سفارش معاملاتی در بازارهای مالی چیست و چه انواعی دارد؟

سفارش معاملاتی در بازارهای مالی

دنیای معامله گری فعلی در مقایسه با دهه های اخیر بسیار متحول شده و امروزه ابزار متنوعی در دسترس فعالان بازارهای مالی قرار گرفته است. مدرنیته در فضای سرمایه گذاری، مفاهیم و استانداردهای جدیدی تعریف کرد و به همان نسبت، امکانات بهتر و بیشتری نیز برای معامله گران ایجاد شد. اگر 100 سال قبل در بورس سرمایه گذاری می کردید، فرایند ورود به معامله به شکل امروزی نبود؛ زیرا هنوز سامانه های الکترونیکی در بازارهای مالی ایجاد نشده بود و تمام موارد در ساده ترین شکل ممکن انجام می شد، اما امروزه با پیشرفت های فناوری طی دهه های اخیر و ایجاد سامانه های معاملات الکترونیکی، با مفاهیمی مانند «سفارش معاملاتی و شرطی» روبه رو هستیم. درواقع شما با استفاده از این ابزار می توانید به روش دلخواه وارد بازار شده و از موقعیت های معاملاتی خود خارج شوید. البته در کنار این قابلیت های جدید و حرفه ای، هنوز افرادی وجود دارند که از روش های ساده و گاهی سنتی استفاده می کنند. اگر از آن دسته معامله گرانی هستید که نحوه ورود و خروج از بازار برای شما مهم است و می خواهید به نحوی بهینه و حرفه ای از امکانات موجود در سامانه های معاملاتی استفاده کنید، این مقاله را با دقت مطالعه کنید!

انواع سفارش معاملاتی در بازارهای مالی

این سفارش ها از لحاظ ماهیت به دو دسته خرید و فروش تقسیم می شوند. درواقع هر معامله ای در هر بازاری، براساس توافق یک خریدار و فروشنده صورت می گیرد که امروزه در شکل حرفه ای، از طریق سامانه های معاملاتی و ارسال پیشنهاد های خرید و فروش در قالب سفارش های معاملاتی انجام می شود، اما همین سفارش های خرید و فروش، براساس نحوه ورود و شروط ارسال به دو دسته کلی سفارش براساس قیمت جاری بازار (Market Orders) و سفارش های شرطی شامل سفارش توقف (Stop Orders)، سفارش محدود (Limit Orders) و سفارش ترکیبی توقف-محدود (Stop Limit) تقسیم می شوند. البته انواع سفارش های معاملات دیگری مانند Market If Touched و Limit If Touched در بعضی پلتفرم های خاص وجود دارند.

1. سفارش براساس قیمت جاری بازار (Market Orders)

گاهی اوقات حس می کنیم (البته براساس تحلیل) که احتمالاً یک حرکت شدید صعودی یا نزولی بازار تا چند دقیقه آینده اتفاق می افتد و به منظور جانماندن از این نوسان سودآور احتمالی می خواهیم در سریع ترین زمان ممکن و به هر قیمتی وارد بازار شویم. انتخاب اول بیشتر معامله گران در این شرایط، استفاده از سفارش به قیمت بازار (Market Orders) است. این نوع سفارش گذاری بسیار ساده است و شرط خاصی ندارد. شما پس از تعیین حجم معامله، روی دکمه خرید یا فروش (با توجه به نوع موقعیت) کلیک می کنید و تمام! در شرایطی استفاده از این روش ورود منطقی است که ورود قطعی مدنظر باشد. درواقع شما نمی توانید منتظر بازگشت بازار بمانید و براساس پولبک به نواحی قبلی وارد معامله شوید.

