فیبوناچی در فارکس چیست؟ + آموزش استفاده در تحلیل تکنیکال

فیبوناچی یکی از مفاهیم بسیار مهم در تحلیل تکنیکال است که معامله‌گران از آن در استراتژی معاملاتی خود بهره می‌برند. برای مثال، یکی از کاربردهای اصلی آن  شناسایی نقطه ورود به معامله و خروج از معامله است. این ابزار بر اساس دنباله ریاضی است و به کمک آن می‌توان سطوح کلیدی اعم از حمایت و مقاومت احتمالی در مارکت را پیش‌بینی کرد. در این مقاله قصد داریم به ساختار و کاربرد اعداد فیبوناچی در فارکس بپردازیم و نحوه استفاده از آن را در معاملات بیاموزیم.

معرفی اعداد فیبوناچی و نسبت طلایی

اعداد فیبوناچی اساس یکی از پر کاربردترین ابزارها در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود. این دنباله عددی ریشه در ریاضیات دارد و به طرز خارق‌العاده‌ای در طبیعت، معماری و حتی رفتار بازارهای مالی نیز به طور مداوم در حال تکرار است. یکی از دلایلی که معامله‌گران از این ابزار زیاد استفاده می‌کنند، سادگی فرمول و دقت نسبی آن در پیش‌بینی نقاط برگشت احتمالی قیمت است.

دنباله فیبوناچی و فرمول آن

دنباله فیبوناچی متشکل از یک سری عددی که با ۰ و ۱ آغاز می شود. هر عدد در این دنباله، حاصل جمع دو عدد قبل از خود است. برای مثال به اعداد زیز توجه کنید:

۰، ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، …

در این دنباله، هر عدد از مجموع دو عدد قبلی بدست می‌آید. برای مثال، حاصل جمع عدد ۲ و ۳ می‌شود ۵ و الی آخر. فرمول ریاضی آن به صورت بازگشتی نوشته می‌شود.

Fn = Fn-1 + Fn-2
با شرط: F₀ = 0 و F₁ = 1

این دنباله ساده، پایه و اساس بسیاری از تحلیل‌ها در طبیعت، هنر و البته بازارهای مالی به شمار می‌رود. این دنباله اعجاب‌انگیز در این جا خاص می‌شود که متوجه می‌شویم نسبت‌هایی که بین اعداد آن بدست می‌آید به یک عدد ثابتی نزدیک می‌شود. به بیانی ساده‌تر، با بزرگ‌تر شدن اعداد این دنباله، نسبت میان هر عدد به عدد قبلی آن به یک عدد ثابت نزدیک می‌شود. این عدد ثابت ۱.۶۱۸ است که به آن نسبت طلایی یا نسبت فی گفته می‌شود.

نسبت طلایی در ریاضیات و طبیعت

نسبت طلایی (Golden Ratio) ، عددی است تقریبا معادل 1.618 و زمانی بدست می‌آید که نسبت میان دو عدد به گونه‌ای باشد که نسبت عدد بزرگ‌تر به عدد کوچک‌تر معادل نسبت مجموع دو عدد به عدد بزرگ‌تر باشد. به عبارتی ساده‌تر:

a/b = (a + b)/a = 1.618…

این نسبت در معماری، هنر، طبیعت و حتی بدن انسان به طور گسترده مشاهده می‌شود. برای مثال:

• در طبیعت: آرایش گلبرگ‌ها، مارپیچ دانه‌های آفتاب‌گردان یا شکل شاخص حلزون همگی از این نسبت پیروی می‌کنند.
• بدن انسان: در بدن انسان نیز، فاصله میان ناف تا سر نسبت به قد کل، تقریبا معادل نسبت طلایی یا نسبت فی است.
• هنر و معماری: نقاشان بزرگی چون لئوناردو داوینچی و معمارانی مانند پارتنون یونان از این نسبت در طراحی‌های خود به وفور از این نسبت بهره برده‌اند.

در بازارهای مالی نیز، همین نسبت پایه و اساس سطوح فیبوناچی قرار گرفته است. تریدرها و تحلیل‌گران در بازارهای مالی از جمله فارکس، از فیبوناچی برای شناسایی نقاط ورود به معامله، خروج از آن و پیش‌بینی سطوح حمایت و مقاومت احتمالی استفاده می‌کنند.

