کالا برگ چیست و چگونه دریافت کنیم؟ راهنمای جامع

کالا برگ یک طرح حمایتی توسط دولت است که به جای پول نقد، اعتبار خرید کالاهای اساسی به خانوارها تعلق می‌گیرد. این به این معنی است که مردم می‌توانند با این اعتبار از فروشگاه‌های مشخصی، کالاهای ضروری زندگی چون برنج یا روغن را تهیه کنند. این طرح به منظور کمک به خانوارهای کم درآمد است تا بتوانند بدون نگرانی مایحتاج زندگی خود را فراهم کنند. البته در این طرح همان طور که گفتیم پول نقدی وجود ندارد، صرفا اعتبار خرید برای آن‌ها منظور می‌شود. این کالا برگ الکترونیکی، همان نسخه جدید کوپن‌های قدیمی است که اکنون با گوشی همراه یا سامانه‌های دیجیتال انجام می‌گیرد. در این مقاله به طور مفصل قصد داریم به کالا برگ بپردازیم و بدانیم ایرادها و چالش‌های کالا برگ چیست.

کالا برگ چیست؟

کالا برگ الکترونیکی یک نوع اعتبار نقدی است که دولت به خانوارها به ویژه دهک‌های پایین‌تر ارائه می‌دهد تا بتوانند کالاهای اساسی را خریداری کنند. به بیانی دیگر، به جای آن‌که پول نقد به حساب مردم واریز شود، یک مبلغ مشخصی برای مثال برای هر نفر ۴۰۰ یا ۵۰۰ هزار تومن به صورت اعتباری در سامانه ثبت می‌شود. فرد می‌تواند با این اعتبار نقدی از طریق فروشگاه‌های طرف قرارداد کالاهای ضروری زندگی چون برنج، روغن و تخم‌مرغ تهیه کند. کالا برگ با یارانه نقدی متفاوت است و با این پول اعتباری تنها می‌توان کالاهاس اساسی زندگی را تهیه کرد. در حقیقت، با این اعتبار فرد نمی‌تواند اقلام و وسایل دیگری غیر از کالاهای ضروری خریداری کند. برای مثال، با این پول نمی‌توان گوشی خریداری کرد یا با آن قبض پرداخت نمود.

نکته مهم‌تر آن‌که برای استفاده از کالا برگ الکترونیکی نیازی به کارت جدید یا خاصی وجود ندارد، تنها کافی است سرپرست خانواده کد دستوری #1463500 را با سیم کارت خود شماره‌گیری کند تا ببیند مشمول این طرح هست یا خیر. اگر سرپرست مورد نظر مشمول این طرح باشد، می‌تواند با همان کارت بانکی که یارانه نقدی دریافت می‌کند، خرید کالا برگ را انجام دهد. به زبان ساده، کالا برگ راهی است برای این منظور که دولت مطمئن شود، این اعتبار به جای خریداری اقلام غیر ضروری، واقعا صرف خرید مایحتاج زندگی می‌شود.

چرا طرح کالا برگ توسط دولت معرفی شد؟

طرح کالا برگ اصلا ایده جدیدی نیست، بلکه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ مردم با کوپن‌های کاغذی کالاهای اساسی را مثل برنج یا روغن خریداری می‌کردند. البته آن زمان دوران جنگ بود و کشور با کمبود منابع رو برو بود، برای همین دولت قصد داشت عدالت حفظ شده و تمامی افراد بتوانند کالاهای ضروری زندگی را تامین کنند، نه این‌که صرفا فقط عده محدودی بتوانند این اقلام را خریداری کنند.

با گذشت زمان و بهبود شرایط به ویژه اقتصادی، کوپن‌های کاغذی کنار رفتند و یارانه‌ها نقدی شدند. زمانی‌که قیمت ارز افزایش یافت، هزینه‌های زندگی زیاد شد و افزایش تورم از کنترل خارج شد، یارانه نقدی دیگر جوابگوی نیاز مردم نبود. مردم یارانه را دریافت می‌کردند، اما نمی‌توانستند کالاهای ضروری زندگی را خریداری کنند. بسیاری هم این پول را برای خرید اقلام دیگری به غیر از کالاهای غیر اساسی صرف می‌کردند. نتیجه این شد که امنیت غذایی به خطر افتاد. در همین اثنا، دولت دوباره به سراغ همان ایده قدیمی رفت، اما اینبار با شکل جدید‌تر، یعنی کالا برگ الکترونیکی سر زبان‌ها افتاد.

