اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران، موضوعی که همه اعم از مردم عادی و اقتصاددانان و متخصصین نظرات متفاوتی راجع به آن بیان می کنند. همان طور که می دانید اقتصاد ایران به دلایل مختلف (که یکی از آن دلایل، تحریم های اعمال شده بر کشور است) حال و روز چندان خوبی ندارد.
اما آیا می شود به ارزهای دیجیتال به عنوان یک منجی نگاه کرد که حداقل برخی از مشکلات اقتصادی کشور حل شود؟
در این مقاله قصد داریم نظرات مختلف افراد راجع به این مسئله را جمع آوری کنیم و در اختیار شما قرار دهیم.
اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران
احمد علوی
احمد علوی استاد دانشگاه و اقتصاددانی ساکن سوئد است که در جواب این سوال که آیا درآمد ناشی از ارزهای دیجیتال قادر به رفع تنگناهای اقتصادی هست یا خیر گفت:
در شرایط فعلی با وجود تحریم، کاهش درآمد نفتی، محدود شدن منابع ارزی ایران و همچنین تاثیرات شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد ایران، دولت سعی دارد از هر روشی برای دور زدن تحریم ها استفاده کند.
اما مشکلات اقتصادی ایران ابر بحران های ساختاری و عمیق تر از اندازه ای هستند که بتوان تنها با کمک رمزارزها و بیت کوین به حل آن ها پرداخت. از طرفی این درآمدها محدود هستند و اصلا مطمئن نیستند.
احمد علوی در پاسخ به این سوال که با توجه به قطعی های مکرر برق آیا استخراج بیت کوین در ایران اقتصادی است یا خیر گفت:
هزینه های استخراج رمزارزها را می توان به بخش های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تقسیم بندی کرد. با توجه به رویکرد دولت به نظر می رسد که هزینه های اجتماعی و حتی هزینه های اقتصادی بلندمدت برای دولت اهمیت چندانی نداشته باشد.
اقتصاد ایران به منابع مالی بالغ بر 100 میلیارد دلار در سال نیاز دارد تا به تعادل برسد و این منابع ارزی اندکی که از استخراج رمزارزها به دست می آید عملا تاثیری خاصی در بهبود شرایط نخواهد داشت.
شرایط فعلی ایران بسیار خاص است و قرار گرفتن حاکمیت تحت فشارهای گوناگون باعث شده است که حاکمیت به هر وسیله ای سعی در پر کردن خلاهای اقتصادی خود داشته باشد اما به کار گرفتن این روش در هیچ کشوری با اقتصاد متعارف، دیده نمی شود و درست نیست.
دستگیری یکی از فعالان بازار رمزارزها با توجه به رواج روزافزون فعالیت در بازار رمزارزها در میان مردم این سوال را در ذهن ایجاد می کند که آیا دولت در پی تصاحب این بازار در محدوده ی ایران است؟
البته که با توجه به امیدی که دولت به تامین کسری بودجه از این روش دارد، طبیعی است که بخواهد بخش خصوصی و افراد حقیقی را از امکان فعالیت در زمینه بازار رمزارزها که یک بازار پراکنده و جهانی است محدود کند تا بتواند روزنه ای برای کسب درآمد خود داشته باشد.
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
اقتصاد کشور با ارزهای دیجیتال و بیت کوین رو به نابودی است، که البته ضرر این موضوع شما ملت را بیش از هر بخش دیگری هدف قرار خواهد داد.
ضرباتی که بیت کوین و استخراج آن به اقتصاد کشور وارد می کند:
- شخصی که مزرعه ی استخراج دارد، ارزی که به ازای صادرات کالا به دست آمده را صرف واردات ماینر می کند و از این طریق ضربه ای به اقتصاد کشور وارد می کند.
- برقی که صرف استخراج بیت کوین می شود، برقی است که می بایست صرف گردش موتور تولید کشور و تامین رفاه جامعه شود.
- تعطیل شدن تولید به دلیل تبدیل شدن کارخانه های کشور به مزارع بیت کوین نیز خسارات شدیدی بر اقتصاد کشور وارد می کند.
- به دنبال تبدیل کارخانه ها به مزارع استخراج بیت کوین، افزایش بیکاری را شاهد هستیم زیرا کارگران دیگر کاری برای انجام ندارند.
- تبدیل بیت کوین به ریال و برعکس بزرگ ترین ضربه را به بدنه ی اقتصاد کشور وارد می کند.
در این پایگاه اطلاع رسانی اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران کاملا منفی اعلام شده است.
