گس (Gas) در اتریوم چیست و چگونه محاسبه می شود؟

گس یا گس فی (به انگلیسی Gas Fee) به مبلغی اشاره دارد که برای انجام تراکنش یا اجرای موفق یک قرارداد هوشمند در اتریوم باید پرداخت کنید. گس در اتریوم به صورت کسرهای کوچکی از رمزارز اتر (ETH) که با اسم هایی مثل Gwei یا نانو اتریوم شناخته می شود، پرداخت خواهد شد. از گس برای تخصیص منابع به ماشین مجازی اتریوم استفاده می شود و کاربرد آن هم این است که نرم افزارهای غیرمتمرکز مثل قراردادهای هوشمند بتوانند در یک فضای امن و غیرمتمرکز اجرا شوند.

مبلغ دقیق گس در اتریوم براساس مکانیزم های عرضه و تقاضا بین ماینرهای شبکه و کاربرانی که به توان پردازشی ماینرها نیاز دارند تعیین می شود. ماینرها این حق را دارند که تراکنش هایی که گس فی آن ها کم است و انتظارات آن ها را برآورده نمی کند را رد کنند.

معرفی گس در اتریوم

گس فی در اتریوم همان کارمزدی است که کاربر در شبکه بلاکچین به ماینر پرداخت می کند تا تراکنش او داخل بلاک های بعدی قرار بگیرد. این سیستم همانطور که گفته شد براساس عرضه و تقاضا کار می کند. در صورتی که تقاضا برای تراکنش بیشتر باشد، ماینرها اول تراکنش هایی را انتخاب و پردازش می کنند که کارمزد بیشتری پرداخت کنند و به همین خاطر کاربر نیز مجبور می شود برای اینکه تراکنش های موردنظرش سریع تر پردازش شوند، کارمزد بیشتری پرداخت کند.

تمامی تراکنش هایی که با استفاده از توکن های ERC-20 یا اتریومی انجام می شوند به مقداری اتریوم به عنوان گس نیاز دارند. حتی اگر قصد داشته باشید به خرید و فروش توکن های اتریومی که سهم بازار کمی هم دارند بپردازید و هیچ نیازی هم به اتر نداشته باشید، باز هم باید مقداری اتر داخل کیف پول خودتان نگهداری کنید تا در آینده بتوانید هزینه های مربوط به گس در اتریوم را به راحتی پرداخت نمایید. فراموش کردن این موضوع ممکن است هزینه بسیار زیادی به شما تحمیل کند و باعث شود خیلی ضرر کنید. برای مثال ممکن است توکنی داخل کیف پول خودتان داشته باشید که قیمت آن به صورت قابل توجه ای افزایش یافته باشد. اما در صورتی که اتر کافی برای پرداخت گس فی داخل کیف پولتان نباشد، نمی توانید هیچ تراکنشی انجام دهید و ممکن است تا زمان خرید و انتقال اتر موردنیاز، قیمت توکن موردنظر کاهش یابد.

چرا گس در اتریوم مهم است؟

تمامی تراکنش هایی که روی بلاکچین اتریوم انجام می شوند، به مقدار مشخصی توان پردازشی نیاز دارند و گس نیز مبلغی است که ماینرها در ازای تامین این توان پردازشی دریافت می کنند. همچنین گس در اتریوم باعث افزایش امنیت شبکه خواهد شد. در صورتی که کاربر مجبور باشد برای انجام تمامی تراکنش ها هزینه پرداخت کند امکان انجام تراکنش های اسپم یا اجرای حلقه های بی نهایت وجود نخواهد داشت.

قیمت گس

در صورتی که از کیف پول هایی مثل متامسک استفاده کنید، می توانید به صورت مستقیم با شبکه اتریوم ارتباط برقرار کنید و مقدار کارمزد موردنظر خودتان برای هر تراکنش را تعیین نمایید. وبسایت هایی مثل ethgastation.info و ethereumprice.org نیز قیمت گس موردنیاز برای هر تراکنش را در لحظه ردیابی می کنند و می توانید بسته به سرعتی که نیاز دارید، کارمزد را به شکلی تعیین کنید که تراکنش های موردنظر شما به درستی و در بهترین زمان ممکن پردازش شوند.