آشنایی با ابزارهای فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

ابزارهای فیبوناچی در تحلیل تکنیکال به تریدرها این امکان را می‌دهد تا بتوانند سطوح احتمالی حمایت و مقاومت، نقاط برگشت روند و تارگت‌های قیمتی را شناسایی کنند. این ابزارها بر اساس نسبت‌های استخراچ شده از دنباله فیبوناچی طراحی شده‌اند. اگر تریدرها بتوانند از این ابزار به‌درستی استفاده کنند، منجر به بهبود دقت تحلیل‌ها و کاهش ریسک معاملات خواهد شد.

در این قسمت می‌خواهیم با مهم‌ترین ابزارهای فیبوناچی که در پلتفرم‌هایی چون متاتریدر و تریدینگ ویو استفاده می‌شوند، آشنا شویم. در ادامه هر یک به طور جداگانه شرح داده می‌شود.

فیبوناچی ریتریسمنت (Fibonacci Retracement)

این ابزار پر طرفدارترین ابزار فیبوناچی است که برای شناسایی سطوح اصلاح قیمت در روندهای صعودی یا نزولی استفاده می‌شود. فرض بر این است که بازار پس از یک حرکت قوی صعودی یا نزولی تمایل دارد بخشی از این حرکت را اصلاح کند، معمولا این اصلاح قیمتی اغلب تا یکی از سطوح فیبوناچی انجام می‌شود. به بیانی ساده‌تر، قیمت با برخورد به یکی از این سطوح اصلاح خود را تمام کرده و دوباره روند اصلی خود را از سر می‌گیرد. سطوح کلید فیبوناچی اصلاحی به شرح زیر است:

23.6%، 38.2%، 50%، 61.8%، 78.6%

برای مثال، اگر قیمت از ۱۰۰ به ۱۵۰ برسد، سطح مهم فیبوناچی اصلاحی 61.8٪ تقریبا در محدوده عدد 119.1 قرار می‌گیرد. بنابراین، احتمال این‌که قیمت در حرکت اصلاحی خود به این ناحیه یا سطح مهم واکنش دهد و دوباره رشد خود را مجددا آغاز کند، بسیار بالا است. مم‌ترین کاربردهای این ابزار شامل موراد زیر است:

• یافتن نقاط ورود به معامله در حرکت اصلاحی
• تعیین حد ضرر و حد سود برای پوزیشن معاملاتی
• تأیید سایر سیگنال‌های تکنیکال

در تصویر زیر می‌توانید نحوه رسم این ابزار را برای لگ یا موج صعودی مشاهده کنید.

فیبوناچی اکستنشن (Fibonacci Extension)

این ابزار برای پیش‌بینی اهداف قیمتی (حد سود) پس از شکستن سطوح مهم قبلی بسیار کاربرد دارند. فیبوناچی اکستنشن برخلاف فیبوناچی ریتریسمنت که نواحی برگشتی را برای قیمت پیش‌بینی می‌کند، به معامله گر کمک می‌کند تا محدوده‌های احتمالی ادامه حرکت قیمت را شناسایی کند. سطوح مهم این ابزار شامل موارد زیر است:

127.2%، 161.8%، 261.8%

فرض کنید قیمت از عدد ۱۰۰ به ۱۵۰ برسد و سپس تا عدد ۱۳۰ اصلاح کند، در این شرایط ابزار فیبوناچی اکستنشن نقاطی مانند ۱۸۰ یا ۱۹۵ را به عنوان تارگت قیمتی نشان می‌دهد. مهم‌ترین کاربرد این ابزار به شرح زیر است:

• تعیین تارگت یا حد سود پس از شکست مقاومت یا حمایت
• شناسایی نقاط خروج از معامله در سطوح هدف
• برای تحلیل امواج الیوت

در تصویر زیر می‌توانید نحوه رسم آن را برای موج صعودی مشاهده کنید.

