مزایا و معایب سیستم های مالی متمرکز و غیرمتمرکز

سیستم های مالی غیرمتمرکز از جمله مفاهیمی هستند که با ظهورشان در بازارهای مالی، تغییرات زیادی در اکوسیستم رایج ایجاد کردند. در حال حاضر نظرات متفاوت و گاهی متناقض درباره سیستم های مالی متمرکز و غیرمتمرکز وجود دارد. برخی کارشناسان DeFi را یک انقلاب در نظر می گیرند؛ درحالی که برخی دیگر آن را فرصت و برخی دیگر آن را یک کلاه برداری می دانند. در ادامه قصد داریم به بررسی مزایا و معایب سیستم های مالی متمرکز و غیرمتمرکز بپردازیم؛ پس با ما همراه باشید.

سیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟

پیش از شروع بحث درباره مزایا و معایب DeFi، بهتر است به طور خلاصه با مفهوم سیستم مالی غیرمتمرکز آشنا شوید. در حال حاضر فناوری بلاک چین بیش از هر صنعت دیگری، در حوزه بازارهای مالی استفاده می شود. بلاک چین فرصت های متنوعی را برای تغییر روند انجام امور مالی متعارف از طریق پرداخت های آنلاین و ترید دارایی های مجازی در اختیار افراد قرار می دهد.

در حال حاضر، با ظهور این سیستم مالی غیرمتمرکز کاربردهای بلاک چین در امور مالی اهمیت ویژه ای یافته است. اصطلاح DeFi درواقع مخفف مالی غیرمتمرکز است و اساساً به مجموعه ای از برنامه های کاربردی مبتنی بر بلاک چین اشاره دارد که جایگزین همتا به همتا برای خدمات و مؤسسات مالی معمولی می شوند.

آگاهی از مزایا و معایب سیستم مالی غیرمتمرکز چه اهمیتی دارد؟

تقاضای بازار برای سیستم مالی غیرمتمرکز روز به روز در حال افزایش است. براساس برآوردهای DeFi Pulse، شرکت ارائه دهنده اطلاعات مربوط به امور مالی غیرمتمرکز، ارزش کل پروتکل های DeFi را در حال حاضر تقریباً 11.5 میلیارد دلار اعلام کرده است. تنها سال گذشته، کل ارزش قفل شده در پروتکل های سیستم مالی غیرمتمرکز حدود 1 میلیارد دلار بود که نشان دهنده محبوبیت شگفت انگیز این فناوری است.

همان طور که می دانید، در بازار ارزهای دیجیتال، افزایش میزان محبوبیت، منعکس کننده رشد سریع فناوری موردنظر است؛ به همین دلیل آگاهی از مزایا و معایب سیستم های مالی غیرمتمرکز، برای تصمیم گیری درباره شیوه صحیح سرمایه گذاری اهمیت بسیاری دارد.

مزایای سیستم مالی غیرمتمرکز چیست؟

یکی از اهداف اصلی DeFi، حذف واسطه ها در کنار کنترل متمرکز است. علاوه بر این، با استفاده از سیستم های مالی غیرمتمرکز، دسترسی افراد به بازارهای مالی به منظور سرمایه گذاری آسان تر خواهد بود.

1- ارائه سیستمی بدون نیاز به اعتماد

اولین و مهم ترین عاملی که هویت مالی غیرمتمرکز را تعریف می کند، اصطلاح «غیرمتمرکز» است. مزایا و معایب سیستم مالی غیرمتمرکز تا حد زیادی به ماهیت این مفهوم بستگی دارد. تمرکززدایی یکی از اصول اساسی بلاک چین است و به کاهش نیاز و وابستگی شرکت ها کمک می کند. با استفاده از این سیستم ها، نیازی به شرکت های ثالث برای نظارت بر داده ها، نحوه انجام تراکنش ها، ذخیره سازی داده ها و… نخواهد بود. سیستم مالی غیرمتمرکز می تواند دسترسی ساده و مؤثر به خدمات مالی را برای هر فرد به راحتی در هر کجای جهان تضمین کند.

DeFi برای ارائه خدمات غیرمتمرکز، از بستر اتریوم استفاده می کند. اتریوم دومین پروتکل بزرگ بلاک چین است و ماهیت بدون مجوز آن تضمین می کند اجرای فعالیت های غیرمتمرکز از طریق آن به سادگی امکان پذیر باشد. با توجه به اینکه همه برنامه ها در سیستم مالی غیرمتمرکز بدون نیاز به مجوز اجرا می شوند، این سیستم به راحتی می تواند از مزایای بلاک چین بهره مند شود. علاوه بر این، با توجه به اینکه برنامه های DeFi در بستر اتریوم اجرا می شوند، این برنامه ها می توانند از مزایای قراردادهای هوشمند نیز بهره مند شود.