طبق گزارش Press TV

 دولت ایران برای تأمین غذای یارانه‌ای خانوارهای کم‌درآمد و متوسط، یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برداشت کرده است.

هدف دولت از کالا برگ چیست؟

هدف دولت این بود که یارانه به جای خریداری اقلام غیر ضروری، به طور مستقیم صرف مواد خوراکی و نیازهای ضروری زندگی شود. در حقیقت، از آنجایی‌که دولت دیگر نمی‌توانست با گرانی و تورم افسار گسیخته مقابله کند، تصمیم داشت حداقل مطمئن شود که مردم از پس حداقل‌های زندگی خود برمی‌آیند. از طرفی، کالا برگ کمک می‌کند توزیع یارانه هدفمند‌تر باشد و فشار حداکثری از روی بودجه دولت برداشته شود. زیرا به جای پول نقد، اعتبار به خرید اقلام ضروری اختصاص می‌یابد و از هدررفت منابع جلوگیری می‌شود.

از این رو، هدف اصلی دولت از طرح این ایده شامل موارد زیر است:

• اطمینان از این موضوع که یارانه صرفا خرج کالاهای اساسی زندگی می‌شود
• جهت کاهش فشار بر روی بازار و جلوگیری از افزایش تقاضای غیر ضروری
• حمایت و پشتیبانی هدفمند از خانوارهای کم‌درآمد
• اصلاح نظام توزیع یارانه و کاهش مصرف بی رویه

برای فهمیدن بهتر تاثیر تورم بر قدرت خرید خانوارها و چرا دولت به این نوع حمایت‌ها نیاز دارد، پیشنهاد می‌کنیم مقاله تورم چیست را بخوانید.

اقلام قابل خریداری با کالا برگ چیست؟

کالا برگ تنها برای خریداری کالاهای اساسی چون برنج و روغن است، به این معنی که نمی‌توان با آن اقلام غیر ضروری تهیه کرد. هدف از این طرح این است که خانوارها به ویژه خانوارهای کم‌درآمد بتوانند نیازهای غذایی پایه خود را تامین کنند. دولت یک لیست مشخصی ارائه کرده که در آن تمامی اقلامی که می‌توان با کالا برگ تهیه کرد، ذکر شده است. این اقلام به شرح زیر است:

• شیر پاستوریزه
• ماست
• پنیر پاستوریزه
• تخم‌مرغ
• گوشت مرغ
• گوشت گوساله منجمد
• روغن مایع خوراکی
• برنج ایرانی و خارجی
• ماکارانی ساده (اسپاگتی)
• حبوبات مثل لوبیا و عدس
• قند و شکر

نحوه انتخاب این اقلام به گونه‌ای است هم پر مصرف باشند و هم ارزش غذایی داشته باشند. علاوه بر این، اکثر خانوارها نیز به این اقلام نیاز داشته باشند. زمانی‌که اعتبار کالا برگ در حسابتان فعال می‌شود، می‌توانید با مراجعه به فروشگاه‌های طرف قرارداد دولت اقلام ذکر شده را تهیه کنید. البته توجه داشته باشید که اگر مبلغ خرید شما از از اعتبار کالا برگ بیش‌تر باشد، باید مابه‌التفاوت آن را پرداخت کنید. برعکس، اگر مبلغ خرید از میزان اعتبار کالا برگ کم‌تر شود، باقی‌مانده اعتبار را می‌توانید در زمان بعدی استفاده کنید.

مبلغ کالا برگ چقدر است و به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

کالا برگ به همه مردم تعلق نمی‌گیرد، اولویت این طرح خانوارهایی هستند که درآمد کمی دارند. البته باید بگوییم که دولت این طرح را به صورت مرحله‌ای اجرا کرده است و فعلا دهک‌های اول تا هفتم درآمدی مشمول کالا برگ هستند. بنابراین، تقریبا ۷۰ درصد مردم می‌توانند مشمول این طرح باشند، اما دهک‌های هشتم تا دهم که میزان درآمد بالاتری دارند، در حال حاضر شامل این طرح نیستند. این‌که در آینده، این دهک‌ها نیز مشمول این طرح باشند، مشخص نیست.