حتی در بازارهایی با حجم و عمق معاملاتی کم، ممکن است درصورت بازگشت بازار نیز به دلیل حجم کم عرضه ها سفارش شما تکمیل نشود. توجه داشته باشید در بازارهایی با فراریت بالا (مانند فارکس)، ورود به معامله لزوماً در قیمتی که در آن لحظه روی تابلوی بازار مشاهده کرده اید، انجام نمی شود؛ زیرا نوسانات این بازارها بسیار سریع است و احتمال دارد در قیمت بالاتر یا پایین تری وارد شوید. سفارش ها به قیمت بازار در تمام بازارهای مالی از جمله بورس ایران، فارکس، ارز دیجیتال و… اجرا می شود.

2. سفارش شرطی

سفارش شرطی یا Pending order زمانی کاربرد دارد که شما بخواهید در قیمتی بالاتر یا پایین تر از قیمت فعلی بازار وارد معامله شوید. استفاده کردن یا نکردن از سفارش های شرطی، به روش تحلیل و استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد.

با توجه به اینکه سفارش های Market If Touched، Limit If Touched و…، به طور گسترده توسط معامله گران استفاده نمی شود، در ادامه مطلب به تشریح انواع سفارشات رایج و ذکر مثال های معاملاتی از بازارهای مالی مختلف می پردازیم.

• سفارش توقف (Stop Orders)

این نوع از سفارش ها در بیشتر موارد از سوی افرادی استفاده می شود که براساس شکست سطوح یا نواحی خاصی وارد بازار می شوند. سفارش توقف زمانی کاربرد دارد که عبور از یک سطح قیمتی برای معامله گر اهمیت بسیاری داشته باشد. شما با استفاده از سفارش های توقفی می توانید این گونه برنامه ریزی کنید که حین رسیدن به ناحیه قیمتی مهم (اصطلاحاً تاچ شدن) یا حین عبور از آن، وارد معامله شوید. اگر از سفارش های توقف برای خرید و فروش استفاده می کنید، باید در زمینه تشخیص سطوح مهم و شکست های قیمتی تبحر بالایی داشته باشید؛ زیرا ممکن است در جریان شکست کاذب یک سطح کم اهمیت در تایم فریم پایین (سطوح مینور) وارد بازار شود و بلافاصله با ایجاد یک حرکت معکوس شدید، مجبور به خروج از موقعیت معاملاتی خود شوید.

• سفارش خرید توقفی (Buy stop)

در نمودار زیر با عبور قیمت طلا از محدوده مقاومتی 1816 دلار، انتظار یک روند افزایشی داریم. در چنین مواقعی، بهترین راهکار استفاده از سفارش خرید توقفی (Buy stop) است؛ بنابراین شما با قراردادن یک سفارش خرید در محدوده 1818 دلار (به منظور جلوگیری از ورود با نوسانات کاذب، کمی بالاتر از محدوده موردنظر سفارش گذاری می کنیم) پس از شکست قیمت وارد بازار می شوید.

• سفارش فروش توقفی (Sell stop)

فروش توقفی (Sell stop) کاملاً برعکس خرید توقفی است. به نمودار نفت برنت نگاه کنید. شما به عنوان یک تحلیلگر فنی انتظار دارید پس از شکست نزولی محدوده 45/71 دلار، قیمت نفت وارد روند نزولی شود؛ بنابراین یک سفارش فروش توقفی کمی پایین تر از ناحیه حمایتی قرار می دهیم تا درصورت شکست و عبور از ناحیه مذکور، وارد موقعیت فروش شویم.

دوره اختصاصی

دوره نخبگان، استاد تمامی در ترید

دوره آموزشی از صفر تا سطح پیشرفته در ترید که با هدف “استاد تمامی ترید” طراحی شده است

دریافت اطلاعات بیشتر

توجه: به دلیل یک طرفه بودن بازار سهام ایران، امکان استفاده از سفارش فروش توقفی وجود ندارد. همچنین به دلیل ماهیت بازار، استفاده از سفارش خرید توقفی در سامانه های معاملات آنلاین کارگزاری ها به دو دلیل میسر نیست:

• اول اینکه قیمت سفارش باید در محدوده دامنه نوسان روزانه باشد؛ پس نمی توانید در تمام قیمت های بالاتر دلخواه سفارش ثبت کنید (البته در مفید تریدر این امکان با استفاده از سفارش های استاپ لیمیت فراهم شده است).
• دوم، اگر سفارش خریدی با قیمت بیشتر از بالاترین درخواست خرید موجود در صف سفارش ها ثبت کنید، به صورت اتوماتیک سفارش خرید شما با بالاترین سفارش فروش موجود در صف، اصطلاحاً مَچ می شود (درخواست خرید شما و فروش طرف مقابل اجرا می شود و معامله بین طرفین صورت می پذیرد) درحالی که عملاً قیمت از محدوده موردنظر شما عبور نکرده و این به معنای ورود زودهنگام و اشتباه است!
• نکته: در سفارش خرید توقفی توجه داشته باشید که در مفید تریدر این امکان فراهم شده است، اما تضمینی برای اجرای قیمت ثبت شده توسط تریدر وجود ندارد؛ بنابراین ممکن است دستور خرید در قیمت پایین تر یا بالاتری اجرا شود؛ چون سفارش شما درحقیقت سفارش از نوع سفارش بازار است!

• سفارش محدود (Limit Orders)

قیمت ورود یا خروج از معامله برای برخی از معامله گران (اغلب حرفه ای ها) بسیار مهم است. درواقع آن ها می خواهند در بهترین قیمت سفارش خود را اجرا کنند تا ریسک کاملاً مدیریت شده ای داشته باشند. به بیان ساده، اگر شما قصد خرید یک دارایی (مثلاً سهام یا بیت کوین) در قیمت پایین تری در مقایسه با بازار داشته باشید، از سفارش خرید محدود و اگر بخواهید یک دارایی را در قیمت بالاتری از قیمت جاری بازار بفروشید، از سفارش فروش محدود استفاده می کنید. سفارش های محدود معمولاً توسط افرادی استفاده می شود که هنگام پولبک قیمت به سطوح قبلی یا در نقاط احتمالی بازگشت قیمت (رسیدن به ناحیه ای حمایتی و شروع حرکت افزایشی یا رسیدن به ناحیه مقاومتی و شروع حرکت کاهشی) اقدام به معامله می کنند.

• سفارش خرید محدود (Buy limit)

در این مثال نمودار فولاد را در نظر بگیرید. اگر شما سفارش خرید خود را روی قیمت 9850 ریال (محدوده حمایتی) قرار دهید، زمانی که بازار به این محدوده یا پایین تر برسد، حین رشد قیمت و عبور از این محدوده، سفارش شما اجرا می شود.

• سفارش فروش محدود (Sell limit)

در نمودار قیمت سهام ایران خودرو اگر شما سفارش فروش خود را در محدوده 2530 ریال قرار دهید، زمانی که قیمت به این محدوده یا بالاتر برسد، حین کاهش قیمت و عبور از آن سفارش فروش اجرا می شود. با توجه به یک طرفه بودن بازار سهام ایران می توانید از این سفارش ها برای مدیریت ریسک و تریلینگ استاپ (جابه جایی حد زیان و محافظت از سود) استفاده کنید.

• سفارش ترکیبی توقف-محدود (Stop Limit)

توقف-محدود یک سفارش خاص و ترکیبی است که توسط برخی معامله گران استفاده می شود. در این نوع سفارش شرطی می توانید یک شرط قیمتی برای اجرای سفارش با ترکیبی از حالات توقفی و محدود انتخاب کنید یا اینکه با انتخاب دو قیمت، یکی برای توقف و به عنوان شرط ورود (شرط ارسال سفارش) و دیگری برای محدود به عنوان محدوده قیمتی ورود (قیمت ارسال سفارش)، یک سفارش خرید یا فروش استراتژیک و حرفه ای تنظیم کنید.