2- ماهیت تغییرناپذیر

استفاده مؤثر از رمزنگاری همراه با الگوریتم های اجماع مانند اثبات کار به بلاک چین برای دستیابی به قابلیت تغییرناپذیری کمک کرده است. با استفاده از این قابلیت، امکان ایجاد تغییر در هیچ یک از اطلاعات ثبت شده وجود ندارد؛ بنابراین علاوه بر تمرکززدایی، تغییرناپذیری سیستم های مالی غیرمتمرکز، کمک شایانی به افزایش سطح امنیت خدمات ارائه شده می کند.

وبینار پیشنهادی

از صفر تا ترید به سبک نخبگان

چگونه مانند نخبگان به سود مستمر در ترید برسیم؟ جمعه ساعت 18

ثبت نام وبینار

3- عملکرد شفاف

درحالی که تغییرناپذیری یک نیاز ضروری برای چشم انداز سیستم مالی غیرمتمرکز به منظور اطمینان از امنیت است، شفافیت نیز یکی دیگر از نیازهای قابل توجه این سیستم است. بدیهی است تمرکززدایی مستلزم شفافیت است؛ به همین دلیل دفتر کل توزیع شده اطلاعاتی درباره تمام فعالیت های شبکه بلاک چین دارد.

با استفاده از عملکردی شفاف، امکان شناسایی افراد به منظور جلوگیری از کلاه برداری یا انجام فعالیت های غیرقانونی همچون پول شویی وجود دارد. با استفاده از حسابرسی صحیح، تشخیص اینکه چه کسی در یک تراکنش در چه مقطع زمانی و به چه روشی تغییراتی را ایجاد کرده است، برای برنامه های DeFi آسان تر خواهد بود.

4- ارائه برنامه های وام دهی

همچنین سیستم مالی غیرمتمرکز نقش مهمی در توسعه روش های وام دهی همتا به همتا دارد. درواقع برنامه های DeFi جایگزین بانک ها برای اعتبارسنجی افراد می شوند. در نتیجه این فرایند با استفاده از پروتکل های سیستم مالی غیرمتمرکز هم آسان تر و هم سریع تر انجام می شود. در حال حاضر معتبرترین برنامه های وام دهی و وام گیری با استفاده از ارزهای دیجیتال و بلاک چین با استفاده از DeFi اجرا می شوند.

Compound یکی از همین برنامه هاست؛ یک پلتفرم وام دهی غیرمتمرکز که به وام دهندگان اجازه می دهد دارایی های رمزنگاری شده را به تعداد خاصی از استخرهای وام دهی عرضه کنند. نرخ بهره ای که یک وام دهنده کسب می کند، به سهمی که آن ها در استخر استیک می کنند، بستگی دارد.

5- کسب سود از دارایی های پسیو یا منفعل

مردم می توانند از سیستم مالی غیرمتمرکز برای مدیریت مؤثر پس انداز خود استفاده کنند. کاربران می توانند با استیک کردن دارایی های خود در پروتکل های وام دهی همچون Compound سود کسب کنند. اپلیکیشن های پس انداز DeFi قابلیت اتصال به پروتکل های وام دهی مختلف را برای راحتی کاربران در کسب سود ارائه می دهند. ییلد فارمینگ نمونه ای از ابزارهای defi/’>دیفای برای کسب سود از دارایی های منفعل است که در اختیار کاربران قرار داده می شود.

6- توکنیزه کردن (Tokenization)

Tokenization یکی از موضوعات چشمگیری است که به تازگی در حوزه بلاک چین ظهور کرده است. همان طور که پیش از این گفته شد، قراردادهای هوشمند یکی از قابلیت های شبکه اتریوم است؛ قابلیتی که امکان توکنیزه کردن دارایی های مختلف را نیز فراهم می کند.

برخی از رایج ترین مدل های توکن عبارت اند از: توکن بومی، توکن حکم رانی، توکن امنیتی یا اوراق بهادار و… با استفاده از توکنیزه کردن می توان دارایی های فیزیکی را به دارایی دیجیتال تبدیل کرد. این دارایی ها می تواند شامل ارزهای دیجیتال، ارزهای فیات، نفت یا طلا باشد.

