گواهینامه های حرفه ای بازار سرمایه

بسیاری از مردم به سبب سهولت دسترسی و فعالیت در بورس، بدون هیچ گونه شناختی وارد این بازار شده و مشغول معاملات دارایی های مالی می شوند. حتی بسیاری از آن ها، خرید و فروش سهام را به مثابه قمار می پندارند! از نظر این افراد، شانس تأثیرگذارترین مؤلفه موفقیت در بورس است.

اما یکی از نتایج عینی این طرز تفکر، درصد بالای بازندگان و معامله گران زیان ده در بازار مالی می باشد. فعالیت در بازار بورس همانند سایر امور شغلی و سرمایه گذاری، نیازمند دانش تخصصی است.

به همین جهت، افرادی که در نهادهای مرتبط با بازار سرمایه فعالیت می کنند؛ علاوه بر تحصیلات دانشگاهی مالی، باید صلاحیت تخصصی و حرفه ای آن ها نیز، توسط سازمان بورس اوراق بهادار مورد تأیید قرار گیرد.

بنابراین سازمان بورس به منظور گزینش سطح اطلاعات مالی و سرمایه گذاری افراد، اقدام به ایجاد گواهینامه بورس به صورت تخصصی نموده و بخشی تحت عنوان «اداره امور گواهینامه های حرفه ای» در این سازمان تأسیس شده است.

اخذ گواهینامه بورس برای چه کسانی الزامی است؟

بر اساس قوانین، متقاضیان تصدی سمت های تخصصی در نهادهای بازار سرمایه، باید بر حسب نیاز تعدادی یا تمام گواهینامه های حرفه ای بازار سرمایه را دریافت کنند.

اهمیت گواهینامه های بورسی برای نهادهای ارائه دهنده خدمات مالی نظیر کارگزاری یا سبدگردانی تا حدی بالا است؛ که اخذ مجوز برای انجام برخی فعالیت های سرمایه گذاری، مشروط به استخدام تعداد مشخصی از افراد دارای گواهینامه بورس می باشد.

به زبان ساده، این گواهینامه ها یکی از الزامات اشتغال در نهادهای قانون گذار یا خدمات مالی بازار سرمایه است؛ که به واسطه قبولی در آزمون های مربوطه به متقاضیان اهدا می شوند.

هم چنین سازمان بورس، بر اساس مدارک تحصیلی مرتبط (مالی، مدیریت، بانک داری، صنایع و…) معافیت هایی نیز برای داوطلبان در نظر گرفته است.

منبع اطلاع رسانی آزمون های بازار سرمایه

تمامی جزئیات مرتبط با آزمون ها را می توانید، از سامانه رسمی اداره امور گواهینامه های حرفه ای سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانی اینترنتی https://icmc.seo.ir پیگیری نمایید.

این وبسایت شامل معرفی انواع گواهینامه بورس، سرفصل های آزمون‎ها، اخبار و اطلاعیه ها، شرایط عمومی و اختصاصی، قوانین پیش نیاز و هم نیاز و تقویم برگزاری آزمون ها است.

 زمان بندی برگزاری آزمون ها چگونه است؟

برای اطلاع از زمان برگزاری آزمون های مربوطه، باید به بخش «جدول زمانی آزمون ها» در سامانه فوق مراجعه کنید. معمولاً در این بخش، برنامه سه یا چهارماهه آزمون گواهینامه بورس قرار داده می شود؛ در نتیجه امکان برنامه ریزی مطالعاتی نیز برای داوطلبان فراهم است. هم چنین در بخش اطلاعیه سامانه، آخرین تغییرات احتمالی تاریخ آزمون ها اطلاع رسانی خواهد شد.

شرایط ثبت نام در آزمون گواهینامه بورس

داوطلبان باید هنگام ثبت نام در آزمون ها به زمان برگزاری (عدم تقارن زمانی)، شرایط (عمومی و اختصاصی) و قوانین (پیش نیاز و هم نیاز) توجه ویژه ای داشته باشند؛ زیرا در صورت عدم تطابق شرایط، نتیجه قبولی شما نیز مردود خواهد بود! به منظور اطلاع از شرایط ثبت نام، حدنصاب قبولی و سرفصل های آزمون می توانید، به بخش «آشنایی با گواهینامه ها» مراجعه نمایید. شرایط عمومی شرکت در آزمون های بازار سرمایه:

شرکت در آزمون گواهینامه های حرفه ای، مستلزم داشتن مدرک کارشناسی یا بالاتر (یا مدارک معادل) از دانشگاه ها یا مؤسسات آموزشی (داخلی یا خارجی) مورد تأیید وزات علوم در تمام رشته های تحصیلی است.

