گاهی نامها فراتر از مفهومهای قبلی خود و در زمینهای کاملا متفاوت، معنا میشوند. مثل «آمازون» که تا قبل از دست به کار شدن «جف بزوس» مردم جهان با شنیدن آن به یاد یک رودخانه بزرگ در طبیعی وحشی و پر هیجان میافتادند. بعد از آنکه بزوس کسب و کار خود را آمازون نامید، نام آن رودخانه کهن سال به دومین حدس آدمهای قرن ۲۱ بعد از شنیدن واژه آمازون تبدیل شد. این قدرتی است که تنها به وسیله آدمهایی معمولی با تفکری غیرمعمولی به دست میآید. در این مقاله از خانه سرمایه، به سراغ جف بزوس میرویم و سعی میکنیم از لا به لای ماجراهای تلاش او برای موفقیت، توشههایی پر حاصل برای خودمان برداریم.
[bs-quote quote=”نمیتوانی بنشینی و طرح یک کسب و کار میلیارد دلاری را بنویسی؛ این کار واقعبینانه نیست. یک کارآفرین خوب، ایده کسب و کار خود را دارد و بر این باور است که میتواند آن را در یک مقیاس معقول اجرا کند. سپس خود را با آنچه پیش میآید تطبیق میدهد و به پیش میرود.” style=”style-9″ align=”center” author_name=”جف بزوس” author_job=”خالق آمازون” author_avatar=”https://khanesarmaye.com/wp-content/uploads/2020/03/جف-بزوس.jpg”][/bs-quote]
جرقهای که آمازون را ایجاد کرد
جف در ۱۲ ژانویه ۱۹۶۴ در «البوکرکی نیومکزیکو» به دنیا آمد. او تحصیلاتش را در زمینه علوم کامپیوتر و مهندسی برق در دانشگاه «پرینستون» تمام کرد.
یک موفقیت تعجببرانگیز
جف بزوس، بنیانگذار «Amazon.com» تا قبل از تاسیس «شرکت آمازون» در سال ۱۹۹۴ یک کارمند بانک بود. البته من و شما تنها کسانی نیستیم که از سرعت رشد و درآمدزایی آمازون تعجب میکنیم. خود جف هم از این فرآیند سریع در تعجب به سر میبرد و در پاسخ به خبرنگار نشریه «فایننشال تایمز» میگوید:
«من هم مثل بقیه از اتفاقهایی که برای خودم افتاده شگفتزده هستم؛ از کارمندی بانک تا بنیانگذاری آمازون، از استخدام ۱۰ کارمند تا ۸۰۰۰ نفر در کمی بیشتر از ۵ سال، میلیاردها دلار درآمد و تبدیل شدن به یکی از شناخته شدهترین کسب و کارهای آمریکا. الان که دوباره به آن فکر میکنم باز هم متعجب میشوم!» جف، از آن دست مدیران است که به تشریفات و حضور کاملا رسمی در محل کار اعتقادی ندارد. محل کار او، فقط شامل یک میز ساده چوبی میشود که در دفتری با هشتصد کارمند، هفتهای ۶۰ ساعت از زمانش را در آنجا میگذراند.
[bs-quote quote=”ایده داشتن، ساده است. اما اینکه بتوانی ایدهای را به یک محصول موفق تبدیل کنی بسیار دشوار خواهد بود. برای طی کردن این مسیر باید گامهای بسیاری برداری و البته پشتکار و استقامت داشته باشی.” style=”style-9″ align=”center” author_name=”جف بزوس” author_job=”خالق آمازون” author_avatar=”https://khanesarmaye.com/wp-content/uploads/2020/03/جف-بزوس.jpg”][/bs-quote]
اولین قدمهای آمازون روی زمین سیمانی
جف در مورد شیوه آغاز به کار و راهاندازی آمازون میگوید: ما برنامهریزی بیعیب و نقصی نداشتیم. فقط یک فضای ۴۰ متری در اختیارمان بود. ما حتی یک میز معمولی برای بستهبندی سفارشها نداشتیم و همه کارها را به صورت دستی، در حالی که روی زمین سیمانی زانو زده بودیم انجام میدادیم. ما کارمان را از یک گاراژ کوچک شروع کردیم چون هم هزینه کافی برای اجاره یک دفتر رسمی نداشتیم و هم میخواستیم خاطراتی از جنس استارت آپهای گاراژی داشته باشیم.
