عبارت بازیابی (Seed Phrase)، شامل یک مجموعه ۱۲ یا ۲۵ کلمه‌ای است که جهت بازیابی و دسترسی به کیف پول ارز دیجیتال استفاده می‌شود. این عبارت به نوعی کلید اصلی دارایی‌های شما به شمار می‌آید که در صورت گم‌شدن یا سرقت، هیچ روشی برای بازگرداندن آن وجود ندارد. از این رو حفظ و نگهدای این عبارت بسیار مهم و ضروری است. از این رو قصد داریم در این مقاله بدانیم بازیابی چیست و چرا اصلا مهم است.
عبارت بازیابی (Seed Phrase) چیست؟
عبارت بازیابی شامل ۱۲ یا ۲۴ کلمه تصادفی است که در هنگام ساخت کیف پول ارز دیجیتال ایجاد می‌شود. این عبارت کلید اصلی دسترسی به دارایی‌های ارز دیجیتال شما است. با استفاده از این عبارت می‌توان کیف پول را بر روی هر دستگاهی بازیابی کرد. در حقیقت، این عبارت کلید اصلی دسترسی به پول شما محسوب می‌شود و بدون آن، امکان دسترسی به دارایی یا بازیابی وجود ندارد.
زمانی که کاربر کیف پول جدید می‌سازد، این عبارت به طور تصادفی تولید می‌شود و هر کیف پولی دارای عبارت بازیابی مخصوصو به خود است. به بیانی دیگر، هر کیف پول، عبارت بازیابی خودش را دارد. در صورتی‌که گوشی، لپ‌تاب یا هر دستگاهی که کیف پول شما روی آن نصب است، سرقت یا گم شود، تنها راه بازیابی دارایی‌های ارز دیجیتال شما یا دسترسی به کیف پول ارز دیجیتال شما همین عبارت بازیابی است. کافی است این عبارت را در کیف پول خود وارد کنید تا مجددا به کیف پول خود دسترسی داشته باشید.
- اگراین عبارت را گم کنید، دارایی‌های ارز دیجیتال شما برای همیشه از دست می‌رود و شما دیگر به کیف پول خود دسترسی نخواهید داشت
- درصورتی‌که شخص دیگری به غیر از شما به آن دسترسی داشته باشد، امکان سرقت تمامی دارایی‌های شما توسط همین شخص وجود دارد
- از این رو، حفظ و نگهداری عبارت بازیابی یکی از مهم‌ترین اقدامات امنیتی در دنیای بزرگ ارزهای دیجیتال به شمار می‌آید.
اگر در بازار ارز دیجیتال فعالیت می‌کنید، حتما می‌دانید که انتخاب صرافی معتبر بسیار مهم است. برای همین منظور خانه سرمایه با ارائه لیستی از صرافی‌های داخلی و صرافی‌های خارجی به کمک شما می‌آید. صرافی XT و صرافی ال بانک از جمله صرافی‌های معتبر هستند.
چرا عبارت بازیابی (Seed Phrase) مهم است؟
در بخش قبلی دانستیم که بازیابی چیست، اکنون می‌خواهیم بدانیم چرا این عبارت بازیابی مهم و ضروری است. عبارت بازیابی کلید اصلی کیف پول ارز دیجیتال شما محسوب می‌شود. در صورتی‌که کیف پول شما حدف شود یا دستگاهی که کیف پول را نصب کردید، گم شود یا به سرقت برود، تنها راه برای بازیابی دارایی‌های شما و بازگرداندن کیف پولتان، وارد کردن این عبارت در یک کیف پول جدید است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین دلایل برای حفاظت از عبارت بازیابی اشاره می‌کنیم:
- هیچ بانکی برای بازگرداندن حساب شما وجود ندارد، فقط خود شخص شما مسئول امنیت دارایی‌های ارز دیجیتال شما است
- اگر کیف پولتان پاک شود یا رمز عبور خود را به خاظر نیاورید، تنها روش برای بازیابی کیف پول ارز دیجیتال شما همین عبارت است
- توجه داشته باشید که سارقان و هکرها همیشه در پی سرقت این اطلاعات و عبارت بازیابی هستیند تا حسابتان را خالی کنند
- در نتیجه، عبارت بازیابی خود را همواره در جای مطمئن و آفلاین قرار دهید. به هیچ وجه در فضای آنلاین آن را ذخیره نکنید و با هیچ کس به اشتراک نگذارید.