فرآیند ثبت نام در آزمون

ثبت نام در آزمون ها، صرفاً از طریق سامانه مذکور و به صورت الکترونیکی امکان پذیر است. از همین روی، داوطلبان باید پس از تشکیل پروفایل و تکمیل اطلاعات مربوطه، در موعد مقرر نسبت به ثبت نام در آزمون مورد نظر خود اقدام کنند.

آزمون گواهینامه های بازار سرمایه به صورت الکترونیکی و حضوری برگزار می شوند. توجه داشته باشید، که پس از تکمیل فرآیند ثبت نام در آزمون، امکان عودت مبلغ پرداختی وجود ندارد!

انواع گواهینامه بورس

گواهینامه های حرفه ای بازار سرمایه، برحسب ماهیت به هفت نوع تقسیم می شوند. در واقع هر کدام از این گواهینامه ها، برای تعیین صلاحیت حرفه ای متقاضیان در زمینه خاصی از مباحث بازار سرمایه کاربرد دارند؛ که در ادامه به شرح معرفی اجمالی آن ها می پردازیم.

۱- اصول بازار سرمایه

اولین آزمون، مربوط به گواهینامه «اصول بازار سرمایه» است. هدف اصلی سرفصل های این آزمون، کسب اطلاعات و یادگیری مفاهیم پایه مربوط به فهم و تحلیل صورت های مالی، ابزار و نهادهای بازار سرمایه، مقدمات اقتصاد، قوانین و اصول بازار سرمایه اسلامی است.

آزمون اصول بازار سرمایه، شرایط اختصاصی و پیش نیاز ندارد و تمام افراد دارای شرایط عمومی، امکان شرکت در این آزمون را خواهند داشت؛ اما اخذ گواهینامه اصول، پیش نیاز شرکت در تمام آزمون های بعدی است.

۲- کارشناسی عرضه و پذیرش

یکی از فعالیت های مهم شرکت های خدمات مالی در حوزه بازار سرمایه، عرضه و پذیرش سهام شرکت ها و ابزار مالی است. کسانی که موفق به اخذ این گواهینامه شوند؛ مفاهیم مربوط به شرایط پذیرش، نحوه عرضه و فرآیند معاملاتی دارایی ها و ابزار جدید در بازار سرمایه را فرا گرفته اند. شرکت در این آزمون برای متقاضیان فعالیت در بخش عرضه و پذیرش نهادهای مالی (نظیر کارگزاری ها) الزامی است.

۳- مدیریت نهادهای بازار سرمایه

اخذ این گواهینامه یکی از الزامات مدیریت نهادهای مالی بازار بورس است. سرفصل های این آزمون شامل مفاهیمی نظیر قانون تجارت، حقوق صاحبان سهام، نقش ارکان مختلف سرمایه گذاری، قوانین مبارزه با پولشویی، دستورالعمل فعالیت شرکت های کارگزاری و آیین نامه های فعالیت بازار سرمایه می باشد.

۴- تحلیل گری بازار سرمایه

مشاوره سرمایه گذاری از مهم ترین و در عین حال جذاب ترین موقعیت های شغلی در حوزه بازار سرمایه است و همواره متقاضیان فراوانی برای تصدی سمت های مربوطه وجود دارند.

منابع مطالعاتی این آزمون، حاوی موضوعات پیشرفته در مورد فهم و تحلیل صورت های مالی، لغات تخصصی، اقتصاد، سرمایه گذاری، امور مالی شرکتی و مقررات تحلیل گری در بازار سرمایه می باشد. بنابر اهمیت گواهینامه مذکور، حجم سوالات آزمون مربوطه نسبت به سایرین بیشتر است.

۵- مدیریت سبد اوراق بهادار

تحلیل و معامله دو رکن اساسی سرمایه گذاری در بازار مالی است. نهاد سبدگردان علاوه بر تحلیل بازار، خود به تشکیل و مدیریت سبد دارایی مشتریان مبادرت می نماید. در نتیجه داوطلبان فعالیت در پست های تخصصی یا مدیریتی شرکت های سبدگردانی، باید این گواهینامه را دریافت کنند؛ زیرا مفاهیم سرمایه گذاری، مدل های تخصیص دارایی و قیمت گذاری، ارزیابی عملکرد سبد، تجزیه و تحلیل شرکت و مقررات مدیریت سبد اوراق را بهادار را به واسطه مطالعه منابع این آزمون فرا می گیرند. هم نیاز آزمون مدیریت سبد، گواهینامه تحلیل گری بازار سرمایه است.