فیبوناچی فن، تایم‌زون و آرک

این ابزارها در مقایسه با دو ابزار بالا یعنی ریتریسمنت و اکستنشن معمولا کاربرد کمی دارند، اما در برخی شرایط خاص می‌توانند کارامد باشند.

فیبوناچی فن (Fibonacci Fan)

این ابزار متشکل از ترکیب خطوط مورب است که از یک نقطه کلیدی رسم می‌شود و شیب آن با توجه به نسبت‌های فیبوناچی تعیین می‌شود. هدف از این ابزار پیدا کردن خطوط روند دینامیک و سطوح حمایت و مقاومت احتمالی در قیمت است.

فیبوناچی تایم زون (Time Zones)

زمان‌های مهم بر اساس نسبت فیبوناچی تعیین می‌شوند تا نقاط احتمالی تغییر روند در آینده از نظر زمانی مورد پیش بینی قرار بگیرند. این ابزار به جای تحلیل قیمتی بیش‌تر در تحلیل زمانی روند کاربرد دارد.

فیبوناچی آرک (Fibonacci Arcs)

کمان‌هایی منحنی شکل هستند که رسم آن‌ها از یک نقطه شروع می‌شود و با نسبت‌های فیبوناچی فاصله‌گذاری می‌شوند. این ابزار برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت در شرایط خاص کاربرد دارد. با این حال، باید بدانید که خواندن و تفسیر آن‌ها بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر از سایر ابزارهای فوق است.

برای اجرای دقیق تحلیل‌هایی مثل فیبوناچی، داشتن یک بروکر معتبر ضروری است. بروکرهایی مانند بروکر آمارکتس و بروکر ویندزور از جمله گزینه‌هایی هستند که بسیاری از معامله‌گران آن‌ها را به‌ عنوان بهترین بروکر فارکس انتخاب می‌کنند، چون ابزارهای حرفه‌ای و اجرای سریع معاملات را فراهم می‌کنند.

نحوه استفاده از سطوح فیبوناچی در فارکس

شناساسیی سطوح قیمتی مهم، یکی از کلیدی‌ترین کاربردهای ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال است، زیرا احتمال واکنش قیمت به این سطوح بسیار بالا است. تریدرها از این سطوح برای ورود به معامله، خروج از معامله یا مدیریت ریسک بهره می‌برند. در حقیقت، این سطوح به عنوان ناحیه حمایت و مقاومت عمل می‌کنند و به خصوص در اصلاحات قیمتی یا ادامه روند نقش بسیار مهمی دارند.

در این قسمت می‌خواهیم با نحوه استفاده از سطوح فیبوناچی در فارکس آشنا شویم، چطور آن‌ها را رسم کنیم و چگونه با آن‌ها تصمیمات معاملاتی بگیریم.

تعیین سطوح حمایت و مقاومت با فیبوناچی

سطوح حمایت و مقاومت در قیمت نواحی‌ای هستند که قیمت با برخورد به آن‌ها یا تمایل دارد متوقف شود یا واکنش نشان دهد. ابزار فیبوناچی ریتریسمنت به طور ویژه برای شناسایی همین نواحی کارامد است. برای رسم این ابزار مراحل زیر را دنبال کنید:

• در روند صعودی: از پایین‌ترین نقطه لگ صعودی (لو یا کف) تا بالاترین نقطه (های یا سقف) آن لگ را با ابزار فیبوناچی رسم می‌کنیم.
• روند نزولی: از بالاترین نقطه (های یا سقف) تا پایین‌ترین نقطه لگ نزولی را با ابزار فیبوناچی رسم می‌کنیم.

پس از رسم این ابزار، پلتفرم معاملاتی متاتریدر یا تریدینگ ویو به طور خودکار سطوح مهم فیبوناچی یعنی 38.2%، 50% و 61.8% را نشان می‌دهد. حال سوالی که مطرح می‌شود، چگونه از این سطوح استفاده کنیم؟ کاربرد این سطوح به شرح زیر است:

• سطح 61.8%، اغلب به عنوان نقطه برگشت طلایی برای قیمت شناخته می‌شود.
• همچنین، سطح 50% با وجود این‌که فیبوناچی نیست، ولی در بازارهای مالی بسیار کاربرد دارد.
• در صورت مشاهده واکنش قیمت به یکی از این سطوح، می‌توان وارد یک پوزیشن معاملاتی شد یا از یک پوزیشن معاملاتی خارج شد.