چگونه یک کیف پول با عبارت بازیابی کار می‌کند؟
زمانی‌که کاربر یک کیف پول ارز دیجیتال ایجاد می کند، به او یک عبارت بازیابی (Seed Phrase) داده می‌شود که متشکل از ۱۲ یا ۲۴ کلمه تصادفی است. به بیانی ساده این عبارت نسخه‌ای خوانا از کلید خصوصی کاربر است که به کیف پول این امکان را می‌دهد دارایی های ارز دیجیتال او را مدیریت کند. به هنگام نصب یا ایجاد کی کیف پول جدید، برای مثال، Trust Wallet، MetaMask یا Ledger، سیستم یک عبارت بازیابی منحصر به فرد تولید می‌کند. این عبارت دقیقا مانند یک کلید اصلی است که در صورت لزوم می‌تواند تمامی آدرس‌ها و تراکنش‌های کیف پول کاربر را بازگردانی کند.
نحوه بازیابی کیف پول با استفاده از عبارت بازیابی چیست؟
درصورتی‌که گوشی، لپ تاب یا هر دستگاهی که کیف پول کاربر بر روی آن نصب است، گم شود، خراب شود یا کیف پول به طور تصادفی حذف شود، شما می‌توانید با استفاده از مراحل زیر آن را بازیابی کنید:
- مجددا کیف پول را بر روی دستگاه جدید راه‌اندازی کنید
- به جای کلیک روی گزینه ایجاد کیف پول، بر روی بازیابی کیف پول کلیک کنید
- در نهایت، عبارت بازیابی را که متشکل از ۱۲ یا ۲۴ کلمه است به همان ترتیب که دریافت کرده‌اید، وارد کنید
- پس از تایید و در صورت صحیح بودن عبارت بازیابی کیف پول شما با تمام دارایی‌های دیجیتالی و تاریخچه تراکنش‌ها بازیابی خواهد شد
اگر به هر دلیلی این عبارت را فراموش کنید یا گم کنید، به منزله از دست رفتن کیف پولتان با تمام دارایی‌های دیجیتالی آن است. از این رو، این عبارت را در فضای آفلاین یادداشت و ذخیره کنید.
تفاوت بین عبارت بازیابی (Seed Phrase) و کلید خصوصی (Private Key)
در دنیای ارزهای دیجیتال، عبارت بازیابی و کلید خصوصی دو مفهوم کلیدی هستند که بسیاری این دو را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. این دو مفهوم هر دو برای دسترسی به دارایی‌های ارز دیجیتال کاربرد دارند، اما دارای تفاوت‌های اساسی نیز هستند. عبارت بازیابی متکشل از ۱۲ یا ۲۴ کلمه تصادفی است که در زمان ایجاد کیف پول تولید می‌شود. این عبارت کلید اصلی کیف پول شما به شمار می‌رود و برای بازیابی و دسترسی به تمام آدرس‌های کیف پول کاربرد دارد.