۶- ارزشیابی اوراق بهادار

تعیین ارزش ذاتی یا به عبارت دیگر ارزندگی سهام، جزء مؤلفه های اصلی سرمایه گذاری کم ریسک در بورس می باشد. اهمیت این موضوع، از تعدد منابع آموزشی تألیف شده نیز کاملاً مشهود است.

به منزله موفقیت در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار، باید مباحث تخصصی مرتبط با ارزش گذاری سهام، اوراق بهادار درآمد ثابت و اوراق مشتقه را به طور کامل مطالعه و درک نموده باشید.

با توجه به انجام فعالیت هایی نظیر سبدگردانی یا مشاوره عرضه و پذیرش در شرکت های خدمات مالی، حضور کارشناسان ارزش گذاری اوراق بهادار در این نهادها الزامی است. گواهینامه تحلیل گری در مورد این آزمون نیز، هم نیاز محسوب می شود.

۷- معامله گری بازار سرمایه

وظیفه اصلی شرکت های کارگزاری، اجرای سفارشات معاملاتی سرمایه گذاران در بازار بورس است. بنابراین متصدیان بخش معاملات در این نهادها، باید بر سازوکار اجرایی معاملات در بازار سرمایه تسلط کافی داشته باشند.

در منابع مطالعاتی آزمون گواهینامه معامله گری، مواردی چون دستورالعمل اجرایی معاملات اوراق بهادار، بازار آتی، معاملات بلوکی، بازارگردانی، ضوابط انتشار اطلاعات معاملات و…گنجانده شده است.

کلام پایانی

همان طور که در بخش ابتدایی مقاله ذکر شد؛ اخذ این گواهینامه بورس برای متقاضیان اشتغال در بخش های تخصصی نهادهای مالی بازار سرمایه الزامی است؛ اما سرمایه گذاران حقیقی یا حقوقی بازار سهام، نیازی به شرکت در این آزمون ها نخواهند داشت.

لذا توجه داشته باشید، که دیپلم های ارائه شده توسط آموزشگاه های بورس، که در موضوعاتی نظیر تحلیل تکنیکال، بنیادی، نوسان گیری و معامله گری در بازار صادر می شوند؛ ماهیت و کاربرد کاملاً متفاوتی دارند.

برای آن که بتوانید در شرکت های سرمایه گذاری، کارگزاری ها و شرکت های مشابه مشغول به کار شوید، می توانید با طی کردن مراحل زیر جایگاه شغلی خود را تضمین نمایید. اولین قدم برای ورود به شرکت های بورسی، کسب گواهی نامه های حرفه ای بازار سرمایه است.

گواهینامه های حرفه ای بازار سرمایه

این گواهی ها به ۷ بخش تقسیم می شوند:

1. اصول بازار سرمایه
2. تحلیل گری بازار سرمایه
3. معامله گری بازار سرمایه
4. کارشناسی عرضه و پذیرش
5. مدیریت نهادهای بازار سرمایه
6. مدیریت سبد اوراق بهادار
7. ارزشیابی اوراق بهادار

بنابراین، اگر قصد دارید به عنوان معامله گران اوراق بهادار و کالا، معامله گران قراردادهای آتی، مسؤولین سبدگردانی، مدیران صندوق سرمایه گذاری و… در شرکت های کارگزاری مشغول به کار شوید، لازم است تا یکی از مدارک بالا را کسب کنید.