مبلغ آن با توجه به دهک متفاوت است:

• برای دهک‌های اول تا سوم، برای هر نفر مبلغ ۵۰۰ هزار تومن در نظر گرفته شده است
• در دهک‌های چهارم تا هفتم نیز، هر نفر مبلغ ۳۵۰ هزار تومن دریافت می‌کند

برای مثال، در یک خانواده ۴ نفره که جز دهک اول تا سوم هستند، مبلغ ۲ میلیون تومان کالا برگ به آن‌ها تعلق می‌گیرد. آن‌ها می‌توانند با استفاده از این اعتبار برای تهیه اقلامی که در بالا ذکر شد، اقدام کنند. این اعتبار نه قابل برداشت است و نه می‌توان با آن اقلام غیر ضروری خریداری کرد. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که اعتبار کالا برگ مانند یارانه نقدی نیست که مستقیما به حساب واریز شود، بلکه صرفا در سامانه ثبت می‌شود و افراد مشمول می‌توانند با کارت بانکی از فروشگاه‌های طرف قرارداد دولت خریداری کنند. اگر مبلغ خرید از اعتبار بیش‌تر باشد، باید مابه‌التفاوت را خود پرداخت کنید. اگر مبلغ خرید نیز از اعتبار کم‌تر باشد، مابقی اعتبار در حساب حفظ می‌شود.

چطور بفهمیم مشمول طرح کالا برگ هستیم؟

می‌دانیم کالا برگ چیست و چه هدفی دارد. اکنون این سوال مطرح می‌شود که از کجا بفهمیم مشمول این طرح هستیم یا خیر؟ برای این‌که بدانیم مشمول کالا برگ هستیم، کافی است سرپرست خانوار با سیم‌کارتی که به نام خودش است، کد #1463*500* را شماره‌گیری کند. پس از وارد کردن کد ملی در سیستم، مشخص می‌شود که مشمول هستید یا خیر. اگر مشمول اعتبا کالا برگ باشید، نیازی به کار خاصی نیست، همون کارتی که یارانه در آن واریز می‌شود، برای خرید کالا برگ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و فعال است.

کجا می‌توانم با کالا برگ خرید کنم؟

برای استفاده از کالا برگ نمی‌توانید به هر مغازه  یا فروشگاهی که نزدیک محله شما است، مراجعه کنید. فقط برخی از فروشگاه‌ها هستند که با دولت قرار دارند. به بیانی دیگر، این فروشگاه‌ها که با دولت قرارداد دارند، سیستم آن‌ها به سامانه کالا برگ وصل است و شما می‌توانید برای تهیه اقلام ضروری به آن‌ها مراجعه کنید. این کار موجب می‌شود که خرید خانوارها دقیق، قابل ردیابی و منظم باشد.

فروشگاه‌هایی که در حال حاضر با دولت قرارداد دارند، به شرح زیر هستند:

• افق کوروش
• هایپر فامیلی
• جانبو
• هفت
• دیلی مارکت
• گندم
• وال مارت
• فروشگاه محسن
• مارکت (مینو‌مارت)
• ترقی

فروشگاه‌های آنلاین برای خرید کالا برگ

علاوه بر مراجعه حضوری، شما می‌توانید از فروشگاه‌های اینترنتی نیز از کالا برگ استفاده کنید. در حال حاضر برخی از فروشگاه‌های آنلاین نیز هستند که به سامانه کالا برگ وصل هستند. اسنپ مارکت و دیجی کالا (بخش کالاهای ضروری) از جمله فروشگاه‌های آنلاین برای استفاده از کالا برگ هستند. اگر می‌خواهید، بدانید نزدیک‌ترین فروشگاه به شما کجاست، کافی است کد دستوری #1463*500* را شماره‌گیری کنید یا به سایت مربوط به سامانه کالا برگ مراجعه کنید.

همان طور که بارها اشاره کردیم، نیازی به هیچ کارت یا اپلیکیشن خاصی نیست، همان کارت بانکی که یارانه واریز می‌شود، برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر فروشگاه به سامانه کالا برگ متصل باشد، اعتبار کالا برگ شما به طور اتوماتیک اعمال می‌شود.

تفاوت میان یارانه نقدی و کالا برگ چیست؟

تفاوت اصلی میان کالا برگ و یارانه نقدی در نحوه خرج کردن و نوع کنترل دولت بر روی آن‌ها است. بیایید این دو را به طور ساده با یکدیگر مقایسه کنیم:

یارانه نقدی همان‌طور که از اسمش پیدا است، پول نقد است که به صورت مستقیم به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود. در حالی‌که کالا برگ به صورت اعتبار به حساب اعمال می‌ شود و صرفا برای خرید اقلام ضروری در نظر گرفته شده است. با یارانه نقدی مردم امکان خرید هر نوع کالا یا اقلامی اعم از ضروری یا غیر ضروری دارند، می‌توانند برنج خریداری کنند، گوشی بخرند یا قبض پرداخت کنند. کالا برگ اما فقط برای تهیه کالاهای اساسی است که فقط یک سری اقلام نظیر شیر، برنج، روغن و … را شامل می‌شود.