ویژگی‌های عبارت بازیابی چیست:
- متشکل از ۱۲ یا ۲۴ کلمه خوانا است
- تمامی کلیدهای خصوصی مرتبط با کیف پول را در درون خود دارد
- برای بازگرداندن کامل کیف پول روی هر دستگاهی یا سیستمی استفاده می‌شود
- در صورت فراموشی یا گم شدن این عبارت، هیچ راهی برای بازگرداندن دارایی‌های شما و دسترسی به کیف پولتان وجود ندارد
- اگر شخص دیگری این عبارت را داشته باشد، می‌توان به کیف پولتان دسترسی داشته و تمامی دارایی‌های دیجیتالی شما به سرقت ببرد
کلید خصوصی شامل یک عبارت طولانی از حروف و اعداد تصادفی است که به طور مستقیم با یک آدرس کیف پول خاص مرتبط است. این کلید جهت امضای تراکنش‌ها و اثبات مالکیت دارایی‌های دیجیتالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ویژگی‌های کلید خصوصی به شرح زیر است:
- متشکل از حروف و اعداد تصادفی بسیار پیچیده است
- صرفا برای یک آدرس کیف پول خاص کار می‌کند
- برای ارسال ارز دیجیتال باید از آن بهره برد
کلید خصوصی معمولا به طور اتوماتیک به وسیله کیف پول مدیریت می‌شود و کاربر مستقیما با آن سر و کار ندارد. در صورتی‌که کسی به کلید خصوصی شما دسترسی داشته باشد، این امکان وجود دارد که بدون دسترسی به عبارت بازیابی تمامی دارایی‌های آن آدرس را خرج کند.
تفاوت‌های اصلی میان کلید خصوصی و عبارت بازیابی چیست؟
مشخصه | عبارت بازیابی (Seed Phrase) | کلید خصوصی (Private Key) |
|---|---|---|
فرمت | ۱۲ یا ۲۴ کلمه تصادفی خوانا | یک رشته طولاتی از حروف و اعداد |
هدف | بازیابی کامل کیف پول | امضای تراکنش‌های یک آدرس خاص |
دسترسی به دارایی‌ها | تمامی آدرس‌های کیف پول را کنترل می‌کند | تنها یک آدرس خاص را مدیریت می‌کند |
کاربرد | برای بازیابی کیف پول روی دستگاه جدید استفاده می‌شود | برای انجام تراکنش‌های ارزهای دیجیتال کاربرد دارد |
میزان امنیت | بسیار مهم و حیاتی | حساس اما صرفا برای یک آدرس خاص است |
نحوه ذخیره‌سازی | در جایی مطمئن و آفلاین | در خود کیف پول ذخیره می‌شود |
ذخیره کدام یک مهم است؟
عبارت بازیابی حتما باید ذخیره شود، زیرا تنها راه بازیابی کیف پول و دسترسی به دارایی‌ها در صورت بروز هر گونه مشکل از جمله حذف خود به خودی کیف یا گم شدن همان عبارت بازیابی است. کلید خصوصی نیاز به ذخیره‌سازی دستی معمولا ندارد، زیرا کیف پول به طور اتوماتیک آن را مدیریت می‌کند. درصورتی‌که کلید خصوصی یک آدرس خاص را داشته باشید، آن را نیز باید در جای مطمئن نگهداری کنید.
اگر یکی از آن‌ها را گم کنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورتی‌که عبارت بازیابی را گم کنید، دیگر قادر نخواهید بود کیف پول خود را بازیابی کنید، از این رو، اگر کیف پول حذف شود یا دستگاه دچار مشکل شود، دارایی‌های دیجیتالی شما برای همیشه از دست می‌رود. اگر کلید خصوصی یک آدرس را گم کنید، صرفا به ارزهای داخل آن آدرس خاص دیگر دسترسی نخواهید داشت. با عبارت بازیابی می‌توانید کیف پول خود را در دستگاه دیگری بازیابی کرده و به تمامی آدرس‌های کیف پولتان دسترسی داشته باشید.در نتیجه، حفط و نگهداری عبارت بازیابی بسیار مهم‌تر از کلید خصوصی است و از دست رفتن این عبارت به هر دلیلی به منزله از دست رفتن دارایی‌های شما است.