یک کتابفروشی که به فروشگاهی تمام عیار تبدیل شد
از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را میتوانید در فروشگاه آمازون پیدا کنید. اما آمازون در ابتدا اینگونه نبود. این فروشگاه پر محصول، در اوایل کارش تنها یک کتابفروشی بود.
آمازونی که قرار نبود آمازون باشد!
چرا آمازون محبوب شد؟
بزوس، چهار معیار اصلی را برای آمازون در نظر گرفت:
- تمرکز روی مشتری به جای تمرکز روی رقبا
- اشتیاق برای اختراعهای جدید
- تعهد برای عمل کردن به بهترین شکل
- تفکر بلند مدت
آمازون، یک شرکت خرده فروشی اینترنتی است که شاید ارزانی را بتوان زیر مجموعهای از اولین معیارهای موفقیت آن در نظر گرفت. به همین دلیل، بزوس تلاش میکند تا هزینههای مجموعهاش را در کمترین حالت ممکن نگه دارد و به این ترتیب، خریدی ارزان قیمت را برای مشتریان خود فراهم کند. علاوه بر این، آمازون، رابط کاربری سادهای دارد که امکان استفاده از آن را برای هر کاربری با هر اندازه آگاهی از دانش کامپیوتر، آسان میکند. البته همین سادگی بیش از حد، مورد نقد عدهای از کاربران قرار گرفته است. مثلا یکی از کاربران در این سایت مینویسد: «با وجود آن که از آمازون خرید میکنم اما هرگز نتوانستم با این سایت، احساس راحتی کنم. اینجا همهچیز درهم و برهم است!» با وجود این انتقادها جف بزوس هنوز هم بر سادگی آمازون، اصرار دارد.
آنلاین یا آفلاین، مسئله این است!
جف معتقد است که کسب و کار آنلاین به معنای ایجاد یک کانال توزیع جدید است و اصلا نباید آن را شعبهای دیگر از کسب و کار فیزیکی به حساب آورد. اگر یک کارآفرین چنین طرز فکری داشته باشد، بدون شک شکست میخورد. با تمام این حرفها، بزوس، فروشگاههایی برای عرضه کالاهایش افتتاح کرده است. اولین پرچمدار این فروشگاهها، یک کتابفروشی بود که در سیاتل افتتاح شد.
- افتتاح یک فروشگاه آفلاین، برای کسب و کاری که همیشه بر آنلاین بودن تاکید داشت نشاندهنده این است که با وجود پیشرفتهای تکنولوژی، هنوز هم لذت گردش در میان محصولهای مختلف، لمس و دریافت مستقیم آنها به قدرت خود باقی مانده و میماند.
- عدهای دیگر، این حرکت آمازون را تنها یک استراتژی تبلیغاتی میدانند و میگویند: «این حرکت آمازون، درست مانند راهاندازی یک نمایشگاه دائمی است و تنها با هدف تبلیغات بیشتر انجام شده است. به این ترتیب، ما آمازون را نه تنها در فضای مجازی بلکه در محیط فیزیکی پیرامونمان هم خواهیم دید!»
هر کشور، یک آمازون
بعضی کشورها قوانینی متفاوت برای شرکتهای اینترنتی در نظر گرفتهاند. آمازون برای این که بتواند بازار خود را در این کشورها گسترش دهد، چارهای جز همراهی با این قوانین نداشت. به همین دلیل برای آن کشورها سایتی اختصاصی و جداگانه راهاندازی کرد. در حال حاضر این سایتهای اختصاصی برای کشورهایی مثل انگلیس، ایرلند، فرانسه، کانادا، آلمان، اسپانیا، هلند، استرالیا، برزیل، ژاپن، چین، هند و مکزیک طراحی شدهاند.