برای مثال، فرض کنید نماد معاملاتی EUR/USD دارای یک روند صعودی است و از قیمت ۱.۱۰۰۰ به ۱.۱۵۰۰ رسیده است. قیمت پس از رسیدن به ۱.۱۵۰۰ حرکت اصلاحی خود را آغاز می‌کند. در این شرایط می‌توانیم ابزار فیبوناچی ریتریسمنت را رسم کنیم و هر زمان قیمت به سطوح مهم برای مثال 61.8٪ رسید، واکنش قیمت به آن را زیر نظر گرفته و در صورت مشاهده واکنش خوب از قیمت به این ناحیه وارد پوزیشن معاملاتی خرید شویم. واکنش خوب می‌تواند بسته شدن یک کندل برگشتی یا کندل اینگالفینگ صعودی باشد. بنابراین، این سطح به عنوان ناحیه حمایتی احتمالی برای قیمت در نظر گرفته می‌شود. کندل پین بار نزولی و سطح طلایی فیبوناچی در شکل زیر:

تفاوت سطوح ریتریسمنت و اکستنشن

هر دو ابزار ریتریسمنت یا اکستنشن از اعداد فیبوناچی بهرع می‌برند، اما هدف و کاربرد آن‌ها متفاوت از یکدیگر است. در ادامه به جدولی قصد داریم به تفاوت این ابزار با یکدیگر بپردازیم.

به بیانی ساده‌تر، ریتریسمنت یعنی عقب‌نشینی قیمت، حال ممکن است قیمت این اصلاح را به پایان رسانده و روند قبلی مجددا آغاز شود.

فیبوناچی اکستنشن، یعنی قیمت پس از اتمام حرکت اصلاحی خود، مجددا روند قبلی را از سر گرفته و می‌خواهیم بدانیم تا کجا ممکن است حرکت کند.

برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید نماد بیت‌کوین دارای یک روند صعودی است و از قیمت ۲۵۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ رسیده است. سپس تا قیمت ۲۷۰۰۰ نیز اصلاح کرده است. با رسم ابزار فیبوناچی اصلاحی یا ریتریسمنت متوجه می‌شوید سطح 61.8٪ با ۲۷۰۰۰ تلاقی پیدا کرده است. قیمت پس از برخورد به این سطح یعنی از قیمت ۲۷۰۰۰ دوباره روند قبلی یا حرکت صعودی را آغاز می‌کند. اکنون با ابزار فیبوناچی اکستنشن می‌توانیم مشخص کنیم اهداف بعدی قیمت کدام نقطه می‌تواند باشد. فیبوناچی اکستنش را که رسم می‌کنیم، سطوح مهم ۳۲۰۰۰ یا ۳۴۰۰۰را به عنوان اهداف قیمتی برای ما مشخص می‌کند.

استراتژی‌های معاملاتی با فیبوناچی

باید بدانید که فیبوناچی صرفا یک ابزار کمکی نیست، بلکه می‌تواند پایه و اساس یک استراتژی معاملاتی باشد. در حقیقت، استراتژی برگرفته از فیبوناچی بسیار قوی است. با این وجود، بسیاری از تریدرها در کنار این ابزار، از روش‌های دیگری چون پرایس اکشن، کندل‌خوانی یا ترکیب با اندیکاتورهای تکنیکال نیز بهره می‌برند. ترکیب این ابزار با سایر روش‌ها موجب می‌شود، سیگنال‌های معتبرتر و دقیق‌تری دریافت کنیم. در این قسمت قصد داریم به یکی از رایج‌ترین ترکیب‌ها یعنی فیبوناچی با پرایس اکشن بپردازیم. در پایان نیز به معایب و مزیای آن اشاره می‌کنیم.