چگونه عبارت بازیابی (Seed Phrase) خود را به‌درستی ذخیره کنیم؟
شاید برای شما هم سوال باشد که روش‌های ایمن برای دخیره‌سازی عبارت بازیابی چیست؟ بر اساس آنچه که تاکنون اشاره شد می‌دانید که نگهدای و مکان ذخیره‌سازی عبارت بازیابی بسیار اهمیت دارد. در ادامه قصد داریم بهترین روش‌های ذخیره‌سازی را برایتان معرفی کنیم.
یادداشت بر روی کاغذ و نگهداری آن در جای مطمئن
یکی از ایمن‌ترین روش‌ها برای ذخیره‌سازی عبارت بازیابی، نوشتن آن بر روی کاغذ و نگهداری آن در مکان‌های گوناگونی چون گاو‌صندوق، صندوق امانات بانک یا جای مخفی در منزل است. توجه داشته باشید که روش آفلاین امن و مطمئن است، زیرا هکرها یا بدافزارها امکان دسترسی به آن را نخواهند داشت.
حک بر روی فلز برای حفظ در برابر آب و آتش
برای این‌که عبارت بازیابی در برابر آب و آتش حفظ شود، می‌توانید آن را بر روی یک فلز هک کنید، این روش بهتر از استفاده از کاغذ است، زیرا کاغذ به مروز زمان ممکن است خراب شود یا نوشته‌های روی آن محو شوند. پس از حک بر روی فلز بهترین مکان برای نگداری همان گاو‌صندوق است.
تقسیم عبارت بازیابی بین چند مکان گوناگون
یکی از ایمن‌ترین روش‌های برای نگهداری و ذخیره‌سازی عبارت بازیابی این است که عبارت بازیابی را به چند قسمت تقسیم کنید و هر قسمت را در یک مکان امن قرار دهید. هدف این روش این است که اگر شخصی به یکی از آن‌ها دسترسی پیدا کند، قادر نخواهد بدون داشتن کل عبارت بازیابی، به کیف پول شما وارد شود. پس از تقسیم عبارت می‌توانید یکی را در گاو‌صندوق و سایرین را در دیگر جاهای امن قرار دهید.
استفاده از کیف پول‌های سخت‌افزاری با قابلیت پشتیبان‌گیری
بعضی از کیف پول‌های سخت‌افزاری چون Ledger و Trezor روش‌های خاصی برای ذخیره‌سازی امن عبارت بازیابی دارند. این دستگاه‌ها (Hardware Wallets)، عبارت بازیابی را به صورت آفلاین و رمز‌گذاری شده نگهداری می‌کنند.
اشتباهات رایج در نگهداری عبارت بازیابی چیست؟
برخی از کاربران عبارت بازیابی را در مکان نادرستی نگهداری می‌کنند. در ادامه قصد داریم برخی از رایج‌ترین اشتباهات کاربران را در ذخیره‌سازی عبارت بازیابی بیان کنیم:
ذخیره در گوشی و لپ‌تاب
از آن‌جایی که گوشی یا لپ‌تاب ممکن اسن هک شده، به ویروس آلوده شوند یا دچار مشکل یا خرابی شوند، اصلا مکان امنی برای ذخیره‌سازی عبارت بازیابی به شمار نمی‌روند. این ذخیره‌سازی چه به صورت فایل متنی در نوت گوشی یا لپ‌تاب باشد، چه اسکرین شات هیچ‌یک روش درستی برای ذخیره‌سازی نیستند. اگر گوشی یا سیستم شما هک شود، ممکن است تمامی دارایی‌های شما به سرقت برود.
ذخیره در ایمیل یا پیام‌رسان‌ها
ایمیل‌ها و پیام‌رسان‌ها همواره در معرض حملات فیشینگ، هک و نشت اطلاعات قرار دارند. از این رو، هرگز عبارت بازیابی را به ایمیل یا پیام‌رسان (واتساپ، تلگرام یا هر پیام‌رسان دیگر) خود ارسال نکنید، زیرا همیشه احتمال هک شدن وجود دارد.