قوانین و سنتهای عجیب و غریب در آمازون
غیرمعمولی بودن، یکی از سختترین کارهایی است که تنها از عهده برخی از مردم برمیآید و بر حسب اتفاق، ۱۰۰ درصد کارآفرینهای بزرگ، کسانی که دنیا به خاطر وجودشان به جای بهتری تبدیل شد، غیرمعمولی و حتی گاهی دیوانه به نظر میرسیدند. آنها به خاطر طرز نگاه متفاوتشان، توانستند مسیری تازه برای خودشان بسازند و مردم را نیز با خود همراه کنند. در مجموعه آمازون نیز سنتها و قوانین جالب و گاهی عجیبی وجود دارند که خواندن آنها خالی از لطف نخواهد بود.
- هیچ یک از کارمندان آمازون، جای پارک رایگان ندارند. اگر پارکینگ بخواهند باید کرایه آن را پرداخت کنند.
- هیچ نوع تنقلات یا خوردنی برای کارمندان وجود ندارد. در آمازون، هر کسی خودش مسئول خوراکیهایش است.
- قانون خوراکیها شامل سگها نمیشود. کنار درب ورودی ساختمان آمازون، بیسکوییتهایی مجانی برای سگها قرار داده شده است.
- نزدیک آسانسورها روی یک صفحه فلزی سیاه رنگ با حروف سفید، چنین نوشتهای حک شده است: «چیزهای بسیاری هستند که هنوز اختراع نشدهاند. اتفاقهای جدید بسیاری در آینده رخ میدهند. مردم هنوز هیچ ایدهای ندارند که اینترنت چگونه بر زندگی آنها تاثیر خواهد گذاشت. ما هنوز در روز اول این راه طولانی هستیم.»
- اگر کارمندان آمازون، کارهای بیخاصیت و فعالیتهایی که تنها کاغذبازی به شمار میروند را کشف کنند، به آنها جایزه داده میشود.
- بر خلاف چیزی که اکثر مردم فکر میکنند، محیط کاری در آمازون بسیار سرد است و اصلا نمیتوان آن را با محیط کاری شرکتی مثل گوگل مقایسه کرد.
[bs-quote quote=”یکی از نخستین قوانین کسب و کار این است که نق زدن و شکایت کردن را نمیتوان به عنوان یک استراتژی در نظر گرفت. شما باید با دنیا همان گونه که هست، روبهرو شوید و کار کنید. اعتراض کردن به شرایطی که باید باشد و نیست، کمکی به شما نمیکند.” style=”style-9″ align=”center” author_name=”جف بزوس” author_job=”خالق آمازون” author_avatar=”https://khanesarmaye.com/wp-content/uploads/2020/03/جف-بزوس.jpg”][/bs-quote]
نقاط قوت سایت آمازون
- مدیریت هزینه، تمایز و تمرکز، سه نقطه قوت مهم در مورد وبسایت آمازون است. این راهبردهای استراتژیک سهگانه، سود زیادی را برای جف بزوس و سهامداران این شرکت فراهم میکنند.
- اگر جایی وجود داشته باشد که در آن ارزش مشتری از سود مهمتر باشد، بدون شک آنجا آمازون است. بخش خدمات مشتریان آمازون، رفتار خریداران را مورد بررسی قرار میدهد تا بتواند به بهترین شکل به مشتریان خود خدمت رسانی کند. آمازون ادعا میکند که حدود ۵۵ درصد از مشتریانش، خریدهای قبلی خود را تکرار کردهاند. این بدان معنا است که تلاشهای آمازون برای ایجاد مشتریان وفادار نتیجهبخش بوده است. بدون شک، حفظ مشتریان قدیمی، هزینههایی بسیار کمتر از تبدیل کاربر به مشتری جدید خواهد داشت.
- داشتن مشتری از سرتاسر جهان – نمایندگی آمازون در ایران وجود ندارد. اما کاربران ایرانی میتوانند با استفاده از پرداخت ارزی، خرید خود را انجام دهند – یکی از نقاط قوت فوقالعاده برای آمازون به شمار میرود. این جامعه بزرگ و متنوع از افراد و سلیقهها با فرهنگها و خواستههای متفاوت، زمینه رشد جهانی آمازون را فراهم کرده است.