وال استریت ژورنال
ارزهای دیجیتال به جای دلار؛ بنا بر آنچه وال استریت ژورنال منتشر کرده است ایران در تلاش است تا با جایگزین کردن ارزهای دیجیتال با دلار وابستگی اقتصادی خود به دلار را کاهش دهد.
با حذف دلار از ذخیره ارزی، روسیه و چین فشار زیادی را بر آمریکا تحمیل خواهند کرد، انتظار می رود مبادلات نفتی به جای دلار با بیت کوین انجام شوند.
البته ناگفته نماند که منتقدان این نظریه معتقدند که گستردگی ارزهای درجیتال در سراسر دنیا به قدری زیاد است که فعالیت ایران در این حوزه نمی تواند به عنوان راه کاری برای دور زدن تحریم ها تلقی شود، بلکه ایران نیز همچون دیگر کشورها خواسته است سهمی از این بازار داشته باشد.
با شیوع ویروس کرونا بیت کوین توانست به رشد خود ادامه دهد، علی رغم پیش بینی هایی که در رابطه با رکود قیمت بیت کوین منتشر شده بود پادشاه رمزارزها توانست در زمان اوج رکود در دیگر بازارها رشد 27 درصدی را تجربه کند.
کارشناسان زیادی معتقدند که با تشویش در بازارهای جهانی، خرید بیت کوین می تواند نوسانات بازارهای سهام را خنثی کند. انتظار می رود که ایران مانند بسیاری از کشورها رمزارزها را وارد اقتصاد خود کند و از امتیازات آن ها برای بهبود شرایط اقتصادی خود کمک بگیرد.
دسترسی ایرانیان به بازارهای بین المللی ارزهای دیجیتال بسیار محدود است، نظام مالیاتی در خصوص رمزارزها بسیار مبهم است.
همچنین عدم اتصال شبکه ی بانکی ایران به بانک های جهانی و مشکلات پرداخت در بازارهای بین المللی باعث شده است که همه ی افراد تمایلی به عضویت در بازار رمزارزها نداشته باشند.
البته گروهی از فعالان اقتصادی معتقدند که به دلیل محدودیت های بازار دلار، قانونی شدن بیت کوین و تنظیم نظام مالیاتی دقیق می توان انتظار داشت که درصد بیشتری از اقتصاد ایران به بازار رمزارزها اختصاص پیدا کند.
در نتیجه با تغییر قوانین در رابطه با فعالیت های رمزارزی می توان اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران را متغیر دانست.
الیپ تیک
الیپ تیک یک موسسه فعال در حوزه ی بلاک چین است این موسسه معتقد است که درآمد حاصل از استخراج بیت کوین در ایران با درآمدی بالغ بر صدها میلیون دلار توانسته است که منبع درآمدی برای استفاده در زمینه ی صادرات و واردات در ایران باشد. با توجه به وجود تحریم ها علیه ایران این درآمد توانسته تا حدودی از فشار تحریم ها بکاهد.
در حال حاضر حدودا 5/4 درصد از استخراج کل بیت کوین ها در سراسر جهان در ایران انجام می شود. بنا به گفته ی الیپ تیک با این میزان ا ز استخراج، حجم گردش مالی سالانه به چیزی حدود یک میلیارد دلار در این عرصه می رسد.
البته به گفته ی الیپ تیک اعلام دقیق این آمار کار چندان ساده ای نیست و این آمار تخمینی بر اساس آنچه مرکز فعالیت های مالی جایگزین کمبریج تا سال 2020 جمع آوری و منتشر کرده بود، اعلام شده است.
البته میزان برق مصرفی مورد نیاز برای استخراج بیت کوین که معادل 600 مگاوات است در این آمار محاسبه و کسر شده است.
بر اساس تحقیقی که موسسه الیپ تیک انجام داده است، برق سالانه مورد نیاز برای استخراج بیت کوین در ایران برابر است با برقی که از سوختن 10 میلیون بشکه نفت به دست می آید که معادل 4 درصد از صادرات نفت ایران در سال 2020 بوده است.
ناصر حکیمی
ناصر حکیمی معاون سابق فناوری های نوین بانک مرکزی به بررسی ابعاد مختلف سرمایه گذاری افراد حقیقی در رمزارزها به خصوص بیت کوین پرداخته است. ناصر حکیمی از حاکمیت درخواست اعلام موضع خود به صورت روشن کرده است چراکه در غیر این صورت فاجعه ای همچون بورس و ضررهای سنگین آن برای افراد حقیقی دوباره تکرار خواهد شد.
بسیاری از مالباختگان بورس ایران بدون آموزش خاصی وارد این بازار شدند، توجه داشته باشید ورود به هر بازار مالی نیاز به آموزش دارد، این نیاز به آموزش درمورد بازار رمزارزها که نوسانات شدیدتری دارد به مراتب مهم تر است.