در عین حال سه گروه از افراد شامل معافیت دریافت این گواهینامه ها هستند، که عبارتند از:

1. دارندگان مدرک دکترا یا معادل آن در رشته های مدیریت مالی، اقتصاد، حسابداری، بیمه و بانکداری مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری که حداقل دو مقاله علمی پژوهشی در زمینه های مرتبط با بازار سرمایه یا حداقل یک کتاب در زمینه مالی تألیف و منتشر کرده باشند؛ با تأیید کمیته گواهی نامه های حرفه ای و تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار بدون شرکت در آزمون، گواهی نامه اصول بازار سرمایه را دریافت خواهند کرد.
2. دارندگان مدرک CFA (تمامی سطوح) در صورت کسب حداقل ۵۰ درصد نمره در هر دو ماده امتحانی مقررات اصول بازار سرمایه و اصول بازار سرمایه اسلامی و اخلاق حرفه ای و همچنین شرکت در دوره آموزشی در مورد اوراق بهادار اسلامی، با تأیید کمیته گواهی نامه های حرفه ای، می توانند گواهی نامه اصول بازار سرمایه را دریافت کنند.
3. دارندگان مدرک CIIA در صورت کسب حداقل ۵۰ درصد نمره در هر دو ماده امتحانی مقررات اصول بازار سرمایه و اصول بازار سرمایه اسلامی و اخلاق حرفه ای و همچنین شرکت در دوره آموزشی مربوط به اوراق بهادار اسلامی، با تأیید کمیته گواهی نامه های حرفه ای، گواهی نامه اصول بازار سرمایه را دریافت خواهند کرد.

قدم بعدی این است که، رزومه ای عملی از فعالیت های مرتبط با تخصص بازار سرمایه، برای خود فراهم کنید. به این منظور، می توانید اقدام به ارایه تحلیل های تخصصی در سایت ها و رسانه های مختلف نمایید تا این تحلیل ها، با نام شما در رسانه ها و یا سایت های مرتبط درج و یا چاپ شود.

قدم آخر، این است که شرکت ها و سازمان های مرتبط با بازار سرمایه را که به دنبال فردی متخصص هستند، پیدا کنید و رزومه تان را ارسال نمایید.

برای این منظور، مراجعه به سایت کارگزاری ها را به شما پیشنهاد می کنیم. با توجه به این نکته که ۱۰۷ کارگزاری در ایران فعال هستند و به نیروی متخصص در زمینه مالی نیازمندند، بنابراین با کسب مهارت لازم شانس این را دارید که در کارگزاری ها مشغول به کار شوید.

ذکر دو نکته خالی از لطف نیست که بدانید:

1. از بین آزمون های مطرح شده که سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار می کند، آزمون اصول بازار سرمایه یکی از مهم ترین آزمون‎های این سازمان است. زیرا شرکت در آزمون‎های دیگر بورس، منوط به قبول شدن در این آزمون خواهد بود. به بیان دیگر آزمون اصول بازار سرمایه، پیش‎نیاز شرکت در پنج آزمون (معامله گری ابزار مشتقه، معامله گری بورس کالا، معامله گری اوراق تأمین مالی، کارشناسی عرضه و پذیرش، مدیریت نهادهای بازار سرمایه) و هم‎نیاز با آزمون تحلیل‎گری است. و در نهایت با کسب این گواهی نامه، می توانید به عنوان مدیر سرمایه گذار در صندوق سرمایه گذاری مشترک و یا کارشناس در شرکت های مشاور سرمایه گذاری فعالیت کنید.

2. فارغ التحصیلان رشته های حسابداری، اقتصاد و مدیریت مالی آشنایی بیش تری با مباحث آزمون های بازار سرمایه دارند. و اما در میان رشته های مهندسی، مهندسی صنایع با مباحث آزمون آشناتر هستند. به همین دلیل، نهادها و شرکت های مرتبط با بازار سهام علاقه بیش تری به جذب فارغ التحصیلان رشته های فوق دارند و سازمتن بورس نیز رتبه افراد با این مدارک را بالاتر در نظر می گیرد.

چه کسانی و به چه شکل امکان شرکت در آزمون های حرفه ای بازار سرمایه را دارند؟

افرادی که مدرک کارشناسی و یا بالاتر در یکی از دانشگاه های مورد تأیید وزارت علوم را داشته باشند، فارغ از نوع رشته دانشگاهی، می توانند در آزمون های حرفه ای بازار سرمایه مشغول به کار شوند.

اگر قصد دارید تا در آزمون های حرفه ای بازار سرمایه، شرکت کنید؛ ابتدا باید به لینک https://icmc.seo.ir مراجعه کنید. سپس در سربرگ ثبت نام، پروفایل شخصی خود را ایجاد کنید و مدارک مورد نیاز را تکمیل نمایید، در نهایت با درنظر گرفتن زمان های آزمون، با مراجعه به پروفایل خود نسبت به ثبت نام اقدام کنید.