- یکی از مزیتهای رقابتی آمازون، سیستم تحویل منحصربهفرد و تدارکات حرفهای آن است. با در اختیار داشتن این مزیت، آمازون توانسته به خواستههای مشتریان خود برای تحویل راحت و سریع، جامه عمل بپوشاند.
- رهبری هزینه یا «Cost Leadership» یکی از استراتژیهای مهم بزوس برای اداره کردن آمازون است. او میکوشد تا محصولات سایت را با کمترین هزینه به دست مشتریانش برساند.
- استراتژی «جهانی باش اما محلی عمل کن» به آمازون این امکان را داده تا بتواند کسبوکارهای الکترونیک محلی را به چالش بکشد. این شرکت با تشکیل زنجیرههایی از تامین کالاها در محل، توانسته به دورترین مشتریان خود خدمترسانی کند. سایتهایی مثل «IMBD.com» و «woot.com» نمونههایی محلی از زنجیره تامین آمازون در کشورهای مختلف به شمار میروند.
- مورد بعدی، فعالیت همزمان در سه بخش کلیدی شامل «بازارها»، «خدمات وبسایت آمازون» و «سرویس Prime» است که مثل یک پازل در کنار هم قرار میگیرند و تصویری کامل از آمازون واقعی را به نمایش میگذارند.
[bs-quote quote=”برای اینکه به پشتوانه رضایت از خودمان، متوقف نشویم باید همیشه مدل ذهنی تازهکارها را داشته باشیم و به این مورد فکر کنیم که احتمالا کسی وجود دارد که ما او را نمیشناسیم؛ اما خواسته مشتریان را بهتر از ما برآورده میکند.” style=”style-9″ align=”center” author_name=”جف بزوس” author_job=”خالق آمازون” author_avatar=”https://khanesarmaye.com/wp-content/uploads/2020/03/جف-بزوس.jpg”][/bs-quote]
نقاط ضعف سایت آمازون
بررسی نقاط ضعف آمازون علاوه برای این که به ما اجازه میدهد تا از دریچهای متفاوت به این ماشین پولسازی نگاه کنیم، میتواند فرصتهایی را برای استارت آپهای تازه نفس ایجاد کند. چون همیشه یکی از بهترین راهها برای آغاز تجارتی جدید، پیدا کردن نقطههای تاریکی است که شرکتهای دیگر آنها را به دلایل آشکار و نهان، نادیده گرفتهاند. در این بین، میتوان درسهای خوبی را از اقدامهایی که باعث به وجود آمدن نقطههای ضعف در یک شرکت بزرگ میشوند، یاد گرفت.
- آمازون در چند سال گذشته، تلاش و منابع زیادی را برای گسترش زمینههای فعالیتش صرف کرده است. این بدان معنی است که جف بزوس، در حال تغییر تمرکز خود از خرده فروشی آنلاین به بخشهای دیگر است. شاید اقدام بزوس از نظر تنوعی که به ریسکهای کاریاش اضافه میکند عاقلانه به نظر برسد. اما خطری بزرگ پشت این اقدام نهفته است و آن دور شدن و حتی از دست دادن مشتریان اصلیاش خواهد بود. مقایسه کردن این اقدام آمازون با یکی از گفتههای خود بزوس، خالی از نیست؛ او میگوید: «شرکتهای نوپا باید در حد پرتوی لیزر، متمرکز باشند. بسیاری از استارت آپهایی که من میبینم و با آنها صحبت میکنم، میخواهند خیلی کارها را با هم انجام دهند. این مهم است که منابع ارزشمند اولیه خود را که بسیار هم محدود هستند روی یک نقطه، متمرکز کنید.» حالا سوال اینجا است که آیا بزوس در اثر گذشت زمان، گفته خود را در مورد حرکت لیزری فراموش کرده یا اینکه نکتهای مهمتر – شاید افزایش سود در بخشهای دیگر یا پاسخ به نیازهای تکنولوژی که در آینده برای آمازون مفید خواهند بود – باعث تغییر نظر او شده است؟
- ارسال رایگان محصولات، همیشه آمازون را با خطر از دست دادن سود روبهرو کرده است. به همین دلیل در آمازون همه به دنبال پیدا کردن راهی برای کاهش هزینهها هستند تا این سود از دست رفته به شکلی موثر جبران شود.