دوره آموزش ارز دیجیتال که امروزه حتی به صورت آنلاین نیز قابل دسترسی هستند می تواند در این مسیر کمک بزرگی به شما کرده باشند.
ناصر حکیمی با گفتن اینکه بانک مرکزی مرجع اصلی رسیدگی و اعلام موضع در رابطه با رمزارزهاست افزود اگر وضعیت رمزارزها در کشور به همین منوال ادامه پیدا کند شاهد خروج سرمایه و ارز از کشور خواهیم بود.
آقای حکیمی در ادامه گفت رمزارز ملی کشور باید با پشتوانه ی طلا باشد زیرا اگر رمزارز ملی پشتوانه ریال داشته باشد قطعا از آن استقبال نخواهد شد.
پشتوانه ارز فیات هر کشوری، اقتصاد آن کشور است و حجم پول نمایانگر انضباط پولی یک کشور است.
پشتوانه ی رمزارزها ریاضیات است، پشتوانه ی ریاضیات انرژی است که برای حل معما لازم است.
بیت کوین با هدف نابودی بانک های مرکزی و ایجاد یک واحد پول جهانی که مورد استفاده در سراسر دنیا باشد به وجود آمد. این موضوع می تواند خطر بزرگی برای دولت ها باشد به همین دلیل است که می بینیم بسیاری از دولت ها در خصوص رواج رمزارزها مقاومت می کنند.
ناصر حکیمی معتقد است با توجه به رویکردهای متفاوت از سمت دولت، اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران می تواند متغیر باشد.
الیاس حضرتی
نباید در رابطه با ارزهای دیجیتال موضع گیری سخت داشت. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ، الیاس حضرتی در نشست فعالان سیاسی که در حضور رئیس جمهور برگزار شد گفت که ما نباید در رابطه با ارزهای دیجیتال که یکی از مهم ترین مسائل روز دنیا به شمار می رود برخورد خود با ماهواره و ویدئو را تکرار کنیم.
او با تاکید بر فراهم کردن امکانات استخراج ارزهای دیجیتال در کشور گفت: “در صورتی که استخراج ارزهای دیجیتال را در کشور ممنوع اعلام کنیم خود را از درآمد ۵ الی ۷ میلیارد دلاری بی نصیب کرده ایم.”
الیاس حضرتی با مهم خواندن ارزهای دیجیتال در تامین بودجه کشور در شرایط کنونی، از چین به عنوان کشوری که در این زمینه موفق بوده یاد کرد و گفت چین اخیرا حقوق ۳۰۰ میلیون کارگر خود را با درآمدی که از ارزهای دیجیتال به دست آورده بود پرداخت می کند.
او همچنین اضافه کرد ما در کشوری زندگی میکنیم که ارزان بودن گاز و توان تبدیل گاز به برق در کشور می تواند امکان استخراج رمزارزها را برای ما فراهم کند.
الیاس حضرتی با توجه به منابع موجود در کشور اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران را خیلی خوب می داند و معتقد است که رمزارزها تا حد زیادی می توانند به اقتصاد کشور کمک کنند.
اکبر فرج نیا
بنا بر گزارش منتشر شده توسط خبرگزاری فارس، آقای اکبر فرج نیا مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان آذربایجان شرقی در یک نشست خبری که با رسانه های استان داشتند گفتند:
انرژی برق به هیچ وجه انرژی ارزانی نیست و ارزان به دست نمی آید. اگر انرژی برق را به عنوان یک صنعت در نظر بگیریم ، میتوان گفت یک مواد اولیه ای تبدیل به کالا شده و در اختیار عموم مردم قرار گرفته است.
به گفته ی آقای فرج نیا مصرف برق کشور رشد زیادی داشته است. او اضافه کرد از آنجایی که ارزهای دیجیتال هیچ مصرفی در کشور ندارند، استخراج ارزهای دیجیتال به وسیله انرژی برق را می توان به نوعی قاچاق انرژی دانست.
آقای فرج نیا با اظهار این موضوع که مراغه پایتخت ماینرها است افزودند، جای نگرانی دارد که یک کشاورز به جای کشت و برداشت محصولات، یک ماینر را به امید سودهای هنگفت در گوشه باغ خود بگذارد.
اخراج کارگر و کاهش محصولات کشاورزی از جمله مشکلاتی هستند که ممکن است در این شرایط گریبان گیر ما شوند.
محمد حسین فرهنگی
مجلس شورای اسلامی طی جلسه ای با حضور رئیس بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه برای بررسی مشکلات اقتصادی که گریبان گیر کشور شده اند تشکیل داد.