در یارانه نقدی، دولت هیچ کنترل یا نظارتی بر نحوه خرج پول ندارد، در کالا برگ اما پول مستقیما به کارت بانکی شما واریز نمی‌شود، بلکه فقط در سیستم ثبت می‌شود و در زمان خرید از فروشگاه‌های طرف قرارداد به طور خودکار از میزان اعتبار کسر می‌شود. دلیل دولت در یارانه نقدی، این بود که تورم بالا رفته و ارزش واقعی پول کم شده، در نتیجه افراد نمی‌توانند با آن هزینه‌های اساسی زندگی را تامین کنند. در کالا برگ، هدف فرق می‌کند، هدف دولت این بود که یارانه دقیقا صرف خرید کالاهای اساسی به ویژه مواد غذایی شود.

چرا دولت از نقدی به کالابرگ برگشت؟

زمانی که دولت متوجه شد، یارانه نقدی نیز دیگر برای پوشش مایحتاج زندگی کافی نیست، هم نیز ممکن است خرج اقلام غیر ضروری شود، ایده کالا برگ را مطرح کرد.  زیرا نیت دولت این بود که بتواند مطمئن شود یارانه‌ها مستقیما سر سفره مردم مورد استفاده قرار می‌گیرند نه این‌که خزج کالاهای غیر ضروری شوند. بنابراین، اگر بخواهیم خیلی کوتاه و مفدی تفاوت میان کالا برگ و یارانه نقدی را بگوییم به شرح می‌شود:

• در یارانه نقدی، پول دست مردم است و اختیار خرج این پول نیز با مردم است
• با کالا برگ، پول هست اما فقط برای تهیه اقلام ضروری یعنی مواد غذایی است

ایرادها و چالش‌های کالابرگ چیست؟

درست است که کالا برگ با هدف کمک به مردم و حمایت از آن‌ها ایجاد شده است، اما مانند هر طرح دیگری بدون ایراد نیست. این طرح هم در تاثیرگذاری بلند‌مدت و هم در اجرا با چالش‌هایی مواجه است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین اشکالات این طرح اشاره‌ای خواهیم داشت.

عدم تنوع کالا

یکی از بزرگ‌ترین اشکالات این طرح اسن است که فقط می‌توان اقلام محدودی را با آن خریداری کرد. برای مثال، ممکن است کسی بچه کوچک داشته باشد و به پوشک یا شیر خشک بیش از برنج یا روغن نیاز داشته باشد. بنابراین، نمی‌تواند از این اعتبار برای تامین نیازهای بچه خود استفاده کند. در نتیجه، برخی از نیازهای اساسی بدون پاسخ می‌مانند.

فروشگاه‌های محدود

کلا برگ فقط در فروشگاه‌های طرق قرارداد دولت قابل استفاده است. بنابراین، اگر کسی در مناطق روستایی باشد، باید برای استفاده از کالا برگ به شهر مراجعه کند و اگر برای او مقدور نباشد، نمی‌تواند از کالا برگ استفاده کند.این موضوع نیز موجب نابرابری در دسترسی شده است.

مشکلات فنی

در برخی موارد دید شده که برخی مشکلات زیر ساختی وجود دارد. در برخی موارد، فروشگاه‌ها به درستی به سامانه کالا برگ وصل نیستند یا کارت بانکی افراد شناسایی نمی‌شود. همچنین، ممکن است کد دستوری #1463*500* دچار مشکل شده باشد یا دیر پاسخ دهد. تمامی این موارد مشکلاتی هستند که وجود دارند و باعث سلب اعتماد مردم شده‌اند.

قیمت‌گذاری‌های مختلف

یکی دیگر از ایراداتی که به کالا برگ وارد است، قیمت مختلف کالاها در فروشگاه‌های گوناگون است. برای مثال، برخی از فروشگاه‌ها یک کالا را با قیمتی گران‌تر و برخی دیگر ممکن است با قیمتی ارزان‌تر ارائه کنند. اگر فرد کالایی را با قیمتی گران‌تر از سایر فروشگاه‌ها خریداری کند، اعتبار او سریعا تمام می‌شود. در نتیجه قدرت خرید واقعی مردم پایین می‌آید.