• سفارش خرید توقف-محدود (Buy stop limit)

نمودار قیمت نماد شبندر را در نظر بگیرید. براساس تحلیل انجام شده، محدوده 3000 تا 4000 ریال بسیار مهم ارزیابی می شود و می خواهید پس از عبور از این سطح، در ناحیه پایین محدوده، وارد بازار شوید؛ در این صورت شما با استفاده از یک دستور خرید توقف-محدود با جزئیات زیر می توانید سفارش خرید خود را ثبت کنید. البته توجه داشته باشید که این تنها یک مثال آموزشی است و اختلاف بین قیمت شرط ارسال و قیمت ارسال سفارش نباید زیاد باشد؛ زیرا ممکن است عرضه کننده ای در قیمت موردنظر شما در بازار نباشد و در این صورت، سفارش شما در وضعیت «در حال انتظار» می ماند.

• سفارش فروش توقف-محدود (Sell stop limit)

همان طور که در بخش های قبلی اشاره کردیم، بازار سهام ایران یک طرفه است و اتخاذ موقعیت معاملاتی فروش در این بازار مهیا نیست؛ بنابراین شما صرفاً می توانید از سفارش فروش توقف-محدود برای خروج از موقعیت معاملاتی یا همان حد زیان به صورت حرفه ای تر استفاده کنید. شما در نماد وغدیر وارد موقعیت خرید شده اید. براساس تحلیل های صورت گرفته، محدوده مقاومتی 17000 ریال بسیار مهم است و درصورت لمس (تاچ) آن می خواهید از بازار خارج شوید. در این صورت یک سفارش فروش توقف-محدود با شرط ارسال 16600 ریال و قیمت ارسال 17010 قرار می دهید. در موقعیت های فروش نیز باید به نزدیک بودن قیمت ها به یکدیگر توجه داشته باشید؛ زیرا ممکن است خریداری در قیمت بالاتر نباشد و در این صورت، احتمالاً محاسبات مدیریت ریسک شما کاملاً دگرگون شود!

نکته: در بازارهای جهانی مانند فارکس، ارز دیجیتال و…، امکان استفاده از انواع سفارش های معاملاتی با توجه به رویکرد تحلیلی-معاملاتی شما فراهم است و محدودیت هایی از قبیل بازار یک طرفه و دامنه نوسان وجود ندارد.

از کدام نوع سفارش معاملاتی استفاده کنیم؟

انتخاب اینکه از کدام سفارش معاملاتی استفاده کنیم، به عوامل متعددی بستگی دارد. در وهله اول باید بدانید قیمت و نحوه ورود به معامله، در بیشتر اوقات برای تحلیلگران تکنیکال و معامله گران روزانه (افرادی که نوسان گیری می کنند) اهمیت بسیاری دارد، اما برای تحلیلگران بنیادی چندان مهم نیست؛ زیرا ابزار تحلیل و افق سرمایه گذاری آن ها کاملاً متفاوت است. عامل بعدی، ماهیت بازاری است که در آن فعالیت می کنید. باید با تمام جزئیات بازار آشنا باشیم و بدانیم هر نوع سفارش با توجه به شرایط بازار، چگونه اجرا می شود؛ برای مثال هرچند سفارش خرید و فروش توقفی در پلتفرم معاملاتی مانند مفید تریدر در بازار ایران اجرا شده است، ممکن است معامله گران حرفه ای از این قابلیت استفاده نکنند! زیرا ریسک اجرای سفارش نسبتاً بالا و متفاوت از ماهیت اصلی سفارش های توقفی در بازارهای جهانی است.

نکته بعدی فرایند و ابزار تحلیل است

اگر یک تحلیلگر تکنیکال هستید که از ابزار مختلفی برای تحلیل و استراتژی های متنوعی برای ورود به معامله (شکست و پولبک) استفاده می کنید، ممکن است در هر موقعیت معاملاتی از یک نوع سفارش متناسب با شرایط نمودار و سناریوی آتی موردنظر استفاده کنید؛ درنتیجه نمی توانید به استفاده از نوع خاصی از سفارش های معاملاتی محدود باشید.