معایب سیستم مالی غیرمتمرکز

1- مقیاس پذیری

دیفای با هدف رفع مشکلات مالی بخش تمامی افراد جهان ایجاد شده است؛ با این حال این پروژه چالش مقیاس پذیری بلاک چین مواجه است. در حال حاضر برای تأیید تراکنش هایی که در دیفای انجام می شوند، به زمان زیادی نیاز است. علاوه بر این، به مرور زمان هزینه لازم برای انجام تراکنش ها افزایش می یابد؛ برای مثال اتریوم قابلیت پردازش تقریباً 13 تراکنش را در هر ثانیه دارد؛ درحالی که همتایان متمرکز و مشابه با دیفای، قابلیت انجام هزاران تراکنش در ثانیه با هزینه کمتری را دارند.

2- اطمینان نداشتن

درصورت بی ثباتی در بلاک چین میزبان پروژه سیستم مالی غیرمتمرکز، پروژه در حال اجرا هم به دنبال آن دچار بی ثباتی و ناپایداری می شود. در حال حاضر، بلاک چین اتریوم دستخوش تغییرات مختلفی است؛ برای مثال اشتباهات مرتکب شده در طول انتقال از اجماع PoW به سیستم جدید Eth 2.0 PoS می تواند به مشکلاتی برای شبکه منجر شود.

3- مشکلات نقدینگی

نقدینگی نیز بی شک عاملی مهم در پروژه هایی مبتنی بر DeFi و پروتکل های بلاک چین است. از اکتبر 2020، کل ارزش قفل شده در پروژه های سیستم مالی غیرمتمرکز به بیش از 12.5 میلیارد دلار رسیده است. مشخص است نقدینگی بازار دیفای به بزرگی بازارهای مالی سنتی نیست.

سیستم مالی متمرکز (CeFi) چیست؟

پیش از ظهور دیفای، سیستم های مالی غیرمتمرکز برای ترید ارزهای دیجیتال استفاده می شدند. در امور مالی متمرکز (CeFi) تمام سفارش ها برای ترید کریپتو از طریق یک صرافی مرکزی کنترل می شوند. درواقع دارایی هایی که وارد صرافی یا از آن خارج می شوند، توسط مسئولان صرافی مدیریت و کنترل می شوند؛ بنابراین در چنین شرایطی صرافی مشخص می کند چه ارزی فهرست شود و نرخ کارمزد معاملات مربوط به آن چقدر باشد. پس با استفاده از صرافی متمرکز، شما تابع قوانینی هستند که صرافی بر شما تحمیل می کند.

مزایای سیستم مالی متمرکز چیست؟

1- مسئولیت پذیری صرافی ها

در سیستم های مالی متمرکز، کاربران دارایی خود را به صرافی ها منتقل می کنند؛ درنتیجه مسئولیت حفظ و امنیت دارایی ها به عهده صرافی است. درباره صرافی های متمرکز، باید به این نکته توجه داشت که این صرافی ها در یک روز به وجود نیامده و شهرت خود را با مدیریت موفقیت وجوه مشتریان خود طی سال ها به دست آورده اند؛ پس با توجه به چالش های حوزه بلاک چین و روند رو به رشد سریع آن، بد نیست مسئولیت ترید دارایی ها را به عهده صرافی گذاشت.

صرافی های متمرکز و معتبر، دارای تیم های پشتیبانی به صورت 24 ساعته در هر روز هفته هستند که به کاربران درباره نحوه انجام امور مختلف و رفع مشکلات احتمالی کمک می کنند؛ درحالی که استفاده از امکانات مختلف مانند ییلد فارمینگ و بسیاری از برنامه های دیگر در دیفای برای کاربران پیچیده به نظر می رسد، اما صرافی های متمرکز با استفاده از مرکز پشتیبانی و آموزش های رایگانی گه در اختیار کاربران خود قرار می دهند، به راحتی می توانند امکانات هرچقدر پیچیده را به خدمات خود اضافه کنند، بدون آنکه نگران گمراهی کاربران خود باشند.

2- انعطاف پذیری بیشتر در ترید

برای تبدیل ارز فیات به ارز دیجیتال به یک صرافی متمرکز نیاز خواهید داشت؛ درحالی که امکان تبدیل ارز فیات به دیجیتال در دیفای وجود ندارد. به طور مشابه، برای برداشت از حساب به صورت ارز فیات، باز هم به خدمات یک سیستم مالی متمرکز نیاز خواهید داشت.