سلب حق انتخاب از مردم

خیلی از افراد متذکر می‌شوند که دولت نباید تعیین کند که مردم یارانه را برای تهیه چه چیزی خرج می‌کنند. برای مثال، یک خانواده ممکن است ترجیح بدهد پول یارانه را برای آموزش بچه خود یا حتی برای پس انداز استفاده کند.

تاثیر کم در برابر تورم

با افزایش پیوسته قیمت‌ کالاها و افزایش مداوم تورم حتی دیگر کالا برگ نیز نمی‌تواند بسیاری از نیازها را برطرف کند. برای مثال، قیمت کالاهای اساسی نظیر گوشت مرغ، تخم مرغ، شیر و … افزایش می‌یابد، اما مبلغ اعتبار کالا برگ ثابت است.

مزایای واقعی کالا برگ چیست؟

با تمام ایرادات و اشکالاتی که کالا برگ دارد، نمی‌توان مزیت‌های آن را به ویژه برای خانوارهای کم درآمد نادیده گرفت. در این بخش به مزایای مهم آن اشاره می‌کنیم:

• تهیه کالاهای ضروری به ویژه مواد غذایی پایه حتی وقتی پول نقد نیست
• جلوگیری از خرج شدن یارانه برای اقلامی که برای زندگی چندان ضروری نیستند
• حمایت و پشتیبانی از دهک‌هایی که درآمد ماهانه کمی دارند
• از گرانی بی رویه به دلیل کنترل بر روی قیمت کالاها جلوگیری می‌شود

سخن آخر: کالا برگ ماندگار است یا موقتی ؟

کالا برگ الکترونیکی تلاشی است از جانب دولت برای هدفمند‌تر کردن یارانه‌هایی که به حساب خانوار ماهانه واریز می‌شود. با این‌که این طرح ایرادات و مشکلات زیادی از قبیل محدودیت کالاها یا ضعف زیرساختی دارد، برای خیلی از خانوارها کمک بسیار بزرگی است. آینده این طرح بستگی به بسیاری از موارد نظیر عملکرد آن، واکنش مردم و سیاست‌های دولت بعدی دارد. اگر درست اجرا شود و مشکلات زیر ساختی آن برطرف شود، ممکن است ماندگار باشد. در غیر این صورت، به عنوان یک تجربه موقت از روزهای سخت اقتصادی در یادها می‌ماند. از طرفی شرایط اقتصادی نیز در ماندگاری این طرح نقش مهم و کلیدی دارد. برای مثال، اگر تورم کنترل شود و قیمت کالاهای اساسی ثابت بماند، شاید دیگر نیازی به کالا برگ نباشد، اما در شرایط کنونی استفاده از کالا برگ بهترین گزینه برای کم کردن فشار اقتصادی از دهک‌های پایین به شمار می‌آید.در این مقاله به طور مفصل شرح دادیم که کالا برگ چیست و چه تفاوتی با یارانه نقدی دارد.

کالا برگ یک طرح حمایتی است که دولت به منظور کمک به خانوارهای کم‌درآمد ارائه داده است. این طرح به جای واریز پول نقد، اعتبار خرید کالاهای اساسی به خانوارها اختصاص می‌دهد. اما با توجه به مشکلات اقتصادی کشور، یکی از راه‌های مناسب برای بهبود وضعیت مالی افراد، آگاهی و آموزش در زمینه بازارهای مالی و درآمد دلاری است. به جای وابستگی به طرح‌هایی همچون کالا برگ، می‌توان با یادگیری مفاهیم و استراتژی‌های بازار مالی، به درآمد پایدار و ارزی دست یافت.

آموزش در زمینه فارکس و ارز دیجیتال می‌تواند فرصتی عالی برای افرادی باشد که به دنبال راه‌هایی برای کسب درآمد دلاری و مستقل از طرح‌های دولتی هستند. این نوع از درآمد می‌تواند علاوه بر رفع نیازهای مالی، به افراد این امکان را بدهد که از وابستگی به طرح‌هایی مانند کالا برگ بی‌نیاز شوند. برای آشنایی بیشتر با این موضوعات، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌های مرتبط با فارکس چیست و ارز دیجیتال چیست را مطالعه کنید.