محاسبه گس در اتریوم

روشی که در پایین آمده است متد قدیمی برای محاسبه گس در اتریوم است. از زمان اجرای هارد فورک لندن و EIP-1559 یک متد جدید برای محاسبه گس در اتریوم وجود دارد که در ادامه به آن هم خواهیم پرداخت. با این وجود در حال حاضر فقط ۱ درصد از تمامی تراکنش های شبکه اتریوم از این متد برای محاسبه گس استفاده می کنند.

قیمت گس براساس Gwei یا Giga Wei محاسبه می شود. Wei به واحدهای بسیار کوچکی از اتر گفته می شود و هر واحد اتر از 1,000,000,000,000,000,000 واحد Wei ایجاد شده است و هر یک gwei نیز برابر با یک میلیارد Wei یا 0.000000001 واحد اتریوم است. این مقدار خیلی کم است اما باز هم هر روز می بینیم که خیلی از کاربران عقیده دارند که گس در اتریوم خیلی زیاد است؛ دلیل این موضوع چیست؟

دو عنصر کلی وجود دارد که به صورت مستقیم بر روی هزینه انجام تراکنش ها تاثیر گذار هستند:

وبینار پیشنهادی

از صفر تا ترید به سبک نخبگان

چگونه مانند نخبگان به سود مستمر در ترید برسیم؟ جمعه ساعت 18

ثبت نام وبینار

• قیمت گس در زمان انجام تراکنش
• گس مورد نیاز برای انجام یک تراکنش

قیمت گس فی اتریوم به صورت ثابت در حال تغییر است و سایت های مختلفی وجود دارند که قیمت فعلی گس در اتریوم را ردیابی می کنند. بهترین وبسایت ها برای این کار ETH Gas Station و Gas Now هستند که می توانید به عنوان افزونه مرورگر نیز از آن ها استفاده کنید.

گس فی اتریوم ممکن است تا 6 gwei پایین بیاید یا تا ۲ هزار gwei نیز افزایش یابد. اما دلیل این همه تغییر چیست؟ مهم ترین عامل تاثیرگذار بر روی گس فی اتریوم میزان شلوغی شبکه در زمان انجام تراکنش است. هرچقدر که شبکه شلوغ تر باشد، شما باید کارمزد بیشتری برای انجام تراکنش های خودتان پرداخت کنید.

زمانی که در این سایت ها قیمت گس را بررسی می کنید، ممکن است سه یا چهار قیمت مختلف را مشاهده کنید که بسته به سرعت در دسته بندی های مختلفی مثل Rapid، Fast، Standard و Slow یا اسم های مشابه دسته بندی شده اند. هرچقدر که سرعت انجام تراکنش بیشتر باشد، باید مبلغ بیشتری هم به عنوان گس فی پرداخت کنید. برخی اوقات تفاوت قیمت تراکنش های سریع و استاندارد ممکن است خیلی زیاد باشد.

فاکتور مهم در محاسبه گس

به صورت کلی در زمان خرید و فروش و به خصوص زمانی که قیمت در نوسان است، شما باید از سریع ترین سرعت ممکن استفاده کنید. اما اگر فقط می خواهید توکن ها را بین کیف پول های مختلف خودتان جابجا کنید یا زمانی در حال خرید و فروش هستید که بازار آرام است، می توانید از سرعت های استاندارد یا حتی Slow استفاده کنید زیرا در این شرایط مدت زمان انجام تراکنش خیلی مهم نیست. فاکتور مهم دیگر برای محاسبه گس در اتریوم، مقدار گس موردنیاز برای تراکنش است. کمترین مقدار کارمزد موردقبول برای انجام تراکنش های ساده مثل جابجا کردن توکن بین والت های مختلف، ۲۱ هزار واحد است. تراکنش های پیچیده تر مثل قراردادهای هوشمند، خرید توکن های دیگر و سپرده گذاری توکن ها به کارمزد بیشتری نسبت به حالت عادی نیاز دارد.

لازم به ذکر است که برخی تراکنش ها نیز چند مرحله ای هستند و برای انجام هرکدام از این مراحل به مقدار مشخصی گس فی نیاز دارید. برای مثال تبدیل تتر (USDT) به چین لینک (LINK) یک تراکنش دومرحله ای است. ابتدا تتر باید به اتر و سپس اتر به چین لینک تبدیل شود. در صورتی که قصد داشته باشید چنین تراکنشی را در صرافی هایی مثل Uniswap انجام دهید فقط کارمزد تقریبی مرحله اول را مشاهده خواهید کرد اما برای مرحله دوم هم باید کارمزد پرداخت کنید.