3- تنوع گزینه های معاملاتی

سیستم مالی غیرمتمرکز به توکن هایی نیاز دارد که از استانداردهای اتریوم یا استانداردهای پلتفرمی که در آن فعال هستند پیروی کنند؛ برای مثال یک صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم (DEX) تنها از طریق قراردادهای هوشمند خود از ترید توکن های مبتنی بر ERC20 پشتیبانی می کند.

درحالی که سیستم های مالی متمرکز چنین محدودیت هایی ندارند و از مجموعه رمزارزهایی پشتیبانی می کنند که عموماً در بلاک چین های مستقل فعالیت می کنند. فراموش نکنید که بیشتر ارزهای دیجیتال با حجم و ارزش بازار بالا روی بلاک چین های مستقل معامله می شوند. این زنجیره های مستقل هنوز از دسترس تأمین مالی غیرمتمرکز خارج هستند.

معایب سیستم مالی غیرمتمرکز

1- خطر به خطر افتادن حریم خصوصی

فرایند اولیه ایجاد یک حساب کاربری در یک صرافی متمرکز شامل ارائه اطلاعات خصوصی مانند مدارک هویتی و آدرس محل سکونت شماست. این فرایند معمولاً به عنوان KYC (مشتری خود را بشناسید) نامیده می شود و با تأیید واقعی بودن کاربران از فعالیت های غیرقانونی مانند پول شویی جلوگیری می کند؛ درنتیجه اگر صرافی دچار یک حمله سایبری شود، این احتمال وجود دارد که اطلاعات خصوصی شما از دست برود.

2- خطر از دست رفتن دارایی

در CeFi کاربران دارایی خود را به صرافی های متمرکز انتخابی خود می سپارند و هیچ کنترلی بر وجوه خود ندارند. درصورت هک شدن صرافی، احتمال از دست دادن دارایی کاربران بسیار زیاد است. با وجود این خطرات، لازم نیست نگران CeFi باشید؛ زیرا تقریباً همه صرافی ها از چند لایه امنیتی استفاده می کنند و با استفاده از شرکت های فناوری و نظارتی، مراقب فعالیت های انجام شده درون صرافی هستند. هدف آن ها کاهش هرگونه خطر و محافظت از مشتریان خود و ارائه محیطی مطمئن است.

چه چیزی CeFi را از DeFi متمایز می کند؟

1. در سیستم های مالی متمرکز، همه چیز توسط صرافی ها کنترل و اداره می شود؛ درحالی که در سیستم مالی غیرمتمرکز، همه چیز به فناوری بستگی دارد.
2. همان طور که قبلاً بحث شد، کاربران DeFi از طریق DApps به خدمات مالی متنوعی دسترسی دارند.
3. در سیستم های مالی متمرکز، با توجه به میزان کنترل صرافی، کنترل ریسک و خطرات احتمالی تا حد زیادی به صرافی واگذار می شود؛ بنابراین صرافی ها وظیفه محافظت از دارایی کاربران را به عهده دارند.
4. در سیستم مالی غیرمتمرکز واسطه ها حذف می شوند و همه تراکنش ها با این تصور که قراردادهای هوشمند به خوبی اجرا، تأیید و انجام می شوند.
5. درصورت وقوع رخدادهایی مانند حمله سایبری و هک، امکان توقف معاملات در سیستم مالی متمرکز برخلاف غیرمتمرکز وجود دارد.

سخن پایانی

انتخاب بین سیستم مالی متمرکز و غیرمتمرکز، یکی از مهم ترین اقداماتی است که هنگام ورود به بازار ارزهای دیجیتال باید انجام دهید. با نگاهی به مزایا و معایب سیستم های مالی متمرکز و غیرمتمرکز، تصمیم گیری و انتخاب راحت تر خواهد بود. مراکز مالی که به صورت متمرکز فعالیت می کنند، مسئولیت مدیریت و امنیت دارایی کاربران را به عهده دارند.

با این حال برخی معتقدند استفاده از مرکزی که کنترل بیشتری در اختیارشان قرار می دهد و شفافیت بیشتری در عملکردش دارد، احتمالاً گزینه بهتری خواهد بود. با توجه به اینکه تعداد سرمایه گذاران برای استفاده از برنامه های DeFi روز به روز در حال افزایش است، صنعت DeFi تنها طی یک ماه در سال 2020، به میزان 125 میلیون دلار رشد کرده است. با وجود این صعود، تعداد پلتفرم های CeFi همچنان بیشتر از دیفای است.