اشتراک‌گذاری با دیگران
از آن‌جایی که حتی افراد نزدیک ممکن است ناخواسته باعث لو رفتن اطلاعات شما شوند، هرگز عبارت بازیابی را با دیگران به اشتراک نگذارید یا محل ذخیره‌سازی خود را به آن‌ها اطلاع ندهید. یادتان باشد، اگر کسی به این عبارت دسترسی داشته باشد، به منزله این است که صاحب کیف پول شما خواهد بود.
استفاده از نرم‌افزاهای مدیریت رمز عبور
به دلیل این‌که نرم‌افزارهای مدیریت رمز عبور به اینترنت متصل هستند، این امکان وجود دارد که هک شوند. بنابراین، عبارت بازیابی هرگز نباید به صورت دیجیتالی ذخیره شود. از فضای ابری Google Drive، iCloud و Dropbox هم استفاده نکنید.
خطرات افشای عبارت بازیابی (Seed Phrase) و راه‌های جلوگیری از آن
عبارت بازیابی کلید اصلی کیف پول شما است، اگر شخص دیگری به آن دسترسی داشته باشد، می‌تواند تمامی دارایی‌های شما را بدون اجازه برداشت کند. اگر فکر می‌کنید، عبارت بازیابی شما لو رفته یا فردی به آن دسترسی دارد، بی درنگ، دارایی‌های خود را به کیف پول جدیدی انتقال دهید و دیگر از کیف پول قبلی استفاده نکنید. این کار انتقال به چند دلیل ضروری است:
- اگر شخصی به عبارت بازیابی شما دسترسی پیدا کند، بدون اطلاع وارد کیف پول شما می‌شود و تمامی دارایی‌های شما را به سرقت می‌برد
- مهاجمان و سارقان ممکن است برای مدتی صبر کنند و زمانی‌که دارایی شما چندین برابر شد، آن را سرقت کنند
- همچنین، برخی از بدافزارها ممکن است عبارت بازیابی را از دستگاه‌های آلوده بدست بیاورند و در زمان نامشخصی از آن استفاده کنند
از این رو، در صورتی‌که کوچک‌ترین شکی بر لو رفتن عبارت بازیابی داشتید:
- یک کیف پول جدید ایجاد کنید تا عبارت بازیابی جدید دریافت کنید
- بدون معطلی دارایی‌های خود را از کیف پولی به کیف پول جدید انتقال دهید
- عبارت بازیابی جدید را در مکان‌های امنی که گفته شد، قرار دهید
در نتیجه، اگر فکر می‌کنید، کسی به عبارت بازیابی شما دسترسی دارد، ابدا منتظر نمانید، هر ثانیه مهم است. بلافاصله کیف پول جدیدی بسازید و دارایی‌های خود را به کیف پول جدیدی انتقال دهید.
جمع‌بندی: نکات طلایی برای حفظ امنیت عبارت بازیابی چیست؟
عبارت بازیابی کلید اصلی دارایی‌های دیجیتال هر کاربر است. اگر این عبارت را فراموش کنید یا به هر دلیلی از دست بدهید، هیچروشی برای بازگرداندن سرمایه‌های شما وجود ندارد. همچنین، اگر شخص دیگری به این عبارت دسترسی داشته باشد، امکان سرقت دارایی‌های شما وجود دارد. از این رو، عبارت بازیابی را در مکانی امن و البته آفلاین ذخیره کنید. هرگز از گوشی و لپ‌تاب استفاده نکنید و با فرد دیگری آن را به اشتراک نگذارید. درصورتی که احتمال می‌دهید عبارت بازیابی شما لو رفته یا کسی به آن دسترسی دارد، سریع کیف پول جدیدی بسازید و دارایی‌های خود را از کیف پول قبلی به جدید منتقل کنید.