[bs-quote quote=”اینطور که من فهمیدم، تجربه موفقیت یک شبه، تقریبا به ۱۰ سال زمان نیاز دارد. چون وقتی دانهای را در فضای کسب و کار میکاریم، پنج تا هفت سال طول میکشد تا اثرات آن را در حد معناداری ببینیم.” style=”style-9″ align=”center” author_name=”جف بزوس” author_job=”خالق آمازون” author_avatar=”https://khanesarmaye.com/wp-content/uploads/2020/03/جف-بزوس.jpg”][/bs-quote]
آدمهای درون ما
هر آدمی، داستان زندگی خودش را مینویسد. حتی آنهایی که فکر میکنند، قلم و دفتر زندگیشان در دست دیگران قرار دارد هم با دقت در حال نوشتن داستان خود هستند. آنها ماجرای کسی را مینویسند که هیچ چیز نمینوشت و به دیگران این اجازه را داده بود تا دفتر زندگی او را خط خطی کنند. در این بین، عدهای مثل ستاره میدرخشند. آنها کامل نیستند، اشتباه میکنند و شاید دفترشان خیلی بیشتر از دیگران پر از خط خوردگی باشد اما ویژگی پیوسته نوشتن به آنها این قدرت را میدهد تا اشتباههای خود را به عنوان تمرینی مفید در نظر بگیرند. درون همه ما، یک کارآفرین بسیار موفق، پزشکی حاذق، مهندسی کار بلد، دانشمندی خلاق و سختکوش، معلمی انسانساز، نقاشی چیره دست، نویسندهای رویاپرداز و انسانی تشنه بیشتر جلو رفتن، زندگی میکند. شاید تنها کاری که باید انجام دهیم، قبول کردن مسئولیت دفتر زندگیمان و نوشتنی آگاهانه باشد.
خلاصهای از آنچه با هم گفتیم
- جف بزوس، بنیانگذار سایت آمازون دات کام، صاحب بزرگترین خرده فروشی اینترنتی در جهان است.
- بزوس، مدیری است که از نگاههای رسمی، رفتارهای رسمی، و حتی دفتر رسمی خوشش نمیآید. محل کار او را یک میز چوبی معمولی تشکیل داده است.
- شرکت آمازون، کار خود را در یک گاراژ ۴۰ متری آغاز کرد.
- حضور بزوس در شرکت کامپیوتری «SHAW» جرقه تاسیس آمازون را در ذهن او ایجاد کرد.
- اولین نامی که جف برای شرکتش انتخاب کرد «Abracadabra» به معنی ورد و طلسم بود. اما به علت توصیه دوستانش آن را به «آمازون» (amazon) تغییر داد.
- آمازون در ابتدا فقط یک کتابفروشی آنلاین بود.
- علت محبوبیت سایت آمازون را میتوان در چهار مورد خلاصه کرد، تمرکز روی مشتری به جای تمرکز روی رقبا، اشتیاق برای اختراعهای جدید، تعهد برای عمل کردن به بهترین شکل و تفکر بلند مدت.
- با وجود تاکیدهای بزوس بر کسب و کار اینترنتی، او دو تیپ فروشگاه فیزیکی نیز افتتاح کرده است. اولین مورد یک کتابفروشی و دومین مورد، فروشگاهی برای برترین محصولات سایت بود.
- مدیریت هزینه، تمایز و تمرکز، سه نقطه قوت مهم در مورد وبسایت آمازون به شمار میروند.
نظر شما چیست؟
آیا میتوانید چند نکته مثبت و منفی دیگر راجع به آمازون و تصمیمهای جف بزوس مثال بزنید؟ اگر روزی این امکان برای ایرانیها فراهم شود که خیلی راحت و بدون دغدغه از آمازون خرید کنند، فکر میکنید فروشگاههایی مثل دیجیکالا بتوانند در مقابل آمازون قد علم کنند؟