در این جلسه گزارش شاخص اقتصادی کشور توسط سازمان برنامه و بودجه و رئیس بانک مرکزی ارائه شد، که آقای محمد حسین فرهنگی نماینده مردم تبریز در مجلس به آن واکنش نشان داد.
او با توجه به اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران، از رئیس بانک مرکزی درخواست جدی گرفتن بیت کوین را داشت.
وی همچنین به این نکته اشاره کرد که مجوز اعطا شده از سوی وزارت صمت برای استخراج رمز ارزها دارای ابهاماتی است و از بانک مرکزی درخواست نظارت بر ارزهای دیجیتال را داشت.
بیت کوین بزرگ ترین رمزارز بازار این روزها در میان جوانان که با تکنولوژی آشنایی بیشتری دارند کاملا شناخته شده است. برخی از کشورها از این رمزارز برای آسان تر کردن مبادلات و به عنوان جایگزینی برای دلار آمریکا استفاده می کنند.
فیروزآبادی
آقای فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، گفت:
اگر ورود و استفاده از رمزارها از سمت کشور کنترل نشود، قطعا ضرر بزرگی به کسب و کار کشور وارد خواهد شد، اما اگر بتوانیم دید درستی به موضوع رمزارزها داشته باشیم، این تهدید بزرگ جهانی، می تواند کمک بزرگی به اقتصاد کشور کند.
به گفته ی ایشان، ماینینگ با شرایطی از قبیل تولید برق ارزی کشور با تبعیت از قیمت صادراتی آزاد شده است و در حال حاضر نیز بانک مرکزی در حال بررسی تمام امور اقتصادی و مالی رمزارز در کشور است.
استفاده و تزریق رمزارز به اقتصاد کشور باید تحت کنترل باشد، که این نظارت را بانک مرکزی در دست خواهد گرفت. رمزارز ملی می تواند سلامت اقتصاد کشور را تضمین کند که البته باید جمع بندی اصولی راجع به این موضوع انجام شود.
البته آقای علیرضا آل داوود کارشناس فضای مجازی رمزارزها را تهدیدی برای کشور دانست و با اشاره به اینکه چندین حمله تروریستی از طریق تلگرام به کشور شده است ورود رمزارزها را خطری برای کشور خواند.
همایون حائری
همایون حائری در رابطه با اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران گفت ماینرها برای استخراج بیت کوین باید به صورت 24 ساعته فعالیت کنند، این در حالی است که با گرم تر شدن هوا و مسئله ی مصرف بیشتر برق، استخدام ماینرها میزان مصرف را به شدت افزایش داده است.
همایون حائری که معاون وزیر نیرو است در این باره می گوید که اکثر افرادی که در کشور اقدام به استخراج بیت کوین می کنند از برق مدارس و مساجد استفاده می کنند و از آنجایی که دولت هزینه ی برق این اماکن را پرداخت می کند، درصدی از یارانه دولتی تخصیص داده شده به برق از پول بیت المال صرف استخراج بیت کوین می شود.
میزان برق مورد نیاز برای استخراج هر بیت کوین معادل مصرف سالانه 24 خانه در تهران است. پرداخت هزینه ی سنگین برق استخراج در چنین شرایطی ضربه ی مهلکی به اقصاد کشور وارد می کند.
سخن آخر
اطلاعات منتشر شده از منابع مختلف نشان می دهد که تقریبا 39 درصد از برق مورد نیاز برای استخراج بیت کوین از منابع انرژی تجدیدپذیر مثل انرژی خورشیدی استفاده می کنند، و ایران هیچ سهمی از این 39 درصد ندارد.
نیروگاه های برق ایران با نزدیک شدن به فصل زمستان که مصرف برق کاهش پیدا می کند، اقدام به تعمیرات دوره ای می کنند، ولی با اوج گرفتن قیمت بیت کوین و افزایش تقاضا برای برای استخراج بیت کوین مشکلاتی در زمینه ی تامین برق مصرفی به وجود آمد.
به نظر می رسد بتوان با به کار گرفتن سیاست هایی این تهدید را به فرصت تبدیل کرد به این صورت که با جذب سرمایه خارجی و تنظیم مقرراتی که مشکلات ناشی از استخراج را به حداقل برساند از سودهای این بازار رو به رشد بهره مند شد.
ایجاد نیروگاه های تجدیدپذیر و استفاده از برق تولید شده در نیروگاه های پاک می تواند یکی از سیاست های خوب در این زمینه باشد.
اثر ارزهای دیجیتال بر اقتصاد ایران و جهان با توجه به رویکرد دولت ها و مردم می تواند تغییر کند.