ بنابراین با وجود تأثیر عمیق واش تریدینگ روی بازار NFT ها، آیا راهی برای شناسایی آن در وهله اول وجود خواهد داشت؟
هنگامی که سکه های جدید به بازار معرفی می شوند، هیچ گونه تاریخچه قابل بررسی برای حجم یا قیمت آن ها وجود ندارد؛ درنتیجه، توسعه دهندگان یا دیگر اعضای خودی ممکن است برای گمراه کردن مشترکان دیگر درباره ارزش حقیقی این توکن ها به Wash Trading بپردازند؛ از این رو باید از سرمایه گذاری در این قبیل پروژه ها اجتناب کنید.
به علاوه، بسیاری از NFT ها حجم معاملاتی یا منافع سرمایه گذار ندارند و درنتیجه، مالکان این توکن ها می توانند به راحتی در معاملات شست وشو مشارکت کنند و به این ترتیب خریداران بی تجربه را به خریداری NFT به قیمت گزاف ترغیب کنند؛ از همین رو، اجتناب از ارزهای دیجیتال و NFT های جدید با ارزش اندک مهم ترین راه برای جلوگیری از تجارت شست وشو در نظر گرفته می شود.
تریدرها باید از میان ارزهای شناخته شده تر با حجم های معاملاتی بیشتر دست به انتخاب بزنند و به این ترتیب از اینکه قربانی واش تریدینگ شوند، اجتناب کنند. هرچه بازار وسعت بیشتری داشته باشد، کلاه برداران برای دست کاری آن به پول بیشتری احتیاج خواهند داشت؛ برای مثال ارزهای شناخته شده ای مانند بیت کوین (BTC) یا اتریوم که صدها میلیارد دلار ارزش دارند، جرائمی مانند واش تریدینگ را برای کلاه برداران به شدت دشوار می کنند.
جمع بندی
در این مقاله درباره Wash Trading در بازار ارزها و به ویژه بازار توکن های غیر قابل معاوضه (NFT ها) سخن گفتیم. اگر می خواهید در بازار سرمایه حرفی برای گفتن داشته باشید و از مخاطرات این حوزه اجتناب کنید، باید از استراتژی هایی که کلاه برداران از آن برای فریب دیگر کاربران ارز استفاده می کنند اطلاع یابید. در این صورت می توانید با تصمیم گیری های مالی صحیح و حساب شده مسیر خود را در بازار ارزهای دیجیتال بیابید و سودآوری و موفقیت را از آن خود کنید.