ترکیب فیبوناچی با پرایس اکشن

تحلیل رفتار قیمت بدون استفاده از اندیکاتورهای پیچیده همان پرایس اکشن نام دارد. یعنی تریدر تنها با نگاه به نمودار قیمتی،کندل‌ها و ساختار مارکت به تحلیل می‌پردازد. حال اگر تریدر پرایس اکشن را با سطوح فیبوناچی ترکیب کند، می‌تواند نقاط ورود و خروج بهینه‌تری برای معاملات داشته باشد. برای ترکیب به ترتیب زیر عمل کنید:

• ابتدا برای حرکت اصلاحی، ابزار فیبوناچی را رسم کنید
• سپس، در سطوح مهم فیبوناچی، در جستجوی کندل‌های برگشتی باشید.

(کندل‌های برگشتی چون کندل دوجی، کندل اینگالفینگ صعودی یا نزولی و کندل پین بار)

• اگر در سطح مهم فیبوناچی چون 61.8٪  یک کندل برگشتی مشاهده کردید، این می‌تواند نشان‌دهنده یک سیگنال خرید معتبر باشد

برای این‌که بهتر درک کنید، در ادامه به مثالی که می‌زنیم، توجه کنید:

فرض کنید قیمت در یک نماد معاملاتی، با یک حرکت اصلاحی به سطح 50٪ فیبوناچی رسیده است. اگر در این سطح، کندل برگشتی برای مثال یک کندل اینگالفینگ صعودی تشکیل شود، می‌توانید وارد پوزیشن معاملاتی خرید شوید و حد سود را روی سطوح اکستنشن 127.2٪ یا 161.8٪ قرار دهید. این استراتژی به اندازه کافی قوی است، زیرا به طور همزمان هم از ابزار فیبوناچی بهره می‌برید، هم با پرایس اکشن رفتار بازار را تحلیل می‌کنید. ترکیب این دو احتمال موفقیت را بسیار بالا می‌برد.

مزایا و معایب استفاده از فیبوناچی

مانند هر ابزار یا استراتژی دیگری این ابزار نیز دارای مزایای و معایبی است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین معایب و مزایای آن اشاره می‌کنیم.

مزایا

• استفاده از این ابزار بسیار ساده و سریع است
• ارائه سطوح کلیدی واضح در قیمت
• دارای قابلیت ترکیب با ابزارهای دیگر نظیر پرایس اکشن یا اندیکاتورهای تکنیکال

معایب

• اگر تریدر موج اشتباهی را برای رسم انتخاب کند، سطوح کاملا اشتباه درمی‌آیند
• هیچ تضمینی برای این‌که قیمت حتما به این سطوح واکنش نشان می‌دهد، وجود ندارد
• واکنش کاذب قیمت به این سطوح نیز ممکن است تریدر را به اشتباه بیاندازد

کاربرد فیبوناچی در بازار فارکس

فیبوناچی ابزاری کلیدی در فارکس برای شناسایی نقاط برگشت، اصلاح روند و تعیین سطوح کلیدی قیمت است. تریدرها می‌توانند با بهره‌گیری از این ابزار، روند حرکتی قیمت را بهتر درک کرده و تصمیمات دقیق‌تری در معاملات خود داشته باشند.

نقش فیبوناچی در تحلیل روندها و اصلاحات

در بازار فارکس، قیمت‌ها همیشه در حال نوسان هستند. حرکت قیمت‌ها اغلب به شکل موجی انجام می‌شود، موج اصلی که همان روند است و موج اصلاحی که همان برگشت موقت قیمت در نظر گرفته می‌شود. برای مثال، اگر در یک روند صعودی، اگر قیمت شروع به ریزش کند یا اصلاح خود را آغاز کند، سطوح 38.2% یا 61.8% می‌توانند نقاط برگشتی باشند.

استفاده در کنار سایر ابزارهای تکنیکال

فیبوناچی به تنهایی کارامد است، اما بهتر است برای بازدهی بهتر در کنار ابزارهای دیگری چون اندیکاتورها (برای مثال rsi) یا کندل‌خوانی مورد استفاده قرار بگیرد، زیرا کارایی آن در این صورت چندین برابر می‌شود. برای مثال، اگر همزمان که قیمت به سطح 61.8٪  فیبوناچی می‌رسد، اندیکاتور rsi در منطقه اشباع فروش باشد، احتمال برگشت قیمت از این سطح بسیار بالا خواهد بود.