گس لیمیت چیست؟

گس لیمیت، ماکزیمم کارمزدی است که شما مایل هستید برای هر تراکنش پرداخت کنید. اگر مقدار کارمزد موردنیاز برای انجام تراکنش کمتر از گس لیمیت تعیین شده باشد، مقدار اضافی به کیف پول شما بر میگردد. اما اگر لیمیت تعیین شده کمتر از مقدار موردنیاز باشد، تراکنش پردازش نخواهد شد یا پردازش آن با شکست مواجه خواهد شد و شما گس فی تعیین شده را از دست خواهید داد. این موضوع بیشتر مواقعی خطرناک است که می خواهید در زمان شلوغی شبکه خرید کنید و قیمت به سرعت در حال تغییر است.

نقش هارد فورک لندن در کاهش گس فی

تا قبل از هارد فورک لندن و پروپوزال EIP-1559 از مدل مزایده مخفی برای تعیین گس در اتریوم استفاده می شد. در این مدل اگر می خواستید که هنگام شلوغی شبکه تراکنش های شما با سرعت بیشتری پردازش شوند، باید کارمزد بسیار بیشتری نسبت به حالت عادی پرداخت می کردید. دلیل این موضوع هم این بود که نمی دانستید افراد دیگر چه مقدار گس فی برای تراکنش های خودشان پرداخت می کردند.

مدل جدید کمی پیچیده تر است اما هدف آن شفافیت و عدالت بیشتر است. اولین عنصر دخیل در مدل جدید کارمزد پایه یا Base Fee است. این کارمزد ممکن است بسته به شلوغی شبکه افزایش یا کاهش داشته باشد. این کارمزد همیشه سوزانده می شود و باعث می شود اتر به یک سرمایه ضد تورمی تبدیل شود و گذر زمان باعث افزایش قیمت آن خواهد شد. با وجود اینکه ذخیره اتر بی نهایت است و ماینینگ توکن های جدید هیچوقت متوقف نمی شود، این مدل باعث می شود در زمان شلوغی شبکه توکن های سوخته شده بیشتر از توکن های ماین شده باشد. به همین دلیل مقدار کل توکن های در گردش کاهش خواهد یافت.

عنصر بعدی دخیل در این مدل کارمزد، پاداشی است که به ماینر تعلق دارد. کاربر می تواند این پاداش را بسته به نیاز خودش تغییر دهد و در صورتی که به سرعت بیشتری نیاز داشته باشد، می تواند آن را افزایش دهد. این مدل دقیقا شبیه به چیزی است که در مدل سنتی شاهد آن بودیم.

پروپوزال EIP-1559 امکان دوبرابر شدن سایز بلاک در هنگام شلوغی شبکه را فراهم می ‎کند و به همین خاطر کارمزدها قابل پیشبینی تر هستند. با استفاده از این سیستم گس فی نوسان کمتری خواهد داشت و امکان رشد ناگهانی آن کمتر از گذشته خواهد بود اما لزوما باعث کاهش گس در اتریوم نخواهد شد. برا اینکه گس فی در اتریوم کاهش یابد، باید منتظر راهکارهای لایه ۲ مثل پولیگان یا Ethereum 2.0 بمانیم.

مزایای گس در اتریوم

1. مهم ترین مزیت گس در اتریوم، حذف کامل حملات اسپم و افزایش امنیت این شبکه است. هرچقدر که شبکه اتریوم شلوغ تر باشد، گس فی نیز افزایش خواهد یافت و به همین خاطر انجام تراکنش های زیاد برای اسپمرها با هزینه های زیادی روبرو خواهد شد.
2. یکی دیگر از مزایای گس در اتریوم، تشویق ماینرها و افزایش انگیزه آن ها برای تایید تراکنش ها است. هرچقدر که گس فی بیشتر باشد، ماینرها نیز علاقه بیشتری به انجام تراکنش ها دارند.

سخن پایانی

در این مقاله در مورد ساز و کار گس فی و نقش آن در شبکه اتریوم صحبت کردیم. البته تمامی فرآیندهای مربوط به خرید و فروش اتریوم و پرداخت گس فی توسط خود کیف پول انجام می شود و هیچ نیازی به دخالت مستقیم شما وجود ندارد. با این وجود اگر می خواهید تراکنش های خودتان را به صورت حرفه ای تری انجام دهید، اطلاع از این موارد می تواند کمک زیادی به شما کند.

سوالات متداول