نحوه رسم فیبوناچی اصلاحی در پلتفرم‌های معاملاتی

برای استفاده موثر از ابزار فیبوناچی، این ابزار باید به‌درستی رسم شود. پلتفرم‌های معاملاتی محبوب چون پلتفرم متاتریدر و پلتفرم تریدینگ ویو این ابزار را دارند، در نتیجه با رسم آن سطوح به صورت خودکار و دقیق نمایان می‌شود.

آموزش گام‌به‌گام رسم در متاتریدر

رسم فیبوناچی اصلاحی یا ریتریسمنت بسیار ساده است، کافی است مراحل زیر را دنبال کنید:

• نمودار قیمتی که می‌خواهید فیبوناچی رسم کنید، مشخص کنید
• ابزار Fibonacci Retracement را از نوار ابزار بالای صفحه انتخاب کنید
• موج صعودی یا نزولی که می‌خواهید، فیبوناچی رسم کنید، مشخص کنید
• در نهایت، اگر موج صعودی باشد، از کف یا لوی آن تا سقف یا های موج فیبوناچی را رسم کنید
• اگر موج نزولی باشد، باید از سقف تا کف موج این ابزار را رسم کنید.
• پس از رسم، سطوح فیبوناچی به صورت خودکار نمایان خواهند شد.

نکات مهم در استفاده صحیح از ابزار

برای استفاده صحیح از این ابزار بهتر است به نکاتی که می‌گوییم توجه کنید:

• مطمئن شوید که موج اصلی را درست تشخیص داده‌اید ( این مهارت نیاز به دانش لازم برای شناخت ساختار و روند مارکت دارد)
• تایم‌ فریم مناسب را برای رسم انتخاب کنید
• در صورت شکست سطوح فیبوناچی، ممکن است سیگنال فیل شده باشد
• بهتر است همواره برای گرفتن تاییدیه‌های بیش‌تر از ابزارهای دیگری نیز کمک بگیرید

منابع برای یادگیری بیشتر فیبوناچی

اگر قصد داریم ابزار فیبوناچی را به صورت حرفه‌ای و پیشرفته بیاموزید، منابع آموزشی زیادی در دسترس هستند. یادگیری عمیق و دقیق این ابزار باعث افزایش دقت در تحلیل می‌شود.

معرفی کتاب و منابع آموزشی برتر

کتاب‌های زیادی وجود دارند که به برخی از مهم‌ترین و کارامد‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• کتاب Fibonacci Trading نوشته Carolyn Boroden، مرجعی کامل برای استفاده از این ابزار در معاملات
• کتاب Technical Analysis Using Multiple Timeframes نوشته Brian Shannon به نحوه ترکیب فیبوناچی با روند و تایم‌فریم اشاره دارد

وب‌سایت‌هایی نظیر Investopedia و Babypips نیز مرجع خوبی برای یادگیری این ابزار به شمار می‌آیند.

اگر پیگیر بازار ارزهای دیجیتال هم هستید، بررسی قیمت بیت‌کوین، قیمت تتر، قیمت اتریوم و سایر قیمت ارزهای دیجیتال به‌روز از منابع معتبر اهمیت زیادی دارد. برای این کار می‌توانید از بخش بازار لحظه‌ای سایت خانه سرمایه استفاده کنید که اطلاعات دقیق و به‌روزی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

جمع‌بندی و نکات نهایی

فیبوناچی یکی از ابزارهای قدرتمند در تحلیل تکنیکال فارکس است که به شناسایی نقاط برگشتی قیمت، سطوح حمایت و مقاومت و اهداف قیمتی بسیار کمک می‌کند. بیش‌ترین کاربرد این ابزار در حرکات اصلاحی و ادامه روندها است. پیشنهاد می‌شود برای گرفتن نتیجه بهتر در معاملات و تحلیل، این ابزار با سایر ابزارها نظیر پرایس اکشن یا اندیکاتورها ترکیب شود. این را به یاد داشته باشید که فیبوناچی به تنهایی برای موفقیت در معاملات کافی نیست، باید برای از تاییدیه‌های دیگر نیز کمک بگیرید.